Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Afb.: De dramatische ondergang van la Grande Armée heeft vele beeldende kunstenaars tot inspiratie gediend. Een oude grenadier doet zijn uiterste best om het vaandel te verbergen zodat het niet in handen van de vijand kan vallen. De winter én de kozakken moordden het leger letterlijk uit: 380.000 manschappen keerden nooit terug uit de Russische ijsvlakten. (Zie: De groten aller tijden - Napoleon, Amsterdam Boek, 1974).
Soldaten van Napoleon in het jaar XIV (1804-1805) - de ruiters van het 3de Regiment Jagers te Paard
De lichting van het jaar XIV bestond uit jongens die de leeftijd van twintig jaar bereikten tussen 23/9/1804 en 31/12/1805. Het contingent voor het jaar XIV beliep 30.000 manschappen alsook 30.000 reserven. Het Franse Keizerrijk met inbegrip van de aangehechte bezette gebieden telde toen 34 miljoen inwoners, zodat men gemiddeld één "conscrit" mocht rekenen voor elfhonderd inwoners (de huidige provincie Antwerpen leverde toen bijvoorbeeld 214 conscrits). Van de 296 conscrits die in 1806 vanuit hun geboortestreek naar het 3de Jagersregiment werden gestuurd, zijn er na de val van Napoleon slechts 16 op normale wijze naar huis weergekeerd. Al de anderen waren gesneuveld op het slagveld, gekrepeerd in een of ander hospitaal, achtergebleven als krijgsgevangenen, gereformeerd of als veteranen weggezonden, gedeserteerd of vermist... of hadden opnieuw dienst genomen bij de Franse ruiterij. Karel Peeters vernoemde in zijn boek Soldaten van Napoleon (Uitg. De Vlijt, Antwerpen, 1977) niet minder dan drie Tildonkse conscrits van de lichting van het jaar XIV, die in 1812 in Wilna (Rusland) door de kozakken gevangen genomen werden! We vonden hen terug in de Tildonkse doopregisters van 1785:
* Pieter Evenepoel (gedoopt te Tildonk op 26 februari 1785, zoon van Arnoldus en van Anna Lemmens).
* Jan Vandeserick (= vanden Schrieck) (gedoopt te Tildonk op 30 mei 1785, zoon van Joannes Franciscus en van Clara De Wit). Jan vanden Schrieck stamde uit een vooraanstaande Tildonkse pachtersfamilie. Zijn ouders pachtten de Nieuwenborg, de belangrijkste pachthoeve van het dorp, zijn zuster Catharina was één van de drie eerste kloosterlingen der ursulinen van Tildonk, zijn broer Arnoldus was dan weer meier van Winksele en zijn andere zusters trouwden met telgen van de andere voornaamste Tildonkse pachtersfamilies Gordts, Janssens, Persoons en Schodts. Alhoewel hij afkomstig was uit een begoede familie, was het nagenoeg onmogelijk om zich aan de dienstplicht te onttrekken. Dan dienden de ouders er immers voor op te draaien. Zo werden, als represaille, de ouders van ondergedoken conscrits ondermeer verplicht om Franse soldaten onderdak te geven, en dat was gewis geen pretje...
* Pieter Caluwaerts (gedoopt te Tildonk op 16 september 1785, zoon van Joannes Baptista en van Catharina Peeters).
Dit drietal werd eveneens aangehaald door Roger Casteels (Tot meerdere eer en glorie van de keizer..., HOGT, 1992, p. 61), die zich baseerde op voornoemde Karel Peeters: Drie andere Tildonkenaren hadden meer geluk. Pieter Caluwaerts, Pieter Evenepoel en Jan Vandeserick maakten de rampzalige Russische veldtocht van 1812 mee. Tijdens de terugtocht werden ze in de buurt van Wilna door de kozakken van Platow gevangen genomen, de eerste twee op 8 december, de laatste op 10 december. Toen na het einde der vijandelijkheden de krijgsgevangenen vrijgelaten werden konden ze naar huis terugkeren. Wat het laatste betreft, dit is twijfelachtig: van niet één van de drie troffen we nadien nog een spoor aan in Tildonk. De sukkelaars hebben hoogstwaarschijnlijk nooit hun ouderlijk huis teruggezien!
In de Tildonkse overlijdensregisters komen nog 5 andere plaatselijke conscrits voor: Piot Corneille (+1809 te Passalla, Spanje), Rouckx* Guillaume (+1812 te Puebla, Spanje), Peeters Henri (+1811 te Jarandilla, Spanje), Sayer* Guillaume (+1813 te Münster, Duitsland), en Vanouffe* André (+1813 te Dieuze, Frankrijk). We mogen stellen dat waarschijnlijk minstens acht Tildonkse twintigers in de periode 1809-1813 het leven liet tijdens één van de veldtochten van het Grote Leger van Napoleon. Een onbekend aantal anderen is achteraf naar huis teruggekeerd met vele grote verhalen en werd voor de rest van het leven gerespecteerd door de omgeving.
