d) Harmonische liggingen

Wanneer de terts van de drieklank in de sopraanstem ligt spreken we van een tertsligging.

Wanneer de Kwint van de drieklank in de sopraanstem ligt spreken we van een kwintligging.

Wanneer de grondtoon van de drieklank in de sopraanstem ligt spreken we van een octaafligging.

Voorbeeld akkoord van do

Do – mie – sol – do

Mie ligt een terts van do.

Wanneer de sopraan de mie zingt heb je een tertsligging.

De hoge do ligt een octaaf van de grondtoon do.

Wanneer de sopraan de do zingt heb je een octaafligging

23-11-2008 om 22:25 geschreven door Krichrie  

De Enge en de brede ligging

Een akkoord kan in brede, enge of gemengde ligging hebben.

Een akkoord in brede ligging heb je wanneer je tussen de sopraanstem en de alt en tussen de alt en de tenor nog akkoordnoten kan plaatsen.

Vb.     bas – tenor – alt - sopraan

  do     sol      mie      do 

Tussen de tenor en de alt is nog een do mogelijk. En tussen de alt en de sopraan is nog een sol mogelijk.

Een akkoord in enge ligging heb je wanneer je tussen de sopraanstem en de alt en tussen de alt en de tenor geen akkoordnoten kan plaatsen

Vb.     bas – tenor – alt - sopraan

  do     mie      sol       do

de mie ligt hier in de sol sleutel.

Tussen de tenor en de alt en tussen de alt en de sopraan is het nu niet meer mogelijk om nog akkoordnoten te zetten.

Een akkoord in gemengde ligging heb je wanneer of tussen de sopraan en alt of tussen de alt en tenor nog een akkoord noot kan geplaatst worden. Dus in maar één van beide gevallen.

Vb.     bas – tenor – alt - sopraan

  do     mie      sol       mie

de mie van de tenor ligt ook  hier in de sol sleutel.

Tussen de tenor en de alt kan er geen akkoordnoot meer geplaatst worden. Maar tussen de alt en de sopraan is het mogelijk om nogmaals de do te zetten.

23-11-2008 om 22:24 geschreven door Krichrie  

e) Beweging der stemmen

Een stem die trapsgewijze stijgt of daalt, verloopt in trapsgewijze beweging

Vb. do re mie fa mie re do

Een stem die sprongsgewijze daalt of stijgt, verloopt in een sprongsgewijze beweging

Vb. do mie la mie do

Twee stemmen kunnen ook een tegengestelde beweging maken.

Vb Sopraan= Do  si   la  sol

             Alt= do mie  fa sol

Tenslotte is er nog de zijdelingse beweging waarbij één van de twee stemmen een liggende noot aanhoud.

Vb Sopraan= do -------- do

             Alt= do mie  fa sol

Opmerking ivm stemkruising

Het is verboden stemmen te kruisen. Dit wil eggen dat de sopraan steeds boven de alt moet blijven, de alt boven de tenor en de tenor boven de bas.

f) De parallelle kwinten en octaven

Wanneer kwinten of octaven in twee evenwijdige ogende stemmen onmiddellijk na elkaar voorkomen, ontstaan er parallelle kwinten of actaven.

Vb Sopraan= do  re  sol   la

             Alt= fa   sol do   re

Op een notenbalk is dit wel veel duidelijker.

23-11-2008 om 22:22 geschreven door Krichrie  

g) De Modulatie

Onder modulatie verstaan we de overgang van de ene toon naar de andere.

Dit kan gebeuren door:

1. een akkoord dat gemeenschappelijk of verwant is aan de twee verbinden toonaarden.
2. Door een enharmonische akkoord (gelijkluidend akkoord).
3. Door de tansitie of onmiddelijke toonovergang.

Wat dit allemaal betekend weet ik niet. Maar vermits we tijdens de les dit maar heel terloops aangeraakt hebben laat ik dit links liggen.

23-11-2008 om 22:21 geschreven door Krichrie  

23-11-2008 om 22:20 geschreven door Krichrie  

i) De dwarsstand

Wanneer een zangstem een bepaalde nood van een akkoord zingt en deze noot wijzigt in het volgende akkoord maar een halve toon. Dan mag deze nood niet gezongen worden door een andere zangstem.

Vb. Tenor zingt van fa naar fa kruis. Dan mag deze fa kruis niet gezongen worden door de Alt, sopraan of bas.

