Mijn ervaringen als dokter-stagiair in het districtsziekenhuis van Oradea, Roemenië
13-09-2008
Foto's van de spoedgevallen zelf
Een overzicht van minst urgent, naar kritiek, met een paar close-ups van een aantal materiaal
De UPU-minore, 10 niet-gemonitorde bedden, die bijna steeds vol liggen, zelfs s nachts vaak, waar vooral chirurgische gevallen gelegd wordem. patienten blijven nooit op de spoed, ze gaan altijd naar huis of naar de kamer, zelfs s nachts. VPK doen nooit transport van bloed, patienten, aanvragen, fotos etc, wassen nooit, doen de patient nooit naar de WC, zij doen enkel en alleen de verpleegkundige taken en de administratie, waardoor je inderdaad een drukke spoedzaal met 10 bedden met twee a drie verpleegkundigen kan runnen. De tien bedden zijn in een 3/4 cirkel gerangschikt rond een centrale desk. De ene gang mondt uit in de deur naar de UPU-majore links en de wachtzaal rechts, de andere gang gaat naar de reserve-reakamer, de radiologiezaal voor spoed en de gang naar het beddenhuis.
De Amerikaans en Londense student en Engelstalige verpleegkundige Relli tijdens een rustig nachtmoment
Tijdens een nachtje wacht: Dr Berrero, een Gyros-halende assistent die verder weinig belang heeft in het verhaal, Carmen -de OK-VPK, Dr Balaj, een assistent van Dr Duse en een anestesieverpleegkundige...
VPK Eva en haar collega tijdens een nacht van 12 u
Rechts machoman Soso, de assistent van dr negrini
De benen van een verpleegkundige, om te bewijzen dat die korte rokken echt bestaan
Olivia, een andere Ok-verpleegkundige met steeds overdadige schminktoestanden
In Belgie doen de Roemenen het harde werk in de bouw, hier in Oradea, zijn het de Belgen die achter de tralies gaan voor zwartwerk...
Een afgetrainde, in het zweetgewerkte en zwaar onderbetaalde bouwvakker
Het materiaal zorgvuldig uitgestald voor het begin van het OK De nieuwe scopietoren, naast een veel minder kostbare student :) Dr Duse en zijn assistent Balaj bereiden zorgvuldig voor Het hele tean kijkt gespannen toe... Een close-up van de hoofdrolspeler, de galblaas herself %%% FOTO7%%% En hier is ie dan %%% FOTO8%%% Het dreamteam: rechts Dr Duse, de chef en Dr Balaj, een van zijn assistenten. Op de achtergrond Dr Calin, mijn steun en toeverlaat. Links Dr Bustea, rechterhand van Dr Duse en sous-chef en Carmen, de verpleegkundige met een indrukwekkende anatomische kennis...
Bij Marius thuis. Hij kocht nog maar net een huis op een nieuwe verkaveling, waar men nog volop aan het bouwen is, maar waar hij al eerste is kunnen intrekken.Het is een verkaveling net buiten Oradea op het platteland, als uitbreiding op het dorpje Paleu... %%% FOTO9%%% Vooraanzicht %%% FOTO10%%% achteraanzicht De straat in aanleg Het heerlijke maal, bereid door Christina, zijn vrouwtje Marius en zijn fantastische dochter Daria Het minimeertje in aanleg voor hun voordeur
Terwijl ik nog wat hechtingen doe, met wat later de zoon van Dr Negrini zal blijken, haar ik de achtergrond iets over een fasciitis necrotisans. Dit is de wetenschappelijke naam voor een infectie van de spierenomhulsels, die zeer gevaarlijk kan zijn en tot de dood leidt indien die niet snel behandeld wordt. Ik ga even kijken en de patient is een oudere man met diabetes -betekent meer infectiegevaar- die op zijn linkerbil en bovenbeen een blauw-zwartkleurige vlek heeft, bedekt met een aantal blaren. De pattient is bleek, zweterig en heeft een snelle pols. Typisch aan dit 'gasgangreen' -een andere wetenschappelijk naam voor de uitgebreide infectie- is dat wanner je over de huid voelt, je lucht voelt verschuiven, voelt kraken, zoals je sneeuw voelt kraken.
De patient heeft dus een groot gasgangreen, heeft alle tekens van shock -septische shock voor de insiders- en gezien de uitgebreidheid, heeft hij weinig kans op behoud van het been, laat staan van het leven... terwijl Dr Negrini -chirurg van wacht- de plastisch chiriurg op de hoogte stelt, gaat de rest een sigaretje roken. De patient heeft echter nog geen infuus en lijdt helse pijnen. Gezien de beginnende shock besluit ik dan ook twee grote IV-lijnen te plaatsen en ik geef wat Algocalmin -iets tegen de pijn.
De plastisch chirurg is een zeer vriendelijke, franssprekende man en hij nodigt me mee uit om te assisteren tijdens het OK. omdat dit een uitzonderlijk OK is, heb ik echter graag foto's van het been -didactisch bedoeld uiteraard- en een vriendin van hem toevallig meekwam, belooft de foto's te maken gedurende de operatie. Toeval wil dat zij een Waalse is die al 12 jaar in Roemenie woont.