* Rouckx= Roeckx, Sayer= Feyaerts, Vanouffe= Vanhove. De Fransen namen het niet zo nauw bij het optekenen van de namen der conscrits.
KEN JE DORP (oplossing opgave 1) Deze typische huizenrij bevindt zich in de Woeringstraat. Wie het artikel "Den Vlaamschen Leeuw en de Rooden Bot' (bijdrage nr. 12) gelezen heeft was de foto al eens tegengekomen en wist dus ook het juiste antwoord!
Foto: (1906) Un coin des serres. Een prachtige postkaart van de groententuin en de serres van het klooster een eeuw geleden.
De hoveniers van het klooster
De serres in de kloostertuin, die dateren van rond 1900, bestaan nog steeds en zijn samen met het klooster en de tuin wettelijk beschermd. De man met de grote snor vooraan op de foto, is Jan den hovenier, familienaam onbekend. Hij woonde in Wespelaar rechtover de fabriek Elnor. Door de schoolkinderen werd hij Jan selderzaad genoemd. Aangaande de hovenier op de achtergrond twijfelde onze zegsman (Armand Pardon) indertijd, of het Jules van Paulus Maes al dan niet Gust Vandenhoudt (Kapperke) betrof. Misschien kan iemand van de lezers uitsluitsel brengen?
Foto: Gust van Loes, zoals we hem kenden: met pet, stoffrak en lederen geldtas. Hier poserend bij zijn camionette. Gust betrok zijn zuivelwaren bij de ondertussen reeds lang ter ziele gegane Wespelaarse melkerij Lacsia.
August Vandenbroeck of Gust van Loes (°Tildonk 1900, getrouwd met Marie Goossens) was melkhandelaar, of melkboer zoals we dat hier noemen. Marie hield in de Mortelstraat een kruidenierswinkel open.
We, dat zijn ondergetekende en mijn gebuur Risjaar, hebben ons eens bezig gehouden om een aantal woorden en uitdrukkingen in ons Tildonks dialect op te tekenen. Hier dus een eerste lijstje (de letter A).We beseffen dat we eigenlijk een paar tientallen jaren te laat geboren zijn om nog het echte dialect van onze grootouders te kunnen overbrengen. Ook de schrijfwijze (hoe geef je het fonetisch correct weer?) is misschien niet wat het zou moeten zijn. Toch hopen we dat jullie samen met ons kunnen genieten van ons Tilloenks. We staan uiteraard open voor verbeteringen en aanvullingen. Er zijn zeker nog tal van Tilloenkse woorden en uitdrukkingen die ons ontglippen. Reageer dus a.u.b., kruip in jullie pen!
Wens je aktief mee te doen: stuur dan een mailtje en we bezorgen de (voorlopig) volledige lijst in Excel.
Vandaag vuren we de letter A op jullie af. Volgende week volgt een nieuw lijstje... De letter A
Foto: De gehavende Tildonkse zielenlijst uit 1638. Een kluifje voor de ontcijferaars van oud schrift onder jullie.
Tussen de Tildonkse doopakten van het jaar 1656 bevindt zich een bijwijlen onleesbaar document, 3 bladzijden lang en zonder titel. Het betreft een zielenlijst (ofte status animarum), die opgemaakt werd door pastoor Eghericx in 1638. Volgens deze lijst woonden er op dat ogenblik slechts 27 gezinnen in Tildonk. Hier moet gezegd dat de jaren voordien (1635-1637) de pest buitengewoon hevig woedde in onze contreien, waardoor ganse families werden uitgeroeid en hele dorpen werden ontvolkt. De overlijdensregisters van Tildonk vertonen evenwel een leemte over deze periode. Werd de arme pastoor misschien met zodanig veel overlijdens geconfronteerd dat hij de moeite niet meer kon opbrengen om ze in de boeken neer te schrijven? Wie zal het zeggen Zo waren er in het kleine naburige Wakkerzeel in 1636 liefst 36 sterfgevallen en noteerde de pastoor van Kampenhout tussen december 1635 en september 1637 niet minder dan 126 pestslachtoffers! Een kwarteeuw later (1663) is de Tildonkse bevolking terug een beetje aangegroeid en telt men er 45 bewoonde en 6 onbewoonde huizen.
Het waren harde tijden!
De namen van de ondersaten van Thildonck, opgeteeckent door heer Jan Eghericx, pastoor des dorps van Thildonck, op den 29 mert 1638
- Jan van Laer en Catlyn Stroobants, hebbende 7 kinderen, het ionckste is oudt 9 maenden.
- Jan Schots ende Maeycken Moens, hebbende een meijsen.
- Elysabet Borgonioens alias vanden Plast, hebbende 4 kinderen, het ionckste is out 9 iaren.
