Fysica in De Laatste Show "Physics is like sex: Sure, it may have practical results, but that is not the reason we do it."
R. Feynman
02-01-2008
Drake equation
Bestaat er buitenaards leven? Er is al veel over gespeculeerd en verzonnen, maar er is ook al op min of meer wetenschappelijke manier over nagedacht. De eerste die dat deed was Frank Drake, een amerikaanse astronoom. Hij stelde een vergelijking op om te berekenen hoe waarschijnlijk het was dat er een buitenaardse beschaving bestond die ons kon contacteren. Je vindt meer uitleg over deze vergelijking op Wikipedia:
Ook als is de kans dat er leven onstaat per geschikte planeet veel kleiner is dan geschat door Drake, dan nog loopt het aantal geschikte planeten in de miljarden, enkel nog maar in onze melkweg. En er zijn nog eens 150 miljard andere melkwegen. Dus kwam Drake tot de conclusie dat er vele andere beschavingen moesten bestaan in ons heelal. Ook kernfysicus en nobelprijswinnaar Fermi was daarvan overtuigd, en hij vroeg zich publiekelijk af: "Where is everybody?". Als er zoveel volk is in het heelal, waarom zien of horen we daar dan niets van? Dit staat sindsdien bekend als de Fermi-paradox.
Mogelijke verklaringen zijn: misschien is er helemaal niemand anders die technologisch zo ver staat. De foutenmarges op de berekeningen van Drake zijn zo groot dat dat eigenlijk wel kan. Natuurlijk kunnen er dan nog vele duizenden primitievere buitenaardse levensvormen bestaan: bacteriën, meercelligen of 'diersoorten'.
Wat wel zeker is is dat de uitkomst van de Drake equation onmogelijk nul kan zijn. We hebben namelijk al minstens 1 planeet ontdekt waarop wél technologisch ontwikkeld leven is ontstaan: wijzelf op de aarde.
Dus, mogelijks zijn er wel andere beschavingen, maar hebben ze redenen om niet met ons te communiceren. In de hilarische science-fiction roman "The Hitchhiker's Guide to the Galaxy" van Douglas Adams gonst het universum van het leven, maar laten ze allemaal de aarde links liggen wegens compleet irrilevant.
Ofwel hebben andere beschavingen goede redenen om niet teveel lawaai te maken. Misschien zijn ze veel energie-efficiënter geworden en 'lekken' ze minder radiostraling naar het heelal. Een meer Hollywoodiaanse theorie is dat er een parasiterende beschaving rondreist tussen de sterren. Iedereen die de teveel lawaai maakt trekt hun aandacht en wordt vernietigd.
Hoera! Vanavond zit ik nog eens in de laatste show. Een eenmalige passage welliswaar, maar ik kijk er al erg naar uit. Het zal gaan over de toekomst, hoe de fysica ons zal bedreigen, en diezelfde fysica ons zal helpen die bedreigingen te overwinnen.
De wetenschappelijke scheurkalender van Natuur, Wetenschap & Techniek , onmisbaar aan de muur van elke zichzelf respecterende nerd. (of is dat laatste een contractie in terminis ;-p)
Je vindt op www.nwtonline.nl nog meer lekkers in de vorm thema-boeken en biografieën van wetenschappers (in die laatste categorie mag ik Feynman, Schrödinger en Fermat warm aanbevelen).
Kijk, de feesten komen eraan, verblijd eens een nerdhart in uw buurt en schenk hem 366 velletjes plezier.
Nu met extra schrikkelvelletje!
Immers:
if (jaartal%4!=0) schrikkel = false; else if (jaartal%100!=0) schrikkel = true; else if (jaartal%400==0) schrikkel = true; else schrikkel = false;
Ohohoooo, speelgoed, speelgoed! Dat het internet de uitvinding van de eeuw is wordt nog maar eens bevestigd door volgend gratis downloadbaar programmaatje:
Je kan ermee door het hele zonnestelsel, de melkweg en zelf verder reizen. De hemellichamen zijn gevormd en gekleurd naar astronomische waarnemingen, en bewegen in hun baan volgens de tijd die je zelf instelt. Naast planeten, manen, kometen, asteroïden en sterren zijn er ook satellieten, voyagers, ISS, Hubble en dergelijke op terug te vinden. Met een simpele besturing vlieg je eigenhandig van het ene object naar het andere.
Kortom, het ideale sinterklaasgeschenk voor wie graag nog eens uren en uren met open mond achter zijn PC zit.
Hoera! Hoerum! Hoerorum! (hoeris, hoeris), de rubriekjes zijn er nu ook in boekvorm.
Alles wat ik nog wou vertellen over mijn Laatste Show onderwerpjes, maar waarvoor mij toen de tijd ontbrak, staan nu in dit boek:
Lieven Scheire in zijn element: Fysica!
Goed, die titel is een woordspeling. Mijn excuses daarvoor. Ík heb hem niet verzonnen ;-p.
Voila, bij deze. In afwachting van eventuele verderzetting van de TV-verschijningen is deze dus te vinden in de boekhandel en hier en daar in internetverkoop. Bijvoorbeeld op proxis.be
Op TV komen we wel nog terug met niet-wetenschappelijke onzin: begin 2008 met nieuwe afleveringen van onze eerste reeks: Neveneffecten.
Iedereen met een gezonde interesse voor de Fysica kan gemakkelijk zelf verder. Voor alle ambities is er wat: wil je gewoon meer weten over hoe de natuur in elkaar zit, zonder de wiskunde en de theorie, of wil je een Nobelprijs winnen? Voor elk wat wils:
Leesbare Wetenschap
Voor wie graag al eens een vlot leesbaar boek over wetenschap leest, dat geen wiskundige voorkennis vereist is er heel wat op de markt. Veel wetenschappers hebben zélf zo'n boek geschreven, zoals Einstein over Relativiteit, waarvan hij zij: "elke ijverige student kan het probleemloos begrijpen."
Verder zijn zeker aan te raden:
- Bill Bryson, "Een kleine geschiedenis van bijna alles" Een prachtig geschreven boek dat zowat alle exacte wetenschappen behandelt. Leest als een trein en boeit mateloos.
- Richard Feynman "Six easy pieces", "Six not so easy pieces" en "The Feynman lectures" Richard Feynman, een van de grootste wetenschappers van de voorbije honderd jaar, spreekt in mensentaal over de grote natuurkundige theorieën.
- Brian Green "The Elegant Universe" Brian Green, zelf een onderzoeker in de quantumfysica, maakt erg mooie en aangename filmpjes en boeken voor het grote publiek. Zie ook: http://www.pbs.org/wgbh/nova/elegant/
How to win a Nobel Price
Voor wie écht verder wil in de theoretische fysica kan ik natuurlijk vooral een universitaire opleiding in de Natuurkunde aanraden... Maar het mooie aan een exacte wetenschap is wel dat alle informatie eigenlijk voor iedereen vlot te vinden is, op het internet of in de bibliotheek.
Er zijn redelijk wat boeken geschreven over de kwantummechanica die vlot te lezen zijn door leken:
- "Toeval!" door Anton Zeilinger Anton Zeilinger is een Oostenrijks fysicus die onderzoek doet naar de kwantummechanica. Hij beschrijft in "Toeval!" de ontdekkingstocht van de kwantumfysica tot nu toe. Te lezen zonder voorkennis.
- "De Tao van Fysica" van Fritjof Capra
Dit boek beschrijft een mooie parallel tussen klassieke mechanica - kwantummechanica en Westerse filosofie - Oosterse filosofie. Een mooie inleiding in zowel de moderne natuurkunde als de Oosterse filosofie zonder zweverig of speculatief te worden.
Hier kan je de aflevering over zonnetijd en seizoenen herbekijken: http://www.delaatsteshow.be/0607/index.php?page=fysica&sub=video&video=20070320~De%20seizoenen.wmv