Ik zal proberen eenvoudig uit te leggen hoe ernstig het er voor de patient uitzag. Gasgangreen wordt veroorzaakt door een zeer gevaarlijke, weerstandige bacterie, soms een 'vleesetende bacterie' genoemd, omdat ze letterlijk spieren en weefsel doet wegrotten. De patient wordt letterlijk door de infectie van binnenuit opgegeten. De snelheid van de infectie laat zich -ook op de foto's- zien: Op spoed voel ik de lucht onder huid nog ergens halverwege de dij. Een halfuur later voelen we al lucht thv onderbeen en een uurtje later is ook de enkel betrokken.
Waaruit bestaat de behandeling van dit gangreen? Het wegsnijden van ALLE rottend weefsel... We maken een incisie over het aangedane stuk op het bovenbeen en dit staat door de lucht ondertussen zo gespannen dat het been bijna vanzelf verder openscheurt tot op de spier. De spier puilt uit de huid door de overdruk in het been. We snijden van aan de lies, tot aan de nekl het been volldig open. hetzelfde doen we aan de achterkant. Om niet in details te treden, wanneer het been geopend wordt, loopt het sap vamzelf uit de wonde en we zien dat niet enkel de huid en het vetweefsel zijn aangedaan, maar dat er ook lucht zit in de spieren zelf. De quadriceps, zo ongeveer de grootste spier in het lichaam, kan je gewoon met een pincet lostrekken...Wanneer je de spier aanraakt, duw je ze tot moes. En bij aanraking, trekt die niet meer samen. De enige mogelijkheid nu is nog een amputatie van het volledige been en de helft van het bekken. Echter, gezien de uitbreiding van het letsel tot beginnend naar de buik en gezien de slechte toestand van de patient, besluit de chirurg het been zo open te laten, in te wikkelen en proberen met vocht en antibiotica de patient te redden. De kans hierop is echter zeer zeer klein...
Triest, maar zeer leerrijk geval, want als je als arts een gasgangreen in het beginstaium zou missen, heb je zeer grote kans op een slechte afloop...
De patient wordt op intensieve gelegd en ik ga nog even langs bij de gereanimeerde oude man. Hij heeft terug hersenactiviteit, kan alles bewegen, maar is nog steeds niet wakker...
Nog een laatste berichtje voor ik naar het centrum vertrek. Wanneer ik nog even op de UPU-minore passeer, vraagt een van de VPK-en me de draadjes bij een patient te verwijderen. Hij blijkt Engels te spreken en, hoe klein kan de wereld zijn, hij woont op het St-Jansplein in Antwerpen en is wegenbouwer...Hij is hier op een vakantie voor zijn familie. Zijn gehechte wonde aan de vinger is echter zwart langs de randen en wanneer ik de wonde bekijk en de draadjes verwijder, staat deze een beejt open en komt er vocht uit. Bij het schoonmaken met zuurstofwater en betadine, komt er steeds meer en meer van het weefsel los em ik besluit Soso, de assistent erbij te halen. De wonde is immers vuil, de wonderranden zijn dood weefsel en zo gaat de vinger heel lelijk genezen en een groot, immobiliserend litteken achterlaten. Soso verwijst de patient naar plastische chirurgie de volgend dag... Ik stel de patient gerust dat dit in Belgie ook zou kunnen voorvallen. Alleen is de kans natuurlijk 'iets' kleiner. Maar dat vertel ik hem er niet bij uiteraard...
Na een verkwikkende nachtrust en een lauwe douche -ik vrees voor het warm water de komende dagen -, doe ik mee de zaalronde. Dr Duse blijkt in Budapest te zijn voor een congres en er zijn dus maar zeer weinig OK's. Aangezien Soso van wacht is -Dr Negrini's assistent- ga ik met hem naar beneden, naar de spoed. Soso wel vriendelijk, maar legt zelden iets uit in het Engels, hoewel hij het goed spreekt en een beetje een laissez-faire maco-tyoe. Niet echt mijn stijl dus. Bovendien lopen er nog twee assistenen en 5 studenten rond, allemaal om Soso te helpen en te volgen. Ik hecht een patient, maar ik besluit me verder wat te terug te trekken. de studenten zijn 3e en 4e jaars en ik ik geef hen dan ook graag de kans om het hechten wat te oefenen. Men is hier heel vreemd over steriliteit. Wanneer ik nog maar kijk naar de steriel veld zijn ze al bang dat het vuil wordt, maar die goudenarmband die ze over hun steriele handschoen laten glijden is dan weer geen probleem... Begrijpe wie begrijpe kan.
Ik ontmoet vier studenten uit Oradea, allen goed Engelssprekend en ze nodigen mij uit om vanavond iets te gaan eten in het centrum. Een aanbod dat ik niet afsla...