- Jan Gobbens ende Maeycken Hendrickx, hebbende drij, het outste 10 iaer en 6 maenden, het ionckste 6 maenden.
- Aert Heremans ende Beycken Goirts, hebbende 7 kinderen van haren eersten man, is 15 iaer, het ionckste 2 iaer.
- Hensmans ende Michiel, haren sone, dinans 2 knechts en 2 meyssen.
- Hendrick van Laer ende Lisabet Verheyden, hebbende dri ionge kinderen, 3 a 6 iaren, het middelste 4 iaer, het ionckste 1 iaer en 6 maenden, 5 knechts ende 3 meysens.
- Gillis Heremans ende Lisabet van , hebbende bij huen 4 soons wo.. schen ende noch eenen van 9 oft thien ende drij dochters.
- Peeter Joestens ende Catlijn Lackey, hebbende twee ionge kinderen.
- Willem de Wit ende Jenneken Vrindts, hebbende 4 kinderen, het outste is 12 ende het 2 en 3, IX iaer, het 4, 2 iaer.
- Jaspar Gorts ende Anna Ingelborgs, hebbende een meysen ende 5 knechts, eenen verckens swynder *.
- Aert de Wit ene Catlyn van Maelcot, hebbende 2 kinderen, een van 13 iaer en tweede X iaer, ende eenen knecht.
- Hendrick van Steenvoort ende Anna Rijmenam, hebbende een meysen Magdeleen.
- van Espen ende Beijcken van Meerbeeck, hebbende 4 kinderen ende 4 knechts ende 2 meysens.
- de Wit ende Lisabet van Langendonck, VI kinderen communicanten dander ionck ende 2 knechts.
- vander Meren ende Lisabet van t, hebbende tsaemen twee kinderen, nicanten ende een van 9 iaren.
- van Maelkot ende Barbara Moens, hebbende 4 kinderen, eene so.. iaer, 13 iaer, dander klijn, ende eysen ende eenen knecht.
- er Verherbruggen obijt as Verherbruggen ende Catlyn ..ets, drij ionge kinderen.
- naert Moens ende ruijt Verherbruggen, Wijndrickx ende Catlijn Goffijn, ..kinderen.
- Hendrick Gorts ende Anna van Meerbeeck, hebbende 2 kinderen, de outsten X iaer, een meijsen ende eenen knecht.
Zie: Gordts J., Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, Tildonk, 1997, p. 87-89.
*eenen verckens swynder = een zwender of varkenshoeder. Een zwender droeg de verantwoordelijkheid voor de varkenskudde, hij was iemand met enig aanzien in het dorp... De grote boeren hadden in de late middeleeuwen hun kudde varkens... Sinds de 17de eeuw verdwijnt in Vlaanderen en Brabant het rondzwerven van de jonge varkens en worden de gespeende dieren dadelijk in het hok aan de trog gevoerd... Lindemans P., De geschiedenis van de landbouw, 419-431.
We schreven reeds eerder dat de Leuvense vaart het economisch leven in Tildonk aanzwengelde. Zo kwamen ook de steenkolen (of hoelle, zoals ze in Tildonk zegden), dé huisbrandstof bij uitstek tot in de jaren zestig, met het schip te Tildonk toe. Jarenlang stond aan de brug, ietwat scheef weggezakt tegen de vaartdijk aan, het hoellekot van Proo (Corbeels). Proo was één der drie toenmalige hoellemarchands in Tildonk; de twee anderen waren: Pië van Laa (Petrus Vanhorenbeek) en Charel Janssens. Het moet een heel gedoe geweest zijn als je ziet hoeveel volk er bij het lossen van zulke vracht betrokken was. Maar alles gebeurde dan ook met pure mankracht, mand per mand werd het schip uitgedragen. Op de foto herkennen we alleen de mannen met een klak op het hoofd: vooraan in het midden Charel Janssens en uiterst rechts Jef Janssens. Helemaal achteraan in het midden, links Jules Janssens en rechts René Janssens. De eigenlijke lossers hadden doorgaans een zak of doek op het hoofd, met de bedoeling zo het kolenstof enigszins uit de haren te houden. 't Was hard labeur, maar voor de fotograaf werd graag tijd vrijgemaakt...
De weeg te Tildonk in 1932, met een glunderende vrijgezel, dokter Jozef Petit, poserend naast de vele moeders met hun kindjes... Je merkt dat er nogal wat namen hieronder ontbreken, vooral dan van de kinderen. Aan u, beste lezer, om het rijtje aan te vullen.
