|
Ontstaan
Presentatie
De Ieperse Kattestoet wordt ingeleid door landsknechttrommelaars , edelknapen dragen schilden van oude Ieperse families, terwijl de vaandels van het Graafschap Vlaanderen en van de stad Ieper begeleid worden door middeleeuwse ridders. De harmonie Yperiana besluit de inleidende groep.
Verloop
De stoet wordt onderverdeeld in 7 delen :
1. opening en een inleiding
2. de historische stad
3. Ieper kattenstad
4. de kattenverering in de geschiedenis
5. de kat in tal van spreuken
6. de kat als volksheld (legendes)
7. de veroordeling van kat en heks
Geschiedenis
Kattenverering in Egypte
De Egyptische kat die uitrijdt op de tweede zondag van mei, één reusachtig decor voor de internationaal beroemde Kattestoet
Historisch staat vast dat de kattenverering in Egypte terugloopt tot de 35 ste eeuw voor Christus. De stad Bubastis, gelegen aan de Nijl, werd als "kattenheiligdom" druk bezocht door de oude Egyptenaren, waar zij op feestelijke wijze de kattengodin vereerden.
Op honderden boten voerden de Egyptenaren over de Nijlwateren, Bubastis tegemoet. Dit wordt uitgebeeld door een groep van Egyptische slaven, krijgers, muziek, enz ...
Kattenverering bij de Kelten
De Keltische druïde met de gevreesde orakelkat
Ook bij de Kelten stond de kat hoog in aanzien.
In een krocht te Connacht (Ierland) was een slanke zwarte kat gezeten op een zilveren troon. Deze kat was een gevreesde orakel-kat, die onheilspellende en akelige antwoorden gaf op de vragen die haar werden gesteld.
De Keltische boeren, voorzien van landbouwgerei, gaan een groep krijgers vooraf. De krijgers dansen een oude Keltische zwaarddans ter ere van de kat, die op een zilveren troon meegedragen wordt, omringd door Keltische druïden en meisjes met loverkransen.
Kattenverering bij de Germanen
De krijgers van het Germaanse volk houden een erestrijd voor hun god Freya
In de Germaanse mythologie reed de godin Freya door de wolken op een wagen, getrokken door wilde katten. De groep wordt ingeleid door Germaanse vissers en krijgers.
Stamhoofden en meisjes brengen offers aan, bestemd voor Freya, die boven op de originele Germaanse wagen gezeten is.
Kattenverering in de Middeleeuwen
De heksenketel.
In de ogen van de middeleeuwse mensen was de kat de bondgenote van de heks. Volgens dit middeleeuws bijgeloof kon de heks negenmaal de gedaante van een kat aannemen. Na de negende maal kwam de duivel haar halen. Als de heksen sabbat vierden, dansten ze met de katten rond de duivelsrots en gierden op berkenbezems door de lucht.
De dansende heksen die de sabbat vierden
De reuzenduivel "Pietje Pek" kijkt met welgevallen neer op zijn ontelbare heksen en duivels, die hun onstuimige dansen uitvoerden.
Spreuken
Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.
De echtgenote gaat een dagje uit, naar haar moeder of zo en mijnheer zoekt de vrienden op om een stapje in de wereld te zetten. Duurt het braspartijtje wat te lang en komt manlief rond het uur van de spoken naar zijn haardstede, dan zit het er bovenarms op.
Met een kater zitten.
De berouwvolle zondaar toert na een slapeloze nacht rond met een zwaar hoofd en een droge tong, tot groot jolijt van-de-vrouw, voor wie het niet erg genoeg kan zijn.
De dronken man zit er nu nog goed bij totdat de vrouw hem betrapt
De kat zit in de horloge.
Na een weekje braaf in de rij te hebben gelopen is het weer zover en dan ondervindt "mijnheer" de doelmatigheid van deegrollen en andere huishoudelijke voorwerpen, want zijn eega is ...
Men ziet: de kat zit al in de horloge.
Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken.
En manlief moet niet denken één of ander katje in het donker te knijpen. Vrouwlief weet aardig van zich af te bijten en scherpe nagels kunnen pijn doen.
Leven als kat en hond.
Als de kat teveel van huis is, en de kat veel in de horloge zit en "mijnheer" heel dikwijls een kater heeft, dan is het geen leven meer en leeft men als kat en hond.
Omwille van het smeer likt de kat het kandeleer.
Het kenmerk van deze tijd ? Gehekeld wordt de manier waarop veel mensen zich een positie of voordeel zien te verwerven.
Het spreekwoord uitgebeeld door een koning.
Een vogel voor de kat.
Hoe onsterfelijk sommigen zich ook wanen, aan ons bestaan komt vroeg of laat een einde. Eens dat het onvermijdelijke zich aandient en niemand nog raad weet, zegt men van de ongelukkige "het is een vogel voor de kat".
Ze begraven een grote katte.
Een oude Russische volksprent getuigt hoe scherp de grandioze uitvaart van tsaar Peter de Grote door de gewone volksmens over de hekel werd gehaald. De prent stelt de begrafenis voor van een grote dode kat, op een slede, getrokken door ratten en muizen.
