6.   Dat de Joden hun glorie zoeken bij elkander (6): ik zal die zoeken, die van God alleen komt (7).
Alle menselijke glorie, alle tijdelijke eer en alle wereldse hoogheid, vergeleken bij uw eeuwige glorie, is ijdelheid en dwaasheid.
O mijn God, mijn Waarheid, mijn Barmhartigheid! O allerheiligste Drievuldigheid! U alleen zij lof en eer, macht en glorie in alle eeuwen der eeuwen.

(1) Ps. 8: 5   (2) Ps. 101:13,28   (3) Dan. 4:13   (4) 1 Kon. 1:18   (5) 2 Kor. 12:5   (6 en 7) Joh. 5:1,44

Oefening
Ik gevoel mijn ellenden waardoor ik onbekwaam word gemaakt tot enig bovennatuurlijk goed, en integendeel geschikt tot alle kwaad ; maar ik breng ze tot de God van Barmhartigheid, die veel van weinig, en alles uit niet kan maken. Dus ie het niet voldoende van mijn eigen nietigheid overtuigd te zijn en dat ik alleen in U, mijn God mag roemen ; het gewichtigste is het opvolgen, in de gelegenheden, van die heilige bewegingen van ootmoed en vertrouwen in U, aan wie niets onmogelijk is. Als ik geen troost bij de mensen vind, dan word ik tot de gelukkige noodzakelijkheid gebracht mijn toevlucht tot God te nemen en mij van Hem afhankelijk te maken. Het is mij een geluk, Heer! Dat buiten U mij alles ontbreekt, om in U alles te vinden. Ach, hoe terecht zeide de heilige man Job: "Uw ogen zijn op mij gevestigd, en ik zal in mijzelf niet meer bestaan." Want wanneer ik aan U denk, o mijn God! Gevoel ik in mij een vurige begeerte om U te behagen, en alles verdwijnt voor mijn ogen zohaast Gij in mijn hart verschijnt.

Gebed
Ik stem er in toe dat Gij volstrekt in mijn ziel heerst, mijn God! En dat daarin alles voor U wijke en zich voor U slachtoffere. Maar geef door uw genade, dat ik aan dat beantwoorde wat Gij van mij verlangt. Geef dat ik alle menselijke en natuurlijke voldoening verachte, en niet dan in U de troost en de opoffering van geheel mijzelf vinde.
O grote God, die de staat kent waarin ik mij bevind, die mij kunt helpen en die mij wilt helpen, wees bewogen door de overmaat van mijn ellenden! Onttrekt mij aan mijzelf, verhef mij boven alle zichtbare dingen ; geef dat ik mijzelf verlate en verloochene, en niets zoeke noch verlange dan U. Amen.

Dag 6 en 7 : Navolging van Christus – Thomas a Kempis – Boek 1 : 18

     Hoofdstuk 18

Over de voorbeelden der heilige Vaders

1.   Overdenk de treffende voorbeelden der heilige Vaders, waarin de ware volmaaktheid en kloostergeest heeft uitgeschenen, en gij zult zien, hoe onbeduidend het is, ja bijna niets, wat wij doen.
Ach! Wat is ons leven vergeleken bij het hunne?
De heiligen en de vrienden van Christus hebben de Heer gediend in honger en dorst, in koude en naaktheid, in arbeid en vermoeienis ⁽¹⁾, in waken en vasten, in gebeden en heilige overwegingen, in vele vervolging en versmaadheid.

2.  O hoevele en hoe zware kwellingen hebben niet geleden de Apostelen, de Martelaren, de Belijders, de Maagden, en alle anderen die de voetstappen van Christus navolgen wilden!
Want zij hebben hun zielen in deze wereld gehaat, om haar voor het eeuwig leven te behouden ⁽²⁾.
O wat streng en verstorven leven hebben de heilige Vaders in de woestijn geleid! Wat lange en zware bekoringen hebben zij doorstaan! Hoe dikwijls zijn zij door de vijand gekweld geworden! Hoe menigvuldige en vurige gebeden hebben zij aan God opgedragen! Wat harde onthoudingen hebben zij verduurd! Wat grote ijver en vurigheid voor de geestelijke vooruitgang hebben zij gehad! Wat geweldige oorlog hebben zij gevoerd tegen de beteugeling der ondeugden! Wat zuivere en oprechte mening tot God hebben zij gehouden!
Gedurende de dag arbeidden zij, en des nachts brachten zij lange tijd door met bidden, alhoewel zij bij het werken het inwendig gebed nimmer achterlieten.

