de matthäuspassion (bwv 244) is een oratorium gecomponeerd door johann sebastian bach. het is één van zijn bekendste composities en één van zijn langste. de matthäuspassion vertelt het lijdens- en sterfverhaal van jezus volgens het evangelie naar mattheus. over de datering van de compositie en de eerste uitvoering zijn deskundigen het niet eens. traditioneel wordt gedacht dat bach de Matthäuspassion componeerde in 1728 en dat het stuk voor het eerst werd opgevoerd in de thomaskirche in leipzig op 15 april 1729, op goede vrijdag. andere bronnen spreken van een eerste uitvoering op 11 april 1727 (tijdens de vesper-dienst op goede vrijdag). mogelijk is de verwarring ontstaan omdat bach in 1728 enkele (kleine) wijzigingen heeft aangebracht in de compositie. in 1736 en 1742 paste bach de partituur wederom aan. in 1736 verving bach het eenvoudige choraal "jesum lass ich nicht von mir" bwv 244b door de indrukwekkende koraalzetting "o mensch bewein deine sünde gross", dat aanvankelijk het openingskoor van de johannespassion was. tegenwoordig wordt de versie van 1736 als de finale versie beschouwd.
de koninklijke chorale cæcilia bracht onder leiding van paul dinneweth in de sint-pauluskerk te antwerpen op woensdag 19 maart 2008 de matthäuspassion van bach, samen met het kamerorkest la passione, het antwerpse kathedraalkoor, met solisten jan caals als evangelist (tenor), joris derden als christus (bas), koen vereertbrugghen (tenor), benoît giaux (bas), anne cambier (sopraan) en inez carsauw (alt).
meningen, futiel en als roepers in de woestijn, geuit in dit stuk, zijn enkel en alleen toe te schrijven aan de ondergetekende. en als ik bedoel; meningen, dan bedoel ik alle spinsels die uit mijn rommelhoofd opduiken. zoals dubieuze voorkeuren, afwijkende smaken en goestingen, discutabele inzichten, vermoeide verzuchtingen, zure oprispingen en andere ongevaarlijke instrumenten-van-de-slechte-smaak... objectiviteit, het grote goed aanbeden in de vakpers, is dus hier een te mijden principe, subjectiviteit dan weer verheven tot de adelstand. we zijn allemaal dezelfde, riep de zot, en zo is het goed: de professionele liefhebber en de liefhebbende professional... aan ieder het mooiste en beste toegewenst!
o ja: en dit is geen recentie, god, nee! : daar heb je buiten een paar flinke oren, een scherpe mening en een computer ook een kwalificatie voor nodig. heb ik niet. toch dat laatste niet. die andere gelukkig wel... geniet maar mee...
bij de start van de goede week regent het passieconcerten in nederland. hier in vlaanderen daarentegen heeft deze culturele en religieuze gewoonte geen voet aan de grond gekregen. zijn vlamingen bang van een klassieke uitvoering van een kleine 3 uur? je krijg nochtans een hele avond regelrecht kippenvel-gevoel bij dit meesterwerk der klassieke muziek. als geen ander kan bach een heel oevre aan mogelijkheden benutten om via harmonie, melodie en tekst de luisteraar constant op het puntje van zijn stoel te houden en op elk moment de emotie en schoonheid laten triomferen.