L -> R bovenste rij : 1. ? 2. Julia Engelborghs (x Tist Vandenschrieck), met dochtertje Adrienne 3. Plien Lens (x Frans Hanssens) 4. Marie Smets (x Bernard Vandenbergh) 5. Wis Lemmens (x Wieter Nackaerts) 6. ? bovenste middenrij: 1. Marieke Cleynhens (Marieke de goeivraa, woonde te Wespelaar) 2. Octavie Schaerlaekens (x Jules Godts) 3. ? 4. Charel Godts 5. Piene Artoos (x Maurice Van Steenbeeck) 6. Louise Vanlinthout (x Charel Vendredy) 7. ? 8. Trees Peeters (x Frans Costers) 9. Trees Janssens (x Jules Vandenheuvel), met zoontje Maurice 10. Dokter Jozef Petit onderste middenrij: 1. ? 2. ? 3. Gusta Vandenhoudt (x Bère Buelens), met zoontje Jozef 4. ? 5. Stans Piot 6. Liske Van Loock (x Fé Pashuyzen) 7. Fiene Paeps (x Fons Goovaerts) onderste rij: 1. Fienke Vandenhoudt, met ? Marguerite (dochtertje van Gusta Vandenhoudt en Bère Buelens) 2. ? 3. Marie (van Tiske Janssens) 4. Jeanne Janssens
Het Kinderheil of de weeg
Rond 1900 was de levensverwachting voor zuigelingen laag. Vele kinderen stierven voor hun eerste levensjaar als gevolg van infectieziekten, verkeerde voeding en gebrekkige hygiëne. In 1904 ontstond onder impuls van enkele bezielde artsen de 'Ligue nationale belge pour la Protection de lEnfance du Premier Age'. Deze liga organiseerde de eerste consultaties voor zuigelingen, ijverde voor een betere voedingscontrole en voerde propaganda voor borstvoeding. Dit was de kern van de eerste georganiseerde welzijnszorg in België, die zich vooral toelegde op de voorlichting van de volksklasse. Tijdens en na de Eerste Wereldoorlog werd het probleem van de hygiëne en de voeding van kinderen acuut. In 1915 werd daarom binnen het Nationaal Hulp- en Voedingscomité een speciale afdeling 'Hulp en Bescherming aan de Werken voor Kinderwelzijn' opgericht. Raadplegingen voor zuigelingen, kantines voor zwakke kinderen en de distributie van melk werden aan de medische consultatie gekoppeld. Deze raadplegingen werden dan ook op vele plaatsen 'melkdruppels' genoemd. De goede resultaten die hiermee geboekt werden, leidden in 1919 tot de oprichting van het 'Nationaal Werk voor Kinderwelzijn', de voorloper van Kind en Gezin. Op het terrein profileerden zich ondertussen de vrouwenorganisaties en de gezinskassen op het vlak van moeder- en zuigelingenzorg. Vandaag kennen we hiervan vooral het 'Nationaal Verbond der Christelijke Vrouwengilden' - de latere KAV - en de 'Socialistische Vooruitziende Vrouwen'. In die periode werden ook de verpleegsters-bezoeksters ingeschakeld, die in het kader van de volksopvoeding moeders aan huis ervan overtuigden dat ze zelf verantwoordelijk waren voor de gezondheid en de levenskansen van hun kinderen. Wedijver tussen de vrouwenorganisaties leidde toen tot de zogenoemde 'strijd om de wiegen', waarbij sommigen beweerden dat moeders als het ware gekocht werden om naar een bepaalde zuigelingenraadpleging te gaan. In sommige industriecentra kon het bezoek aan een raadpleging van een bepaalde gezindheid zelfs leiden tot de aanwerving of het ontslag van het gezinshoofd. Uit verschillende onderzoeken bleek ondertussen wel dat moeders voor kleine kwalen vlugger een beroep deden op de arts van de raadpleging en niet langer op een kwakzalver. Ze volgden het voorgestelde voedingsschema voor hun kind beter op. Een belangrijke stap voor de zuigelingenzorg was de invoering in 1935 van het gezondheidsboekje voor ieder kind. Dit boekje was en is vandaag nog altijd een belangrijk registratie- en referentiedocument voor de familiale en gezondheidsantecedenten van kinderen.
Foto: t Kasteeltje rond 1930, met links het woonhuis, in het midden de stallingen en rechts de imposante schuur. De populierenrij (langs de Lipsebeek?) is allang verdwenen.
