NOUVEAU BEAUJOLAIS

Normaal arriveert de nouveau Beaujolais wijn de derde week van november in ons land, net zoals de maatjesharing altijd de eerste week van juni toekomt. Het zijn twee voorbodes van wat nog moet komen, en zoals het maatje een verbastering is van maagdenharing, zo is mijn kweek register ook nog maagdelijk wit.

En iedereen weet dat een goede kweek een voorbode kan zijn van een goed TT seizoen, dus gaan we er alles aan doen om er een succes van te maken. Met 50 popjes gaan we de kweek aanvangen, deze werden donderdag in hun kweekbak gezet. Voor sommigen was het onmiddellijk kennis maken met de toekomstige vader van hun nakomelingen aangezien de man al 14 dagen zat te wachten in deze kweekbak. Of dit voor problemen zorgde, eerst de mans en pas later de pop? Ik doe dit nu voor het tweede maal op deze manier en ja er stuiven al eens pluimen door een te driftig ventje, maar of dit meer is dan wanneer men eerst de pop in de bak plaatst durf ik niet te zeggen. Voor negen van de tien koppels geeft dit niet de minste problemen op voorwaarde dat de vogels er klaar voor zijn natuurlijk. Als ik op zondagavond mijn laatste rondje liep door de kweek kamer kon ik vaststellen dat ¾ van de nestjes al gevuld werden met nestmateriaal dus ga ik er van uit dat ze er klaar voor zijn.

Naar wijze raad luisteren is niet voor allen weggelegd, laat staan dat ze het onderscheid kennen tussen wijze raad en prietpraat. Het is altijd moeilijk om te aanvaarden dat iemand anders het beter weet dan uzelf. Ja, we aanvaarden dat de leerkracht het beter weet dan de leerling, de professor op de unief meer kennis bezit dan de student, dat de meestergast of uwen baas op het werk meer ervaring heeft en zegt hoe het moet. Dit alles aanvaarden we zonder morren en is ook maar normaal (of is er nog twijfel). Maar in zijn vrije tijd bij het beoefenen van een hobby hoeft me van niemand iets te aanvaarden natuurlijk. Maar men mag niet vergeten dat straks als de keurmeesters onze vogels weer gaan beoordelen ze eigenlijk ons gaan beoordelen op het hoofdvak de juiste man tegen de juiste pop plaatsen.

Veel jongen kweken is wanneer men een paar grondbeginselen in acht neemt niet zo erg moeilijk, zelfs door tegen alle beginselen te zondigen kan het soms goed gaan. Denken we maar aan de beginner die wat bonte kanaries in een oud konijnenhok plaatst en het eerste jaar bijna zoveel jongen kweekt als van zijn konijnen. We moeten ons echter de vraag stellen dat veel jongen per definitie wel ons doel dient te zijn. Als het kwalitatief goede jongen zijn is er niets mis mee natuurlijk en hier zit de angel in de wond. Als men 10 jongen kweekt is er één van deze de beste, en één de tweede best enz. Als men 100 jongen kweekt heeft men ook maar één beste en één tweede beste, het kan wel zijn dat de 15^de beste van die 100 jongen nog beter is dan de beste van die tien jongen.

Als we dit nu eens omdraaien naar de kweekvogels dan bezitten we ook maar één beste bij de mans en één beste bij de popjes. De logica zegt dat we deze aan elkaar gaan koppelen indien ze bij elkaar passen, de tweede beste man aan de tweede beste pop enz. zeker.

Zegt er me toch wel iemand zeker dat dit niet waar is, en dat hij het beter weet dan de meeste liefhebbers, hij bewijst het ook door al jaren topvogels af te leveren. Wat ik dan fout doe? Wel voor wat de popjes betreft is er geen keuze men moet ook de 49^ste en de 50^ste beste(of slechtste) pop in de kweek zetten als men met 50 popjes wenst te kweken. Maar voor wat de mans betreft hoeft men dit niet te doen, met max 10 mans kan men deze 50 popjes bedienen. Dus uit de 11ste en de 12ste beste(of slechtste) man hoeft men niet te kweken. Teveel popjes per man denkt u, niet op deze manier, men begint met 3 oude popjes per man en als deze op nest zitten na +-14 dagen, plaatst men hem tegen 2 jonge popjes na +- 14 dagen als deze op nest zitten gaat hij in een aparte kooi. Na +- 14 dagen begint men opnieuw met de oude popjes voor de tweede ronde. Al deze popjes zitten in een aparte kweekkooi en men plaatst de man afwisselend bij deze popjes.