het amateurkoor chorale cecilia heeft, naar mijn wel erg bescheiden gevoel, een lange weg afgelegd. onder impuls van een waarschijnlijk koppig dirigent, paul dinneweth, heeft het koor een gedurfde verjonging en kwaliteitsverbetering doorgevoerd. denk ik. niet altijd was dat voelbaar, of hoorbaar, als je de geruchten binnen koorkringen kon geloven. maar onder impuls van een koorcoach en met de inzet van de vele koorleden kon ik doorheen de laatste jaren een gevoelige verbetering in koorklank (voor de nóg grotere leken onder jullie: hoe het koor samen 'swingt'), afwerking en enthousiasme opmerken. en zo ook gisteravond: puike prestatie. gewoon eerlijk en recht voor de raap: een kunststukje om fier op te zijn... ik wil het ook kort hebben over de solisten, en dat is een andere zaak. eerste sopraan anne cambier vond ik in alle oprechte bescheidenheid een teleurstelling van formaat. ik durf dit zo te stellen omdat het een eerlijke mening van een eerlijk oor is. geen foefkes of hidden agenda... je leest dus mijn aanvoelen best met de nodige geringschatting, wat de mindere goden, als ikzelf, hoeven in principe enkel te luisteren, en al dan niet iets minder luid te applaudisseren wanneer er twijfel door je oor trekt... in het geheel van solisten viel ze, -durf ik het zeggen?- , door de mand (mijn mening). de nochtans van reputatie erg bekende sopraan, en da's geen gezever, zong volgens mijn absoluut amateurgehoor erg ongeïnteresseerd en slordig. het klonk mij als een ijl geluid, en gedragen door een grote en overbodige luchtstroom verhinderde dat, in deze erg ongeschoolde visie, enkele mooie aria's uit de verf kwamen zoals ze werkelijk bedoeld zijn. koen vereertbrugghen vond ik als tenor verdienstelijk, maar hey, wat kan ik zeggen: ik ben een bariton fan! zijn stem, samen met die van joris derden, lijkt zeer jong voor dergelijke rollen. opgepast: opnieuw geen gefundeerde visie, eerder een branievolle uitspraak van een liefhebber... vooral koen liet zich positief opmerken door gretigheid en passie, hetgeen in dit werk geen overbodige luxe is. komaan, dit is bach, need to say more? ja? ok, dan verbind ik er mijn liefde voor de krachtige eenvoud van bach aan vast, die, net als de liefde zelf, enkel met passie kan beleefd worden. noemen ze dit geen 'passieconcert'? dit brengt me bij inez carsauw, alt. ik vond haar, o vermetelheid, en ondanks de geloofsbrieven, behoorlijk oninteressant. spijtig als net passie is wat je zoekt, of durf ik het scherper stellen: nodig hebt? spijtig. erg spijtig voor een mooi geplaatse, doch ietwat nasale stem... vermoed ik...
jan caals als evangelist vond mijn met prut gevuld oor best ok, en ik heb dan ook een grote boon voor hem. leuk en aangenaam geluid, leuke en aangename vent. zelfs al mist hij een inzet en zingt hij tweemaal hetzelfde recitatief. driewerf hoera! want hij spat van het spreekgestoelte als bubbels uit de champagne die ik me niet kan veroorloven. benoit giaux is een mooie baritonstem. mag ik dit zo stellen? indien dit te veel objectiviteit is, u weet me te vinden... maar warm en met vuur zingt hij, naar mijn smaak, dit soort stukken als de beste. het was een plezier naar hem/hen te kunnen luisteren...
slotsom: in een tochtige sint pauluskerk kreeg ik een gevarieerd avondje. prima soli afgewisseld met naar eigen, en alleen eigen smaak ondermaatse prestaties. een mooie koorklank en een ... nu ja... redelijke orkestprestatie. mijn eerste mattheuspassie was een voorlopig succes. op naar de volgende...
o ja, dit nog even... dit stukje schrijven werd met veel liefde aangepast. maanden na datum werd me teder, nu ja, in het oor gefluisterd dat dit laster en reerroof zou zijn. ja, beste blogfan, dit stukje dat u net gelezen hebt. als ik iets wil roven, is het enkel de schijn van de objectiviteit, de waas van eruditie, de nevel van lauwheid... het is de liefde voor het schrijven, maar bovenal, de liefde voor mijn mening, die hier ten dans speelt. iedereen kan altijd rekenen op mijn allerzachtste wensen voor een gelukkig en vreugdevol leven, maar ik ben ook maar wie ik ben, en zo is het goed: de lachende zot, de scheelkijkende klaarkijker, de feilloze amateur... als iedereen zijn waarheid heeft; wel, dit is de mijne. dat iedereen altijd zijn waarheid mag koesteren, en die van een ander eervol laten bestaan. of een blog begint...
bart pilate, leraar deeltijds onderwijs, amateur zangertje-van-mijn-voeten, maar bovenal: liefhebber!
20-03-2008 om 00:00
geschreven door bart pilate 
|
