|
Palmzondag
Eén week voor Pasen viert de kerk Palmzondag. Als toeschouwer van het jaar 2009 brengt het een christen dubbele gevoelens.
Inderdaad, enerzijds is er dat succesverhaal: Jezus wordt warm onthaald in Jeruzalem, het Jeruzalem, de beloofde stad van God, erkend om al Zijn daden, om Zijn opmerkelijke en deugddoende boodschap. En Jezus blijft consequent aan die boodschap en aan de oude geschriften: hij komt naar de stad gezeten op een veulen.
Zoals Jezus toen, botst men ook vandaag nog tegen gevestigde instanties, valse waarden, machtsconstructies. Het veulen werkt confronterend. En als Hij wat later ook nog het geld van de wisselaars in de tempel op de grond gooit, handelaars naar buiten drijft omdat niet zij maar God centraal moet staan in de menselijke eredienst, schrijft hij zijn doodsvonnis. Judas - men zegt dat ook hij de geldbeheerder van de apostelen was, en dat hij dertig zilverlingen aantrekkelijk vond - kiest ondanks al zijn positieve ervaringen aan Jezus' zijde toch voor de verleiding van de maatschappij, de macht, de rijkdom, het geweld. Dat geweld zal tegen Jezus gebruikt worden. het vormt de tegenzijde van Palmzondag, want de aankomst in Jeruzalem schrijft de eerste zinnen van Jezus' dood. Maar tevens van Zijn verrijzenis, maar eerst moet voor ieder duidelijk worden dat Zijn boodschap een keuze voor waarheid moet zijn, en dat die keuze soms doorheen lijden en dood voert.
In sommige scholen en streken van Vlaanderen, wordt vaak Palmpasen gevierd. Met een palmpasenstok combineert men het kruis van het lijden, het groen van de hoop, de blijdschap om Zijn koningschap, maar wordt ook een doornenkroon gevlochten rond het kruis, afgewerkt met bloesems en brood om te delen - brood van het laatste avondmaal, van de wonderbare broodvermenigvuldiging -. Ja, in Palmpasen wordt reeds de opstanding gevierd.
Witte Donderdag
Jezus neemt vandaag afscheid van zijn vrienden. Hij weet dat de dood op hem wacht. Het evangelie zegt bovendien dat Hij wist wie Hem zou verraden en waarom: de verlokkingen van de wereld. In Zijn afscheid staan drie dingen geboekstaafd. Hij legt aan Zijn leerlingen nog eens uit wat Zijn boodschap eigenlijk is. Hij roept hen op om in die geest één te blijven en te volharden in Zijn naam, in de Liefde van Zijn Vader, met de Geest die Hij hen belooft. Om die boodschap duidelijk te maken geeft hij twee tekens.
Vooreerst staat Hij op om de apostelen de voeten te wassen. De leider dient een dienaar te zijn. Een christen zet zijn leven ten dienste van anderen omdat hij van hen houdt zoals God ook van hen houdt.
Dan neemt Jezus het brood van de tafel, en in Zijn dankgebed plaatst Hij plots Zijn eigen leven als gegeven brood vooraan. Dit gebeuren greep de apostelen zo sterk aan dat zij in dit gebaar de bundeling van het hele leven van Jezus zagen. Ook het delen van de wijn zagen zij als delend dankend samenzijn in het leven van Jezus.
Deze tekens zijn voor een christenen van uitzonderlijk belang. De katholieke kerk beschouwt hen dan ook als de instelling door Jezus van het sacrament van de eucharistie, namelijk het sacrament van de deling van Jezus' leven door hemzelf aan ons. Het mag dan ook als zeer jammer beschouwd worden dat juist de verschillende interpretaties van dit moment tot zoveel scheuring tussen de christenen heeft geleid. Moeten wij Zijn oproep tot eenheid dan niet beschouwen als een oproep om onze discussie hierrond achterwege te laten, en om Zijn weg te volgen?!
In de liturgie van Witte Donderdag wordt veel zorg besteed aan de eucharistie. Slechts één eucharistieviering op die dag, sober en verzorgd. Enkel hosties, die deze dag geconsacreerd worden, worden genuttigd.
