10 december is de dag van de mensenrechten. Een thema dat hoog op de agenda staat van de Raad van Europa (1). Mijn baas, Stefaan Vercamer is één van de zes Belgische vertegenwoordigers in de RvE. Hij ging in op de oproep van de voorzitter van de Raad van Europa, de fransman Mignon, om vandaag een gevangenis te bezoeken. Ik mocht hem vergezelen. Het werd een boeiend gesprek met de directeur van de gevangenis, de heer Hans Claus. Het bezoek werd afgesloten met een uitgebreide rondleiding.

Stefaan Vercamer aan de ingang van de gevangenis

 Dhr. Claus schetste een duidelijk beeld over het gevangeniswezen in ons land. De malaise geldt voor gans België, dus ook voor Oudenaarde. Er is een serieuze overbevolking van de gevangenis. Waar er normaal plaats is voor 120 gedetineerden zitten er vandaag 160 in de gevangenis van Oudenaarde. In andere gevangenissen is de toestand echter dikwijls nog veel prangender.”

Er verblijven zo’n 110 langgestraften met persoonlijkheidsproblematieken in Oudenaarde. Daarnaast zijn er ook nog 40 à 50 beklaagden of korter gestraften in de gevangenis. Het samen leven van deze twee groepen van gevangenen is niet direct aangewezen, maar het systeem is nu eenmaal zo gegroeid. De directeur Hans Claus pleit er dan ook voor dat de strafuitvoering veel gedifferentieerder zou aangepakt worden: kleinschaliger, met een sterke begeleiding die er op gericht is de scheef gegroeide situatie die aan de basis ligt van het crimineel gedrag aan te pakken en zo te werken gericht op een reclassering in de samenleving na het uitzitten van de straf.

Nu is er in de gevangenis van Oudenaarde één regime van strenge beveiliging en van algemene begeleiding. Terwijl er toch wel een zeer groot verschil is in het soort gevangenen: van een Kim Degelder tot een drugsverslaafde. Er is bijvoorbeeld ook maar één soort opleiding: loodgieterij. Sommigen krijgen verlof met een enkelband en toch krijgen die in de gevangenis dezelfde strenge beveiliging als de strafste criminelen die daar zitten. Er is dus wel wat te zeggen voor het idee van de directeur om gedifferentieerder te kunnen werken met de gevangenen. 60% van de gevangenen die vrij komen hervallen in crimineel gedrag in België. Daarmee scoren wij zeer hoog. In Noorwegen is dat bijvoorbeeld maar 25% en daar werkt men dus gedifferentieerd met de gevangenen. Als we er al zouden in slagen om het recidivisme met bvb 10% terug te dringen dan zouden we al een grote maatschappelijke kost uitsparen.

De directeur Hans Claus is samen met een werkgroep van experten bezig om zijn ideeën over gedifferentieerd werken met gevangenen te bundelen in een boek (dat in februari zal worden voorgesteld) en hij hoopt op een proefproject om zijn gelijk te kunnen bewijzen.