Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Fantasia (werktitel: The Concert Feature) is de derde film van Walt Disney Productions en een experimentele animatiefilm uit 1940. Gevisualiseerde animatie wordt op maat van klassieke muziek gepresenteerd. Voor ieder onderdeel is er een inleidende tekst. Vervolgens ziet men de animatiefilm met daarbij de bijpassende muziek, gespeeld door het Philadelphia Orchestra onder leiding van Leopold Stokowski. Fantasia kwam uit in 1940 en opnieuw in 1985 en 1990. Een vervolg op de film is verschenen in december 1999 onder de naam Fantasia 2000, geïnitieerd door Roy E. Disney.
Ondanks de aanvankelijk lage opbrengst, wordt de film tegenwoordig gezien als een klassieker.
Elk stuk wordt ingeleid door Deem Taylor, die de kijker wat achtergrondinformatie verschaft over het muziekstuk dat ze gaan horen, en wat voor aanpassingen er eventueel gemaakt zijn aan de muziek. Sommige van de muziekstukken zijn namelijk ingekort voor de film.
[bewerken] Toccata en Fuga in d-moll
De film opent zonder openingstitel of logos. Men ziet een gordijn opengaan, en het orkest begint te spelen.
Het eerste stuk van de Toccata en Fuga is in live-action, en draait om het orkest dat het stuk speelt. De muziek wordt begeleid door abstracte lichtpatronen. Daarna gaat het beeld over op een abstracte tekenfilm, gebaseerd op de werken van de Duitse kunstenaar Oskar Fischinger. Voor het slotstuk wordt weer live-action beeldmateriaal gebruikt.
Dit filmpje draait om het veranderen van de seizoenen. Het begint met de zomer, en doorloopt dan de overige seizoenen tot de lente. Er komen veel dansstukken in voor. Centraal staan dieren en fantasiewezens zoals feeën.
Voorafgaand aan het stuk verteld Taylor het publiek dat het ballet De Notenkraker niet meer wordt opgevoerd; iets dat in 1940 wellicht het geval was maar inmiddels niet meer.
[bewerken] De tovenaarsleerling
Het bekendste stuk van de film, en tevens een van de bekendste Mickey Mouse-filmpjes. Het filmpje volgt het verhaal uit Johann Wolfgang von Goethes gedicht, met Mickey in de hoofdrol van de tovenaarsleerling. Hij probeert een bezemsteel zo te betoveren dat deze voor hem water gaat halen. De bezem gaat echter door met zijn werk tot de hele kamer overstroomt, en Mickey is niet meer in staat hem te stoppen. Hij hakt in paniek de bezem aan stukken, maar elk stuk wordt een nieuwe bezem die weer water gaat halen. Uiteindelijk lost de tovenaar het probleem op.
Na afloop van het filmpje ziet men Mickey en dirrigent Leopold Stokowski, beide in silhouet, die elkaar de hand schudden.
Mickey in zijn rol als de tovenaarsleerling is door het succes van dit filmpje, dat hij in deze gedaante een icoon is geworden voor Disney.
[bewerken] Le Sacre du Printemps
Tijdens dit filmpje ziet men de geschiedenis van de prehistorische aarde. De planeet wordt gevormd, de eerste levensvormen verschijnen, en de dinosauriërs ontstaan. De film eindigt met het uitsterven van de dinos.
Het filmpje bevat zeker voor die tijd zeer realistisch getekende prehistorische dieren zoals Apatosaurus, Triceratops, Stegosaurus, en Dimetrodon. Tevens werden complexe technieken toegepast om vulkanen, kokende lava en aardbevingen weer te geven.
[bewerken] Intermezzo - Het geluidsspoor
- Regie: Sharpsteen and David D. Hand
Een tussenstuk van 15 minuten, waarin de muzikanten het theater verlaten en men de titelkaart van de film te zien krijgt.
Na het tussenstuk komt een stuk Jazzmuziek, begeleid door een klarinet. Met beelden krijgt het publiek te zien hoe geluidsgolven werken.
