29-06-2009 om 20:45 geschreven door Mineomin  

We praten allemaal wel eens over de beschaafde wereld. Maar bestaat die wel? Vroeger gingen mensen er automatisch van uit dat hun wereld beschaafd was en dat andere werelden barbaars waren. Bestaat dat wel, een barbaarse wereld? Of is ze gewoon anders? Zijn we de tijd van die manier van denken niet voorbijgestreefd?

Westerse mensen gingen de wereld verkennen. En niet iedereen in die nieuw ontdekte wereld leek even ver geëvolueerd te zijn in technologie, kunst enzovoort. Niet iedere cultuur had dezelfde rituelen om feesten te vieren. Niet iedere cultuur had begrippen zoals “dood” of “godsdienst” hetzelfde ingevuld. Westerse mensen kwamen aan in die nieuwe wereld en wat ze zagen waren vreemde dingen, die ze dan al gauw slecht gingen beoordelen. De nieuwe wereld is barbaars, want ze doen daar dingen die wij in het Westen niet zouden doen.

Als we in Amerika aankomen, ontdekken we de Indianen. Een prachtige cultuur met een gigantische rijkdom aan ideeën, kunst, muziek, rituelen, jagerskunsten enz. Maar wat doen we dan met iets dat ons vreemd is? We sluiten het op. We nemen de cultuur weg en onderwerpen hen aan onze eigen cultuur die beter zou zijn. Indianen worden in reservaten gezet. Hun woningen, die anders zijn, maar daarom niet slechter, worden verwoest. Indianen worden uitgescholden omdat ze er anders uitzien en andere gewoonten hebben. En dat is wat we in het Westen dan beschaafd noemen.

Niet alleen daar wordt een cultuur verwoest. Maar ook in Azië moeten verschillende culturen eraan geloven. Of in Afrika. Elke Godsdienst zou volgens het Westen moeten vervangen worden door het christendom. Maar zelfs voor die godsdienst bestond, werden culturen verwoest. Andere ideeën worden beschouwd als waanzin, of erger, als onmenselijk. Als een Afrikaanse stam een ander schoonheidsideaal heeft dan de Westerse mens en ze daarom bij hun kinderen al van kleins af aan grote schijven in hun mond steken, of gigantische oorringen aan hun oren hangen, vinden we dat de Afrikanen hun kinderen mishandelen. Of als Chinezen hun kinderen verplichten om van jongs af aan rituelen en speciale dansen te leren, vinden ze dat in het Westen geen goede opvoeding.

Maar als de Westerse mens jaren later haar kinderen in fabrieken laat werken in slechte omstandigheden, of ze oorlog laat voeren om geld, dan is dat niet barbaars, maar dan is dat om de beschaafde wereld te redden. Zelfs vroeger, toen we al die onbekende volkeren mishandelden en op een onmenselijke manier benaderden, was dat om onze beschaafde wereld te redden. Dat de Westerse mens dan barbaars omging met deze volkeren en culturen vergaten ze even. En noemen we dat dan een beschaafde cultuur? Vinden we ons dan beter dan anderen?

En om even eerlijk te zijn, denken wij in het westen niet nog altijd dat we beter zijn dan andere culturen? We maken geen wereldreizen meer en we ontdekken geen nieuwe werelden meer. Maar proberen we niet nog steeds om onze ideeën over te brengen aan andere culturen. Vergeten we niet nog steeds soms te kijken naar de rijkdom van die culturen? Zijn we niet nog steeds te veel bezig met vergelijken om dan te besluiten dat onze cultuur beschaafder is?

Onze cultuur is niet beschaafder dan eender welke andere cultuur. Ze is anders en daar blijft het bij. Eigenlijk zouden we zelfs nog veel kunnen leren van al die andere culturen. We hebben toch altijd de volgens ons goede ideeën kunnen overnemen. Kunnen we dan ook niet openstaan voor ideeën die op het eerste zicht niet zo goed lijken, maar veel inhoud hebben? Of ideeën die misschien even goed, maar gewoon anders zijn? Zonder dat we het weten hebben we al veel ideeën overgenomen. In onze godsdiensten, in onze kunst, in onze samenleving en maatschappij, in onze politiek enz.