Taxatie van 't Kasteeltje in 1792
Op 14 februari 1792 verrichtte de schepenbank van Tildonk een schatting van de waarde der goederen van zeker kasteeltje, genaamd het hof van Nieuwenborg. Hiertoe werden meester-metser Rombaut Schits en timmerman Martinus Beckers als deskundigen aanzocht die zich samen met de Tildonkse meier en schepenen ter plekke begaven. Het kasteeltje, bestaande uit het woonhuis, schuur en stallingen, bakhuis en andere gebouwen, werd toen geschat op 2859 gulden 17 stuivers, en de 3 dagmalen (= ca. 1 ha) grond waarop het stond op 900 gulden. De toenmalige schepenbank werd bevolkt door volgende Tildonkenaren: Joannes De Coninck (meier), Peeter Coremans, Giliam Feijaerts, Jan Franciscus Vanden Schrieck, Jan Janssens en Hendrick Gordts (schepenen). Leest u even mee:
Wij meijer ende schepenen des Graefschappe van Thildonck hier onder geteeckent verclaeren ons ten versoecke van die vrouwe Douairiere van M(ijn)her Maximiliaen Grave van Lalaing ende van Thildonck, etc. getransporteert te hebben op de naervolgende goederen, ende naer rijp ondersoeck gedaen soo over den grond, gelegentheijdt, als andersints, verclaeren de selve even als allodiael getaxeert te hebben op ende ter somme als aen deselve uijtgesteken staet, voorts verclaeren de ondergeteeckende te weten Rombaut Schits metser van stiele, ende Martinus Beckers timmerman ten bijwesen van deselve meijer ende schepenene begeven te hebben op seker casteeltie genaempt het Hoff van Nieuwenborg gestaen onder Thildonck ende de huijsinge, schure ende stallingen, backhuijs ende de voordere batimenten daervan dependerende, geschat weirdigh te sijn ter somme van twee duijsent achthondert negen en vijffigh guldens en seventhien stuijvers courant gelt, sonder daerinne te begrijpen den grond waer op die gebauwen sijn staende, ende de voordere erve daer aen clevende, genomen te samen ter groote van drij daghmaelen salvo justo, degene bij ons meijer ende schepenen sijn gepriseert ter somme van negenhondert gls gelijcke munte ... Aldus gedaen desen 14 febru(ar)ij 1792 coram de ondergeteeckende J. De Coninck meijer, Peeter Coremans schepenen, Giliam Fijarts schepenen, J. Frans Vanden Schrieck, schepenen, Jan Jansens, schepenen, Henderick Gordts schepenen, Rombaut Schits mester metser, Mertinus Beckers timmerman.
Algemeen Rijksarchief Brussel, Schepengriffies Leuven, nr. 2002, Thildonck, Conditien en verhueringen der kerk en H Geestgoederen benevens eenige rekeningen van den jaere 1764 tot 1794.
Foto: Postkaart van de vaartbrug en het brugwachtershuis, toen er van verontreinging van de vaart bijlange nog geen sprake was (ca. 1905).
S.O.S. DE VAART STINKT - alarm in 1973...
De vaart is wel de voornaamste toeristische attractie van ons dorp. Langs de boord van de Zuiddijk is het rustig toeven. Vooral in de zomermaanden zijn de vele vissers langs de oevers van de vaart verbonden met het landschap. Er is nochtans nog niet zo lang geleden een periode geweest dat er gewoon geen visje meer zwom in de vaart wegens een verregaande verontreinging ervan. Onderstaand bericht uit De Haachtenaar van 3/8/1973 klaagde deze schrijnende toestand aan. Twintig jaar later was het tij, gelukkiglijk, opnieuw gekeerd. Er was evenwel een hele mentaliteitswijziging voor nodig, zowel bij de overheid als bij de bevolking...
Leuvense vaart te Tildonk, Kampenhout en Boortmeerbeek weer flink verontreinigd.
Ondanks men de jongste weken de mond vol heeft over «zuiver water voor 1980» en de hoopgevende berichten via pers, radio en TV als manna uit de lucht vallen, blijft de toestand op sommige rivieren en kanalen kritiek. Dat is niet alleen een vastgesteld feit, doch daarvan kan men momenteel de bevestiging zien op Demer, Dijle en Leuvense vaart. De weinige waterlopen die de streek rijk is zien momenteel nog zwarter dan voorheen. Ze stinken ook sterker dan voorheen en zelfs de Leuvense vaart kwam omwille van de bezoedeling vorige maanden en weken weer sterk in het nieuws. Betekent een vaartbevuiling de jongste vijf jaar geen bijzonder nieuws, dan schijnt de bevuiling van heden toch onrustwekkende gevolgen te zullen aannemen Eigenaardig was nochtans dat het water van de vaart begin juli te Leuven beter was dan te Wijgmaal. Een schipper bevestigde dat vorige week nog. De inktlaag bereikte een week later reeds Tildonk en in de loop van de volgende week werd zij ook voor de sluisdeuren van Kampenhout-Sas genoteerd
Jef Albert en Irma Bisschop (Irma van Fiene Goris) op 'de mooiste dag van hun leven' - Tildonk, 14 april 1926. Jef was van het jaar 1892 en zijn Irma van 1902. Jef oefende de stiel van meubelmaker-schrijnwerker uit en Irma hield een goed beklante specerijwinkel open in het dorp (op de hoek van de Kouterstraat - Kruineikestraat - Lipsestraat). Bij hen komen we later zeker nog wel eens terug in deze blog...