Dit filmpje speelt zich af in een wereld gebaseerd op de Griekse mythologie. Deze wereld wordt bewoond door centauren, de Olympische Goden, Saters en andere mythologische wezens. Deze wezens houden een festival ter ere van Bacchus, de god van de wijn. Het feest wordt verstoord door Zeus, die een groot onweer loslaat op het feestvierders.
Dit stuk film werd bekritiseerd vanwege de korte naaktscènes met de vrouwelijke centauren. Ook werden enkele centauren gezien als racistisch, zoals twee vrouwelijke centauren die bestaan uit het bovenlichaam van een negroïde vrouw en het onderlichaam van een zebra.[1]
Men ziet vier dansuitvoeringen van respectievelijk de ochtend, middag, avond en nacht. De dansers van de ochtend zijn struisvogels, die van de middag nijlpaarden, die van de avond olifanten, en die van de nacht krokodillen.
[bewerken] Nacht op de Kale Berg /Ave Maria
Dit filmpje is een tweeluik.
In het Night on Bald Mountain ziet men hoe op een bergtop de demon Chernabog ontwaakt. Het is Walpurgisnacht. Hij roept een groot aantal rusteloze zielen en andere monsters op, en houd met hen flink huis in het landschap. Aan dit alles komt abrupt een einde wanneer het geluid van een kerkklok hem verjaagd. Deze kerkklok luidt meteen het volgende stuk van het filmpje in: Ave Maria, waarin men een optocht met lampionnen te zien krijgt. De film eindigt met een beeld van de opkomende zon.
Acteur Béla Lugosi diende als live-action model voor Chernabog, en bracht enkele dagen in de studio door om te poseren voor de tekenaars.
Eind jaren 30 begon de populariteit van Walt Disney's Mickey Mouse te dalen. Om het personage weer populairder te maken, maakte hij het filmpje De Tovenaarsleerling. Dit filmpje werd gemaakt als een speciale productie, waarin het personage niet zou spreken en de beelden werden begeleid door muziek van Paul Dukas, L'apprenti sorcier (1897).
Terwijl het werk aan De Tovenaarsleerling in volle gang was, ontmoette Disney de beroemde dirigent Leopold Stokowski.[2] Hij bood aan als dirigent op te treden voor het filmpje, en stelde een orkest van 100 muzikanten samen om de muziek op te nemen.[3][4] Met een lengte van negen minuten werd het filmpje 2 minuten langer dan een gemiddeld Mickey Mouse-filmpje.
De productiekosten van het filmpje liepen echter op tot $125,000, een bedrag waarvan Walt Disney wist dat hij het nooit terug zou kunnen verdienen als hij niet met iets groters kwam. Op aandringen van Stokowski besloot hij het concept van De Tovenaarsleerling uit te breiden, en meer muziekstukken van animatiebeelden te voorzien. Disney huurde componist en muziekcriticus Deems Taylor in om als verteller de filmpjes aan elkaar te praten. Stokowski kwam met de naam Fantasia.[5] en dit werd zijn definitieve titel. De werktitel van deze film was "The Concert Feature".
Hoewel het Philadelphisch Orkest de muziek voor de film heeft opgenomen, zijn ze niet in de film te zien. Het orkest dat men in de film ziet spelen bestaat uit lokale muzikanten uit Los Angeles en medewerkers van Disney.
Walt Disney wilde dat Fantasia geen gewone film zou worden, maar meer een getekend concert. Hij liet speciale programmaboekjes maken voor de voorstelling. Elke bioscoop waar de film te zien was werd voorzien van 30 of meer speakers om de kijker het geluid optimaal te laten horen.
Fantasia had oorspronkelijk geen introstuk of aftiteling. Er was enkel een titelkaart te zien tijdens het pauzestuk van de film. Deze titelkaart werd voor latere uitgaven naar het begin van de film geschoven.
De film won in 1941 twee speciale Academy Awards:
- Walt Disney, William E. Garity and J.N.A. Hawkins voor hun grote bijdrage aan het gebruik van geluid in films.
- Leopold Stokowski Voor het maken van een nieuwe vorm van gevisualiseerde muziek.
In 1990 werd Fantasia uitgekozen voor opslag in het National Film Registry.
Fantasia is tweemaal erkend door de American Film Institute: