Verslag van een fiets- en treintocht in het spoor van Juul Sablon aan het oostfront
28-08-2016
de kop is er af
We zijn dus vertrokken. Eerste etappe van Belsele naar Mollem. Daar broer Koen opgepikt, die door mijn schoonzus Martien wordt afgezet. Daarna lunchpakket verorberd in 'Trapkes Op' en dan de weg op naar Leuven, 82 km op de teller. We overnachten in de jeugdherberg 'De Blauwput'. Goede jeugdherberg met zéér vriendelijke uitbating, wel heel warm op de kamer, maar er is voldoende bier, dus niet getreurd.
Enkele citaten uit het oorlogsverslag van vader :
"Op het moment dat mijn reis begint schrijft men in de tijdrekening 18 april 1943. Voor mij was dat een onvergetelijke gebeurtenis : het vaderhuis, mijn moeder ,broers, zus en familieleden verlaten om ,wie weet, ze misschien nooit meer terug te zien."
"Rond zeven uur stopten we in Leuven en vanuit het station ging het in gesloten orde naar de kazerne, waar we avondmaal kregen ."
"In de stad stierven de laatste klanken van de zondagsstemming langzaam uit (...). Alhoewel de nacht helder was had een vage schaduw onze trein omhuld, maar het was het laatste stukje Belgische hemel dat ik dat jaar nog te zien zou krijgen...
Morgen een stressdag : met de trein naar Mulhouse via Brussel en Parijs. En dat mét fietsen en bagage. We houden je op de hoogte !
Morgen rond 12 uur hebben Koen en ik afgesproken aan het (ondertussen zwaar gerenoveerde en onherkenbare) huisje van meter Beek in 'de koemme' (=dorpskom) van het pittoreske dorpje Mollem (tussen Merchtem en Asse gelegen). Normaal eten we dan onze boterhammen op in het café 'bij den Blaan' (=de blauwe), een herberg die er al was in vaders tijd. Hij vertelde het hilarische verhaal dat een jongen van het dorp met zijn fietsje de trapjes van het café (die zijn er nog altijd)afreed, de straat over en recht de kerk binnen...
Daarna fietsen we (vermoedelijk tegen een gezapig tempo gezien de warmte) naar Leuven, waar we in de jeugdherberg overnachten.
Ondertussen heeft mijn immer alerte zus Annemie, die zich intensief met het strafdossier van vader heeft bezig gehouden, mij gewezen op enkele fouten in mijn tekst van gisteren. Aangezien de geschiedenis haar rechten heeft zet ik hierbij die onjuistheden recht, met dank aan mijn zus. Vader werd niet veroordeeld tot levenslange dwangarbeid, wel tot levenslange hechtenis. Hij kreeg geen amnestie (een politiek zwaar beladen term, nog altijd), maar werd voorwaardelijk in vrijheid gesteld. Volledig eerherstel volgde pas in 1963 (!), dus bijna 20 jaar na de oorlog...
Ziehier een fotootje van vader met enkele vrienden in oorlogstijd, genomen in Shitomir (Oekraïne) in juli 1943. Je vindt hem onderaan. Bovenaan zie je de 'lange Van Rossem', die vader het leven redde tijdens de aftocht richting Duitsland.
Welkom op de blog en Jan en Koen Sablon. In dit eerste bericht zal ik kort schetsen wat de bedoeling is van onze tocht en wat achtergrondinfo verschaffen. Juul Sablon, onze vader zaliger (hij overleed op 1/11/2011, 88 jaar oud) vertrok in 1943 als 20-jarige uit zijn geboortedorp Mollem om zich te voegen bij het zoveelste contingent oostfronters. Zijn moeder, onze grootmoeder ('meter Beek'), al 2 jaar weduwe van een veteraan uit de eerste wereldoorlog, bleef achter met de 3 broers en zus van vader . Duitsland had in die periode steeds verse troepen nodig om het wankele oostfront te consolideren. Vader kwam na een vrij lange en intensieve opleiding in Oekraïne terecht, waar hij zijn eerste oorlogservaring opdeed. Hij liep een aantal verwondingen op en dat redde vermoedelijk zijn leven. De Duitse troepen werden naar het einde van de oorlog toe meer een meer door de Russen teruggeslagen en uiteindelijk eindigde hun aftocht in chaos.
Vader keerde clandestien naar huis terug maar dat geluk was van korte duur. Snel werd hij opgepakt en berecht als colloborateur. Aanvankelijk werd hij ter dood veroordeeld, nadien werd het vonnis omgezet in levenslange dwangarbeid. Na enkele jaren kreeg hij amnestie en stichtte een gezin met Clotilde Joostens, ons moeder zaliger. Er kwamen vijf kinderen : Annemie, Jan, Machteld, Koen en Erwin.
Terwijl vader in de gevangenis zat te wachten op zijn vonnis schreef hij met potlood de herinneringen aan zijn oorlogsjaren op. Ik kreeg het document in handen en verwerkte het met hulp van mijn zoon Bart tot een lezenswaardig document. Aan de hand van het verslag kunnen we de tocht van vader vrij nauwkeurig reconstrueren. Het idee om de tocht van vader over te doen, liefst grotendeels per fiets, leefde al lang bij mij. Ik sprak erover met broer Koen, en die bleek warempel met hetzelfde idee rond te lopen. Zo kreeg ons project gestalte : wij willen per trein, fiets en onvermijdelijk af en toe vliegtuig in grote lijnen de tocht van vader overdoen, liefst zo chronologisch mogelijk. Uit noodzaak moeten we de reis in etappes, dus gespreid over verschillende jaren, afleggen. Nu zondag, 28/08, vertrekken we voor ons eerste deel rond de middag in Mollem, waar vader zijn odyssee aanvatte, nu 71 jaar geleden... We fietsen dan naar Leuven, waar hij zijn compagnie vervoegde en zijn eigenlijke reis begon. 's Anderendaags gaat het per trein naar Mulhouse, dan per fiets naar Cernay in de Elzas, waar hij zijn eerste opleiding kreeg. We fietsen de dag nadien naar Basel en nemen daar de trein naar München. Vanaf dan gebruiken we enkel nog de fiets tot in Wenen, met o.a. tussenstops aan de Chiemsee, Salzburg, Bad Hofgastein, Villach, Graz (waar de militaire training plaatsvond) en dan verder naar Wenen. Vrijdag 9 september keren we met het vliegtuig terug.
Het is de bedoeling om zo veel mogelijk plekken te bezoeken waar vader heeft verbleven. Op die manier willen we proberen hem dichter bij te halen, misschien zelfs beter te begrijpen...
Voor alle duidelijkheid : dat we deze reis ondernemen betekent niet dat we sympathiseren met de ideologie waarvoor vader ging vechten. Voor ons is hij in de eerste plaats onze vader, en we benaderen hem als de mens die hij toen was, zonder te oordelen maar met de verwondering en ook wel een beetje bewondering die daar mee samenhangt.
We zullen proberen zo vaak mogelijk een korte impressie van elke reisdag te geven via deze blog. Als het lukt zetten we er ook wat foto's bij. Achteraf wil ik een meer uitgebreid verslag maken, maar daarover hoor je dan wel meer ten gepaste tijde.
Juul achterna deel 1
