De sport werd in de jaren vijftig aan de westkust van de VS door surfers bedacht, door op land te surfen met onder hun surfboard gemonteerde rolschaatswielen. In het begin bestond de discipline enkel uit rijden, slippen en enkele "eenvoudige" figuren of tricks (uit het Engels voor "truc") zoals de wheelie of over hindernissen springen waarbij de plank er onderdook. Tijdens een langdurige droogteperiode in Californië, waardoor mensen hun zwembad leeg lieten staan, vonden de Z-Boys het een goed idee om in de zwembaden te gaan skateboarden waar men tricks bedacht zoals het carven (via verplaatsing van gewicht het rondjes blijven rijden in bowls), later aangevuld met wheelies die boven de bowls uitstaken (nu noemt men dit kickturns). Grote namen uit die periode zijn Stacey Peralta (oprichter van een skateboard bedrijf/team Dogtown en de Z-boys dat later opging in Powell-Peralta) en de legendarische onverschrokken Tony Alva, maar ook de iets minder bekende Jim Muir en Shogo Kubo. Stacey Peralta maakte enkele jaren geleden een film over Dogtown and the Z-Boys, die in de filmhuizen draaide.
In het begin waren de boards smal en lang, maar al gauw ging men verschillende stijlen ontwikkelen met aparte boards; steeds bredere voor de verticale disciplines en smallere voor de slalom en freestyle.
Een belangrijk medium voor de sport was Skateboarder Magazine, dat vanaf de jaren '60 van de vorige eeuw over de hele wereld werd verspreid. De covers geven een mooi beeld van de mode en ontwikkelingen van het skateboarden.
In de jaren '70 werd er weer een fenomeen ingevoerd in deze sport. In plaats van met kleien wielen te rijden, vond men er polyurethane uit. Frank Nasworthy, een Amerikaan, stal deze wielen uit de fabriek waar hij werkte. Oorspronkelijk waren dat rolschaatswielen, maar Frank zorgde er dus voor dat deze onder het skateboard pasten, waardoor de skaters sneller gingen. Al gauw werd snelheidsrecord na record gebroken. Met een aerodynamisch pak en helm brak Gary Hardwick in Fountain Hills, Arizona (26 september 1998) het downhill record met bijna 100 km/u (staand). Nadat de Belgische autocoureur Jacky Ickx in de jaren zeventig een motorisch aangedreven skateboard ontwikkelde, kwam Billy Copeland op het idee om met een motorisch aangedreven skateboard een record te vestigen (112 km/h op 15 mei 1998). Het huidige downhillrecord staat op 120km/u (liggend).
Skaten kwam weer in de mode in de jaren '80 met het streetstyle als hoofddiscipline. Vele aanhangers keerden terug van de ramp naar de straat om er diverse figuren te creëren, die nu worden geklasseerd bij de old-school (zoals, bijvoorbeeld, de boneless, no-comply en footplants). Andere disciplines zijn: downhill, parallelle en grote slalom, freestyle, bowl (soort leeg zwembad), ramp (¼ cirkelvormige helling), Hollywood ramp (bowl met plat tussenstuk), hoog- en verspringen (van board op board) en -waar het allemaal mee begon- het cruisen. Ondanks de soms magere belangstelling en de nog magerder media-aandacht in Europa worden er enkele baanbrekende tricks bedacht:
jaren zeventig: de arial - men komt 'los' van de verticale baan (ook air genoemd)
jaren zeventig: de eerste handplants
jaren tachtig: (door Alan 'Ollie' Gelfand) de eerste ollie (arial, sprong zonder het board vast te houden) in de bowl, al gauw gevolgd door de eerste sprong (ollie) over de canyon (=ingang van een bowl). Door de vele variaties die dat baanonderdeel geeft, worden er in de ramps inrijstukken ingebouwd, die als canyon worden gebruikt.
jaren tachtig: de opkomst van de freestyle, met name door allerlei tricks van Rodney Mullen de kickflip, 50/50's, de impossible en variaties op de handstand zoals de handstand-kickflip.
eind jaren tachtig: de skaters brengen de vert tricks zoals ollie en handplants naar de straat, Mike McGill doet voor het eerst de McTwist; een bs 540 air in de halfpipe.
jaren negentig: verschillende gemeentes gaan skateparken bouwen, met name gericht op het streetstyle.
jaren negentig: handrails komen in de mode - men maakt een ollie op centrale trapleuning die meestal van metaal is, en glijdt naar beneden.
