Persfotografie bij Corelio: Kroniek van een aangekondigde dood
Een opgemerkte spreker op de actie van journalistenbond VVJ was Johan Van Cutsem, namens de freelancefotografen van de Coreliokranten (De Standaard en De Morgen). Hun werk wordt sinds kort doodleuk overgenomen door journalisten. Een goede samenvatting van zijn betoog is de tekst die hij kort voordien in De Journalist publiceerde.
Dinsdag 2 december, 19.11 uur Bij alle schrijvende medewerkers van Het Nieuwsblad komt een mailtje toe. Daarin stelt de hoofdredactie dat ze heeft beslist de aanlevering van algemeen regionaal nieuws te herzien en dit met ingang van 1 januari 2009. Dat is blijkbaar goed nieuws want even verder schrijft Peter Vandermeersch: Met digitale fototoestellen beeldmateriaal versturen via internet is voor iedereen haalbaar en basistechnieken voor fotografie zijn voor iedereen toegankelijk. Door deze nieuwe werkwijze kan de freelancemedewerker zijn vergoeding verhogen: voor een publicatie van een foto op een regionale pagina wordt 16 euro betaald.
Dinsdag 2 december, 19.52 uur Blijkbaar daagt het de hoofdredactie dat ze misschien toch ook de fotografen moet verwittigen. Een aantal fotografen wordt telefonisch op de hoogte gebracht, de anderen moeten het stellen met een aangepaste mail. De denigrerende zinsnede die hoger is aangehaald, wordt geschrapt en vervangen door: De hoofdredactie van Het Nieuwsblad begrijpt dat voor de betrokkenen een moeilijke tijd aanbreekt, maar de marktomstandigheden dwingen om nu te handelen. Vandermeersch heeft het in zijn mail aan de fotografen tot slot nog over investeren in productverbetering (sic!). De schrijvende medewerkers hebben in hun mail recht op dubbel zoveel tekst en uitleg. Een paar letterlijke citaten: We rekenen op de schrijvende medewerker om voor beeldmateriaal te zorgen bij artikels; Sommigen zullen moeten investeren in een digitaal fototoestel. Weet dat deze investering zich op korte termijn terugverdient. Bijvoorbeeld een Nikon S560 (richtprijs 199 euro) is geschikt.; Er worden vanaf februari bondige infosessies georganiseerd waarbij de medewerkers zeer concrete tips worden aangereikt om de beeldkwaliteit te garanderen.
Dinsdag 9 december, 9 uur Tientallen fotografen en schrijvende freelancers van Het Nieuwsblad leggen uit protest tegen de maatregel het werk neer. Sommige edities liggen volledig stil. Na sterke druk vanuit Groot-Bijgaarden soms gaat het om onverholen bedreigingen wordt het werk s avonds gedeeltelijk hervat.
Dinsdag 9 december, 17.30 uur Een twintigtal fotografen, werkzaam voor verschillende dagbladen en agentschappen, vat post aan het kabinet van minister-president Kris Peeters. Peeters wordt honderduit gefotografeerd als hij een delegatie van VVJ en mediavakbonden ontvangt. De Vlaamse premier trekt ruim anderhalf uur uit voor het gesprek en zegt dat als de kwaliteit in het gedrang komt we aan hem een bondgenoot hebben. Ook de mogelijke uitbreiding van het kunstenaarsstatuut naar freelancefotografen wordt aangekaart. Peeters kondigt nog aan op zeer korte termijn met alle betrokkenen aan tafel te gaan zitten omtrent de toekomst van de Vlaamse pers.
Woensdag 10 december, 20 uur De freelancefotografen van Corelio verzamelen in Drongen en bespreken de situatie. Er wordt besloten Corelio om een geste te vragen: drie maanden uitstel van de dramatische beslissing. Het beoogde uitstel moet enerzijds het initiatief van Kris Peeters alle kansen geven en anderzijds de getroffen fotografen toelaten andere afnemers te zoeken of zich te heroriënteren. Later op de avond beginnen ze met het aanschrijven van lokale besturen. Hen wordt gevraagd hun bezorgdheid om het evidente verlies aan kwaliteit van de regionale (foto)verslaggeving te willen uiten.