Op deze dag bestaat ook de gewoonte om de gaven van de delende gemeenschap, die in de veertigdagentijd werden verzameld (vb. omhalingen voor Broederlijk Delen), samen te brengen, als een deel van de offerande. Het is een bescheiden deelnemen aan het delend gebaar van Jezus, die Zijn leven deelde.
Op Witte Donderdag heeft de kerk het gebruik om het chrisma te wijden, bedoeld voor de toediening van de sacramenten.
Goede Vrijdag
Jezus wordt overgeleverd aan de wereld, aan de dood. Er zijn verraad, verloochening, schijnheiligheid, opportunisme, hypocrisie,
Jezus wordt mishandeld en draagt Zijn kruis tot op Golgotha waar hij aan het kruis wordt genageld en sterft. De pijn van heel de wereld, van talloze mishandelde, verlaten, zieke, onrechtvaardig behandelde mensen, vluchtelingen,
komt naar boven als wij in de kruisweg de laatste paden van Jezus als mens op aarde volgen. Jezus visie op de wereld past niet in het model van de Joodse samenleving, en de Joodse machtshebbers bewerken de plaatselijke gemeenschap, die even voordien nog jubelend Jezus was tegemoet gelopen. De Romeinse leiders spelen een spel van oppervlakkig recht waarin niet het heil van de mens telt, maar dat van het opportunisme, en van macht. er is geen enkele godsdienst waarin het lijden zelf een rol speelt in de zingeving van het menselijk bestaan. Precies de trouw aan het leven, aan de liefde voor God en medemens, maakt het dragen van lijden zinvol, en ontdoet de dood van een eenzijdig onzinnig gebeuren. Want bij God is men altijd thuis, ook als men gestorven is. Het is die hoopvolle gedachte die wij vanuit het verrijzenisgeloof kennen, die ons op Goede Vrijdag doet stilstaan bij het lijdensverhaal, en ons in gebed doet waken bij het delend gebaar van Jezus, concreet bij de uitstalling en aanbidding van het H. Sacrament.
Op Goede Vrijdag bestaat de gewoonte om rond drie uur in de namiddag, aansluitend bij de evangelieteksten, de kruisweg te vieren, en stil te staan bij het lijden van Jezus, en het lijden van mensen in deze tijd. Ook gebedstochten vinden rond dit uur plaats. En tijdens de liturgie wordt een kruishulde gehouden. Nadien kan een kruisverering worden gehouden die duurt tot aan de paaswake.
Goede Vrijdag roept ons heel sterk op om de weg van Jezus te gaan omwille van het lijden van zoveel mensen in onze tijd. Deze dag is dan ook een vastendag. Eucharistie wordt niet gevierd, communie wordt wel uitgedeeld. Versieringen worden vandaag zoveel mogelijk gemeden. Dit is een dag van rouw in de kerk.
Stille Zaterdag
Stille zaterdag is een dag van rouw. Het is de tweede dag van wat men het paastriduüm noemt. In de christelijke gezinnen wordt vaak lawaai en muziek, en wordt bezonnen en gebeden.
In de liturgie van vandaag is het waken bij de dood van Jezus zeer zichtbaar. Alle versieringen zijn weggenomen in de kerk, uitgezonderd bij het kruis dat nog vereerd wordt. Er wordt geen communie uitgedeeld. De doopvont is leeg.
Paaszaterdag
Op Paaszaterdag wordt de belangrijkste viering in de katholieke liturgie gehouden. Alle geloofselementen van het christendom komen sterk naar boven in de paaswake. Dit is de avond waarin zovelen gedoopt werden en worden, radicaal kiezend voor Jezus om Hem na te volgen. Het is de avond van het licht, Jezus, Licht van de wereld. Zijn kruis wordt verheven en getooid. In Zijn verrijzenis wordt duidelijk hoezeer Zijn boodschap mensen redding brengt. Niet Zijn dood telt, maar Zijn opstanding. "Zoek Hem bij de doden niet. De Heer is waarlijk opgestaan."
In de paasnacht worden de liturgie van het vuur en van het water gevierd. De paaskaars wordt opnieuw ontstoken aan het paasvuur. Zo zal de verrezen Christus weer tussen ons staan.
In de liturgie van het water wordt het doopwater gewijd, en in de geest van het doopsel hernieuwen de gelovigen hun doopbeloften.
|