2005: Danny Way springt met zijn board uit een helikopter in een skatebaan (Maart) en ook nog over de Chinese Muur (Juli).
2006: De wereldkampioen slalom Giammarco Luca geeft een demonstratie tijdens de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Turijn.
2006: Danny Way, die reeds verschillende records beet heeft wat betreft enorm hoge ramps, springt in Las Vegas van 9 meter hoog in een quarterpipe. De vermenging tussen de verschillende skateboard-disciplines gaat ook in de pipe verder door de toevoeging van street-obstakels (banks) op de rand ervan en de uitvoering van kickflips op de transition (=verticaal stuk van de half-pipe).
Door een opmerkelijke vermindering van de mediabelangstelling en een gebrek aan nieuwkomers neemt de populariteit van de sport begin jaren tachtig weer af. Bepaalde pioniers zoals Steve Caballero, Rodney Mullen en Natas Kaupas gingen niettemin verder met skaten en het uitvinden van nieuwe figuren, maar in beperkte kring.
Rond 1988 kwam skateboarden weer in de mode. De discipline heeft een gebrek aan elan, en de vernieuwing - een zeer belangrijke factor in het skateboarden - is steeds meer nodig. De grote namen van toen, zoals Natas Kaupas en Mark Gonzales beginnen over rails te glijden. Ze geven een nieuwe richting aan het skaten, maar ze blijven op straat. De nieuwe generatie van de jaren '80 zal zich voortaan bezighouden met trappen, rails, stoepranden (curbs), enzovoort. Nieuwelingen zoals Ray Barbee, Mike Carrol, Colin McKay en Salman Agah komen erbij. Deze zijn vandaag de dag nog steeds actief, maar staan niet zoveel in de belangstelling van de media.
De Bones Brigade (Caballero, Hawk, McGill, Guerrero) brengt in mei 1989 nog een bezoek aan Scheveningen, Wassenaar en aan Amsterdam om demonstraties te geven.
In Duitsland krijgt het skateboarden vaste voet aan de grond door de Titus World Cups, waar zoals verwacht de Amerikanen (bv Christian Hosoi, Ken Park ook de Braziliaan Sergio Negao met een unieke frontside 540) de show stelen. Enkele Baltische Oost-Europeanen verbluffen bij de slalom.
Tussen 1992 en 1994 wordt het skateboarden technischer en minder esthetisch.
Dit is onder andere te wijten aan de minuscule wieltjes en de smalle boards. Deze periode wordt baggy pants and small wheels genoemd ("baggy-broeken en kleine wielen"). Hiermee eindigt de periode van het skateboardmerk "Powell Peralta". Pépé Martinez, Danny Way (tegenwoordig bekeerd tot de pipes) en anderen veroverden de straat: curbs (stoepranden), gaps, enkele rails. Na enkele jaren flips en andere technische figuren te hebben geperfectioneerd, keert het skateboarden terug naar zijn eerste liefde: grote gaps en rails, maar gekoppeld aan een heel nieuwe techniek. In 1998 begint het festival Jamie Thomas (een beroemd skater die het nog steeds populaire merk Zero creëerde).
Bob Burnquist werd in 2005 verkozen tot beste skater aller tijden door op zijn skateboard een loop te maken in een speciale tunnelvormige pipe, waarvan het bovenstuk ontbrak. Hij schreef daarmee geschiedenis want zoiets was nog nooit door iemand gedaan. Tevens was dit record switch.
Ryan Allen Sheckler (geb. 30 december 1989) is tegenwoordig net zo veelbelovend als Tony Hawk en Danny Way destijds. Hij werd 's werelds jongste professional skateboarder in 2003 - toen hij 13 was. Hij heeft op zijn 15e ruim 150 wedstrijden gewonnen, waaronder de X-games en de Gravity Games.