Vrijdag 12 december, 10 uur Een uitgebreide delegatie ontmoet Toon van den Meijdenberg, financieel manager van Het Nieuwsblad en De Standaard, uit haar ongenoegen en vraagt om een bevriezing van de huidige situatie tot eind maart. Van den Meijdenberg schermt met passages uit het freelancecontract dat elke Coreliofotograaf moet tekenen, en stelt dat het contract niet opgezegd wordt waardoor er geen sprake kan zijn van enige opzeggingstermijn of dito vergoeding. Hij voegt daar fijntjes aan toe dat het contract ook nooit enige werkvolume heeft gegarandeerd. Uit het gesprek blijkt duidelijk dat Corelio de regiofotografen koudweg wil dumpen, tenzij ze bereid zijn aan dezelfde voorwaarden (16 euro in plaats van de huidige 31,40 euro per foto) te werken als de schrijvende medewerkers en bovendien bereid zijn zelf stukjes te schrijven bij hun fotos. Van den Meijdenberg belooft na het weekend uitsluitsel te geven over het gevraagde uitstel.
Maandag 15 december, 17.30 uur Corelio laat weten dat alle plannen onverminderd doorgevoerd worden en dat er geen enkel uitstel mogelijk is. De freelancefotografen sturen uit protest halve fotos in, ter waarde van 16 euro. De andere helft van de fotos volgt een uur later. Ze tonen daarmee aan dat een halvering van de prijs een halvering van de kwaliteit betekent.
Dinsdag 16 december, 9.30 uur De fotografen starten via www.ipetitions.com/petition/reddepers een internetpetitie op.
Vrijdag 19 december, 8u30 De petitie is een succes. Meer dan 1.900 handtekeningen zijn ondertussen verzameld en honderden steunbetuigingen genoteerd. Lezers, journalisten en politici drukken hun bezorgdheid om het verlies van kwaliteit uit.
Journalisten van verschillende media (onder meer De Standaard, Het Nieuwsblad, Knack, VTM, VRT, een Franstalige delegatie van de journalistenbond) kwamen deze middag bijeen in een afgeladen volle KVS-Box, vlak bij de redactielokalen van De Morgen. Zoals u weet, is het immers niet alleen bij De Morgen dat besparingen, herstructuringen en wat dies meer zij dreigen. De redactie van De Morgen had voordien unaniem voor deelname aan de actie van de VVJ, de journalistenbond, gestemd en was dus ruim vertegenwoordigd, onder een banier die de gevoelens bij het personeel perfect verwoordt: De Morgen, onafhankelijk bloedbad.
Bert Bultinck, voorzitter van de redactieraad, las de volgende tekst voor.
Goedemiddag collega's,
Hoewel ik voordien jaren heb gefreelancet, is het nog geen drie jaar dat ik full time in de Vlaamse media werk. Het is dan ook met enige voorzichtigheid dat ik uitspraken en beschouwingen over de toestand van die media wil doen. Maar ik sta hier omdat ik met hart en ziel wil blijven gaan voor het medium waar ik voor werk, net zoals jullie zich met al jullie vezels inzetten voor jullie medium.
Voorzichtigheid, dus: zeker. En toch. Something is rotten in medialand. Onze media zijn bedreigd, alle hart en ziel en vezels ten spijt. Journalisten die al een heel leven in de media werken weten het. Stagiairs weten het. Freelancers weten het. Mediawatchers weten het. Politici weten het. En vooral: de lezers, de luisteraars, de kijkers weten het. Nee, de verkoopcijfers zijn niet overal slecht. De lezers, luisteraars en kijkers blijven lezen, luisteren en kijken, en niet zelden met plezier. Maar het vertrouwen in de pers heeft een duik genomen die ons allemaal, binnen maar ook buiten de media, zorgen zou moeten baren.
