Hoeveel participatie verdraagt de kunst?

Kunsten ontwikkelen zich steeds nadrukkelijker in relatie tot de context. Denk maar aan de woordenschat die gepaard gaat met het zich op de werking van kunst. Bv: sociaal-artistieke projecten, educatie, wijkwerking, …

Vrij zwevende kunst

Paradigma over de plaats van de kunst:

è Autonome kunst

è Autonome natie

è Autonoom individu

Termen zoals individualisme en individu wijzen op de splitsing tussen persoonlijke beleving en algemene ideeën. à centrale categorie van de moderne tijd! à sociale vrijzwevendheid: ontwikkelt zich los van een wereldbeeld, met een hoge mate van zelfreflexief, autonoom functioneren van de kunst begin de 20^ste eeuw.

We zijn de knoop!

Door het globaliseringsproces neemt die automatie af en functioneren we meer in een netwerk. Individuen zijn knooppunten geworden. Meer en meer ontstaat een netwerksamenleving en zijn individuen twee-zieners geworden. We zijn de knoop. De tegenstellingen van de moderne tijd hebben hun beste tijd gehad.

On-maat

Door de ver-warring en de ver-netwerking krijgt de kunst van de moderne tijd een flinke deuk en lijkt dit het einde. Kunst moet echter zijn kwaliteit van on-maat behouden à de maat van cultuur steeds opnieuw bevragen en uitdagen. On-maat moeten we echter ruimer zien. Het gaat over het zoeken van een nieuwe verhouding tussen kunst en samenleving: cruciale zit hem in het verschil te zien tussen individuele kunstenaar en de artistieke instelling. Participatie wijst op een bredere trend om anders om te gaan met publiek en hen meer te betrekken als actieve partners bij creatie- en betekenisproductie. Men moet erkennen dat er meerdere kunstgeschiedenissen (kunnen) bestaat en dat die van de 21^ste eeuw lang niet de enige is! Pleidooi voor een grotere openheid en belangstelling voor de samenwerking van kunstenaars en de ontwikkelingen binnen kunst (Tilroe). Dit samen met de groeiende culturele en etnische diversiteit in de steden dwingen culturele en artistieke projecten tot herpositionering. Deze evolutie heeft een impact op de kunstenbeleving.

Kunst als openbare ruimte

Uitdaging: verhouding tussen kunst en de openbare ruimte moet worden herschikt om de vormgeving van fysieke verhoudingen te kunnen vertalen in de kunst à ‘Kunst als openbare ruimte.’ Hier kunnen we denken aan het creatieve proces die in de belangstelling staat, niet het eindproduct. Dit samen met het idee van de ‘lichting’ (Safrankski) waarbij mensen neerzitten en nadenken over de huidige situatie maakt de hele cirkel rond.

Inter-esse als belanghebbende betrokkenheid = participatie

Betrokkenheid op allerlei verschillende vlakken zoals politiek, economie, sociaal, … projecten moeten steeds opzoek naar ‘de onzichtbare steden’ in de stad, men moet breed blijven!

Dragan werkt dit praktisch uit: creativiteit en kritische doorlichting op alle niveau’s met het besef dat vernieuwing noodzakelijk kan zijn. het publieke karakter staat hierbij centraal! Eigen mediatisering is noodzakelijk door de steeds verminderde persaandacht. Permanent leren voor een breed doelpubliek dat is participatie.

Cultuur is de speelruimte

Hier geven we immers vorm aan onze identiteit, geschiedenis, verhalen, gevoeligheden, enz. Kunst is niet militariserend, het is socialiserend. Ze wordt niet gemaakt voor publiek maar met het publiek! Ze schept als het ware een publiek. Kunst creëert ademruimte en speling en het is van groot belang om deze mentale en fysieke ademruimtes te blijven creëren want te vaak vallen bepaalde groepen uit de boot en wordt cultuur bepaald door ‘de witte’ meerderheid. à Creëren van nieuwe plekken die in staat zijn om artistieke en culturele uitdrukking te geven aan de nieuwe stedelijke werkelijkheid en diens nog onontdekt potentieel. Op die manier is kunst een radicaal onaf sociaal proces van zelfdefinitie en transformatie.