Ik moet toegeven dat het gevangenisregime in België mij nog redelijk lijkt mee te vallen. Nu ik zeg duidelijk ‘lijkt’ mee te vallen. Ik bedoel namelijk niet het uitzitten van de straf maar de maatregelen op zich. Straffen van minder dan 3 jaren hoeft men in principe niet meer achter de tralies uit te zitten maar bij zich thuis met een enkelband. Natuurlijk zijn er voor en nadelen aan zo een band verbonden, de vraag die ik mij stel is echter welk signaal zendt men uit naar de burger? Is het een gevoel van mee gaan met zijn tijd of eerder straffeloosheid waarbij men eventueel zelfs het laks, (links?) Beleid in vraag stelt? Ten slotte stel ik mij ook weer de vraag naar de verantwoordelijkheid van de media. Loont het om op dit soort berichtgeving in te gaan als media, een venster op de wereld of is het eerder te doen om een ‘verkleuring’ of toch tenminste een mening weer te geven met het gevaar dat mensen zich hierin kunnen vinden of niet.

Toch raar dat er zo veel commotie is om een simpele band rond de enkel. Men doet namelijk ook ringen, armbanden,… aan. Natuurlijk is het de connotatie die er iets anders mee doet, namelijk ‘veroordelen’. Men is veroordeeld in alle betekenissen van het woord als men deze band moet dragen. De veroordeling op zich is een problematiek waarover een heel discours geschreven kan worden maar op dit moment geldt alleen de opportuniteits kost van waartoe de enkelband bijdraagt: namelijk een straf in de gevangenis uitzitten voor zijn daden. Een gevangenis straf is er niet louter voor de gevangene te straffen maar zeker zo belangrijk is de maatschappij (tijdelijk) beschermen tegen individuen die het niet zo goed voor hebben met de burgers. Dit dan door beroving van de vrijheid. Aan het eerste aspect van een gevangenis straf, namelijk het straffen van de gevangene, kan een enkelband nog tegemoet komen. Immers men volgt min of meer iemand zijn doen en laten, al is het niet in een gesloten omgeving. Echter het 2^de aspect is al veel moeilijker te verzekeren. Een gedetineerde moet ’s avonds thuis zijn, dat klopt, maar wat hij overdag doet en met wie hij contact heeft wordt niet of nauwelijks gecontroleerd. De maatschappij wordt dus als het ware niet aan het risico van recidivisme of andere wandaden onttrokken.

Er is een gebrek aan opvang maar laat ons eerlijk zijn dit probleem was er in de jaren 80 en 90 ook al. We kunnen dus niet stellen dat het nieuw is, echter de oplossingen zijn er nog steeds niet. De oplossingen zijn er misschien rond 2015 maar dan zijn er evenveel plaatsen als dat er vandaag gevangenen zijn. Laat ons dus allen hopen dat er tegen 2015 niet veel bijgekomen zijn of we lopen weer achter de feiten. Men kwam dus op het idee om mensen thuis hun straf te laten uitzitten door de enkelband. Dit is goedkoper voor de maatschappij en men kan de opinie sussen omdat er zogezegd gecontroleerd wordt. Heeft er al ooit een veroordeling in de krant gestaan van iemand die zijn regime niet volgde? In deze tijden van crisis is ze financieel effectief een goede oplossing van 108 euro per dag ten opzichte van 38 euro. Hier houdt echter het positieve nieuws op, vrees ik. De vrijheidsberoving en dus strafbeleving met ontradend effect is miniem en de kans op recidivisme tijdens de straf bestaat nog steeds. Met andere woorden de maatschappij is eigenlijk niet veiliger en men verleent eigenlijk louter een gunst aan de dader wegens gebrek aan visie en budgettaire beperkingen.

Het is dan ook niet vreemd dat er een gevoel van onveiligheid heerst als men signalen leest in de pers, gecombineerd met de talrijke flaters van daders zoals mensenhandelaars die wegens procedure fouten vrijkomen, een gedateerde wetgeving op vele gebieden en een onmogelijkheid om nieuwe eenheidswetten te maken door de grote verschillen tussen Noord en Zuid, de wet Lejeune die bij alle straffen en gerechtshoven mogelijk van toepassing kan zijn, de ivoren toren visie van politiek en justitie. Ongeacht of men iemands leven verwoest heeft of niet zal men onder de drie jaren straf deze thuis kunnen uitzitten bij hun eigen familie, geliefde,… maar nog belangrijker eventueel in de buurt van het slachtoffer want een bevel tot afstand zal u nooit uit uw eigen huis zetten en dus eventueel ook zijn buurt. Er blijft dus een risico voor het slachtoffer.