Trouwfoto van Gust Van Gorp en Mathilde Bisschop (oftewel de ouders van sassenier Guillaume Van Gorp). Mathilde en Gust waren allebei geboortig van het jaar 1898. Na hun huwelijk gingen ze op de Sussenhoek (Voetemstraat) wonen. De juiste datum van dat huwelijk hebben we niet teruggevonden, maar aan de kleding te zien moet dat evenement ergens halverwege de jaren '20 hebben plaatsgegrepen (vergelijk met foto 28).
Boven L > R: René De Cat, bestuurslid Louis Gordts (Coppi), Robert Hyde (den Bob), Gust Volkaerts, ?, Marcel Engelborghs, René Stroeykens, August Piot, bestuurslid Gustaaf Hermans (Staf van de Congo)
Onder L > R: Modest Vanhorenbeek (Modest van Minkes), Edward Van Calster, Desmond Bilverstone (den Bill), Jean-Paul Janssens, Edward Behets, bestuurslid Gaston Pinnoy (Gastonke de sleger).
In 1959 werd vanuit de rangen van de Verenigde Vrienden met veel enthoesiasme een voetbalclub opgericht: FCVVT of Football Club Verenigde Vrienden Tildonk.
De eerste match in de competitie, tegen SP Tielt, zette al meteen een serieuze domper op al te veel geestdrift. Uitslag: SP Tielt 13 Tildonk 0.Doch de moed bleef er in, de Tildonkse verslaggever besloot zijn artikeltje in de Haechtenaar over deze fameuze match als volgt: Supporters, laat U door onze nederlaag niet ontmoedigen en zondag terug iedereen op post !
De supporters zijn op post gebleven en gaandeweg liet FCVVT van zich horen.
Nu 47 jaar later zijn de Tildonkenaren goed geplaatst om naar 1ste provinciale door te stoten. Chapeau!
De oprichting van FCVVT (De Haechtenaar, 8 augustus 1959)
Voetbalnieuws IIIe Provinciaal:
....
Er is ten slotte de nieuwe club in Tildonk, die op 1 februari van dit jaar gesticht werd onder de benaming V(erenigde) V(rienden) Tildonk.
Het bestuur werd samengesteld als volgt: Erevoorzitter: Dr. R. de Behault du Carmois; voorzitter: Frans De Potter (een zeer gekende sportfiguur op de voetbalvelden van Wespelaar en Haacht van vóór de oorlog); ondervoorzitter: Albert Gordts; sekretaris: Willy Peeters; leden: Louis Gordts, Gaston Pinnoy, J. De Bie, Gustaaf Hermans en Albert Van Dessel. Het lokaal is gevestigd bij Gustaaf Hermans en het terrein is gelegen aan de Vijf-Eikenstraat.
Volgende spelers zullen de groen-gele kleuren verdedigen:
van Sparta Haacht: Eduard Bohets en Henri Coppens; van S.K. Delle: Emiel Gordts, August Volckaerts, François Ons, August Piot en René De Cat; van Wespelaar-Sportif: Marcel Engelborghs, Victor Vanden Heuvel, Robert Hyde; van Olympia Wijgmaal: Alfons Vrancken, Roger Haesaerts, Roger Huysmans en Jozef Goovaerts; van Veltem: Van Calster. De oefeningen hebben plaats 's woensdags en worden geleid voor de seniors en scholieren door de gekende Engelsman Desmond Bilverstone. De eerste wedstrijd gaat al dadelijk voor de Beker van Brabant tegen Nossegem op 16 augustus en zal ongetwijfeld een grote belangstelling trekken.
Foto: Jozef De Coster, Jef van Tiske, (°Tildonk 16/10/1913, +Leuven 13/1/1995), hier op stap op de gekasseide Dorpsstraat langsheen de kerkhofmuur, was de laatste garde van Tildonk. Hij woonde in de Ambachtstraat en was getrouwd met Virginie Wauters (°Heverlee 5/8/1913, +Leuven 30/8/1983).
De garde
In het naoorlogse Tildonk volstond één man om de orde te handhaven, dat was de veldwachter, maar iedereen hier noemde hem de garde.
Naast de secretaris (Jaak Van Langendonck) en zijn bediende (Yvonne Swiggers, de echtgenote van de secretaris) was de garde (Jozef De Coster) de derde man van Tildonks administratief personeel. De garde was een sympatiek man, door iedere inwoner gekend, doch niet echt gevreesd, daar was hij iets te gemoedelijk voor. Het zou ons verwonderen dat hij tijdens zijn lange loopbaan ooit zijn wapen heeft dienen te trekken
Foto: Waar van Jommeke (Eduard Engelborghs) wordt gedecoreerd tijdens het openluchtfeest omwille van zijn 35 jarige muziek-carrière bij de Verenigde Vrienden. Op het podium: L > R: Gustaaf Verbiest, Jozef Bisschop (Jef van Woil), Eduard Engelborghs, Ture Peeters, Raymond de Behault du Carmois.