Het skateboarden is nu door reclame en mode veroverd om zijn rebelse imago en elk zichzelf respecterend dorp heeft nu zijn eigen skatebaan.
Een belangrijke wedstrijd in de skate sport zijn de Xgames, het zijn de Olympische Spelen in de extreme sports. Iedere beroemde skater heeft daar geskate en veel nieuw talent wordt er bekend gemaakt, o.a. Evelien Bouilliart. Evelien (15, Aalter, België) werd tijdens de Xgames in 2005 2e. Ze laat veel mannen/jongens het nakijken op haar board, evenals Elissa Steamer (16, San Francisco, USA), pro skater voor Team Zero.
Het is een nog volop levende sport. Dat wordt wel bewezen tijdens de WK Freestyle 2005 in Brazilië, waar zelfs deelnemers van 20 jaar geleden (Schulz, Mokulys) en uit Japan aan meededen. Ook de demonstratie van de wereldkampioen slalom Giammarco Luca tijdens de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Turijn 2006 toont dat er nog een schitterende toekomst is voor deze extreme sport.
Achteraf gezien zijn de skaters het meest succesvol als ze met veel fantasie compleet nieuwe wegen inslaan, daarbij geïnspireerd door andere stijlen en zelfs door andere sporten (skiën, surfen). Ook technologische ontwikkelingen spelen een rol, met name de ontwikkeling van nieuwe hindernissen / skateparks zoals de canyon. Zien we in de toekomst misschien magnetische boards zonder wrijving hoveren over metalen banen à la Back to the Future?
Enkele specifieke hindernissen/disciplines
Vert
Ramp, halfpipe (soort wijde, halve buis, met vlak tussenstuk meestal van hout metaal of steen)
OLDSCHOOL
hoge en lage snakeruns
pool
bank
surfen
Streetstyle
Handrail (trapleuning)
Rail (metalen buis)
Funbox (meestal houten obstakel, met daaraan vast een handrail en/of curb en/of miniramp)
Stoeprand, curb (rand waar je op kan grinden of sliden)
Manual- of wheeliebox (een blok waar je wheelie/manual tricks op kan doen)
Alles wat je op de straat tegenkomt, zoals vuilnisbakken, bankjes, stoepranden
Launcher- een skate schans met een bolling, waar je jezelf over heen kan "lanceren"
Kicker- een schans zonder bolling
Quarterpipe: een halve halfpipe
Drive: 2 schansen met een middenstuk, bedoelt om overheen te springen
Spine- 2 quarters achter elkaar, verschillend van hoogte. (Soms zijn deze in bowls ingebouwd, zoals in Kortrijk (B), en zijn deze 2-3 meter hoog)
Hip transfer : 2 schansen of quaterpipes in een hoek van 90 graden naast elkaar
Freestyle
Freestyle wordt altijd gedaan op vlakke grond zonder obstakels (ook wel Flatland genoemd)
Hoogspringen, verspringen
Vlakke plekken, bij voorkeur van asfalt, beton of marmer
Slalom
Flauwe en ook steile hellingen
Vlak terrein met ergens een helling voor de beginsnelheid
Snakerun (zie woordenlijst)
Cruisen
Asfalt straten, bij voorkeur met hellingen
StreetSurfing
StreetSurfing is een nieuwe manier van skaten dat verschillende boardsports combineert. Het is een fusie tussen golfsurfen, snowboarden en skateboarden, waarbij men op een uitgebalanceerde wijze het board met het eigen lichaam vaart geeft. Het board, ook wel The Wave genoemd, heeft 2 beweegbare decks en 2 zwenkende wielen. Het Waveboard is de nieuwste ontwikkeling op skategebied en is in veel Nederlandse steden al een trend aan het worden. Omdat het makkelijk te leren is, wint het Waveboard aan populariteit bij alle leeftijden. De voorloper van het Waveboard was het Essboard; deze boards zijn door de fabrikant (Voor EU) geannuleerd)
Footskaten
Zonder skateboard skaten, hierbij worden skateschoenen (ook wel footdeck genoemd) gebruikt als skateboard. Pioniers in deze sport waren de leden van Crazy Monkey, wiens tricks op MTV worden vertoond.