3.   Al hun tijd besteedden zij nuttig: de uren, welke zij met God overbrachten, schenen hun te kort; ja door de grote zoetheid, welke zij in het beschouwend gebed vonden, werd somtijds de behoefte van de verkwikking van het lichaam vergeten.
Zij verlieten alle rijkdommen, alle waardigheden en eretitels, alle vrienden en magen: zij begeerden niets van de wereld, zij namen nauwelijks het onontbeerlijke om te leven, en tegen dank dienden zij het lichaam, zelfs uit noodzaak.
Aldus waren zij arm aan aardse goederen, maar zeer rijk in genade en in deugden.
Uitwendig leden zij gebrek, maar inwendig werden zij verzadigd met goddelijke troost en genade.

4.   Zij waren vreemd aan de wereld, maar met God verenigd en zijn vertrouwelijkste vrienden. Zichzelf achtten zij als niets beduidend, en door de wereld werden zij versmaad; maar in de ogen van God waren zij uitverkoren en hoog in waarde.
Zij leefden in oprechte ootmoed, in eenvoudige onderdanigheid, in liefde en geduld: en daarom deden zij dagelijks grote vooruitgang in 't geestelijke, en verwierven grote genaden bij God.

5.   Ach! Hoe groot is de vurigheid van alle kloosterlingen bij het begin van hun heilige instelling geweest!
O, hoe vurig was hun gebed! Hoe groot hun wedijver in de deugd! Hoe streng de tucht! Welke eerbied en gehoorzaamheid scheen in allen uit, onder de leiding van hun stichter!
De voorbeelden die zij hebben nagelaten, getuigen nu nog, dat zij zeer heilige en volmaakte mannen zijn geweest, die door een vrome strijd de wereld onder de voet gebracht hebben.
Nu wordt iemand groot geacht, als hij geen overtreder van de regel is, en verduldig draagt wat hij vrijwillig op zich heeft genomen.

6.   O traagheid en onachtzaamheid van onze staat, dat wij zo licht afwijken van de eerste ijver! En dat uit louter traagheid en kleinmoedigheid het leven ons begint te verdrieten.
Mocht de ijver der deugden in u niet geheel inslapen, gij die al te dikwijls zo menigvuldige voorbeelden van godgewijden gezien hebt!

1) 2 Kor. 11:27  2) Joann. 12:25

Oefening
Niets is geschikter om ons aan te moedigen tot een goed leven, dan het voorbeeld van hen die wel geleefd hebben. Het is dit voorbeeld, welk ons de deugd mogelijk, gevoelig en gemakkelijk maakt; omdat zij ons alzo wordt voorgesteld door anderen beoefend, en tot ons gebruik geschikt. Want wij moeten tot onszelf zeggen, wanneer wij de levens der Heiligen lezen of hun voorbeelden aanschouwen: zie, dat hebben mensen gelijk wij gedaan, verdragen en gelaten om de hemel te verdienen, welke wij verhopen. En wij, wat hebben wij hiervoor gedaan? Waarom zouden wij niet doen wat zij gedaan hebben, om dezelfde vergelding te verdienen? Helaas! Hoe grotelijks moet ik niet vrezen wanneer ik voor God zal verschijnen, dat Hij mij van de ene kant mijn geloof, mijn godsdienst, en de voorbeelden van de deugdzame mensen, die in dezelfde staat als ik geleefd hebben, zal tonen, en tot mij zal zegge, wanneer Hij mij wat tegenover deze getuigen zal stellen: Ziedaar wat gij moet doen, en ziedaar wat gij gedaan hebt: oordeel nu zelf; wat verdient gij?

Gebed
Heer, treed niet in dit oordeel met uw dienaar; want nooit zal ik door mijn leven gerechtvaardigd kunnen worden, wanneer het met dit der heiligen vergeleken wordt. Geef mij de genade, o mijn Zaligmaker, die deze voor mij verdiend hebt, dat ik mij op mijn plichten toelegge, dat ik de geest van mijn godsdienst aanneme, dat ik daarvan de regelen en grondstellingen volge, en dat ik mijn leven en mijn geloof doe overeenkomen, opdat ik, met uw rechtvaardigheid bekleed, voor U verschijne, ondersteund door uw barmhartigheid en bezield door uw liefde. Amen.