Na de ontzuiling werd de pers op bepaalde domeinen beter, onafhankelijker, en zeker sexier. Noem het zelfs: professioneler. Maar na de ontzuiling veranderde ook de ideologie en het engagement van de mensen die de media richting gaven.
'De ideologie van de markt', 'de dictatuur van de cijfers': u kent de gemakkelijke slogans die een veel genuanceerder verhaal verbergen. Want u weet dat ook vandaag onze directies en hun hoofdredacteurs niet blindelings hun lezersonderzoeken opvolgen. Maar u weet ook er een evenwicht moet zijn tussen journalistiek en marketing, en u weet ook dat dat evenwicht bedreigd is, en in sommige gevallen al heel ver te zoeken is.
De Morgen is een van de titels die het hardst wordt getroffen in de besparingswoede die de jongste weken en maanden een spoor van vernieling door het Vlaamse medialandschap trekt. De aangekondigde 26 ontslagen, een kwart van het totaal aantal werknemers, zullen de krant in het hart raken. De redactionele onafhankelijkheid, de journalistieke autonomie en de kritische functie van onze krant zullen fundamenteel aangetast worden.
Dat is niet alleen slecht nieuws voor de 26 ongelukkigen, maar ook voor het Vlaamse krantenlandschap. Want als het druppelt op de Arduinkaai, dan regent het in Groot-Bijgaarden, op de Medialaan, op de Reyerslaan of op Linkeroever. Ook bij andere kranten, ook bij radio en tv, vallen klappen, en het zijn geen lichte klappen. Als voorzitter van de redactieraad van De Morgen weet ik dat de redactie zich zal blijven verzetten tegen een dergelijke brutale ingreep. Jullie aanwezigheid hier is een steun voor ons, net zoals wij hopen dat onze aanwezigheid jullie steunt in de strijd voor een hoogkwalitatieve Vlaamse pers, waar kritische nieuwsgaring het hoogste goed moet blijven.
Een voormalig hoofdredacteur van de krant waar ik voor werk, een hoofdredacteur die niet alleen commercieel succes wist te boeken, maar tegelijk ook een van de beste pennen van heel Vlaanderen is, zei ooit: "In 1968 was ik 8". Welnu, in 1968 waren velen van ons nog niet geboren. Dat ze ons dus niet langer de karikatuur van de wereldvreemde idealisten opdringen. Dat ze niet doen alsof wij niet weten dat voor niets de zon opgaat. Dat ze niet doen alsof wij reclame een vieze ziekte vinden. Maar dat ze ons nog wel het personeel geven, en de tijd en de ruimte, om de artikels te maken en de programma's in te blikken die de media een goede naam bezorgen.
De karikatuur van de degelijke, ernstige, kritische kortom: goede journalist als zure, esoterische, intellectuele, moeilijke, ja zelfs masturbatoire werknemer heeft geen bestaansrecht meer. Dat perfide verhaal is, om een beroemde zin van George Orwell te parafraseren, de laars die ons nu al jarenlang onophoudelijk in het gezicht schopt. Het is de achterklap die elke roep om kwaliteit diskwalificeert. Die vervalsing van de kwaliteitsjournalistiek, beste collega's, zetten we vandaag bij het huisvuil.
Dat velen van ons in '68 nog niet geboren waren, betekent ook dat we een woord als "solidariteit" met omzichtigheid benaderen. Wie na 68 geboren is, weet dat solidariteit het sterkste is als ze geschraagd wordt door gedeelde belangen. Die gedeelde belangen zijn er vandaag. Ze zijn de reden waarom wij hier zijn.
Tegelijk is solidariteit meer dan gedeeld en welbegrepen eigenbelang. Dat wij hier allemaal tesamen komen betekent dat ons geloof in de media nog niet weg is. Dat er nog iets te redden valt. En dat we alles zullen doen om de kwaliteit van onze media te behouden.
Ik hoop van harte dat er naar ons pleidooi geluisterd wordt. Ik dank u voor uw aanwezigheid.