Enkele streetstyle tricks
ollie
Springen door middel van poppen met je achterste voet en schuiven met je voorste voet; dit kan rijdend en stilstaand .
no-comply
een ollie, de voorste voet stapt even op de grond, terwijl de achterste voet het board stuurt, waarna de voorste voet weer op het board stapt
grinden
Met een deel van je plank over een rand heen "grinden". Grinden met de neus van de plank heet een "noseslide", met het midden van de plank heet "boardslide" en met de tail, logischerwijs: "tailslide". Voorbeelden: nosegrind, 50-50-grind en crooked grind.
crooked
een nosegrind waarbij de tail 20 tot 60 graden naar buiten wijst. Wanneer je van de rechterkant komt aanrijden, en een nosegrind start, gaat de tail 20 tot 60 graden naar rechts (een skateboardbedrijf genaamd "Krooked Skateboards", opgericht door Mark Gonzales, is mogelijk naar deze grind vernoemd).
grab
Met je handen je skateboard vastpakken en zo door de lucht vliegen.
fliptricks
Tijdens een ollie het board om zijn as laten draaien.
Bijvoorbeeld: kickflip, heelflip, 360º-flip en varial kickflip.
manuals/wheelie
op de achterste twee wielen rijden. Dankzij de Tony Hawk's pro skater-serie worden wheelie's ook wel manuals genoemd door de meeste skaters. Een wheelie is tijdens het rijden naar achter leunen zodat je op de achterste twee wielen komt te rijden. Een manual is een ollie geland in een wheelie en meestal gedaan op een object, zoals een manual pad. Manuals / wheelies kunnen ook op de voorste wieltjes gedaan worden, deze heten nose manual / nose wheelie
backside flip
Een varial kickflip terwijl je zelf ook meedraait
360º flip (tré flip)
Je deck horizontaal 360º laten draaien met een kickflip
half flip darkslide
Met de wielen naar boven (!) een boardslide maken over een rail - handig als je een hekel hebt aan je griptape.
Enkele vert tricks
Alle tricks vinden plaats op of boven de rand van een ramp, quarterpipe of halfpipe, tenzij anders aangegeven. Het is de bedoeling dat je netjes landt, met je voeten dus op het board en rijdend in de goede richting!
Naar soort
Backside: Als tijdens de draai je gezicht naar de quarter of halfpipe kijkt.
Boned: Als je alle moeite doet om alléén het board zo hoog mogelijk voor je te houden tijdens een trick.
Frontside: Als tijdens de draai je gezicht buiten de baan kijkt.
Lean air, lien air : Tijdens een frontside air beide knieën extreem buigen zodat de wielen naar beneden wijzen.
Liptricks : Met je board op de rand balanceren, sliden of grinden.
Sad: Als je alle moeite doet om alléén de nose van het board zo hoog mogelijk te houden tijdens een trick.
Stalefish: Als je je board beetpakt met je hand achter je benen langs.
to fakie: Als je, nadat je de trick hebt gedaan, 'achteruit' rijdt. Dit gebeurd bijvoorbeeld als je een helling op rijdt. Als je weer terugrijdt, rij je omgekeerd.
Sex Change: Als je lichaam een halve draai maakt tijdens de landing, maar je board niet meedraait (ook wel Pauliño genaamd).
Naar naam
720º en 900º
720º en 900º varials
air walk
Tijdens een varial een rennende beweging maken
blunt
Je rijdt tot vlak over de rand, waarbij de achterste/onderste wielen op de coping/rand rusten. Dan, met snel voetenwerk, het board weer terug in de pipe krijgen. Variatie's: nose-blunt, blunt to fakie, halfcab blunt, kickflip blunt.....