Het wordt wat rustiger op de UPU-minore en ik besluit even naar de andere spoed te gaan zien. Daar ligt een patient -verward, slaperig, halfzijdig verlamd- die dringend een CT nodig heeft. Aangezien echter de CT van het ziekenhuis stuk is, belt men de SMURD, die dan dienst doet als klini-mobiel, en die dringend transport doet tussen de spoed en de private CT. Even later is de SMURd terug op spoed, ditmaal om een patient met een groot hartinfarct weg te brengen naar Timi Soara, een grote universiteitsstad 100 km van Oradea, waar men gespecialiseerd cardiologische interventiemogelijkheden heeft -'een stent steken'. In Oradea is men bezig een angiografie te bouwen - om de diagnose van een afgesloten bloedvat te stellen - maar er zijn vele tegenstanders. Een complicatie bij dit onderzoek heeft echter soms cardiochirurgie nodig. Dat heeft men echter enkel 100 km verderop in Timi Soara of Cluj Napoca...
Ik wandel even voorbij de rea-kamer en zie dat ze net een patient overleggen. Een oude, vuile dame ademt zeer oppervlakkig en traag. Ze heeft wel een zuurstofmasker op, maar dat staat niet volledig open. De assistent, Alexandru, probeert -net als drie andere verpleegkundigen - een IV lijn te plaatsen, echter zonder succes. De patient heeft volgens de monitor een pols van 60, maar ik voel niets en wanneer ik een seconde later terug naar het scherm kijk, zie ik een flat line, asystolie... Ik begin te masseren en dan breekt de paniek los. Alexandru probeert te intuberen, maar lukt daar maar niet in en zijn eerste poging is dan ook verkeerd. Pas na een vijtal minuten lukt het hem een tube te steken. Een verpleegkundige neemt over met pompen en ik begin atropine en adrenaline op te trekken...
Drie verpleegkundigen proberen een IV-lijn te steken, niemand denkt aan de -medicatie via de tube ( een alternatief voor de intraveneuze vorm indien nodig) , de beademingsballon krijgt nog steeds geen zuurstof en de VPK pompt tegen 50 ipv tegen 100... Uiteindelijk wordt toch adrenaline via de tube gegeven, een IV-lijn zal nooit lukken en de patient zal het ook nooit halen. Reanimatie versus UPU-ploeg: 1-1... De vorige rea-patient had statistisch gezien weinig kans, maar haalde het. Deze patient, binnengebracht door een prive-amubulanceteam, had wel een kans: had de intubatie vlotter verlopen, had men direct medicatie gegeven, had dat infuus direct gelukt. Dit zijn allemaal echter factoren die soms kunne mislopen: elke tube kan soms moeilijk gaan. Maar die patient had thuis al geintubeerd moeten worden. De patient had geintubeerd moeten worden voor ze stilviel. Ze had eigelijk nog redelijk wat kans, maar door de totale chaos die er heerste, liep er nogal veel mis...
Ik mag van Alexandru nog even intuberen en het lukt me. Pfieuw.
Wat opvallend is en was gisteren: tijdens de rea, tijdens het opvangen van de zwaargewonde etc, terwijl we nog bezig zijn maw, begint een logistiek de patient te wassen. Terwijl ik sta te reanimerenm begint zij de voeten te wassen. Heel bizar, maar getuigt van heel veel respect voor de patient vind ik...
Bon, het vervolg van dag 5 kabbelt een beetje voort zonder veel bijzonders. Ik kan nog wat bloed trekken, maar verder is er weinigte doen...Tot... Tot ik even langs de UPU-minore wandel, de spoed-afdeling waar ik vorige wacht zoveel kon hechten. De Engelstalige verpleegkundige is weer van dienst en ze zegt dat ze 'een schoon gevalleken' heeft...
Samen met drs Anton -de urgentiste van wacht- kijk ik naar een man, binnengebracht door de private-ambulance en door de triage-VPK op de UPU-minore gelegd, die werd aangereden door tractor. Zijn linker onderbeen staat in een vreemde hoek. Hij heeft geen halskraag of spalk en 1 IV-lijn.
Gezien de ernst van impact en gezien de scheefstand van het been en gezien de schaafwonden op thorax en abdomen -borst en buik- wordt hij naar de UPU-majore gebracht, de urgente spoedgevallen de grote zaal met monitoring (met halskraag en beenspalk). In de tien minuten die tussen het eerste contact met de patient gaan en zijn transport over 10 meter van zaal A naar zaal B, staat er een echografie-toestel met radioloog en een chirurg klaar. De patient wordt naar de grote zaal gereden en samen met de verpleging -zij links, ik rechts - plaats ik een brede IV-lijn -in totaal krijgt hij er drie. De patient krijgt verder zuurstof en een blaassonde.
We onderzoeken de patient verder en vinden: -nl neurologisch onderzoek -verplaatste claviculafractuur rechts -subcutaan emfyseem rechts axillair en dorsaal - thoracale drukpijn lateraal -pijnlijk en gevoelig abdomen -stabiel bekken - geexoroteerd onderbeen, maar normale stand van de knie: open, sterk verplaatste fractuur van linker onderbeen.
