BRUSSEL - De tragedie Philoktetes' speelt zich af in de Trojaanse oorlog, maar in de KVS gaat het stuk vooral over persoonlijke onmacht.
Van onze medewerker
Philoktetes speelt zich af in de marge van de Trojaanse Oorlog, die zich bij aanvang van het verhaal al tien jaar voortsleept. De piepjonge Neoptolemos, zoon van de gesneuvelde held Achilleus, moet op Odysseus' verzoek de boog van Philoktetes te pakken krijgen. En liefst samen met de boogschutter, die zijn dodelijk efficiënte wapen kreeg van Herakles. Toen hij op weg naar Troje werd gebeten door een slang, overtuigde Odysseus de andere generaals om de krijsende en stinkende patiënt achter te laten. Nu fluistert Odysseus Neoptolemos een list in: hij moet veinzen dat hij ook door Odysseus vernederd is en daarom wegliep uit Troje. Hij moet de boogschutter op zijn boot krijgen, een boot die niet naar Griekenland terugvaart, maar naar het slagveld.
Sophokles' Philoktetes toont het inwijdingsritueel van een jonge burger. Een dienstplichtige man moest in de oudheid niet alleen fysiek leren vechten, hij moest ook listig leren zijn. Tussen de ijzingwekkend consequente logica van Odysseus en de chaos van Philoktetes, de marginaal, staat dus een figuur, Neoptolemos, die de moeilijkheden belichaamt om uit te groeien tot een volwassen burger. De eindfase van de Trojaanse oorlog maakt de proef van Neoptolemos nog extremer: de beste helden zijn gesneuveld, een onvolwassen jongeman rouwt om zijn geïdealiseerde vader, een legerleider moet het moreel van de troepen hoog houden.
De scenograaf Leo de Nijs heeft de KVS omgebouwd tot een arena, het publiek zit er met zijn neus op. Nico Sturm (Philoktetes) zit in een rolstoel en zuipt cognac. Hij debiteert flauwe woordspelingen en ontmaskert het opportunisme van de Grieken, ook dat van de onrijpe Neoptolemos.
Dirk Van Dijck (Odysseus), in grijs uniform, loopt rustig rond de speelvloer. Precies waar dat nodig is, laat hij zijn didactische uitleg over het oorlogsgeweld zoveel doden per halfuur, dus Neoptolemos moet zich haasten naadloos aansluiten bij het strategisch spel. Maar de bemiddeling tussen Odysseus' rede en Philoktetes' chaos verloopt moeilijker. Bruno Vanden Broecke overbrugt de kloof niet, nu eens is hij een spring-in-'t-veld, dan weer een aarzelende dichter die Philoktetes wil ontroeren.
De spelers en de regisseur kiezen duidelijk voor de persoonlijke profilering van de figuren en hun conflict. Zo blijft er een merkwaardige indruk hangen: eigenlijk is de oorlog irrelevant. Ze zouden net zo goed kunnen ruziën over een failliet bedrijf of over een vrouwenkwestie. Zoals vaak bij Raven Ruëll is alles toegespitst op individuele onmacht, de rest van de wereld is bijna buitengesloten. Een consequente visie, maar soms ook té intiem.
Philoktetes', tot 3/4 in de KVS, Brussel.
Philoktetes speelt zich af in de marge van de Trojaanse Oorlog, die zich bij aanvang van het verhaal al tien jaar voortsleept. De piepjonge Neoptolemos, zoon van de gesneuvelde held Achilleus, moet op Odysseus' verzoek de boog van Philoktetes te pakken krijgen. En liefst samen met de boogschutter, die zijn dodelijk efficiënte wapen kreeg van Herakles. Toen hij op weg naar Troje werd gebeten door een slang, overtuigde Odysseus de andere generaals om de krijsende en stinkende patiënt achter te laten. Nu fluistert Odysseus Neoptolemos een list in: hij moet veinzen dat hij ook door Odysseus vernederd is en daarom wegliep uit Troje. Hij moet de boogschutter op zijn boot krijgen, een boot die niet naar Griekenland terugvaart, maar naar het slagveld.
Sophokles' Philoktetes toont het inwijdingsritueel van een jonge burger. Een dienstplichtige man moest in de oudheid niet alleen fysiek leren vechten, hij moest ook listig leren zijn. Tussen de ijzingwekkend consequente logica van Odysseus en de chaos van Philoktetes, de marginaal, staat dus een figuur, Neoptolemos, die de moeilijkheden belichaamt om uit te groeien tot een volwassen burger. De eindfase van de Trojaanse oorlog maakt de proef van Neoptolemos nog extremer: de beste helden zijn gesneuveld, een onvolwassen jongeman rouwt om zijn geïdealiseerde vader, een legerleider moet het moreel van de troepen hoog houden.
De scenograaf Leo de Nijs heeft de KVS omgebouwd tot een arena, het publiek zit er met zijn neus op. Nico Sturm (Philoktetes) zit in een rolstoel en zuipt cognac. Hij debiteert flauwe woordspelingen en ontmaskert het opportunisme van de Grieken, ook dat van de onrijpe Neoptolemos.
Dirk Van Dijck (Odysseus), in grijs uniform, loopt rustig rond de speelvloer. Precies waar dat nodig is, laat hij zijn didactische uitleg over het oorlogsgeweld zoveel doden per halfuur, dus Neoptolemos moet zich haasten naadloos aansluiten bij het strategisch spel. Maar de bemiddeling tussen Odysseus' rede en Philoktetes' chaos verloopt moeilijker. Bruno Vanden Broecke overbrugt de kloof niet, nu eens is hij een spring-in-'t-veld, dan weer een aarzelende dichter die Philoktetes wil ontroeren.
De spelers en de regisseur kiezen duidelijk voor de persoonlijke profilering van de figuren en hun conflict. Zo blijft er een merkwaardige indruk hangen: eigenlijk is de oorlog irrelevant. Ze zouden net zo goed kunnen ruziën over een failliet bedrijf of over een vrouwenkwestie. Zoals vaak bij Raven Ruëll is alles toegespitst op individuele onmacht, de rest van de wereld is bijna buitengesloten. Een consequente visie, maar soms ook té intiem.
Philoktetes', tot 3/4 in de KVS, Brussel.
Ik vond het een ongeloofelijk stuk. Ik vond het fijn dat ze het publiek als arena rond het podium hadden gezegd. Zoals het vroeger gebruikelijk was. Alle acteurs waren bekende acteurs en speelden hun rol voortreffelijk. Dit is één van de betere toneelstukken die ik al heb gezien.