23-11-2008 om 22:19 geschreven door Krichrie  

j) De Leidtoon

De leidtoon is blijkbaar toch een beetje problematisch. In principe moet de leidtoon stijgen naar het octaaf (er is maar een halve toonafstand). Wanneer er gedaald moet worden zijn er maar een beperkt aantal mogelijkheden binnen een goede harmonisering.

Omdat ook dit tijdens de les nauwelijks ter sprake is gekomen ga ik hier niet verder op in. Ik kan ook niet zo goed begrijpen wat er in mijn cursus staat… Ik vermoed dat je al wat meer moet weten over harmonieleer om dit goed te kunnen uitleggen.

23-11-2008 om 22:18 geschreven door Krichrie  

III. De verbining tussen de hoofdrieklanken

Hier zijn we nogal lang blijven bij stilstaan tijdens de lessen… Maar omdat dit intussen al weer wat langer gelden is, begrijp ik de logica niet meer zo dadelijk. Hopelijk lukt dat straks weer wel.

23-11-2008 om 22:17 geschreven door Krichrie  

a) De verbindingen I-IV-I en I-V-I

Voor uitleg ivm de Romeinse cijfers verwijs ik naar hoofdstuk II. 2).

De verbinding tussen akkoorden via trap I-IV-I en I-V-I komen tot stand met behulp van een gemeenschappelijke noot. Een gemeenschappelijke noot is een noot die in de twee te verbinden akkoorden voorkomt.

Voorbeeld:

         1^ste akkoord= do  mie  sol  do

         2^de akkoord= fa  la  do fa

In dit geval komt do voor in beide akkoorden.

Bij de verbindingen tussen I-IV-I en I-V-I moeten:

[     De gemeenschappelijke noot in dezelfde stem blijven.

[     De andere noten van het akkoord via de kortste weg met de noten van het volgende akkoord verbonden worden.

[      Dit geld niet voor de basstem. Bij de basstem mag de noot springen.

Voorbeeld:

          bas – tenor – alt - sopraan

1^ste akkoord    I= do      do       sol         mie

2de akkoord IV= fa      do        la          fa

Van I naar IV zingt de tenor de gemeenschappelijke noot

3^de akkoord    I= do      do        sol         mie

Van IV naar I zingt de tenor opnieuw de gemeenschappelijke noot. Zowel de alt als de sopraan zingen noten die steeds maar 1 toon verschillen. De bas zingt de grootste toon verschil

Wanneer er een wijzigingsteken (mol, kruis of herstellingsteken) onder de bas geplaatst is, moet men dit toepassen op de terts van het akkoord, tenzij er een ander cijfer bijstaat.

23-11-2008 om 22:15 geschreven door Krichrie  

b) De verbinding IV-V

De verbinding IV-V wordt tot stand gebracht door een tegengestelde beweging tussen de bas en de drie bovenstemmen. {Voor meer informatie over mogelijke bewegingen zie hoofdstuk II. 2) e)}

Dit betekent dat wanneer de bas stijgt de andere drie stemmen moeten dalen en wanneer de bas daalt de andere drie stemmen moeten stijgen.

Zoals bij de vorige verbindingen moeten de verbindingen voor de drie bovenste stemmen ook hier via de kortste weg gebeuren. Ook hier blijft de basstem de uitzondering.

Een  controle om te zien of je alles goed gedaan hebt, is nakijken of je de grondtoon (= bastoon) verdubbeld hebt.

23-11-2008 om 22:13 geschreven door Krichrie  

c) Cadenzen

Met cadenz bedoelt men blijkbaar de sluiting van een muziekstuk.

Nu bestaan er mogelijkheden om de sopraan op de tonica te brengen aan het einde van een muziekstuk, zodat de hoofdmelodie ook een “sluiting” heeft. Indien nodig is het zelfs mogelijk om alle stemmen te laten dalen.

Blijkbaar moet het beter klinken indien de sopraan in grondakkoord I op de tonica eindigt. Anders zal men waarschijnlijk het gevoel hebben dat men halverwege de melodie stopt.

Een authentieke (te verwachten) cadens gaat als volgt via IV naar V naar I.

Maar men mag ook een plagale (minder voor de handliggende) cadenz doen en dan eindigt men via IV naar I

De laatste 2 akkoorden bepalen om welke cadenz het gaat.

23-11-2008 om 22:12 geschreven door Krichrie  

Conclusie

Zo dit stukje is af… Ik hoop nu dat ik morgen een goed examen kan maken. En voor u wens ik eventueel hetzelfde toe…

23-11-2008 om 22:11 geschreven door Krichrie