Categoriseren, of alles proberen te benoemen, alles in discrete afgelijnde entiteiten plaatsen, is de standaard manier waarmee mensen, ook ik, de wereld ervaren. Als ik een persoon beschouw, zie ik deze als één object, onveranderlijk over de tijd (in meer of mindere mate). Maar de realiteit is dat een mens maar op weinig vlakken onveranderlijk is. Zo zal een mens constant nieuwe dingen ervaren waardoor de persoonlijkheid verandert, maar ook op fysiek vlak bestaat een mens continu uit andere materie. We ademen constant in en uit, we nemen voeding op en scheiden afval uit. We laten constant huid en haar achter. Sommige atomen blijven langer bij ons steken dan andere. Op dat vlak lijken we meer op het water dat zich ophoopt voor een steen in een stroom, dan op de steen die het water tegenhoudt.
Mensen, maar ook dieren, zijn volgens mij geëvolueerd om de wereld te proberen begrijpen, en aan de hand daarvan de wereld rond zich te voorspellen wat een evolutionair voordeel biedt. Categoriseren lijkt mij één van de kernmethodes die intelligente dieren gebruiken om de wereld te vatten, en het lijkt mij een bijzonder geslaagde evolutionaire adaptatie, als we kijken naar wat we als mensen hebben bereikt. Onze mogelijkheid om snel te kunnen bepalen wat soort persoon een onbekende is, en of een dier of plant gevaarlijk is, heeft waarschijnlijk heel wat levens gered. Een zeer groot deel van de wetenschap draait rond het het bepalen wat iets is, waarvoor iets dient, rond indelen van elementaire deeltjes, dieren, persoonlijkheden, ziekten,... Het lijkt mij onmiskenbaar dat dingen in een vakje plaatsen een zeer groot voordeel heeft in vergelijking de afwezigheid van categoriseren. Met name elk object behandelen alsof het iets nieuws is met volledig onbekende eigenschappen.
De dingen die mensen maken geven we een naam, en daarmee associëren we de handelingen die we er mee doen, het nut dat het voorwerp heeft. Langs de ene kant stelt het benoemen van objecten ons in staat om een idee te krijgen wat we kunnen doen met een object. Als we een object een stoel noemen, dan zullen we vlugger geneigd zijn om er op te zitten, omdat we aan dat object een naam gegeven hebben en zodoende ook een functionaliteit. Langs de andere kant verhindert de benoeming van een object het gebruik van het object voor andere doeleinden dan hetgeen de naam impliceert. Zo zullen stoelen minder gebruikt worden om te gebruiken als opstap, zelf al zijn ze daar voor geschikt. Nog zeldzamer zullen stoelen gebruikt worden dingen op te stapelen, of tentoon te stellen. En objecten op een andere manier gebruiken dan waarvoor ze bedoeld zijn, zal mensen dikwijls ongemakkelijk doen voelen.
Objecten benoemen geeft ons langs de ene kant een idee van waarvoor we het object kunnen gebruiken, maar langs de andere kant belemmert het ons ook om nieuwe manieren te verzinnen om het object te gebruiken. Het verhindert ons om objecten nuttiger te maken.
Ik heb voor mezelf een idee gevormd van een nieuwe manier om te kijken naar onze omgeving. Hopelijk zal ik ze binnenkort uiteenzetten.
'Affordance' (Wikipedia) beschrijft op welke manier we een voorwerp gebruiken en is een belangrijk concept voor ontwikkeling van gebruiksvoorwerpen:
'Categorizatie' (Wikipedia), geeft een goeie indicatie van wat ik net probeerde te beschrijven. Categorisatie is een belangrijk onderwerp voor statistiek!
Gisterenavond ben ik op reddit op een thread over intelligente moppen terecht gekomen. Enkele moppen snapte ik, maar het overgrote deel bleef een mysterie tot ik tussen de commentaren snuisterde. Wat zegt dit over mij? Dat ik niet zo slim ben als ik hoopte te zijn? Wordt het tijd dat ik mijn hoogmoed opberg in het voordeel van een meer bescheiden zelfbeeld?
Een geslaagde grap bestaat naar ik vermoed uit twee aspecten. Enerzijds dat alle concepten die belangrijk zijn voor de pointe begrepen worden, en anderzijds dat tijdens de pointe een onverwacht verband gelegd wordt. Ik wil het vandaag over het eerste deel hebben: ideeën en intelligentie.
