Dat de aarde rond de zon draait weten we al een heel tijdje.
En dus kunnen we, door de stand van de zon te bekijken, het moment van de dag , - of "de tijd" - meten.
Dat hadden oude culturen, zoals de Chinese, Japanse, Babylonische, Egyptische, ....., al tientallen eeuwen lang vóór ons in de mot.
De vraag is : hoe meten we nu die stand van de zon ?
Er zijn meerdere methodes. Ik ga mij hier beperken tot de twee meest elementaire.
De eerste :
Plaats een stok vertikaal op de grond, en bekijk hoe lang de schaduw is. Op het middaguur is de schaduw het kortst, en voor de rest van de dag kun je streepjes op de grond (of in het zand ) trekken.
Dat het werkt is een feit: zie de Obelisk van Luxor, waarover eerder.
Maar dit systeem heeft enorme nadelen :
Hoe verder je van de evenaar verwijderd bent, hoe langer de schaduwen !
En bij vroege of late uren worden die schaduwen wel héél lang, ook al gebruik je kleine stokjes !
Het ergste : de methode is seizoens-afhankelijk, dus moet je - in functie van de tijd van het jaar - een heleboel streepjes trekken in het zand !
De tweede :
Plaats een stok onder een bepaalde hoek ( waarover later ) aan de muur, in de tuin, of op de grond, en bekijk waar , in welke richting, de schaduw valt.
Dit is de meest bekende methode, en als we vandaag over zonnewijzers praten is het hieraan dat we denken.
Bij alles wat later in dit betoog volgt heb ik het over deze methode van tijdsmeting.
We zijn wel niet de eersten die hieraan dachten.
De "oude" Egyptenaren hadden het ook al in de mot: getuige hiervan de foto hierbij.
Ik nam deze foto - onlangs op een reis met OKRA - in het Berlijnse "Altes Museum", in de tentoonstelling "Ägyptisches Museum und Papyrussammlung".
|