Dag 8 en 9 : Navolging van Christus – Thomas a Kempis – Boek 1 : 13

                 Hoofdstuk 13

Over het weerstaan aan de bekoringen

1.   Zolang wij op de wereld leven, kunnen wij niet vrij zijn van kwelling en bekoring.
Daarom staat er in het boek Job geschreven: Het leven van de mens op aarde is een bekoring ⁽¹⁾.
Daaruit volgt dat ieder zich in acht zou moeten nemen voor zijn bekoringen, en waken in het gebed, opdat de duivel geen gelegenheid vinde om hem te bedriegen, hij, die nooit inslaapt, maar altoos rondloopt, zoekende wie hij zal kunnen verslinden ⁽²⁾.
Niemand is zo volmaakt en zo heilig, of hij heeft somtijds bekoringen; wij kunnen daar niet volkomen van bevrijd blijven.

2.   Maar de bekoringen zijn dikwijls voor de mens zeer nuttig, alhoewel zij lastig en onaangenaam zijn, omdat hij hierdoor vernederd, gezuiverd en onderricht wordt.
Alle Heiligen hebben vele kwellingen en bekoringen ondergaan, en zijn daardoor vooruit gekomen.
En die de bekoringen niet hebben kunnen doorstaan, zijn verstoten geworden en bezweken.
Daar is geen genootschap zo heilig, en geen plaats zo afgezonderd, of daar zijn bekoringen en beproevingen.

3.   Daar is gen mens geheel vrij van bekoringen, zolang hij leeft; want wij dragen in ons de aanleiding om bekoord worden; sinds wij in de begeerlijkheid geboren zijn.
Als de een bekoring of kwelling ons verlaat, dan komt er een andere in de plaats; en wij zullen altijd iets te lijden hebben, want wij hebben het voorrecht van ons eerste geluk verloren.
Velen zoeken de bekoringen te ontvluchten, en zij vallen er nog meer in.
Door de vlucht alleen kunnen wij niet overwinnen; maar door geduld en ware ootmoedigheid worden wij sterker dan al onze vijanden.

4.   Die de uiterlijke aanleiding der bekoringen ontwijkt, en daarvan de wortel niet uitroeit, zal weinig vorderen; zij zullen zelfs spoediger tot hem wederkeren, en hij zal ze meer gevoelen.
Allengskens, door geduld en lankmoedigheid, zult gij ze (met Gods hulp) beter overwinnen, dan door uw ongeduldig en hardnekkig tegenstreven.
Neem dikwijls raad in de bekoringen, en behandel niet met hardheid iemand die bekoord wordt; maar stort hem bemoediging in, gelijk gij voor uzelf zoudt wensen.

5.   De oorsprong van alle kwade bekoringen is ongestadig van het hart, en gering betrouwen op God.
Want, gelijk een schip zonder roer door gebaren heen en weer geslingerd, zo wordt een krachteloos mens, die zijn voornemens lat varen, op verschillende wijzen bekoord.
Het vuur beproeft het ijzer, en de bekoring de rechtvaardige mens ⁽³⁾.
Wij weten dikwijls hoever onze kracht reikt; maar de bekoring leert wat wij zijn.
Men moet nochtans waakzaam zijn, vooral in het opkomen der bekoring: omdat alsdan de vijand gemakkelijker overwonnen wordt, indien men hem in de deur der ziel geenszins laat binnentreden, maar hem terstond, zohaast hij klopt, buiten afweert.
Vandaar deze spreuk: Bied weerstand in 't begin: t laat komt het geneesmiddel, als de ziekte door 't lang verloop de overhand heeft genomen ⁽⁴⁾.
Want eerst is het maar een gedachte die in de geest komt; daarna een sterke inbeelding, hierop volgt welbehagen, ongeregelde beweging, en dan de toestemming.
En alzo treedt de boze vijand van lieverlede geheel binnen, als men hem in 't begin niet wederstaat.
En hoe langer iemand getalmd heeft te wederstaan, des te zwakker wordt hij dagelijks, en des te sterker de vijand tegen hem.

6.   Sommigen lijden zwaarder bekoringen in het begin van hun roeping; anderen op het einde. Enigen integendeel worden bijna geheel hun leven gekweld.
Enigen worden ook maar licht bekoord, volgens de schikking van Gods wijsheid en rechtvaardigheid, die de gesteltenis en de verdiensten der mensen weet, en alles tot zaligheid van zijn uitverkorenen voorbeschikt.