Caballerial
fakie 360º ollie (dus ook to fakie). Voor het eerst gedaan door Steve Caballero, later freestyle gedaan door Rodney Mullen
Christ air
Tijdens een backside air beide benen los van het board terwijl je je armen (met het board vast) strekt - het lijkt op een Christusbeeld, vandaar
egg-plant
Tijdens een handplant beide knieën extreem buigen
flip
Tijdens een trick het board laten draaien om de horizontale (lengte-)as
frontside handplant
zelfde als handplant, met je gezicht en borst naar de kant van baan toe
footplant
Eén voet op de rand terwijl je board een boog maakt, waarna je weer op je board springt - ook frontside mogelijk
gay twist
360º arial
grapefruit
als je board -op het achterste wiel na- even (backside) op de zijkant van de coping rust
handplant
Eén hand op de rand van de baan, board omhoog tegen je voeten
judo air
Tijdens een backside air je voorste been naar achteren strekken in het verlengde van je lichaam
Madonna
Tijdens een frontside air je voorste been naar achteren strekken, net alsof je een footplant wilt maken
McTwist
540º backflip (door Mike McGill)
rocket air
Tijdens een backside air je voorste been naar achteren strekken totdat hij op de tail staat
sadplant
Tijdens een handplant de achterste voet naar achteren strekken en de voorste voet met het board naar voren strekken
scary walk
Zelfde als hierboven maar dan eng kijken (!)
smithvert
Tijdens een handplant gedraaid 'staan' ;method air : Tijdens een backside air beide knieën extreem buigen zodat de wielen naar boven wijzen
varial
Tijdens een trick het board laten draaien om de verticale as zonder zelf mee te draaien
Er is nog iets 'vreemds' aan de hand met de voortbeweging van een skateboard met -los ingestelde trucks - (vooral bij cruisers en slalommers) wat stuntfietsers ook ervaren: het pomp-effect. Als er ritmisch 'heen en weer bewegend in flauwe bochtjes' wordt gereden, dan blijkt het board uit zich zelf snelheid te maken. Een vreemd fenomeen, want met een beetje wind mee kan je op die manier een behoorlijke snelheid houden, zonder te steppen.
bail - keihard vallen en waarbij meestal ook bloed voorkomt
bowl/pool - een leeggelopen zwembad (vroeger) of een zwembad-vormige skateboardbaan (tegenwoordig)
canyon - inrijd-stuk van een bowl of pipe
coping - de rand van een baan, waar de meeste tricks worden gemaakt
Zie coping voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
cruisen - het rijden op straat met een surf-achtige stijl
curbs - stoepranden (ook kunstmatig)
downhill - het zo snel mogelijk van een lange, schuine helling af rijden, meestal met bochten
elbow-pads - elleboogbeschermers
flatland - tricks doen op een vlak terrein
griptape - plakkend tape, die aan 1 kant stroef is waardoor de voeten houvast hebben op het skateboard
goofy-foot - de rechter voet is de voorste voet, je zet af met de linker
grinden (spreek uit: grainden) - een trick maken, waarbij de trucks van het skateboard over de coping/rail/curb schuren en een schurend geluid maakt. Heel soms zie je zelfs vonken.
handrail - de (meestal metalen) leuning van een trap
halfpipe- een skateboard-baan die bestaat uit een halve buis met een vlak tussenstuk; ook wel 2 quarterpipes die tegenover elkaar staan met een verticaal gedeelte.
knee-pads - kniebeschermers
lagers - metalen onderdelen van een wiel, die er met kleine kogeltjes voor zorgt dat een skateboardwiel kan draaien om een as
miniramp - een skateboard-baan die bestaat uit een halve buis met een vlak tussenstuk; ook wel 2 quarterpipes die tegenover elkaar staan
nosepad - zie tailpad, maar dan op de nose van het board
pumpen - een manier van snelheid maken in een mini ramp, halfpipe of bowl/pool, op het juiste moment door je knieën gaan en je gewicht verplaatsen zodat je snelheid maakt zonder te steppen.
quarterpipe (vertaald kwart-pijp) - ¼ deel van een buis, waar skateboarders tegenaan en omhoog kunnen rijden en dan tricks kunnen uitvoeren.
ramp- spreek uit remp een kleine halfpipe maar weer groter dan de miniramp
regular-foot - de linker voet is de voorste voet, je zet af met de rechter
slalom - met een skateboard zo snel mogelijk tussen poortjes (cones, blikjes) doorrijden
slider bar - (1)een kunststof staaf, die soms langs aan de onderkant van de randen van een street of vert board wordt vastgemaakt, tegen het beschadigen van het board. (2)een -meestal metalen en soms schuine- rand waar de skateboarder tricks op kan doen, zoals slides.
