Demande d’explications de M. Luc Willems à la vice-première ministre et ministre de la Justice sur «la mise à exécution concrète de la loi du 24 avril 2003 réformant l’adoption» (nº 3-1713)

Vraag om uitleg van de heer Luc Willems aan de vice-eerste minister en minister van Justitie over «de concrete tenuitvoerlegging van de adoptiewet van 24 april 2003» (nr. 3-1713)

(M. Van den Brande prend place au fauteuil prsidentiel.)

(Voorzitter: de heer Van den Brande.)

M. le prsident. - M. Herv Jamar, secrtaire dﾉtat la Modernisation des finances et la Lutte contre la fraude fiscale, adjoint au ministre des Finances, rpondra.

De voorzitter. - De heer Herv Jamar, staatssecretaris voor Modernisering van de Financin en de Strijd tegen de fiscale fraude, toegevoegd aan de minister van Financin, antwoordt.

M. Luc Willems (VLD). - Depuis le 1^{er septembre 2005, les rformes relatives la loi sur ladoption sont applicables et les candidats ladoption doivent suivre une formation de vingt heures organise par les communauts. Aprs une enqute sociale approfondie, le juge de la jeunesse dcide sils sont aptes ou non adopter. Ce nest que lorsque le juge de la jeunesse les considrent aptes quils peuvent sadresser un organisme dadoption agr ou procder une adoption libre mais les adoptions libres ne sont plus possibles.} Pour favoriser la coopration entre les pouvoirs publics fdraux et les communauts en matire dadoption, dans les domaines o leurs comptences se chevauchent, un accord de coopration a t conclu le 12 dcembre 2005, accord ratifi le 14 dcembre 2005 par une loi dassentiment qui a t adopte en sance plnire du Snat le 30 mars 2006. Cette loi prvoit par ailleurs la cration dune commission de concertation et de suivi. Cependant, sur le terrain, il apparat dj que les listes dattente sallongent, tant pour les formations que pour lenqute sociale. Manifestement, les instances concernes ntaient pas prpares, ou pas suffisamment, pour appliquer la nouvelle loi sur ladoption dans les dlais prvus. La ministre de la Justice sait-elle quil existe de longues listes dattente, tant auprs des communauts pour la formation quau niveau fdral pour lenqute sociale effectuer par les services du tribunal de la jeunesse ? Est-elle dispose mener de nouveau une concertation avec les communauts sur cette question ? Est-elle prte dgager des moyens supplmentaires pour les tribunaux de la jeunesse afin quils puissent effectuer les enqutes sociales dans le dlai de deux mois ? O en est-on quant la cration dune commission de concertation et de suivi ? Cette commission est-elle dj oprationnelle ? La ministre de la Justice envisage-t-elle des mesures complmentaires pour amliorer la mise en application de la nouvelle loi sur ladoption ?

De heer Luc Willems (VLD). - Sedert 1 september 2005 zijn de hervormingen in de adoptiewetgeving van kracht. Kandidaat-adoptanten moeten sedertdien een voorbereiding van twintig uur volgen, die wordt georganiseerd door de gemeenschappen. Na een grondig maatschappelijk onderzoek bevindt de jeugdrechter ze al dan niet geschikt om te adopteren. Pas als de jeugdrechter de betrokkenen geschikt bevindt, kunnen ze als adoptieouders naar een erkende adoptiedienst stappen of overgaan tot zelfstandige adoptie. Vrije adopties zijn niet meer mogelijk. Om de samenwerking tussen de federale overheid en de gemeenschappen inzake adoptie te bevorderen op gebieden waar hun bevoegdheden elkaar overlappen, werd op 12 december 2005 een samenwerkingsakkoord gesloten, dat wordt bekrachtigd door de instemmingswet van 14 december 2005, die op 30 maart 2006 door de plenaire vergadering van de Senaat werd aangenomen. Die wet voorziet tevens in de oprichting van een commissie voor overleg en opvolging. Op het terrein blijkt echter dat al de voormelde ingrepen wachtlijst na wachtlijst veroorzaken, zowel voor het volgen van de voorbereiding als voor de uitvoering van het maatschappelijk onderzoek, enzovoorts. Blijkbaar waren de betrokken instanties nog niet of nog onvoldoende voorbereid om de nieuwe adoptiewet binnen de gestelde termijnen toe te passen. Weet de minister van Justitie dat er lange wachtlijsten bestaan, zowel bij de gemeenschappen voor het volgen van de voorbereiding als op het federale niveau voor het maatschappelijk onderzoek door de diensten van de jeugdrechtbank? Is ze bereid om over dit probleem opnieuw overleg te plegen met de gemeenschappen? Is ze bereid om extra middelen uit te trekken voor de jeugdrechtbanken om de maatschappelijke onderzoeken vlotter en binnen de gestelde termijn van twee maanden te laten verlopen? Hoe ver staat het met de oprichting van de commissie voor overleg en opvolging? Is die commissie reeds operationeel? Plant de minister van Justitie aanvullende maatregelen om de tenuitvoerlegging van de nieuwe adoptiewet te verbeteren?