In de grote tuin achter de villa van dokter de Behault, kopman van de Verenigde Vrienden, vond sedert 1947 elke zomer een tweedaagse Vlaamse kermis plaats.
Naast optredens van bevriende fanfares ging er op beide avonden een dansfeest in openlucht door. Het Tyrolerblaasorkest, dat samengesteld was uit leden van de eigen fanfare, speelde elke avond vanop de kiosk. Gedanst werd er op een plancher in openlucht. In de tuin waren ook allerhande attracties aanwezig zoals het traditionele ballengooien, ringenspel, prijs vissen, pijlke pik, tombola altijd prijs,
De Haechtenaar berichtte op 6/7/1963 aldus over het evenement:
OPENLUCHTFEEST.
In de hovingen van de heer burgemeester dr. R. de Behault du Carmois, gaat heden zaterdag en morgen zondag een groot openluchtfeest door, ingericht door de Koninklijke Fanfare De Verenigde Vrienden en voetbalclub V.V. Tildonk.
Zaterdag te 19 uur: MUZIEKCONCERT door de Koninklijke Fanfare "Vrijheid en Standvastigheid", uit Hever en Harmonie "De Werker", uit Haacht. Vanaf 21 uur: GROOT OPENLUCHTDANSFEEST, met een Tyrolerblaasorkest. Zondag te 17 uur: MUZIEKCONCERT door de Koninklijke Fanfare "De Verenigde Vrienden", uit Tildonk, de Koninklijke Fanfare "Deugd Verheft", uit Putte-Grasheide en de Koninklijke Fanfare "De Moedige Vrienden", uit Boortmeerbeek. Vanaf 20 uur: OPENLUCHTBAL met zelfde orkest als op zaterdag.
Foto: Philippe-Ghislain baron Snoy en van Oppuers (1744-1825), eigenaar van Ter Elst ten tijde van de Franse Revolutie (foto: Bernard Snoy).
Ter Elst, toevluchtsoord voor de broeders van het Iers College te Leuven tijdens de Franse overheersing
De slag van Fleurus in 1794 betekent het einde van de Oostenrijkse Nederlanden. De Zuidelijke Nederlanden komen onder het Franse regime in een totalitaire terreurstaat terecht. De scheiding van kerk en staat wordt doorgevoerd met de ontmanteling van de traditionele voorrechten van de kerk van het Ancien Regime. De kerk verliest bovendien grotendeels haar bezittingen en zowat alle kerkelijke instellingen worden opgeheven (1796-1798). Dit lot ondergaat ook het klooster der Franciscanen, het zogenaamde Iers College, te Leuven. De Leuvense kroniekschrijver J.B. Lameere, in navolging van J. B. Hous, berichtte er als volgt over: 11 January 1797. Zyn de heeren der abdy van Vlierbeek uytgejaegd; de Iersche Minderbroeders en de Iersche Predikheeren hebben over eenige dagen hetzelfde lot ondergaan. Voor deeze laetsten is het maer aen de broeders geschied; de paters waren naer Ierland gevlugt voor het inkomen der Franschen. '14 Meert 1797. In de vernietigde kloosters der Carmelieten (Tacet) en Iersche Minderbroeders, koopdag van meubelen en kerksieraed
Van de priesters wordt o.a. de eed van haat aan het Koningsschap geëist. Degenen die weigeren worden gedeporteerd of moeten onderduiken. Het is pas in 1802 nadat Napoleon en de paus het beruchte concordaat hebben afgesloten dat de betrekkingen tussen kerk en staat terug min of meer genormaliseerd geraken. In het archief Snoy (kasteel Bois-Seigneur-Isaac, Eigenbrakel) bevinden zich enkele brieven die een zekere band aantonen tussen de familie Snoy, eigenaars van Ter Elst in de 18de en 19de eeuw, en de Ierse Franciscanen uit Leuven. Daaruit blijkt dat het Tildonkse kasteel Ter Elst in maart 1800 als onderduikadres voor de Ierse minderbroeders heeft dienstgedaan. De toenmalige gardiaan, broeder James Cowan, die baron Philippe-Ghislain Snoy een bundel verhalen uit Boccacios Decamerone (!) opstuurt vanuit het Château de Tildonk, schrijft hem aan met Caro prottetore (dierbare beschermheer).
In oktober 1800 bevinden de broeders zich terug in hun klooster te Leuven. Het College wordt wel in 1845 opgedoekt, doch in 1922 komt het klooster opnieuw in handen van de Ierse Franciscanen en doet vanaf dan dienst als studentenhuis voor de Ierse filosofie- en theologiestudenten. Dat de banden met de familie Snoy zelfs op dat ogenblik nog niet verbroken zijn bewijzen de verschillende invitatie- en andere brieven die zich in het familiearchief-Snoy bevinden. Het feit dat het Iers College sedert het begin van de 18de eeuw een eigen hoeve en gronden bezat te Tildonk in de omgeving van Ter Elst, heeft zeker meegespeeld in de vriendschapsband tussen de minderbroeders en de familie Snoy. Van de hoeve van het Iers College te Tildonk restten in 1798 alleen nog de (vis-)grachten. Op die plaats was er dus geen mogelijkheid meer om zich te verstoppen voor de Fransen, waarop de kloosterlingen zich richtten tot de bevriende eigenaars van het kasteel Ter Elst...