Mensen met een uitgebreide woordenschat worden dikwijls gezien als intelligent. Maar wat zijn woorden? Taal is voor mij een hulpmiddel om ideeën over te brengen, een methode om hoe ik de wereld zie, of een bepaald aspect ervan te transplanteren in jouw hoofd. Precies dit heb ik net geprobeerd te doen met mijn idee over taal.
Woorden of een groep woorden stellen ideeën voor en nieuwe woorden kunnen verzonnen worden als we daar een nood toe voelen. Vele woorden stellen een zeer simpel idee voor, zoals 'plant en vrucht, volgroeid zijn, verzamelen,...'. De kracht van simpele ideeën is dat ze dikwijls samengevoegd worden om nieuwe, meer complexe ideeën te vormen. bv 'Na het wachten tot planten volgroeid zijn verzamelen worden haar vruchten verzameld'. Dit hebben we oogsten genoemd. Soms worden die ideeën zo complex, of de zinnen die deze ideeën beschrijven zo lang dat er een afkorting voor wordt gevonden, en een nieuw woord wordt geboren. Dit nieuw woord dekt de lading van de hele zin die het woord beschrijft, maar niets meer. Het woord wordt een shortcut voor het idee. Dikwijls vraag ik me af of ik voor een complexe idee een woord kan verzinnen. Misschien bestaat er al één voor? Zo vraag ik mij nu af of voor het hierboven beschreven idee een woord bestaat.
Als nieuwe ideeën worden omgezet in nieuwe woorden, en dit opnieuw gebeurt met deze nieuwe woorden, dan komen we tot een woordenschat waarvan we voor bepaalde woorden zodanig veel voorkennis nodig hebben om hen te vatten dat het voor een doorsnee mens zeer moeilijk wordt om een gesprek te volgen. Dit is klopt zeker als het over een technisch gesprek gaat omdat daar dikwijls veel vakjargon in voorkomt. Sommige mensen hebben een grote woordenschat omdat ze de behoefte voelen om hun gevoelens en ideeën specifieker en genuanceerder uit te drukken. -(bedenking) Maar misschien heb ik het mis en kunnen ze juist specifiekere en genuanceerdere dingen ervaren omdat ze deze ideeën geleerd hebben. Kunnen we iets pas ervaren/zien als we weten wat het is, of kunnen we ons pas een idee vormen nadat we dit ervaren hebben. Dat is een mijmering voor een volgende keer.-
Waarschijnlijk bestaat er een verband met de rijkheid van de woordenschat die iemand bezit, en zijn intelligentie, dat wil ik zeker niet ontkennen. Maar gezien woorden dragers van ideeën zijn, en je deze ideeën meestal slechts kunt bezitten als je er mee in aanraking komt, is het niet moeilijk om in te zien dat woordenschat zeer omgevingsafhankelijk is. Het is zeer goed mogelijk dat iemand je niet begrijpt omdat je woorden gebruikt die hij niet kent, of omdat je ideeën gebruikt waar hij nog niet heeft bij stilgestaan. Het kan dan zeker geen kwaad om die woorden en ideeën op te delen in de ideeën waar ze van afgeleid zijn. Dit is zéker niet eenvoudig. Ik ervaar dit als een persoonlijke zwakte. En sommige mensen slagen er in om complexe ideeën uit te leggen met behulp van simpele woordenschat, kort en krachtig. Deze mensen verdienen mijn respect.
Want als het neerkomt op de reden waarom we taal meestal gebruiken, namelijk het overbrengen van ideeën, het delen van een wereldbeeld, is het in mijn voordeel dat ik complexe ideeën met zoveel mogelijk mensen kan delen. Als ik daarvoor geen elitaire slimme-mensen-woordenschat hoef te gebruiken heb ik een groot voordeel.
Om terug te keren op grappen voor slimme mensen, het is waar dat deze grappen een specifiek doelpubliek hebben. Indien zo'n grap zou worden vertaald naar iets wat mensen zonder voorkennis kunnen begrijpen, komen we waarschijnlijk uit op een uitgebreide filosofische verhandeling of een technische handleiding, die ongetwijfeld zeer boeiend is voor geïnteresseerden. Maar ik vermoed dat kortheid ook een zeer belangrijke eigenschap is voor een grap, zodat deze in zeer korte bewoording twee schijnbaar conflicterende ideeën met elkaar confronteert. En gezien mensen met een zeer grote kennis ook behoefte hebben aan humor, zou het niemand mogen verbazen dat hun humor moeilijk is zonder dat ze daarom anderen willen doen dom voelen, of dat ze deze humor gebruiken als vorm van elitarisme.