Ik ausculteer nl ademgeruis langs twee kanten. De radioloog doet een FAST -echo van de buik in spoedomstandigheden- van de buik en vindt vrij vocht thv de ruimte tussen nier en lever, nier en milt en thv Douglas - een ruimte in de buik onderaan de blaas. De ptt heeft dus een zgn hemoperitoneum, 'bloed in de buik'. Het lijkt me onnodig, maar de chirurg is niet overtuigd van het resultaat van de echo en doet een peritoneale lavage. Hierbij steekt hij een katheder rechtsreeks in de buik van de patient, laat vocht inlopen en wacht dan of er bloed terugkomt. Indien er bloed terugkomt, kan dit een teken zijn van een gescheurd en bloedend orgaan.
De patient wordt naar de radiologie gebracht -waar trouwens een radiologie-zaal op spoed zelf beschikbaar is- waar we foto's nemen. Resultaat: verplaatste, versplinterde -communitieve- tibia en fubula fractuur -dubbele breuk van het onderbeen. Ribfractuur rib 5-6 links.
Ondertussen zien we ook bloed terugkomen van de buikspoeling en de patient wordt dan ook dringend naar OK gebracht. Ik nam foto's van de lavage, omdat dit bij ons wegens snel beschikbare CT's verwijderd is.
Indrukkwekkende trauma-opvang...Op 20 minuten tijd: 3 IV-lijnen, bloedname en bloedkruisproef, blaassonde, echo, RX, lavage en op OK...Wie doet de Roemenen in Oradea dat na?
Ik plaatste voor de eerste keer een brede IV-lijn bij een zware traumapatient en ik was van de eerste keer juist en blijkbaar verdien ik daardoor het vertrouwen van de verpleegkundigen wat...
We zijn nog maar net klaar met opruimen als de SMURD binnenkomt met een patient. Dr Szabo is de MUG-arts van wacht en hij is een zeer oude arts, die geen woord Engels spreekt of verstaat, maar een zeer vriendelijk man... De patient die ze bijhebben is een patient met een hepatisch encephalopathisch coma -coma tgv leverfalen. Hij ademt amper, heeft een lage druk -7/5, lage saturatie 69% en heeft een ongelofelijk dikke buik -tgv ascites, leveervocht wat opstapelt. Drs Antn verwijst haar collega onmiddellijk naar de rea-kamer en we verbedden de patient. Lumi, de VPK neemt de suiker -glycemie- en vindt een glycemie van 43. Nu niet echt een waarde om volledig weg te zijn denk ik, maar we gevem tocht 6g glucose in shot. Ik plaats nog een brede IV-lijn bij, geef 15l zuurstof en begin aan het klinisch onderzoek. De man heeft een kikkerbuik, een medische term om te zeggen dat de patient tgv leverfalen een gigantische buik heeft, volledig opgespannen tgv vocht dat opstapelt in buik, ledematem, scrotum... Hij heeft uitgezette navelvenen -gedillateerde paraumbilicale venen , caput medusae - en spidernaevi -spinvormige haarvatmisvormingen... Hij heeft vocht in zijn beide benen, scrotum, penis en buik. Bij auscultatie vind ik niets bijzonder...Neurologisch onderzoek vindt een volledig comateuze patient, met vertaagde pupilreflexen.
Ik probeer een bloedgas te nemen, maar gezien de druk ondertussen 5/3 is dat 'nogal moeilijk'. Lumi -de verpleegkundige, lukt er wel in. De patient gaat echt slecht ondertussen en men besluit te intuberen. Dr Szabo zet zich aan het hoofd en vraagt 10 mg diazepam -Valium - meer heeft de patient niet nodig om beademd te worden. Ik vraag snel aan Dr Szabo of ik 1 keer mag proberen. Hij kijkt vragend naar DRs Anton en zij zegt 'da sigur', wat betekent 'ja zeker'. Ik zet me aan het hoofd, de patient krijgt zijn valium en ik breng de laryngoscoop in. De patient ademt nog zelf, ik plaats de tube, verwijder de mandrain en na een tiental seconden is de patient geintubeerd. Pfieuw....Omdat de patient zo vol vocht zit, belemmerd de dikke buik de ademhaling. daarom plaatst drs Anton, net als de chirurg bij de vorige patient, een gelijkaardige drain in de buik, ditmaal om het ascitesvocht in een emmer te draineren. In totaal draineren we ongeveer 3 liter uit de buik, en dan zijn w nog niet eens half... Ik sondeer de patient nog en daarna kan hij naar ATI, de intensieve...
Zeeeeeeer leerrijke dag, complimenten vam de urgentisten en weer een ervaring rijker.
Ik besluit dan ook even naar de stad te gaan voor een warm, lekker avondmaal. Daarna keer ik terug naar de spoed, voor wie weet, een volgend avontuur...
ik probeer nu al drie dagen foto's op mijn blog te zetten, maar blijkbaar is het bestand of de afbeelding te groot. Ik heb al mijn technisch inzicht en PC-ervaring al aangewend (na 5 minuten was ik dus ongeveer wel rond), maar ik krijg het dus niet klaar.
