Reisverslag 13 okt

Het was vannacht warm en vanmorgen is het heet: 29 graden om de dag te beginnen.  En vrijdag de 13^de. Dus voorzeker geen regen vandaag.

In 260 na Christus verslaan de Sasaniden onder leiding van Shapur I een Romeins leger. Keizer Valerianus was zo onvoorzichtig geweest om aan het gevecht deel te nemen en hij werd samen met enkele duizenden Romeinse soldaten gevangen genomen. Vermits een Romeins leger altijd de nodige architecten en ervaren bouwmeesters mee had en Shapur die goed kon gebruiken, liet hij hen niet executeren. Voor keizer Valerianus hoopte onze Shapur een enorm losgeld te kunnen vragen. In afwachting hiervan gebruikte hij de keizer als voetbankje telkens als ie zijn paard wilde bestijgen. Maar Rome gaf geen krimp. Niet alleen omwille van het principe (een Romein geeft zich niet over), maar ook omdat de keizer enkele jaren ervoor ene Laurentius (die daarna tot Sint gepromoveerd werd) levend had laten roosteren. En de inwoners van de stad Rome, die steeds meer gekerstend werd vond dat er wel wat over. Kortom ze waren hem liever kwijt dan rijk. Shapur besefte dat ie verkeerd gegokt had. Hij liet de keizer levend villen en zijn bloedrood ontveld lichaam ophangen in een heidense tempel met de waarschuwing dat Rome niet teveel meer op haar macht moest rekenen. Tot daar het onfortuinlijke lot van de keizer.

Zijn gevangen soldaten verging het beter. Die werden ingezet bij openbare werken. Het meest bekend werk is het irrigatie systeem en de watermolens van Shushtar. Zij hebben vanuit een nabij gelegen rivier een kanaal gegraven dat uitmondt in een groot bassin. Allemaal met de hand. Aan de randen van dat bassin hebben ze een hele waterhuishouding uitgewerkt opdat 64 (!) watermolens met horizontale schoepen  (voor het malen van rijst, graan, zaden, olie enz) met waterenergie worden aangedreven en het water naderhand met een hydraulisch systeem via allerlei kanalen de lager gelegen landbouwgronden bevloeit. Het debiet en de kracht van het water wordt bestuurd via een kluwen van kleinere kanaaltjes met schotten die helemaal of gedeeltelijk kunnen opgehaald of neer gelaten worden. En die constructie is na 1700 jaar nog steeds operationeel. Het geheel behoort daarom ook tot Unesco werelderfgoed.   

Dan nog even naar de ruines van een Sasanidische vesting. Het is hier intussen brandend heet geworden. Ik gebruik, naast mijn hoed en zonnecrème, ook mijn regenscherm als zonnescherm. De gouverneur van de vesting vond dat in de jaren 500 na Christus ook al niet gezond en hij liet enkele verblijven in de rotsen uithakken, 20 m diep. Het plafond was met fijn stukadoorswerk afgewerkt en de muren betegeld met geglazuurde tegeltjes. En daar is het inderdaad een heel stuk aangenamer.

Het is intussen 14:30u en we moeten nog eten. Het wordt weer een stoofpotje met rijst. Het stoofpotje bestaat uit schapenvlees, pruimen, fijne rozijnen en ik weet niet welke kruiden. Lekker maar weer veeeel te zoet. Als drank wordt zelf gemaakte ‘dugh’ geserveerd. Er zitten veel kruiden bij in. Heel fijn. Heb er een foto van genomen.

Dan nog even goede dag gaan zeggen aan de Romeinse brug Pol-e Dokhtar, in 260 na Ch. gebouwd door die gevangen legioensoldaten van Valerianus. De bug van 270m lang vormde een onderdeel van de koninklijke wegen en verbond de Perzische hoofdsteden Istakhr en Bishapur met steden in Mesopotamië zoals Ctesiphon, Nissibis en Edessa. Opnieuw een knap staaltje van oerdegelijke bouwkunde van 270m lang.

Tot slot naar de Ziggurat Chogha Zanbil. Het is de best bewaarde traptempel van de Elamieten. Vandaar dat ie ook opgenomen is de Unesco werelderfgoedlijst. In 1330 BC besliste de Elamitische koning Untash Napirisa hier een nieuwe hoofdstad te bouwen met in het centrum deze tempel, gewijd aan de goden Inshushinak en Napirisha. Zowel wat nog van de ruïnes overblijft als de namen zijn indrukwekkend: een vijf-trap piramide in baksteen. Daarboven op stond dan het tempeltje met blauw geglazuurde tegeltjes. In totaal  meer dan 50 m hoog. Binnenin stonden de gouden standbeeldjes van  eer dan 50 m hoog. Drie verdiepingen staan nog overeind. We komen er net bij valavond aan. De ondergaande zon kleurt alles diep rood/bruin. Prachtig zicht.