7.   Daarom moeten wij niet wanhopen, als wij bekoord worden, maar God des te vuriger bidden, opdat Hij zich gewaardige ons te helpen in al onze kwellingen: en Hij zal zeker, volgens de woorden van de Apostel Paulus, ons in de bekoring zulke hulp verlenen, dat wij ze zullen kunnen overwinnen ⁽⁵⁾.
Laten wij dan onze zielen onder de hand Gods verootmoedigen bij alle bekoring en kwelling: want de ootmoedigen van geest zal Hij redden en verheffen ⁽⁶⁾.

8.   In bekoringen en lijden ziet de mens hoeveel vooruitgang hij gedaan heeft ; ook is de verdienste groter, en de deugd komt beter tevoorschijn.
Het is niets groots wanneer iemand godvruchtig en ijverig is, als hij geen zwarigheid voelt; maar wanneer hij in de tijd van tegenspoed zich geduldig houdt, dat geeft hoop op grote vorderingen.
Enigen worden van grote bekoringen bewaard en worden dikwijls overwonnen in kleine, die dagelijks voorkomen, opdat zij daardoor verootmoedigd zouden worden, en nooit op zichzelf in grote zaken zouden betrouwen, daar zij in kleine zo zwak zijn.

1) Job 7:1  2) 1 Petr. 5:8  3) Eccl. 31:31  4) Ovidius  5) I Kor. 10:13  6) Psalm 33:19

Oefening
De bekoringen dienen om ons te zuiveren van de geheime geneigdheid tot de ijdelheid en tot de eigenliefde, alsook van het vertrouwen in onszelf, met ons het gewicht van onze ellenden te doen gevoelen, met ons van alle voldoening een afkeer te geven, en met ons te verplichten van op God alleen te steunen. Zij dienen daarenboven nog, om ons te verootmoedigen door de beproeving van onze zwakheden en door het gevoel van de wortel van verdorvenheid, die wij in onszelf dragen. Zij dienen eindelijk om ons te onderrichten over onze machteloosheid, zowel om iets goeds te doen als om ons van de zonde te bevrijden, zonder de hulp van God.

Gebed
Heer! Ik gevoel in de grote bekoringen dat ik niets uit mijzelf kan dan U vergrammen, en dat ik, door de neiging tot het kwaad vervoerd, in gevaar ben van verloren te gaan. Maar ik weet ook dat Gij kunt, en uw Apostel verzekert mij, dat Gij mij wilt ondersteunen tegen de geweldigste aanvallen van mijn driften. Aldus mistrouw ik mijzelf, en geheel mijn vertrouwen in U stellende, zeg ik tot U: Heer! Behoed mij! Ik ben op het punt van te vergaan. Ik zal mijn hand, gelijk de H. Petrus, tot U uitreiken, en ik hoop dat Gij mij niet zult laten vergaan. Amen.

Dag 10 : Navolging van Christus – Thomas a Kempis – Boek 3 : 10

Boek 3, Hoofdstuk 10

Het is zoet met de versmading der wereld God te dienen

1.   Ik zal nogmaals spreken, o Heer, en niet zwijgen ; ik zal spreken tot mijn God, mijn Heer en mijn Koning, die in de hoge woont.
O Heer, hoe groot is de overvloed der zoetheid die Gij verborgen houdt voor die U vrezen! (1)
Maar wat zijt Gij voor hen die U beminnen, en die uit ganser hart U dienen?
Voorwaar de zoetheid van uw beschouwing, die Gij geeft aan uw minnaars, is onuitsprekelijk.
Hierin hebt Gij mij vooral uw goedertieren liefde getoond, dat, als ik niets was, Gij mij geschapen hebt ; en dat Gij mij weder op de rechte weg hebt teruggebracht, als ik ver van U was afgedwaald, om U te beminnen.

2.   O bron der eeuwige liefde! Wat zal ik van U zeggen?
Hoe zou ik U kunnen vergeten, die u gewaardigd hebt aan mij te denken, ook nadat ik bedorven en verloren was?
Uw barmhartigheid jegens uw dienaar heeft alle verwachting overtroffen, en Gij hebt uw genade en uw liefde, boven al zijn verdienste, hem betoond.
Wat zal ik voor u die genade wedergeven? Want het is alle mensen niet vergund, dat zij, na van alles afstand gedaan te hebben, de wereld zouden verlaten, om het kloosterleven te aanvaarden.
Is het een grote zaak dat ik U dien, Gij die door alle schepselen gediend moet worden?
Het mag mij niets groots schijnen dat ik U dien; maar dit schijnt mij eerder groot en wonderbaar, dat Gij een zo arm en onwaardig schepsel in uw dienst wilt aannemen, en onder het getal van uw geliefde dienaren rekenen.