Goed nieuws: het warme water is terug Slecht nieuws: geen van de dokters waarmee ik werk, is vandaag aanwezig. Ik besluit dan maar naar beneden te gaan, naar despoed, waar drs. Anton aan het werk is. Zij is 24uur van wacht en ik besluit vandaag bij haar te blijven op de UPU-majore (de grote zaal + rea). Tot nu (middag) was het redelijk rustig. Ik hb wat bloed mogen trekken en een paar infusen, maar verder is er weinig te beleven. Qua pathologie valt het ook nogal mee: een infarct, een acuut longoedeem, een snelle VKF -ritmestoornis met vesneld hartritme... Grappig detail: de man in kwestie - 40 jaar - was opgenomen in het neurologisch ziekenhuis een aantal huizen verder...voor angststoornissen en agitatie. Vermoedelijk was de man dus angstig en in hyperventilatie tgv de ritmestoornis en merkte men pas na een aantal dagen dat er misschien toch meer aan de hand was...
Interessant om te zien hoe alles hier verder werkt. Ik vertelde al dat -zeker in het begin als je niets verstaat - alles nogal chaotisch oogt. Ik dacht dat dat kwam omdat ik het systeem niet doorhad. Nu weet ik beter: er is geen systeem en het gaat er hier gewoon zo chaotisch aan toe... Patienten worden door de triage-VPK of door de SMURD of door de andere ambulancediensten binnengebracht en naargelang de dringheid op het eerste zicht naar een van de drie afdelingen op spoed gebracht.
De patienten binnengebracht op spoed door de ambulancediensten -prive-, hebben bijna altijd een infuus aanhangen, vooral als het niet nodig is. Het infarct en het longoedeem, hadden geen van beiden medicatie of infuus gekregen. De artsen die meerijden zijn basisartsen, 'just doctors', zoals men hier zegt. Men heeft er hier geen hoge dunk van en dat lijkt me op het eerste zicht ook niet geheel onterecht...
Benieuwd wat de dag verder brengt...
Nog een up-date: de rea-patient van eergisteren is blijkbaar nog steeds in leven en zelfs stabiel. Men heeft gepoogd hem te extuberen, maar dat lukte nog niet...
Vandaag staan er slechts OK's op het programma en die zijn dan ook snel gedaan. Ik help nog even Dr Duse bij de consultatie, maar ook dat is snel afgelopen. Ik ga - gezien de temperaturen buiten - dan maar naar het oude stadscentrum voor een ijsje, n wijntje, n boekje...Na een aantal uur wordt ik het nietsdoen echter beu en aangezien ik al drie keer in slaap gevallen ben op een banje, besluit ik een aantal uurtjes in bed te kruipen om wat te recuperen van vannacht.
S avonds ga ik nog n pizzatje eten in het centrum en ik kruip vervolgens vroeg in bed...
Ondanks het feit dat ik eigelijk besloten had te gaan slapen, besluit ik toch nog heel even langs de spoed te wandelen. Er zit nog een patient die gehecht kan worden. Een Engelssprekende verpleegkundige helpt me met vertalen en helemaal zelfstadig kan ik de patient hechten en afwerken. De snijwonde bevindt zich in het aangezicht en daarom krijg ik Nylon-draad en dus een mooie scherpe naald.
Ik praat nog wat na met de verpleegkundige: ze heeft gewerkt in Italie, Cyprus en Londen. Ze is er van overtuigd dat ze hier in Roemenie, haar thuisland, het liefste werkt. Patienten zijn niet veeleisend,vriendelijk, altijd dankbaar. Vroeger op de dag, hechtte ik nog een Roemeense student economie die zeer goed Engels sprak. Hij was nog nooit op een Roemeense spoed geweest en ik schrok ervan hoe veeleisend hij was: ik moest alle steriel materiaal voor zijn neus uitpakken, hij moest exact weten hoe lang de verdoving zou werken, of de draden en naalden wel de juiste waren, of het normaal was dat de naalden hergebruikt werden etc. Het was de eerste keer dat ik in Roemenie een patient tegenkwam die zo assertief was...
Uiteindelijk kon ik nog een aantal uurtjes slapen in de bibliotheka, aangezien alle bedden op het departement bezet waren, gezien wij van wacht waren...