Zouden we niet moeten streven naar een samenwerking met al die culturen? Kunnen we niet met respect omgaan met elkaars culturen en naast anderen leven zonder ons eraan te storen of ze zelfs kapot te willen maken? Als we vanuit onze beschaafde wereld niet kunnen openstaan voor anderen, dan kunnen we ook niet werken aan een betere beschaafde wereld. Dit zien we nog steeds in oorlogen om godsdienst. Er wordt gevochten omdat ieder zijn godsdienst beter vindt en niemand openstaat voor andere godsdiensten. We zien dit ook nog in clans in Amerika die nog steeds zwarten willen uitroeien.

Maar niet alleen ver weg van ons, of op grootschalige dingen, zoals oorlog, gebeurt dit. Ook iedere mens persoonlijk kan al eens in botsing komen met zo’n andere cultuur. Jammer genoeg zijn er nog veel mensen die in zo’n situatie nog niet goed weten hoe we moeten reageren. Als we bijvoorbeeld eten voorgeschoteld krijgen dat er, naar onze normen, vreemd uitziet, durven we daar niet goed van eten, maar wie weet hoe lekker is dat eten wel niet. Wanneer we iemand zien rondlopen in andere kleren, kunnen we het toch niet nalaten om ze heel even na te kijken.

En dat is juist waar we in de toekomst naar moeten werken. Die verdraagzaamheid. We moeten de gewoonte afleren om dingen beschaafd of barbaars te noemen. Eigenlijk komt het er op neer dat we onze definitie van beschaafdheid opnieuw moeten invullen. Het woord beschaafdheid zou een invulling moeten krijgen die geen andere culturen afbreekt, maar culturen juist gelijk stelt aan elkaar. Is dat niet waar we naartoe willen? We zijn, vergeleken met lang geleden, goed op weg. Maar nog steeds moet er veel veranderen voor we naar een wereld kunnen gaan waar iedere vorm van beschaving gelijk staat aan een andere. In de toekomst zou geen enkele beschaving op een andere mogen neerkijken. Het begrip beschaving zou dus niet de cultuur zelf mogen inhouden, maar de ideeën die achter de cultuur zitten. Hoe die cultuur

ontstaan is en zichzelf ontwikkeld heeft doorheen de eeuwen. Het begrip beschaving zou het antwoord moeten zijn op de vraag: "Is deze cultuur gebaseerd op een menswaardig idee?".
 

Zo wil de Chinees niet dat hun kinderen die dansen leven zodat ze dan gezag zouden hebben, of zodat ze dan hun kinderen in bedwang kunnen houden. Maar simpelweg omdat dat dansen een schoonheid inhoud, iets dat hun cultuur eigen is en waar ze trots op zijn. En daar hebben ze het volste recht op. Ook later zullen deze kinderen trots zijn dat ze dit op hun beurt weer aan hun kinderen kunnen leren. Achter deze dansen zit een verhaal over een verleden. Een verhaal dat niet door andere culturen kapot gemaakt mag worden.

Ook bij de Indianen, Aziaten, Inuïts of eender welke andere cultuur geldt dit.  Achter elk van deze culturen zit een verhaal. Een verhaal dat al eeuwenlang leeft en dat ons ongelooflijk veel te vertellen heeft. Een cultuur mag trots zijn op zo’n verhaal. En we moeten de mogelijkheid grijpen om ons te verrijken met al die gewoontes en verhalen. Niet ertegenin gaan, maar ze juist aanbidden. We moeten om ons heen kijken en de schoonheid zien.

In de toekomst moeten we de wereld zo zien, we moeten die verscheidenheid begrijpen. Voor iedereen die hier in de toekomst nog zal staan. Je hebt niets te verliezen als je op zoek gaat naar deze nieuwe werelden. Je hebt niets te verliezen als je een verhaal meer kent. Je hebt niets te verliezen door hiervoor open te staan. Je maakt er enkel een betere wereld van.

29-06-2009 om 20:35 geschreven door Mineomin