Recensie 1 uit 'Humo':                    Film | Humo 3499 | 28/09/2007

Ben X

Op het jongste filmfestival van Montréal kon 'Ben X' rekenen op een staande ovatie, een behoorlijk indrukwekkende prijzenregen, en tonnen loftuitingen rekenen.

Echt verbazend is dit niet, want deze onversneden crowdpleaser bárst van de elementen die er bij een volle zaal ingaan als zoete koek: een actueel human interest-onderwerp, een driftig aan de hartsnaren rukkende plot, een hip ogende filmstijl, én een dikke tranen verwekkende finale waarin de goeien onder aanzwellende muziek triomferen en de smeerlappen de rekening krijgen gepresenteerd. Enkele meer kritisch ingestelde geesten, zoals de journalist van het belangrijke filmtijdschrift Variety, waren evenwel een stuk minder onder de indruk, en ook bij ons - en sorry dat we het feestje weer moeten komen verpesten - drukte de debuutfilm van Nic Balthazar, de immer goedlachse reporter van 'Vlaanderen Vakantieland', op zowat alle foute knopjes.

Zoals u intussen allicht wel weet, schetst Balthazar in 'Ben X' het op ware feiten gebaseerde portret van een autistische jongen die door zijn klasgenoten het bloed vanonder de nagels wordt gepest. De cruciale vraag is natuurlijk: hoe moet je in godsnaam de innerlijke gevoelswereld van een autist filmisch weergeven? Regisseur Harmony Korine, die in 'Julien Donkey-Boy' in de verwrongen geest van een jonge schizofreen trachtte door te dringen, speelde het klaar via een ultrabeklemmende (en net daarom bijzonder doeltreffende) Dogma-aanpak, maar Balthazar en cameraman Lou Berghmans vonden jammer genoeg niets beters dan een flitserige filmstijl (blijkbaar hadden ze de gele kleurenfilters uit 'Windkracht 10: Koksijde Rescue' nog ergens in een lade liggen) die van geen kanten bij het ziektebeeld in kwestie past (hilarisch: Balthazar heeft via één of ander digitaal techniekje een soort galmeffect op de dialogen laten zetten, waardoor alle acteurs voortdurend met een echo lijken te spreken, eken, eken). Wat die volle zaal in Montréal overigens niet zal hebben opgemerkt, is de enigszins twijfelachtige kwaliteit van de Vlaamse voice over. Balthazar kreeg tijdens het neerpennen van Bens innerlijke monoloog blijkbaar niet genoeg van allerlei flauwe taalspelletjes, wat resulteert in een onafgebroken stroom van ongewild lachwekkende zinnetjes als 'Ze gaan mij onderzoeken. Maar waar-onder?'; 'Ik moet eraan gaan; maar waar-aan?' en - onze persoonlijke favoriet - 'Toen kwam de waarheid, de zwaarheid'.

Alles goed en wel, zegt u, maar de cast is toch onberispelijk? Hmmmmmmmmmmm: hoewel hij een keinijg schooltasje op de rug draagt, oogt de achtentwintigjarige Titus De Voogdt naar ons gevoel echt wel een tikkeltje te ouwelijk om nog een zeventienjarige pestkop-scholier te kunnen vertolken, en hetzelfde geldt jammer genoeg voor de eveneens achtentwintigjarige hoofdrolspeler Greg Timmermans: zeker geen slecht acteur, maar te oud voor de rol. Maar wat ons pas écht doet mopperen, is de bedenkelijke wijze waarop Balthazar de feelgood-factor tijdens de hoogst onrealistische ontknoping naar buikkrampverwekkende hoogtes zit te stuwen. Alsof iemand hem met een toverstokje een stuk minder autistisch heeft gemaakt, blijkt Ben plots in staat om samen met zijn ouders a cunning wraakplan te bedenken: sommige kijkers zullen die wending hartverheffend vinden, wij vinden het een van slechte smaak getuigende knieval voor de commercie. En dat is de waarheid, de zwaarheid.

(es)

Recensie 2 uit 'Knack'        Nics wereldschokkends        Film - 'Ben X'

24 september 2007

Nic Balthazars bejubelde regiedebuut - over een gepeste autist die vlucht in cyberspace - blijft steken in gepreek, gezap en goede bedoelingen.

Ben X *
Nic Balthazar met Greg Timmermans, Laura Verlinden, Marijke Pinoy

Greg Timmermans en Laura Verlinden in 'Ben X'. Teenage tearjerker.

Canadese hallelujahs, virtuele Oscarnominaties, volgesnotterde zakdoeken én licht euforische kreetjes vanuit BV-land: aan media- exposure zal het ex-filmrescensent en tv-maker Nic Balthazar niet ontbreken. Maar dat maakt zijn ambitieuze regiedebuut Ben X - een bewerking van zijn boek Niets is Alles Wat Hij Zei en het daarvan afgeleide toneelstuk Niets - daarom nog geen grootse cinema.

Vooral in de slotact glijdt deze pedagogische, naar crowdpleasers als Amélie Poulain en Forrest Gump gemodelleerde teenage tearjerker immers ongelukkig onderuit. En dat dankzij een paar scenarioingrepen die al even ongeloofwaardig zijn als Titus De Voogdt die hier op zijn 28e nog de puberende scholier en sadistische pestkop mag uithangen.