vandaag was het werkelijk een fantastische dag eigelijk. Het departement van Dr Duse was van wacht voor de spoedgevallen, dus ik bracht ook de meeste tijd beneden door. We begonnen de dag met een aantal kleine consultjes op spoed, de klassieke buikpijn en braken... Er was echter een patient met het Leriche-syndroom, een vaataandoening, vnl veroorzaakt door roken, waardoor hij een dubbele bypass nodig had. Deze bypass was in zekere zin gelukt, maar door kleine wondjes, ulcera op de voeten, werden beide voeten gangreneus en necrotisch. Spectaculair foto-materiaal, want je ziet het zelden zo uitgebreid en spijtig genoeg voor de patient zal ten minste een voet, met wat pech ook zijn tweede, geamputeerd moeten worden. Verder hecht Marius een aantal kleinere snijwondjes. Het werk is na een tweetal uurtjes ongeveer gedaan, maar wanneer we de lift nemen en per ongeluk uitstappen op het eerste, consultatie urologie, staan daar twee brancardiers te wachten met een wel heelbleke oude man in een rolstoeltje. Ze moeten de man naar de consultatie brengen...Geen van beiden lijkt door te hebben dat de man gewoon dood in de stoel zit...Een voorbijkomend cardioloog werpt een blik op de patient en verklaart hem zonder meer dood in het midden van de gang en met tientallen toeschouwers... Marius roept echter onmiddellijk om te lift leeg te maken, pakt de man op en legt hem op een toevalig voorbijrollende brancard en begint de man te reanimeren. We rollen hem de lift in, naar beneden. Ik neem over en al pompend rijden we recht de moderne reanimatiezaal binnen.Na monitoring blijkt het om een flat line, asystolie of EMD te gaan. Drs Anton, een van de urgentisten, intubeert de man onmiddellijk zodat we via de tube al adrenaline kunnen geven. Terwijl ik verder balloneer, plaatst Drs Anton een IV lijn in de jugularis externa - die trouwens opvallend dik staat. Zo geven we nogmaals adrenaline en ik vraag om 3 mg atropine. Na lang met hand en tand uitleggen wat ik bedoel, krijg ik ook zuurstof op mijn ballon en na ongeveer twintig minuten CPR krijgen we plots pols. We hebben een leven gered/verlengd...?? De uitgezette nekvenen, tesamen met de blauwachtige kleur van de thorax en gelaat en de sterk gestegen D-dimeren (bepaald in 10 min op een toestel waar we troponines, CK's, pro-BNPetc op kunnen bepalen) doen denken aan een longembool... Ik test de hersenstamactiviteit en hoewel de patient zijn slikreflex lijkt herwonnen te hebben en mydriasis herstelt is, is er verder geen hersenactiviteit waar te nemen. We hebben dus een patient met hartactiviteit, echter zonder kans op overleven. We brengen hem dan ook naar ITE, voornamelijk om de familie wat tijd te gunnen... Wanneer we een aantal uur later naar boven bellen, blijkt de patient nog te leven... Drs Anton stelt me voor aan Alexandru, de assistent urgentiegeneeskunde en zegt hem dat de student di Belgia fuerta bun is...Ze is blijkbaar nog steeds onder de indruk. Een reanimatie volgens een mooi protocol en mooi geslaagd gezien de omstandigheden. Ik ben gelukkig een beetje voorbereid op zo'n acute situaties op de geweldige spoedgevallen van Lier en zo merk ik weer dat wat ik daar geleerd heb, me nog vaak van pas zal komen. Zelfs in Roemenie voel ik me op mijn best bij patienten als beze...
Wanneer ik terug boven kom, zegt Dr. Duse dat ik mee naar het OK moet omdat hij geen assistent heeft. Damn, hij bedoelt dus echt dat ik mee 'aan tafel' ga. Ik rep me naar het OK, begin te schrobben, kleed me helemaal steriel en begin het steriel veld mee klaar te maken. We opereren een darmobstructie met perforatie tgv een darmtumor. Ik mag vooral de buik openhouden, afzuigen en aangeven, maar zo begint elke stagiair en in het Roemeens is het toch niet helemaal evident. We reseceren een stuk van de dundarm, sluiten dit terug en na uitvoerig spoelen kunnen we de buik terug sluiten.
Na dit groot OK, moeten ik en Dr Duse nog een groot peri-anaal abces draineren. We maken een grote incisie en we draineren ongeveer een halve liter etter. Vervolgens proppen we het groot gat vol met nieuwe, propere kompressen.
Hierna ga ik terug naar de spoedgevallen en we zien patienten tot midden in de nacht. Ik mag eindelijk ook hechten en ik hecht ongeveer tien Roemeense patienten. Dit is echt heel moeilijk hier, omdat de naalden zeer bot zijn, de draden niet van nylon zijn en omdat de infrastructuur niet optimaal is. Het gaat beter en beter, en op het eind mag ik helemaal zelfstandig te werk gaan. Ik zie een patient waarvan de maagsonde draineert in een lege colafles, het blijft toch allemaal een beetje moeilijk te begrijpen...
Ik ontmoet een Engelse 4e en Amerikaanse 3e jaars student die hierin Oradea studeren en zo wisselen we ervaringen uit over de verschillen in geneeskunde. S avonds bestelt Dr Duse voor alle wachtartsen Gyros en in een van de wachtkamers praat ik bij met een aantal verpleegkundigen van OK.
Verpleegkunde is een studie van drie jaar in Roemenie, zonder specialisatie. Specifiek spoed, OK of anesthesie moet gewoon geleerd worden in het ziekenhuis zelf, op eigen houtje. OK verpleegkundige werken van 8u tot het einde van het programma. Zij die van wacht zijn blijven gewoon s nachts en moeten de volgende dag terug werken en slapen soms 36 u niet. Verpleegkundigen op de andere diensten werken in shiften van 12 uur.
Op de spoed werken twee verpleegkundigen voor 10 niet-acute bedden en drie verpleegkundigen voor vier intensieve bedden en acht medium care bedden. De niet-acute bedden zijn bijna permanent bezet, maar de verpleegdkundigen moeten nooit transport doen van patienten en blijven dus steeds op de afdeling.
Later als ik meer tijd heb, leg ik de volledige werking van de spoedgevallen nog wel uit...
Wanneer ik met Dr.Balaj - een van de assistenten van dr Duse waar ik volgende keer meer over vertel - terug beneden kom op de spoed, vertelt men dat er een ernstig busongeval is gebeurd met 25 slachtoffers... Klinkt spannender dan het was, want uiteindelijk zijn er slechts twee lichtgewonden...
Nog nieuwtjes...? De CT-scan blijkt al weken kapot en ditmaal definitief, men moet wachten op een compleet nieuwe. Alle CT's moeten gebeuren in een private praktijk in het centrum van de stad, dus ook alle neuro of polytrauma's, alle controleCT's op ITE etc... Men past zich dus vaak aan en doet ipv een scan een echografie of plant de CT gewoon de volgende ochtend, wanneer deze gemakkelijker bereikbaar is.
Bon, een drukke dag maw, weer veel geleerd en veel mogen doen en de nactwacht is nog lang, dus
Met ongeveer een halfuurtje vertraging land ik op Ferihegy Budapest Airport. Ik ben eigelijk al doodop, maar er staat me nog een lange rit van Budapest naar Oradea te wachten. Bij het buitenkomen op de luchthaven staat er een chauffeur op mij te wachten - ja, zo een met een bordje 'Mr. Verdonck' - en gelukkig spreekt hij in tegenstelling tot de vorige keer wel een beetje Engels. We rijden non-stop door tot in Oradea en na drie uur zet hij me af aan de UPU-SMURD van het ziekenhuis.
Met mijn twee koffers wandel ik de spoed binnen, en ik zie onmiddellijk wat voor een vooruitgang men sinds het laatste jaar boekte. Bij het binnenkomen loop je recht op een nieuwe desk waar je wordt opgevangen. Onmiddellijk links is de double-traumaroom, voor alle levensbedreigende zaken, uitgerust met de modernste apparatuur (gedetailleerde beschrijving en beeldmateriaal volgt nog)... Rechts is een grote wachtzaal. Ik vraag aan de desk naar Dr. Calin, de assistent van Dr Duse, aangezien hij me zou opvangen die avond. Niemad schijnt echter te weten wie ik bedoel en ik besluit al bijna om mijn hulplijn Monica Rotaru in te roepen. Meer en meer mensen worden erbij gehaald, tot men plotseling schijnt te weten wie ik bedoel. Vijf minuutjes later staat Marius Calin, vierde-jaarsassistent en 'mijnen beste Roemeense kameraad', beneden. Hij stelt onmiddellijk voor om twee weken lang bij hem in te trekken, maar aangezien Dr Duse al een kamertje regelde voor mij, besluit ik maar weer in het ziekenhuis te verblijven. Hij loodst me tot op het vierde, waar ik terug dezelfde kamer krijg als de laatste keer. Hij moet de honger en dorst in mijn ogen gezien hebben, want hij stelt ook direct voor om wat gyros te gaan halen. Ik ben echt doodop en besluit dan maar direct te gaan slapen. Ik heb echter geen echt bed maar eerder een zetel uit drie stukken, het warm water is - oh verrassing oh verrassing - wederom defect en de temperatuur van 30 graden in het kamertje maken mijn nachtrust er niet beter op.
dag 2
Na een zeer korte en onverkwikkende nachtrust en een vreselijk koude douche, besluit ik maar eens aan de dagtaak te beginnen. Het is een fijn weerzien met heel de staf. Dr. Duse natuurlijk, de kleine grote chef van het departement is zeer vriendelijk en biedt zijn bureau met bed en douche aan voor twee weken. Ik verhuis dan ook onmiddellijk mijn baggage. Ik spreek met hem af dat ik de eerste week hem zal volgen in de operatiezaal en de tweede week op UPU en SMURD zal meevolgen. Na een blij weerzien met Corina, Dorina en de hoofdverpleegkundige - die vorig jaar in vakantie was - Mirela, is het ochtendstaf, waar alle opnames van de afgelopen wacht worden opgenoemd. Een wacht is gewoon 24 uur spoed en ik noteer maar liefst 4 galblazen, 2 neurotrauma's, een maxillo-faciaal trauma, drie verwijzingen voor plastische etcetc, maw, druk wachtje blijkbaar.
Na de ochtendstaf gaan we langs bij alle patienten op zaal, ook diegenen die niet van Dr Duse zijn - hij is een echte patriarch, hij controleert echt alles (met recht en rede soms denk ik). De pathologie verschilt niet van die van vorig jaar, het blijft echter indrukwekkend hoe patienten hier opgepakt bij elkaar liggen. Ik merk dat ik het toch wel wat gewoon begin te worden. Over de grond slepende sondes, grof genaaide buiken, kapstokken als infuusstaanders...Het is the usual geworden. Nieuwigheidje: vroeger moest men voor elk EKG naar de UPU bellen, omdat daar het enige toestel stond. Nu hebben ze hun eigen, behoorlijk modern toestel.
Na de zaalronde ga ik mee naar de OK's. We beginnen met een thryroidectomie, een wegname van de schildklier, bij een jongedame. Ik kom te weten dat Dr Duse de enige chirurg in Oradea is die thyroidectomie's doet en dat verklaart ook ineens waarom hij er zoveel doet. Ik blijf het een mooi OK vinden. De volgende patient is een galblaaswegname, een cholecystectomie bij een wat oudere dame. Het bijzondere is echter dat deze laparoscopisch gebeurt, via een kijkoperatie. In Belgie is dit standaard, maar in Oradea is dit toch zeer bijzonder. Ik nam dan ook uitvoerig foto's van de operatie zelf. Ik heb er nu niet veel verstand van, maar om een uitzonderlijke ingreep te zijn, doet Dr Duse dit wederom vlekkeloos. We zien een perfecte demonstratie van hoe het g edaan zou moeten worden. Men doet deze ingreep zelden met laparoscopie omdat men maar 1 beschikbare set heeft, die telkens bij de firma moet worden gesteriliseerd. De splinternieuwe scopie-toren van Sony wordt vlak voor het OK uit het bureau van Duse gehaald en vlak na gebruik terug achter slot en grendel gestoken (remember de Fogarty-katheders van vorig jaar).
S middags loop ik snel even naar het winkeltje -waar ik plots een persoonlijke shopping-assistente blijk te hebben die me heel hulpvaardig bijstaat - om wat brood en kaas te kopen. Ik wil nl niet omkomen van de honger en het ziekenhuiseten is -remember last year- vreselijk.
Het derde OK is een ingiunale hernia -niet veel bijzonders, ware het niet dat de stroom driemaal volledig wegvalt. Een voordeel van alles handmatig te doen en zonder scopie of elektrocauter te werken: je kan gewoon verder werken...
De volgende is terug een klassieke cholecystectomie. Ik mag van de anesthesist intuberen en jawel: mijn eerste 'buitenlandse tube' is een feit. Nieuwigheidje in het OK: werkende OK-lampen, nieuwe, moderne monitoring maar nog steeds gescheurde OK schorten en doeken, hetzelfe vieze potje isobetadine dat een hele dag wordt gebruikt om patienten te ontsmetten...
Ik zie de anesthesie-verpleegkundige toch ook een aantal foutjes maken tegen de regels van de kunst; of is het drogen van de handen aan de steriele doeken van een aan de gang zijnde OK plotseling proper? Het valt me trouwens op dat zij zeer veel mogen/moeten doen. Ik zie de anesthesist enkel intuberen en verder doet de VPK alles, van extuberen tot medicaliseren etc.
Na dit OK stelt Marius me voor om naar zijn -nieuwgekocht- huis te komen zodat ik eten, een warme douche en een warm bed heb. Ik sla dit aanbod zeker niet af, neem een aantal noodzakelijke dingen en na een halfuurtje rijden door de heuvels en langs een aantal mooie dorpjes, bereiken we aan verkaveling in aanbouw, waar hij als eerste is ingetrokken. Het is een prachtig gelegen verkaveling van allemaal gelijkaardige huizen, modern en degelijk en een behoorlijke tuin, zicht op de heuvels en wijngaarden rond Oradea. Een huis kost hier 60000 euro... Vorig jaar woonde Marius nog in een ieniemienie appartement in het centrum van Oradea in een van die vooroorlogse blokken, dus je kan ook dit een verbetering noemen. Zijn vrouw, derrmatologe in opleiding, maakt een heerlijk Roemeens maal en we sluiten af met Palinka - de Roemeense vorm van Wiskey -. We stoppen zijn dochtertje Daria, een prachtig kindje, in bed en praten nog wat over de verschillen tussen geneeskunde hier en bij ons op zijn tuinterras. Het valt op dat hij sterk aan de toekomst denkt: Hij liet stamcellen van zijn dochterje invriezen, voor het geval dat ze die later zou nodig hebben. Hij probeert al een tijdje is de USA de boarding exams te doen zodat hij daar kan gaan specialiseren wat betere mogelijkheden geeft voor de toekomst. Zijn huis is op en top ecologisch: hij werkt met getimede vloerverwarming, zonnepanelen ter energiewinning en als warmtebron gebruikt hij een ingenieus systeem, gebaseerd op het temperatuursverschil oppervlakkig en een aantal meter onder de grond -ik begrijp er geen lap van, maar het klonk goed...- Om maar te zeggen dat dit een jong Roemeens gezin is, dat ecologisch bouwt, sterk aan de toeko;st denkt, van zichzelf, van hun kindje. Dit zijn de Roemenen van morgen en dat is toch wel een gigiantisch verschil.
Bon, ik ga een beetje slapen. Morgen zijn 'we' 24 uur van wacht en blijkbaar komen er de laatste weken meer patienten dan anders naar de spoedgevallen, dus dat belooft...
Het gangetje tussen twee operatiezalen waar men lag te wachten terug wakker werd
Het materiaal zorgvuldig uitgestald voor het begin van het OK
De nieuwe scopietoren, naast een veel minder kostbare student :)
Dr Duse en zijn assistent Balaj bereiden zorgvuldig voor
Het hele tean kijkt gespannen toe...
Een close-up van de hoofdrolspeler, de galblaas herself
achteraanzicht 
Het heerlijke maal, bereid door Christina, zijn vrouwtje
Marius en zijn fantastische dochter Daria
Het minimeertje in aanleg voor hun voordeur