Meer info, zie: Gordts J., Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof Ter Elst, van pachthof der abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van t Sestich en Snoy, HOGT 17 (2002) 282-290, 18 (2003) 24-38.
Foto: Detail uit een figuratieve kaart van ca. 1760 (stadsarchief Leuven). De Leuvense vaart doorsneed tal van eigendommen, zoals de kasteelhoeve Ter Elst die toen eigendom was van kanunnik Philippus Van 't Sestich. Bovenaan links bemerken we het nieuwe Tildonkse sas en de sassenierswoning. Centraal op dit fragment bevindt zich de omwaterde kasteelhoeve Ter Elst met de aangelegde tuinen waarvan een gedeelte verdween in het tracé van de nieuwe vaart. Vergelijk beide gebouwen om een idee te hebben van de grootte van Ter Elst!
Ter Elst
Waar nu Trebos gelegen is bevond zich vroeger het hof Ter Elst. Reeds vóór 1218 was de abdij van Affligem eigenaar van een deel der tienden te Tildonk. De abdij ontving o.m. een jaarlijkse cijns van 21 molenvaten rogge opt hof ter Elst, met sijne toebehoerten. In het totaal bezat de abdij van Affligem rechten op niet minder dan 61,5 bunder land (= ca. 80 ha)!
Halverwege de17de eeuw verscheen de familie de Brimeu op het toneel als nieuwe eigenaar. Diezelfde familie bezat in Tildonk nog twee andere hofsteden, namelijk de Voetemhoeve en het hof Te Bettenrode (Bertrodehoeve). In 1696 kwam Ter Elst in handen van de familie Van t Sestich, waaronder kanunnik Philippus Van t Sestich die de kapel O.-L.-Vrouw-van-Troost liet bouwen op de uithoek van zijn domein in de Tildonkse Hambos. Naast de voornoemde hoeve bouwde hij een kasteel dat evenwel nog geen halve eeuw later (1837) afbrandde. Toen Ter Elst nadien in bezit kwam van Antonius Van Hamme, lid van de Commissie der Weeshuizen van Leuven, richtte deze op de funderingen van de ruïnes een nieuw landhuis op.
In 1953 verrees op het terrein van het voormalige Ter Elst de staaldraadfabriek Trebos. Finaal moesten dertig jaar later landhuis en boerderij eraan geloven bij een uitbreiding van de fabriek en toen sneuvelde ook het park met o.m. een monumentale en zeer oude ginkgo biloba
Foto: In 1958 bestaan de socialisten in Tildonk 25 jaar. Een gelegenheid dus om samen op de foto te staan, met op de achtergrond de vlag van de Socialistische Werkersbond Thildonck. De letters BSP staan voor 'Belgische Socialistische Partij'.
De Tildonkse afdeling van de Socialistische Werkersbond werd op 12 juli 1933 opgericht. De eerste voorzitter was Jozef Roeckx. De eerste keren dat de socialisten opkwamen bij de gemeenteverkiezingen behaalden ze geen enkele verkozene. Het is pas na het verdwijnen van de 'beren' (lijst Persoons) in 1957 dat ze hun intrede maakten in de gemeenteraad. Een jaar later vierden ze hun 25-jarig bestaan.
Merk op dat in de jaren 50 nog vele inwoners van Tildonk een bijnaam hadden, doch dat gebruik verdween stilaan. We geven hem cursief weer achter de officiële naam.
Zittend L > R: 1) Julien Magits, gemeenteraadslid en later schepen 2) Frans Van Aerschodt 3) Jef Lens 4) Ferdinand Demedts (Nante Mets) 5) Leontine De Messemaecker (Tinne van de smalle) Staand L > R: 1) Julien Janssens 2) Jefke Decoster 3) Clemence Neefs (Mans Tellon) 4) Jules Verhulst (Lammeke strop) 5) Frans Mathijs, 6) Constant Laurens (Stenne van den draaier) 7) Fons Hanssens (Fons van Miene) 8) Alfons Neefs (Fokke Tellon) 9) Louis Nackaerts (Wieter Nackaert) 10) Jules Nackaerts (later gemeenteraadslid) 11) Philemon Goeseels (de floere) 12) Edward Verbeeck 13) Jules Van Aerschodt 14) Jean Vandermeerschen (den apotheker) 15) Joseph Meunier (den draaier)
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
36) DE HOVENIERS VAN HET KLOOSTER