Uiteraard moet ik dit tekstje afsluiten met een grapje, maar ik heb er niet direct één in mijn gedachten. Denk daar maar eens over na. Want ik snap hem ook niet .
Dit is mijn eerste blogbericht ooit. Je mag hier gerust rekening mee houden als je de kwaliteit van wat er hier staat beoordeelt. Ik heb een klein beetje ervaring met schrijven, weliswaar heb ik niets gepubliceerd, maar verwacht hier geen literaire hoogtepunten te lezen. Meesterwerken schrijven is niet mijn initiële bedoeling, maar je weet natuurlijk nooit waar deze blog me naartoe zal leiden.
Waarom?
De belangrijkste reden waarom ik deze blog start is dat ik een nood voel om op de één of andere manier mijn hersenspinsels te delen. Ik heb al een aantal zaken geprobeerd.
Ik probeer af en toe zaken te posten op facebook, maar die zijn voor weinig 'vrienden' relevant of interessant. Niet dat ik twijfel aan de interesse die mijn ouders of jeugdvrienden, en oude kennissen in mij hebben uiteraard, moest ik het hen vragen. Maar ik vermoed dat mensen die hier dikwijls komen wel degelijk geïnteresseerd zijn in waar ik over nadenk.
Ik heb met een aantal van mijn vrienden een tijdje geleden een internetforum opgericht om juist dit soort zaken neer te schrijven. Dat is echter vlug verwaterd. Geen kritieke massa, er was geen echte voortrekker. Jammer natuurlijk maar ik kan moeilijk iemands tekorten verwijten als ik zelf die tekorten heb.
Ik ben in het verleden meermaals begonnen aan boeken, romans, waarin heel wat van mijn ideeën zouden in verwerkt worden. Ik heb echter zeer veel moeite om mijn ideeën verder te ontwikkelen in één richting, om mij te focussen op één onderwerp, en om al deze ideeën niet te herzien.
Komt daar nog bij dat ik dikwijls zeer sterk twijfel aan mezelf, en aan mijn vermogen om mensen te boeien. Ik ben over de jaren heen aan een aantal projecten begonnen die goede ideeën bevatten maar voor onbepaalde tijd on hold werden gezet. Wel heb ik in de loop der jaren geleerd om mijn onzekerheid er niet toe te laten leiden dat ik goeie ideeën weggooi. Commercialiseren zit er hoogstwaarschijnlijk niet in op de korte termijn, maar ik ben altijd een langetermijndenker geweest.
Ik zie echter weinig nut om alles voor mezelf te houden. Dikwijls dram ik door over mijn interpretatie van wat er rond mij gebeurt tegen mensen die het totaal niet kan schelen, of er totaal niks aan hebben. Misschien ben ik teveel 'out there' en doen mijn abstracte ideeën er eigenlijk weinig toe, maar hetgeen in mij omgaat vind ik ongelooflijk belangrijk. En sommige mensen kan ik blijkbaar echt boeien met mij eigen kijk op zaken. Voor hen doe ik dit, maar uiteraard vooral voor mezelf.
Nu heb ik reeds eerder vermeld dat ik weinig gedisciplineerd ben qua creatie van content, waardoor ik geen garantie kan geven op frequentie van berichten. Ik hoop echter dat als ik ergens over zit na te denken, er in de toekomst geen gène zal zijn om hier wat achter te laten.
Korte uitleg over de titel van mijn blog
Ik wilde deze blog zo snel mogelijk opzetten. De titel is ontstaan bij de tweede 'take', maar het lijkt de essentie te vatten. Hier wil ik eigen interessante bedenkingen neerschrijven, zonder mij veel te moeten aantrekken van vorm en literaire appeal. De zelftwijfel die een even essentiële aspect van mezelf lijkt te zijn wordt vertegenwoordigd in de ondertitel. Het is zeer goed mogelijk dat hier ongefilterde teksten terecht komen, want hoe langer ik op een idee zit te broeden, hoe groter de kans dat ik ze voor mezelf houd wegens 'niet volmaakt en interessant genoeg'. Dus moet ik het moment plukken van het impulsieve zelfvertrouwen voordat het plaats maakt voor de zelbewuste zelftwijfel.