snakerun - een betonnen of asfalt baan in de vorm van een slang, waarbij de zijkanten omhoog staan. "Rechte" snakeruns bestaan ook.
steppen - net als met een step, met 1 voet afzetten en met de andere voet op het board blijven staan
streetskaten - tricks doen op straat en/of met gebruikmaken van al dan niet kunstmatig straatmeubilair
tailpad oftewel remblok - houten of kunststof blokje dat soms aan de onder/achterkant van een board wordt bevestigd
transition - zie vert
vert - (1) verticaal oftewel de half-pipe discipline. Sinds de jaren tachtig is het ook letterlijk te nemen: tegen muren omhoog rijden, al dan niet met hulp van een ramp. (2) het verticale deel van een pipe (oftewel transition)
wrist-pads - polsbeschermers
Foto's
klik op de afbeelding voor vergroting
Independent skateboard truck
Handrail: Frontside Lipslide
Smalle Hollywood ramp - Locatie: Eulenkopfweg, Wuppertal, Duitsland
Downhill board - let op de bijzondere constructie van de trucks
Pendulum slide - Locatie: Teufelsberg, Berlijn
Handstand, Hans Smit, Scheveningen
Handrail, WK, Münster 1987
Stalefish, Mike McTwist McGill, Scheveningen 1989
Ollie, Tony Hawk op de miniramp, Wassenaar 1989
Blunt, Dirk Winkelman, Scheveningen
Method air, Steve Caballero, Amsterdam 1989
Rail to handstand met board-draai, Hans Lucas, Scheveningen
Parallelle oftewel Engelse handstand, WK, Münster 1987. Daryl Grogan maakt gelijk hierna een flip waarna hij met zijn voeten op het board landt...
Stance: Dit is hoe je op je board staat. Dat kan regular (linkervoet voor) of goofy (rechtervoet voor) zijn.
Fakie: Achteruit skaten, in je normale voetenpositie.
Switch stance: Trucs waarbij je verkeerd om op je deck staat. Regular-rijders staan dan met hun rechtervoet voor en staan dan eigenlijk goofy, en vice versa.
Frontside: Alle trucs waarbij regular-rijders naar links draaien en goofy-rijder naar rechts. Bij grinds en slides kijk je naar de beweging ten opzichte van het obstakel.
Backside: Alle trucs waarbij regular-rijders naar rechts draaien en goofy-rijders naar links.
Ollie: De ollie is de basis van heel veel trucs. Het is een sprong waarbij je van de grond weet los te komen door op de tail van je board te trappen.
Nollie: Een ollie vanaf je nose (waarbij je in feite fakie switch stance rijdt).
Manual: Rijden op alleen de achterste wielen of alleen de voorste wielen (nosemanual). Ook wel wheelie genoemd.
Grind: Een truc waarbij je met een of beide assen van het skateboard over een obstakel glijdt.
(board)slide: Trucs waarbij je met je deck (het hout) over een obstakel glijdt.
Flips: Alle trucs waarbij het board in de lengte as onder je rond draait.
Pop: Manier om hoger te ollieen of flippen. Hoe meer pop, des te hoger de ollie of flip.
Catch: Het opvangen van je deck in de lucht na een willekeurige (flip-)truc.
Terrain
Flat: Vlakke grond. Als je trucs into flat landt, dan landt je dus op vlakke ondergrond.
Rail: Een ijzeren buis. Dat kan een lage vlakke buis zijn, maar bijvoorbeeld ook een trapleuning (handrail).
Transition: Alle obstakels met een glooiende overgang zoals een halfpipe miniramp of banks.
Halfpipe: Een obstakel met aan twee kanten een helling, meestal hoger dan 3 meter. Een halfpipe heeft de vorm van een U.
Miniramp: Kleine halfpipe, gemiddeld tussen de 1,2 en 2 meter hoog.
Bank: Natuurlijk gevormd en skatebaar hellend oppervlak.
Curb: Ander woord voor stoep of muurtje, meestal rond kniehoogte.
Coping: De ronde metalen rand op een halfpipe, miniramp of quarter-pipe