En ja ik aanvaarde dat deze ervaren liefhebber het beter wist dan mezelf, zo zijn er dit jaar voor bijna de helft van de popjes(23) maar 7 mans voorzien. De andere zitten nog per koppel, als de test met die 7 mans positief uitvalt pas ik dit systeem volgende kweek voor al men koppels toe, en mogen men max15 beste mans nog voor nageslacht zorgen zo gaan ze elk tussen de 3 tot 5 popjes ter beschikking krijgen, van een honden leven gesproken.

POP OF MAN?

Met de kweek in aantocht is het weer van het grootste belang dat we de mans en de popjes van elkaar kunnen onderscheiden maar hoe doen we dat nu weer? Deze vraag is er eentje die thuishoort in het rijtje van basisbeginselen die een kanariekweker als bleu onder de knie moet krijgen. Wanneer de kanaries in broed conditie zijn is dit niet eens zo moeilijk daar de grote meerderheid van de vogels duidelijk laten zien tot welk geslacht ze behoren. Maar zelfs de meest doorwinterde kweker vergist zich wel eens, en na het zevende of achtste eitje gaat er een lichtje branden en komt hij tot de vaststelling dat het twee popjes zijn die hij bij elkaar plaatste om uit te kweken.

Het makkelijkste om een man te erkennen is door er naar te luisteren als hij zijn liedje zingt, voor 99.99% is men nu zeker dat het een man is. Ik zie u al denken waarom geen 100%, wel ik kan uit eigen ervaring putten om te stellen dat er popjes zijn die zingen. Nee, het gaat hier niet over een pop die wat zat te frazelen, het was echt luid en voluit zingen dat ze deed, en ja ze had eieren gelegd en de jongen die er uitkwamen grootgebracht.

Het klassieke wegblazen van de pluimen op het achterlijf aan de onderkant van de kanarie is een ritueel dat men menigmaal kan zien of zelf uitvoert bij het bepalen van het geslacht. Als de vogels in broed conditie zijn geeft deze methode voldoening bij het bepalen van het geslacht zonder al te veel vergissingen. Als ze echter nog niet volwassen zijn(+- 9 maanden) of niet in broed conditie is deze methode veel minder betrouwbaar.

Zijn er dan geen andere methodes om te zien tot welk geslacht een kanarie behoord? Laten we terugkeren naar de voorouders van onze gedomesticeerde kanarie om eens te zien of er hier uiterlijke kenmerken zijn die ons verder kunnen helpen. Men noemt dit met een geleerd woord de geslachtsdimorfie dit is het verschil in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes bij dezelfde diersoort.

De wilde kanarie (Serinus canaria) is een zangvogel die oorspronkelijk van de Canarische Eilanden afkomstig is. Volwassen vogels zijn voor wat betreft het geslacht redelijk goed van elkaar te onderscheiden. De man is intensiever van kleur en scherper van tekening op o.a. de kop waar de baardstrepen goed herkenbaar zijn. Vooral deze baardstrepen geven bij onze gepigmenteerde kanaries een goede aanwijzing van het geslacht, bij de man zijn ze duidelijk zichtbaar en bij de pop net iets fletser van kleur zoals trouwens al het zwarte melanine bij de pop.

Ook de Europese kanarie (Serinus serinus) kan ons iets wijzer maken aangaande het geslacht. Het mannetje is citroengeel op de kop, hals en borst. Het vrouwtje is hier vaal geelwit. Dit citroengeel van de Europese kanarie kan men terugvinden bij onze gedomesticeerde kanaries onder de vorm van een intensere kleur op die plaatsen bij de man en een fletsere bij de pop.

Voor sommige kleurkanaries zoals bv. bij de mozaïek vetstof hier is het onderscheid goed te zien aan de hand van het type, zo komt men tot een type 2 voor de mans en een type 1 voor de popjes. De kenmerken van deze kleurslag moet u maar eens van naderbij gaan bezien ze geven voor al de andere kleurslagen aanwijzingen waar men kan op letten voor het bepalen van het geslacht. De mozaïek factor bij de vetstof is als het ware een blauwdruk van de kleur verschillen tussen man en pop zonder andere storende factoren.

