groepsgesprekken en Filosoferen met kinderen en jongeren
06-03-2007
Doelstellingen om te filosofereren met kinderen (volgens het centrum voor kinderfilosofie te delft, Nederland)
1. leren formuleren van eigen vragen en het herformuleren van die vragen als gevolg van reacties van anderen. 2. leren reflecteren op eigen kennis, normen en waarden met als resultaat meer inzicht in het eigen wereldbeeld en in het wereldbeeld van de ander. 3. onderzoeken van eigen denkprocessen en structuren. 4. inzien op welke vragen volwassenen wèl en op welke ze gèèn gemeenschappelijk antwoord hebben. 5. ontwikkeling van discussievaardigheden: innemen van een standpunt, herkennen van de positie van een ander, kritiek kunnen geven, kritiek kunnen ontvangen, herzien van eigen mening. 6. leren doordenken van een idee zonder dit meteen om praktische redenen af te wijzen, ofwel de vraag Waar is dat nu goed voor? even van je af kunnen en durven schudden.
De filosofieles is een van de weinige momenten waarin het actieve denken en de resultaten daarvan voor kinderen echt ter zake doen. Het gaat niet om het vinden van de 'juiste' antwoorden, maar om het ontwikkelen van denkvaardigheden en een eigen zienswijze. Kinderen leren ervaren dat hun argumenten er toe doen ofwel serieus genomen worden. Het is een gegeven dat er vragen bestaan, waarop niet makkelijk een antwoord te vinden is. Het leren argumenteren is een activiteit die nauwelijks binnen de basisschool wordt ontwikkeld. Uitgangspunt hiervoor moet zijn: het eigen denken van kinderen.
Filosoferen met kinderen is samen nadenken zonder dat je leert wat grote filosofen allemaal gedacht hebben. Kinderfilosofie is gericht op het leren verwoorden van je eigen wereldbeeld, hoe het komt dat je denkt zoals je denkt. Dit gebeurt in dialoog. Het betekent zowel het analyseren van je eigen gedachten, hoe ze verschillen van anderen, als ook het nadenken over speculatieve vragen. Filosoferen begint altijd met het stellen van vragen. Waar gaat het over? Over wat denken is, wat het leven is en of het de moeite waard is, hoe je moet leven, wat geluk is. Maar ook over uitslovers, stoer doen, overbevolking, mooie dingen, de beste vaders, of opvoeding nodig is, kortom over vragen die we samen de moeite waard vinden om te stellen en onderzoeken.