M. Herv Jamar, secrtaire dﾉtat la Modernisation des finances et la Lutte contre la fraude fiscale, adjoint au ministre des Finances. - Je vous lis la rponse de la vice-premire ministre Onkelinx. La Commission de concertation et de suivi telle que prvue aux articles 12 et suivants de laccord de coopration relatif la mise en œuvre de la loi rformant ladoption, sera installe, en principe, en septembre prochain. Cet accord entrera en vigueur aprs publication du dcret dassentiment de la Communaut flamande. Depuis le mois de juillet 2005, des runions de coordination sont rgulirement organises avec des reprsentants des services communautaires comptents, des reprsentants du SPF Affaires trangres et de lOffice des trangers et des reprsentants du Collge des Procureurs gnraux. Lors de la dernire runion de coordination, la question du dlai dans lequel le jugement interlocutoire ordonnant ltude sociale est rendu a effectivement t aborde. Le dlai peut tre trs court mais ce nest pas toujours le cas. Une valuation gnrale de la situation me parat indispensable pour examiner si une simplification de la procdure est ncessaire dans ce domaine. Je souhaite cependant apporter certaines nuances. Les tribunaux appliquent ces nouvelles dispositions pour la premire fois. En effet, rcemment encore, tous les jugements en matire de capacit se basaient sur des dispositions transitoires de la loi, notamment sur les enqutes sociales qui avaient t effectues avant le 1er septembre 2005. En dautres termes, nous ne pourrons procder une valuation sur lensemble du territoire que dans quelques mois. Ma comptence se limite au rle du tribunal. La question relative aux listes dattente pour le suivi effectif dune formation ou pour la ralisation dune enqute sociale, ne relve pas de mes comptences. Dans laccord de coopration, il est stipul que lﾉtat fdral finance les enqutes sociales. Cependant, les travailleurs sociaux sont galement sous le contrle des ministres communautaires comptents en matire dadoption. Ils veillent au bon fonctionnement des services concerns. Il est trop tt pour se prononcer sur lapplication des articles 1231 et suivants du Code judiciaire concernant le jugement interlocutoire qui recommande une enqute sociale.

De heer Herv Jamar, staatssecretaris voor Modernisering van de Financin en de Strijd tegen de fiscale fraude, toegevoegd aan de minister van Financin. - Ik lees het antwoord van vice-eerste minister Onkelinx. De commissie voor overleg en opvolging vermeld in de artikelen 12 en volgende van het samenwerkingsakkoord inzake adoptie, zal in principe in september 2006 worden genstalleerd. Het akkoord kan echter niet in werking treden voordat het decreet van de Vlaamse Gemeenschap houdende instemming daarmee, is afgekondigd. Sinds juli 2005 worden op zeer regelmatige tijdstippen cordinatievergaderingen georganiseerd met vertegenwoordigers van de bevoegde diensten van de gemeenschappen, de FOD Buitenlandse Zaken, de dienst Vreemdelingenzaken en het college van procureurs-generaal. In de laatste cordinatievergadering werd inderdaad gesproken over de termijn waarbinnen het tussenvonnis inzake het maatschappelijk onderzoek wordt gewezen. In sommige gevallen is die termijn bijzonder kort, maar in andere gevallen langer. Ik ben van oordeel dat een algemene evaluatie van de toestand onontbeerlijk is om na te gaan of een vereenvoudiging van de procedure op dit gebied noodzakelijk is. Ik sta er echter op n en ander te nuanceren. De rechtbanken passen de nieuwe bepalingen voor het eerst toe. Tot voor kort waren alle vonnissen inzake geschiktheid immers gegrond op de overgangsbepalingen van de wet, namelijk op de maatschappelijke onderzoeken die ingesteld waren vr 1 september 2005. Een evaluatie voor het hele grondgebied kan dus pas over enkele maanden worden aangevat. Mijn bevoegdheid beperkt zich tot de behandeling door de rechtbank. De vraag over de wachtlijsten voor de effectieve follow-up van een voorbereiding of het verkrijgen van een maatschappelijk onderzoek ressorteert niet onder mijn bevoegdheid. Het samenwerkingsakkoord bepaalt dat de federale staat de maatschappelijke onderzoeken financiert. De maatschappelijk werkers verrichten hun taak echter onder toezicht van de gemeenschapsministers bevoegd voor adoptie. Zij zijn verantwoordelijk voor het goed functioneren van de betrokken diensten. Het is te vroeg om nu al een uitspraak te doen over de toepassing van de artikelen 1231-29 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het tussenvonnis waarin een maatschappelijk onderzoek wordt bevolen.

M. Luc Willems (VLD). - La rponse de la ministre rejoint mes proccupations juridiques mais est moins convaincante en ce qui concerne laspect oprationnel et lapplication sur le terrain. Bon nombre de candidats ladoption ont dj t confronts la nouvelle loi sur ladoption lanne dernire. Lexcution en est particulirement difficile. Ils ne comprennent pas pourquoi les listes dattente sont si longues. La ministre de la Justice renvoie aux communauts. Cependant, nous devons nous en occuper rapidement car le temps presse pour les personnes concernes. Lorsque lon dcide dadopter un enfant aprs avoir longuement rflchi, il est dcourageant de devoir remplir de multiples formalits administratives.

De heer Luc Willems (VLD). - Het antwoord van de minister komt tegemoet aan mijn juridische bekommeringen, maar het is minder overtuigend wat het operationele aspect en de toepassing op het terrein betreft. Heel wat kandidaat-adoptanten werden al geconfronteerd met de nieuwe wet van vorig jaar. De uitvoering verloopt bijzonder moeilijk. Ze begrijpen niet goed waarom er zon lange wachtlijsten zijn. De minister van Justitie verwijst terecht naar de gemeenschappen. We moeten hier echter snel werk van maken want de tijd dringt voor die mensen. Als men na lang nadenken beslist om te adopteren, is het immers bijzonder ontmoedigend om dan op een berg administratieve rompslomp te stoten.