3.   Zie, alles wat ik heb, en waar ik U mede dient, behoort U toe.
Doch, integendeel, Gij dient eerder mij dan ik U.
Zie, hemel en aarde, die Gij tot onze dienst geschapen hebt (2), zijn gereed, en doen dagelijks wat Gij hun beveelt.
Maar dit is nog weinig, want Gij hebt de Engelen ten dienste van de mens bestemd (3).
Doch, wat alles te boven gaat, is dat Gijzelf u gewaardigd hebt U zelf aan hem te geven.

4.   Wat zal ik U wedergeven voor zovele weldaden? Ach! kon ik U dienen al de dagen van mijn leven!
Ware ik tenminste in staat om U maar één dag waardig te dienen!
Voorwaar Gij zijt alle dienst, alle eer en alle lof waardig.
Gij zijt waarlijk mijn Heer, en ik ben uw arme knecht, die verplicht ben U uit al mijn kracht te dienen, en nimmer in uw lof te verflauwen.
Aldus wil en wens ik het, wil zelf aanvullen wat mij daartoe ontbreekt.

5.   Het is, ja, een grote eer, een grote roem U te dienen en alles om U te versmaden.
Want die zich gewillig aan uw heilige dienst onderwerpen, zullen grote genade ontvangen.
Die uit liefde tot U alle zinnelijk vermaak hebben verlaten, zullen de zoetste troost van de Heilige Geest smaken.
En die om uw naam de enge weg inslaan, en alle wereldse zorg ter zijde stellen, zullen in grote vrijheid van geest wandelen.

6.   O, hoe zoet en vermakelijk is het God te dienen, waardoor de mens vrij en heilig wordt!
O zalige onderwerping aan het kloosterleven, waardoor de mens gelijk wordt aan de Engelen, aangenaam aan God, vreselijk aan de duivelen, en achtingswaardig aan alle christenen!
O minnelijke en benijdenswaardige dienst, waardoor men het hoogste goed en de blijdschap die eeuwig zal duren, bekomt!

(1) Ps. 30:20   (2) Deut. 4:12   (3) Hebr. 1:14

Oefening
Een waarlijk christen ziel, die weet wat Jezus Christus ten haren opzichte is en wat zij voor Hem dient te wezen, moet zich alle genade onwaardig oordelen en moet deze beantwoorden, welke zij van God ontvangt; dusdanig ziel moet aan God de glorie geven van de getrouwheid die zij voor Hem gevoelt; zij moet Hem dikwijls bedanken voor zijn goedheid van haar in haar dwalingen op te zoeken en haar na zovele zonden te ontvangen ; zij moet eindelijk alles van zijn barmhartigheid verhopen en zich geheel in zijn handen stellen.
Hoe gelukkig is het, niets in zich zelf te ontmoeten dat de ijdelheid of het zelfbehagen kan opbeuren, niets dat de ziel verplicht uit haar zelf te treden, dan alleen in God te bestaan!
Het gevoel van haar ellende is volkomen bestand om een ziel geheel in het hart van de barmhartige God te vestigen; ook verplicht ons het gevoel van ons onvermogen tot alle goed, en dat van onze neiging tot alle kwaad, om ons alleen met God te verenigen en dikwijls tot Hem onze toevlucht te nemen.

Gebed
Hoe zou ik U kunnen vergeten, o Heer, daar Gij mij zo dikwijls bevrijd hebt van de hel, waarin ik om mijn slecht en onnuttig leven ging vallen? Vernietig in mij de ijdele voldoening en de opgeblazenheid, welke mij verkeerdelijk doen geloven dat er iets goed in mij te vinden is. Het goed is in U, Heer! Het is van U, en zonder U ben ik alleen bekwaam om U te vergrammen. Gedoog niet, dat ik mij in uw aanschijn door een vrijwillig gevoel van hovaardigheid verhef, waardoor ik de ramp van de eerste engel over mijzelf zou kunnen trekken. Ik heb liever door de mensen versmaad te worden en met U wél te staan, dan hun achting te genieten en door U verworpen te zijn. Maak dat ik U recht doe met U al het goed toe te eigenen, dat ik verricht, en dat ik aan mijzelf recht doe met al het kwaad, waartoe ik bekwaam ben, toe te schrijven, ten einde daarover vergiffenis te bekomen. Amen.

Dag 11 en 12 : Navolging van Christus – Thomas a Kempis – Boek 1 : 25

Boek 1 Hoofdstuk 25

Over de ijverige verbetering van ons leven