Sprookjes
De gelaarste kat
De tweede zoon die de koppige ezel krijgt.
In dit sprookje zeker door iedereen gekend, leren wij de kat als geluksbrenger kennen. De oude molenaar is gestorven. Zijn oudste zoon erft de molen, de tweede de ezel en de jongste de kat. "Wat kan men met een zon erfenis aanvangen?", klaagt Hans
Maar die kat kan spreken en ze vraagt geld. Met dat geld koopt ze een schitterend kostuum en een paar blinkende laarzen. Ze is nu de Gelaarsde Kat, die haar berooide meester "Markies van Carabas" noemt, hem allerlei diensten bewijst en hem tenslotte tot bij de koets van de koning brengt. Ook de koning gelooft dat hij met een markies te doen heeft.
De boeren die roepen dat alles van de Markies van Karrabas is.
Om haar meester nu werkelijk rijk te maken, gaat de Gelaarsde Kat naar een kasteel van een rijke tovenaar, die zich kan veranderen in allerlei dierengedaanten : een leeuw, een olifant,
Wanneer hij zich verandert in een muis, wordt hij door de kat opgepeuzeld
en de arme molenaarszoon is eigenaar van het kasteel en de gronden van de tovenaar.
Legendes
Tybaert
Tybaert de kater
In de oude legende van "Reineke Vos" is voor Tybaert de Kater een belangrijke rol weggelegd. Door Koning Nobel wordt Tybaert als afgezant naar Reynaert gestuurd, om hem voor zijn rechterstoel de dagen. Als Tybaert nu geen muizen lustte, zou hij zijn opdracht wel tot een goed einde gebracht hebben, maar
een vos blijft een vos
De voorzijde van de wagen is de schuur van de "paepe", waar Tybaert zich in een strop laat vangen omdat Reynaert hem wijsmaakt dat er lekkere muisjes in de schuur zitten. Wanneer Tybaert zijn kop door de opening steekt, zit hij de strop.
De "paepe", zijn "wijf", de hele parochie komt aangelopen met alles wat kan dienen om te slaan.
De parochie uitgebeeld door kinderen
De achterzijde van de wagen stelt de troon van de Koning Nobel de leeuw voor. Daar wacht Tybaert een tweede teleurstelling. Wanneer Reynaert en Tybaert aan het hof van Nobel komen, wordt de kater beschuldigd. Tybaert wordt in Reynaerts plaats tot de galg veroordeeld, in aanwezigheid van Herlinde de Koningin, Grimbert de Das, Bruin de Beer, Canteclaer de Haan en zijn vrouw Coppe.
Keizer Karel
Keizer Karel met Kwabette.
In de herberg van Kwabette
Kwabette was de onbeschofte waardin van de herberg "In den Engel". Keizer Karel, die incognito zijn intrek bij haar nam, besliste dat door haar brutaal onthaal het uitgangbord voortaan "In den Beer" zou luiden.
De belegering van de kattenburcht.
Een oude Egyptische dierenlegende (bewaard gebleven op papyrussen die berusten in de musea van Cairo, Londen en Turijn) verhaalt hoe de Muis Makit van de Kattegodin Baset de toelating krijgt om zich te wreken over de dood van één van zijn verwanten, die in de "stad der verwilderde katten" werd verslonden. Makit stelt zich aan het hoofd van een leger honden, ratten, muizen, die met stormrammen, pijlen en allerhande wapens de burcht van de katten bestormden en veroverden. Makit wordt er tot koning gekroond en laat zich aan tafel dienen door de overwonnen katten
Heksenveroordeling
De heksenwagen.
In 962 zouden in Ieper voor de eerste maal, op bevel van de graaf Boudewijn, katten uit de Halletoren geworpen zijn. Kat en heks zijn het voorwerp van allerlei discussies onder de Ieperse middeleeuwse volksmensen, poorters en magistraten. Zij bespreken met luid misbaar het voor en tegen. Heeft de kat veel goed gedaan, ze is toch schuldig : ze had omgang met de heks.
Daarom wordt ze veroordeeld om uit de hoge Halletoren geworpen te worden, terwijl men de heksen op hun beurt naar de brandstapel voert.
Tussen 1561 en 1595 werden in Ieper meer dan 300 heksen veroordeeld of verbrand.
De Kattenstoet in 2000
Al heel lang geleden beweerde men dat Ieper tintelt van het leven, nu nog altijd want dat bewijst men met al zijn feesten en folkflore. Denk maar aan de Kattestoet, ....
De meest belangrijkste stoet is nog altijd de Kattestoet. Weinig feesten in het land zijn zo kleurrijk en sfeervol als het Ieperse Kattefeest.
De laatste Kattestoet was op 14 mei 2000
De volgende kattestoet is op de 2de zondag van mei 2003
Fotoverslag van de Kattenstoet 2000
Hieronder vindt U een fotoreportage van de Kattenstoet 2000 die plaats had op zondag 14 mei 2000. Met dank aan de heer Jo Hovaere (KTA Ieper) voor de foto's.
| 