Centraal staat echter niet het malfunctioneren van het Vlaamse onderwijs maar de autistische Ben (debutant Greg Timmermans), een sympathieke 17-jarige knul die dagelijks op school wordt gepest en zelfs letterlijk in zijn ondergoed gezet. In de cyberwereld van ArchLord - het computerspel waar hij zo bedreven in is - beukt hij zijn vijanden daarentegen Conan The Barbarian -gewijs de hersens in, met zijn mooie warrior princess en online-vriendinnetje Scarlite steevast aan zijn zij.

Geen wonder dat Ben - een autist die door zijn gescheiden ouders (Marijke Pinoy en Pol Goossen) naar een gewone school wordt gestuurd - alsmaar vaker in zijn ridderlijke fantasiewereld vlucht en wanneer Scarlite (de nieuwe Vlaamse screenqueen Laura Verlinden) plots ook in het 'écht' opduikt om hem te helpen bij zijn zelfmoord, lijkt het definitieve game over dreigend nabij. Ware het niet dat een paar plotwendingen er in extremis anders over beslissen en de kijker via misleidende pseudo-interviews en melige terzijdes naar een on(geloof)waardig happy end sleuren.

Toegegeven: het hippe, op Hollywoodleest geschoeide jasje oogt duurder dan het budget laat vermoeden, de integratie van virtuele personages en computergames is aardig en de soundtrack met bijdragen van Arno, dEUS en Sigur Rós mag zonder skiptoets de cd-speler in. Bovendien is Balthazar duidelijk met zijn personages begaan. Maar voor elke overtuigende rol zijn er minstens evenveel overnadrukkelijke Made in Vlaanderen -momenten, terwijl de drammerigheid, de begrafenisscène in de kerk en het pathetische slotakkoord met de paarden van Wim Vandekeybus - ga vooral zelf ontdekken hoe Ben zijn tragische queeste overleeft - zelfs de goedgelovigste ziel terug uit de Vlaamse fictieklei dreigen te trekken.

Wie een echt geslaagd lowbudgetjongerendrama over een complexe en urgente thematiek wil zien, kan sinds vorige week ook terecht bij de Roemeense, wereldwijd verdeelde en dik lucratieve Gouden Palmwinnaar 4 Months, 3 Weeks and 2 Days , een film die spannend, strak, subtiel en gestileerd tegelijk is en daarvoor geen overbodige schmalz of hocuspocus nodig heeft.

Dave Mestdach (www.knack.be)

woensdag 26 september 2007

Recensie 3: uit 'De Standaard'            Ben X

Van: Nic Balthazar

Met: Greg Timmermans, Laura Verlinden, Marijke Pinoy, Pol Goossen, Titus De Voogdt, Maarten Claeyssens.

93 min.

Ik reken me niet tot de cynische Vlaamse crrrritici (zie interview), maar beschouw het wel als mijn taak om een beetje de Test-Aankoop van de cinema te spelen. Zeker als de lezer door de mediahype dreigt te gaan denken dat Ben X het 8ste wereldwonder is. Dat is de film namelijk niet. Wel is hij een aardig gemaakte schets van een belangrijk probleem.

De knap debuterende Greg Timmermans speelt de rol van Ben, die lijdt aan het syndroom van Asperger. Ben leeft in zijn eigen wereldje. Hij kan redelijk functioneren zolang zijn dagelijkse routine maar niet verstoord wordt. Hij gaat dan ook naar een gewone middelbare school - al wordt hij daar gepest omwille van zijn zwijgzaamheid en soms zonderlinge gedrag.

Hij voelt zich alleen op zijn gemak als hij het computerspel Archcross speelt, waarin hij een held is die afrekent met zijn belagers en die het hart verovert van een medespeelster - een meisje (Laura Verlinden) dat alleen in zijn fantasie bestaat.

Vanaf het begin van de film hangt er drama in de lucht. Nic Balthazar wisselt taferelen uit Bens dagelijkse leven - door zijn eigen bril, met zijn commentaar in voice-over - immers af met flash-forwards in documentairestijl. Daarin geven leraars en medeleerlingen, maar ook Bens ouders (Marijke Pinoy en Pol Goossen) met bedrukte gezichten commentaar op 'de dode die altijd eerst moet vallen, voor er geluisterd wordt'.

De eerste helft van de film is interessant, goed verteld en onderhoudend. In tegenstelling tot buitenlandse autismefilms zoals Rain man en Snow cake, filmt Balthazar niet vanuit het standpunt van een buitenstaander, maar vanuit dat van de jongeman zelf. Je leert hem kennen door zijn gedachten en belevenissen, en Balthazar geeft Bens obsessie met structuur en zijn angst voor chaos ook in zijn beelden knap weer.

Het acteerwerk is echter wisselend van kwaliteit en na verloop van tijd begint de film ook wat te slepen: te veel didactisch portret, te weinig drama voor een fictiefilm. Dat wordt dan opeens ruimschoots gecompenseerd in de ontknoping. Balthazar-de-schrijver haalt helaas lang niet het niveau van Balthazar-de-regisseur. Je moet durven geloven in fantasie, zegt hij, maar het einde steunt op een hopeloos vergezochte plotwending die bovendien met onnozele Hollywood-sentimentaliteit wordt uitgewerkt.

Ik was geneigd deze ontknoping bovendien ongepast te noemen tegenover mensen die écht met autisme en pesten te maken hebben, maar kennelijk was dat een vergissing. Aan de reacties te merken, zijn die mensen blij dat ze met die stevige vleug fantasie en hoop de zaal kunnen verlaten (DS, 22 september). De geloofwaardigheid en subtiliteit zijn er evenwel niet mee gediend. (sdf)

(sdf)

06-11-2007 om 18:24 geschreven door Elly D'haeyers