|
Samenvatting teksten:
'Het raadsel rond de intrinsieke waarde.'
bron: Twaalfhoven, A. (2008). Het raadsel rond de intrinsieke waarde. Boekman: Tijdschrift voor kunst, cultuur en beleid 77, 13-17.
Wat is de extrinsieke waarde van kunst en cultuur?
Positieve effecten op economische groei, toerisme, sociale cohesie, integratie of welzijn.
Wat is de intrinsieke waarde van kunst en cultuur?
Het blijft een raadsel...
Is het de omgang met kunst zelf?
'tot het wezen behorend?'
Het toevoegen van iets waardevols?
Het plezier van de klank van muziek, van de kleuren en vormen van een schilderij of de bewegingen van een danser?
Het stimuluspatroon dat een positieve genotervaring oproept?
Het geboeid zijn?
Het verkennen van het onbekende?
Het verlegen van grenzen?
Het verruimen van de horizon?
Het openstaan voor andere mensen, gebruiken of culturen?
Het vergroten van het inlevingsvermogen en de verdraagzaamheid?
...
=> kunst slaat een brug tussen een innerlijke wereld en de buitenwereld.
'De waarde van cultuur: Een onderzoek naar het meetbare en onmeetbare.'
bron: De Rynck, P. (2014). De waarde van cultuur: Een onderzoek naar het meetbare en onmeetbare. Brussel: Socius - steunpunt sociaal-cultureel volwassenenwerk.
Cultuur socialiseert, kwalificeert en subjectiveert.
Maar wat doet cultuur nu met de mens?
Wetenschappelijk onderzoek heeft de effecten onderzocht van cultuur op 5 domeinen:
1. Het brein/het cognitieve:
Cultuur verhoogt de kennis over zichzelf en over de samenleving. Het vergroot het nadenken over de eigen cultuur.
2. De mentale en fysieke gezondheid:
Cultuur zorgt voor een verhoging van het welzijnsgevoel.
3. De waarden:
Cultuur zorgt ervoor dat er zowel intrinsieke als extrinsieke waarden gerealiseerd kunnen worden. Intrinsieke en extrinsieke waarden houden verband met elkaar.
4. Economie:
Wat is de economische waarde van cultuur? En hoe groot is die waarde? Onderzoek toont 4 soorten effecten aan:
-Cultuur zorgt voor directe en indirecte werkgelegenheid. Er is ook sprake van het multipier-effect: Het effect van subsidies is meer waard dan het bedrag van de subsidies zelf.
-Cultuur zorgt voor de heropleving van steden en stadsdelen: Gebouwen met inhoud, festivals, evenementen, kleinschalige projecten...
-Cultuur maakt een stad of gebied aantrekkelijker om in te gaan wonen. Net door de aanwezigheid van cultuur of doordat mensen aan de cultuur wensen deel te nemen.
-Cultuur heeft een positieve invloed op de economie in de omgeving. Er werd een verband aangetoond tussen grote creatieve bevolkingsgroepen en de economische prestaties.
5. Sociaal weefsel:
Wat is sociaal weefsel? "De samenhang tussen individuen en groepen in een samenleving."
Via overbruggende projecten kan cultuur voorbij vertrouwde grenzen kijken.
Amerikaans onderzoek heeft bewezen dat er een verband is tussen diversiteit in cultuurparticipatie en het succesvol activeren van sociale netwerken.
Een Vlaams onderzoek kan bevestigen dat personen die vaak aan cultuurparticipatie doen, vaker lid zijn van verenigingen en bijgevolg ook een groter sociaal netwerk hebben.
- De effecten van cultuur op sociaal cultureel werk zijn in cijfers samen te vatten, maar nog veel sterker in verhalen en getuigenissen.
- Amateurkunstenaars die in groep cultuur produceren zouden minder last ondervinden van sociale desoriëntatie (het gevoel niet meer mee te kunnen), minder in sociaal isolement zitten en meer sociale activiteit hebben. Personen die sinds jonge leeftijd aan cultuur hebben deelgenomen, zouden meer aan sport doen en later een groter 'kapitaal' bezitten, in verschillende betekenissen van het woord.
- Nederlands onderzoek heeft aangetoond dat het actief en passief deelnemen aan cultuur verband houdt met cohesief gedrag. Er is sprake van zowel bindende als overbruggende sociale cohesie
- Wat zijn de sociale effecten van erfgoedparticipatie?
Op individueel niveau vergroot het onze persoonlijke ontwikkeling, we bouwen nieuwe kennis en vaardigheden op.
Op maatschappelijk niveau zorgt het voor een groter gevoel van verbondenheid met een plaats en versterkt het onze identiteitsvorming. Het geeft ook een sociale context waarbinnen mensen elkaar kunnen ontmoeten.
Het heeft een effect op zowel overbruggend als bindend cohesief gedrag.
=> Een belangrijke kanttekening die we hierbij moeten maken is: In welke mate zijn deze domeinen ook effectief meetbaar? In welke mate kunnen we uitgaan van oorzaak-gevolg in de onderzoeken?
De politieke dimensie
Er bestaan twee politieke modellen:
1. Het Rijnlandse kapitalisme of 'kapitalisme met een menselijk gezicht'
Dit model staat voor overleg tussen overheid, werkgevers en werknemers, het heeft oog voor welzijn en het stimuleert verantwoordelijkheid van de samenleving voor de mens.
2. Het Angelsaksich, neoliberaal model
In dit model komt economische groei en bezuinigen op sociale uitgaven op de voorgrond. Het model werkt een toenemende kloof tussen arm en rijk in de hand.
=> Cultuur, politiek en economie dienen duurzaam in balans gebracht te worden. Dit kan door een gulde middenweg te vinden in beide modellen.
Van welk effect van deelname aan cultuur ben ik het meeste overtuigd?
Voor mij doen alle positieve effecten van deelname op cultuur er toe. Maar ik ben het meeste overtuigd van het effect van het sociaal weefsel. Cultuur en verenigingen slaan bruggen en brengen mensen dichter bij elkaar. Ik heb het zelf ervaren toen ik deelnam aan de onthulling van drie kunstwerken over immigratie. Ik begon alleen aan de wandeling en kwam samen met enkele anderen terug. Naast dit effect vind ik het economische effect zeker niet onbelangrijk. In onze huidige samenleving is het volgens mij belangrijk dat de economische effecten van cultuur aangetoond kunnen worden om subsidiering en financiering te kunnen blijven behouden.
|