Wat moet er concreet gebeuren zult u zeggen? Kritiek geven is immers gemakkelijk. Op korte termijn moeten de enkelbanden gebruikt worden voor mensen die in afwachting zijn van hun arrest. Dit achter alleen bij risico op vluchtgedrag. Nu vlucht men, en wordt men bij verstek veroordeeld.  Als men na de veroordeling bij verstek 10 jaren niet in België meer komt of aan België uitgeleverd wordt geldt de veroordeling niet meer, en kan men hier dus terug vrij rondlopen. Ten tweede moet er voor een bepaalde categorie van veroordelingen geen toepassing van de wet Lejeune meer mogelijk zijn. Hierbij moet men kijken naar het menselijk leed bij verkrachtingen, moord, overval met geweld, poging doodslag,…Bij een veroordeling door het hof van Assisen mag er nooit sprake zijn van een strafvermindering door de wet Lejeune of alleen in zeer uitzonderlijke gevallen.  Een enkelband mag alleen gebruikt worden bij diefstal,… of eventueel bij fraude,… waar er geen lichamelijke letsels toegebracht zijn. Ook moet men de veroordeelden niet alleen opsluiten in een cel maar in navolging van beschermde werkplaatsen ook werkplaatsen oprichten waar de gevangene zijn schuld aan de maatschappij kan terug betalen en een minimum gestort wordt op een rekening zodat hij na het vrijkomen een klein kapitaal heeft om zijn leven terug op de rails te zetten. Tevens kent ge gevangene ook een beroep en blijft hij in circulatie. Het excuus van niet mee gewend te zijn te werken, geldt niet meer.  

Op lange termijn moeten er meer gevangenissen bijkomen of we het willen of niet. De maatschappij veilig proberen te houden is niet kosteloos en zal dit ook nooit zijn. Men heeft de keuze zijn geld te verspillen aan maatregelen die het risico niet of nauwelijks indijken of effectief een tijd veilig zijn en tegelijk een signaal uitzenden dat misdaad niet loont.

Dit lijkt hopelijk voor de meeste een ver van mijn bed show, en natuurlijk hopen we dat dit zo blijft, maar onderschat de maatschappelijke impact niet van een maatschappij in angst en onzekerheid. Op dit moment heerst er angst zijn werk en dus inkomen te verliezen, politieke onzekerheid die het land gijzelt en een beeld van een overheid die de mensen in de kou laat staan als hen een onrecht wordt aangedaan. Indien men niet ingrijpt zullen meer en meer burgers het recht in eigen handen nemen. hierdoor zullen dan de daders ook driester te werk gaan en zo verder,…

De media speelt dit uit door onder het mom van objectieve berichtgeving toch een gevoel van onbehagen en verontwaardiging te scheppen. Echter verder gaan dan al dan niet subjectieve informatie geven doet ze niet, laat staan oproepen tot actie tegen het wanbeleid. Echte helden bestaan in het media landschap al lang niet meer. De Burger wordt verwacht in juni 2009 om zijn stem uit te brengen maar door het cordon sanitaire ( niet door tegen wie ze uitgevaardigd is!) hoeven de politieke meerderheidspartijen geen verantwoordelijkheid op te nemen want er kan, zal en mag precies niets veranderen. Ik stel mij de vraag hoe lang de burger nog tolereert dat de daders beter beschermd worden dan de slachtoffers? In andere landen zijn er al voor minder totalitaire regimes omvergeworpen. Klopt het dan toch dat we vastgeroest zijn in onze eigen luxe van onze bedrijfswagen, twee keren per jaar op reis en onze 38 uren week? Zo lang we de statussymbolen niet verliezen, blijven we kalm en pikken we het dat we worden kaalgeplukt, en voor dat geld zelfs niet het basis recht op veiligheid mogen verlangen in de naam van politieke correctheid waar zelfs de term ‘politiek’ een overbodige balast is.

17-04-2009, 18:52 geschreven door Noene