Ook de kleur geeft soms een hint of het om een man of pop gaat, vooral bij de bonte en gepigmenteerde postuurvogels verraad een kleurnuance het geslacht. Als we even over het muurtje gaan kijken bij de kleur kanaries kunnen we de volgende vaststellingen doen.

Bij de goud of zilver bruine kanarie is er een duidelijk verschil te zien tussen de mans en de popjes, bij de man ziet men duidelijke een harder bestreping voor wat het eumelanine betreft. Voor de pop ziet men een zachtere tint eumelanine welke egaler aansluit bij het bruin van het phaeomelanine dit maakt haar als kleurkanarie de betere TT vogel. Voor de postuur kweker is deze wetenschap van belang als men de kleur sinnamon in zijn bestand heeft, aangezien het hier over de zelfde kleurslag gaat

Bij de vogels van de zwart reeks zoals blauw en groen, laat de pop op de rug iets meer bruin(phaeomelanine ) zien als de man. Zoals de mozaïek in de vetstof kleur ons een goed beeld geeft van de verschillen tussen de geslachten afgaande op de grondkleur, en de velden aangeeft van verschillende intensiteit bij man en pop. Zo geeft de kleurslag Phaeo ons een hint door de duidelijke verschillen tussen man en pop in het phaeopatroon zonder andere storende factoren.

Verder kan ook de schimmelverdeling bij de vogel een aanwijzing zijn voor het geslacht, denken we maar aan de klassiek voorkomende ring van schimmel in de nek bij de pop. Dit euvel is voor menig kleur kanariekweker een kwelduivel om goede schimmels af te leveren in welke kleurslag dan ook.

En dan zijn er nog de trucjes die door sommige liefhebbers toegepast worden om te achterhalen of het een man dan wel een pop is. Ik vind het mooiste trucje dit waarbij men de vogel in de hand neemt en de staart er laat uitsteken, vervolgens een kwikkende beweging met de vogel maakt om te zien of hij zijn staart naar boven of naar onder beweegt. Aan de hand van hoe de stand is bepaald men dan of het een man of een pop is, ik heb dit ook al eens toegepast maar zal te onhandig zijn aangezien ik wisselende resultaten krijg.

Trucje nummer twee is de stand van het oog ten opzichte van de snavellijn, bij de man zou het oog ter hoogte van de snavellijn zitten en voor een pop zou het oog boven deze lijn zitten. Voor mijn bestand gaat deze vlieger niet op, maar voor wie er in geloofd doe maar, ik hecht er geen geloof aan.

Trucje nummer drie is de bekkentest maar deze is in de praktijk niet zo eenvoudig toe te passen bij de kanarie. Bij iets grotere vogels(duif, parkieten enz.) is dit een goede test, uit mijn vroeger leven als duivenmelker weet ik maar al te goed hoe dit moet. De legbeentjes van de duif en of ze goed zijn opgesloten is een van de punten om in de hand te bepalen of de duif over goede vlieg of kweek kwaliteiten beschikt en welke afstand ze best aankan. Bij het bepalen van het geslacht aan de hand van de legbeentjes gaat men als volgt te werk. De bekkentest bestaat hieruit dat de afstand tussen de legbeentjes wordt gemeten en ook de afstand van de legbeentjes naar de punt van het borstbeen. De afstand tussen de legbeentjes kan gemakkelijk met de vinger gevoeld worden. Bij de pop is deze afstand groter dan bij de man. Ditzelfde geldt ook voor de afstand van de legbeentjes met het borstbeen. Deze test is het meest betrouwbaar als de vogel broedrijp is. Bij jonge vogels is deze test absoluut onbetrouwbaar. Uit ervaring weet ik dat het niet altijd eenvoudig is om op deze manier het geslacht te bepalen. In zijn algemeenheid geeft deze methode ook een indicatie maar zeker geen zekerheid over het geslacht van uw vogels.

Zo zie je maar dat voor het bepalen van het geslacht bij kanaries er heel wat hulpmiddeltjes zijn om ons in de goede richting te leiden. De wat ervaren kanarie liefhebber zal op het eerste zicht in de meeste gevallen kunnen uitmaken of het over een pop of man gaat, maar wie durft te zeggen dat hij zich nooit vergiste is niet ver weg van zijn eerste vergissing, of een leugen.