|
De ontwikkeling van de blog tot nieuwe drager van literatuur en de integratie ervan binnen het literaire veld heeft belangrijke gevolgen voor de actoren uit dat veld. Toegepast op de literaire bemiddeling krijgen we voortaan twee circuits die naast elkaar bestaan en die zich ten aanzien van elkaar profileren. Bemiddelende instanties uit het 'klassieke circuit' - wij staan hier stil bij uitgeverijen - die zich in het predigitale tijdperk nog verzekerd wisten van een exclusiviteitspositie, moeten nu het bestaan van een 'digitaal circuit' naast zich dulden. Beide circuits kunnen onderling onderscheiden worden in termen van directheid. Terwijl de klassieke bemiddeling indirect gebeurt, - het script van de auteur moet eerst de kritische blik van de uitgever trotseren - beslist de auteur van een blog zelf waar en wanneer een bericht gepost wordt en hoe dat bericht er uitziet.
Voor uitgeverijen heeft het verlies van de genoemde exclusiviteitspositie belangrijke gevolgen op minstens twee vlakken. In de eerste plaats wordt hun marktpositie onzekerder. De ontwikkeling van de blog tot nieuwe drager van literatuur doorbreekt het monopolie van de klassieke drager - het boek. Daarnaast weerklinkt de impact van de blog als literair medium ook op inhoudelijk vlak. Waar uitgeverijen voor de blog in grote mate de literaire toon bepaalden - door uit te maken of een manuscript al dan niet in aanmerking kwam voor publicatie - ontbreekt die inhoudelijke controle in het digitale circuit nagenoeg volledig.
Een kijkje op het net leert ons dat uitgeverijen nauwelijks of niet vertegenwoordigd zijn in de blogosfeer. De werkwijze van een uitgeverij zoals De Arbeiderspers lijkt op het eerste zicht alvast niet erg 'nieuw': er wordt nog steeds gevraagd om papieren manuscripten op te sturen. Verder bestaan er initiatieven zoals 'printing on demand', een service waarbij om het even welke tekst in de gewenste oplage kan worden afgedrukt. Een interessant voorbeeld is uitgeverij TAB, een 'digitale' uitgeverij die zich expliciet afzet tegen de uitgeverijen uit het klassieke circuit: "Een gemiddelde uitgeverij krijgt van alle (aspirant-)schrijvers, die in het Nederlandse taalgebied actief zijn, tussen de veertig en tachtig manuscripten per week toegestuurd. Ruim 99% van deze manuscripten worden om uiteenlopende redenen afgewezen. [...] Uitgeverij TAB is opgericht om een eind te maken aan deze frustrerende gang van zaken [...] Wie oorspronkelijk werk wil publiceren, kan dit voortaan ook publiceren, ongeacht vorm, inhoud of genre. [...] Uitgeverij TAB is straks de enige uitgeverij ter wereld die zich uitsluitend toelegt op de verspreiding van publicaties langs digitale weg. Handgeschreven, getypte of geprinte manuscripten kunnen door ons niet in behandeling worden genomen."
Het lijkt - voorlopig - weinig waarschijnlijk dat de positie van de uitgeverij in gevaar komt onder invloed van het digitale literatuuraanbod. Toch lijkt het ons niet onverstandig dat uitgeverijen rekening houden met het potentieel van digitale dragers voor de verspreiding van literatuur en geleidelijk aan initiatieven nemen om zich aan de veranderende contexten aan te passen.
(SV/PV)
27-03-2008 om 20:32
geschreven door Steven Vanhooren 
|
