Stamgrootmoeder Aefke Gerbens uit Grootegast (Lucaswolde)
Moeder voor dertien kinderen?


Op de heiligdag van Sint Stephanus, 26 december 1628, worden Aefke en Renske Gerbens gedoopt te Grootegast. Zij zijn de dochters van Gerben Uulckes en Marretien Pieters. En Gerben en Marretien wonen in Luijxswolde. Luijxxswolde of Lucaswolde is ligt tussen Marum en Boerakker. Vrij dicht bij de Snipperij in Doezem onder andere.

Aefke of Ave, beide namen worden genoemd in de akten, huwt op 14 april 1647 met mijn voorvader Popke Outses (Snip).  Vijf dagen na haar zus Renske. De eerste en derde proclamatie vind plaats in Grootegast en de tweede in Doezem.

Of Aefke ook na het huwelijk is blijven wonen in Lucaswolde is niet duidelijk. Bij de kinderen van haar en Popke, Outse, Deuwar en Popke is niets over de woonplaats terug te vinden. De kinderen zijn gedoopt in Grootegast/

Na het overlijden van Popke huwt zij met Popke Rosema - 16 juli 1654 -, maar ook deze Popke overlijdt al jong. En op 7 oktober 1660 huwt zij Peter Harmens. Uit het huwelijk met Popke Rosema zijn twee kinderen bekend; Fosse (1655) en Popke (1657).
Maar Popke Rozema is ook eerder gehuwd geweest met Annetien Pieters (1633) en Fosse N.N. (1640). Uit het huweljk met Annetien is één kind bekend: Pieter (1634). En uit het huwelijk met Fosse vier kinderen: Antje (1641), Niese (1642), Pieter (1645) en Niese (1661). Uit de namen vermoed je dus dat Pieter en Niese eerder zijn overleden en er later weer eenzelfde vernoeming is geweest. Waar Aefke toen woonde met Popke Rozema? Uit akten van Nienoord is een overeenkomst bekend uit 1568 waarin beschreven is dat de broers Poppe en Popke Rosema van de Rosemaheert rechten overdragen aan Beetke van Rasquert. Zijn dit voorouders van Popke Rozema geweest? En woonde Popke mischien nog op deze Rosemaheert?

In 1660 dus huwt zij met Peter Harmens en het is natuurlijk mogelijk dat zij toen al de zorg had voor acht kinderen.
Samen met Peter Harmens krijgt Ave nog eens vijf kinderen: Jan (1661), Johannes (1663), Marten (1666), Antie (1668) en Eltien (1670).
In 1670 als Eltien wordt geboren trouwt ook haar oudste zoon Outse. Als alle kinderen toen nog in huis waren moesten er aardig wat aardappelen geschild worden.

De ouders van Aefke, Gerben Uulckes en Marretien Pieters, zijn gehuwd op 24 januari 1630 te Grootegast. In de huwelijksakte is beschreven dat Marretien  uit Lucaswolde komt. Daarmee wordt het heel aannemelijk dat Gerben en Marretien hier een groot deel van hun leven gewoond hebben en Aefke hier ook opgegroeid is. Historisch gezien is het een periode midden in de 80-jarige oorlog. Het klooster van de Susteren van Reyt wat in Lucaswolde heeft gestaan met bijbehorende boerderijen is in de vorige eeuw vergaan. Van de restanten zijn boerderijen gebouwd. Maar mischien zijn deze boerderijen bewaard gebleven. De  schansenoorlog rondom Aduarderzijl van 1594 was ook voorbij. Dus het lijkt voor Lucaswolde dat het een relatief rustige en stabiele periode geweest moet zijn. En waar het leven voornamelijk rondom een klein aantal boerderijen plaatsvond.

Het huwelijk  van Gerben en Marretien is wel twee jaar later voordat Aefke en Renske geboren zijn. Veel verdere gegevens heb ik over Gerben niet kunnen vinden. Maar hij overlijdt al op rondom 1632. In het ledematenboek wordt Marretien dan als weduwe beschreven. Als Gerben is geboren rondom 1605, net zoals Marretien, dan is hij maar 27 jaar oud geworden. Marretien hertrouwt met Jannes Pieters rondom 1633.

Gerben is dus voor 1633 overleden, want dan wordt de geboorte gemeld van een zoon Gerben Jannes, als kind van Marretien Pieters en Jannes Pieters uit Lucaswolde. Marretien is dan hertrouwd met Jannes Pieters. En Jannes Pieters komt ook weer uit Lucaswolde. Mischien enige verwantschap? En dan mag je mischien ook veronderstellen dat deze Gerben nog een kind is geweest van Gerben en Marretien?
Een en ander zou ook betekenen dat Aefke en Renske hun vader nauwelijks gekend hebben. Voordat zij vijf jaar oud zijn is hun vader overleden.

Marretien overlijdt op 17 september 1657 na een tragisch ongeval op 52 jarige leeftijd. Bij het overlijden wordt vermeld dat zij onder een paard is doodgebleven. Gerben Jannes is dan net drie jaar eerder gehuwd met Trine Idses. En ook Aefke en Renske leefden toen nog.

De zus van Aefke, Renske, huwt met Wibe Tasma op 19 april 1647 te Grootegast - Doezem en zij gaan dan met attestatie naar Nuis. Wibe Tasssema is de zoon van Jelle Taekes Tassema en in deze familie zit de verwantschap naar Abel Tasman.