ONDER HET MOTO "DROOM JE LEVEN NIET, LEEF JE DROOM!" BEN IK BEZIG MET HET VOORBEREIDEN VAN MIJN VOETTOCHT NAAR COMPOSTELA DIE IK IN DE TOEKOMST HOOP TE MAKEN.
28-10-2012
Pelgrimsrituelen
De tocht naar Compostela kent een hele reeks rituelen, waarvan er al velen eeuwenoud zijn. Mooi toch dat vele van die oude rituelen nog bewaard gebleven zijn? Ze geven verankeringspunten, vaste waarden in het pelgrimsbestaan waar je moet leven naar wat er zich die dag aandiend.
Het symbool van de pelgrim op weg naar Compostela is de St Jacobsschelp. De oorsprong van dit symbool is niet helemaal zo duidelijk. De schelp wordt altijd afgebeeld met de sluiting aan de bovenkant, dus niet zoals het Shell logo waar de sluiting onderaan zit. De schelp wordt dikwijls aan de rugzak bevestigd of rond de hals gedragen. Verder vinden we de schelp overal terug: op wegwijzers, stempels,... Vroeger was de schelp ook een teken om zich als pelgrim herkenbaar te maken tegenover rovers, bij pelgrims werd namelijk niets te halen.
In de Middeleeuwen ontstonden er langs de pelgrimspaden St-Jacobshospitalen, St-Jacobsheiligdommen en St-Jacobskerken. De pelgrims hadden een geloofsbrief bij zich en een stempelboekje waarop ze in deze gelegenheden telkens een stempel lieten aanbrengen. Tegenwoordig behoren de geloofsbrief (of credencial) en het stempelboekje nog tot de basisuitrusting van elke pelgrim. Zo kan je in elke gemeente een stempel gaan vragen bij de pastoor, gendarmerie, de post, hotel, gemeentehuis enz. Vooral in Spanje heeft men dikwijls eigen, vaak kunstig gemaakte stempels. De geloofsbrief wordt voorgelegd bij overnachting in een refugio en overal waar het nodig is om zich als pelgrim kenbaar te maken.
Pelgrims op weg naar Compostela begroeten elkaar met 'Buen Camino' of vertaald 'Goede Tocht' !
Bijna in Compostela aangekomen, bij het dorp Foncebadon staat sinds de 11de eeuw een groot ijzeren kruis "Cruz de Ferro". Aan de voet ervan legden de voorbijtrekkende pelgrims traditiegetrouw een steen, die ze van thuis hadden meegenomen. Hiermee leggen ze symbolisch hun zonden af. Dit gebruik bestaat nog steeds. Er worden ook wel eens steentjes van vrienden en familie meegenomen. pfff, ik zie er al tegenop, alle zonden van vrienden en familie op mijn rug meedragen ;-) zwaar, zwaar. Daar gaan we op een creatieve manier een oplossing moeten voor zoeken denk ik!
De aankomst in Compostela kent ook enkele mooie rituelen: Als je aan de hand van je stempelboekje kan bewijzen dat je de laatste 100 km gestapt hebt of 300 km gefietst hebt bekom je een zogeheten "Compostela". Dit is een officieel certificaat, een bewijs voor de afgelegde tocht. Je dient wel te verklaren dat je de tocht ondernam vanuit godsdienstige of spirituele redenen. Sportieve redenen worden niet aanvaard voor het verkrijgen van een Compostela. Het is dus ook niet echt nodig om vanuit je eigen woonplaats te vertrekken, als je die laatste 100 km maar gestapt hebt is het o.k. Bedenking: wat doet men met de elektrische fietsen? Aanvaarden of niet? Vroeger diende de Compostela als bewijs van de afgelegde tocht die de strafbedevaarders bij hun terugkeer konden voorleggen aan de kerkelijke of burgerlijke autoriteiten.
Aangekomen in de kathedraal wordt het beeld van Jacobus, dat zich achter het altaar bevindt, omarmt. Dikwijls lang aanschuiven naar het schijnt maar dit ritueel hoort er echt bij. En de dagelijkse pelgrimsmis wordt druk bijgewoond. Deze mis is voor de meeste pelgrims een zeer emotioneel moment, uitgeput van de reis, het besef dat de doel bereikt is, doet bij velen tranen vloeien. Mij kenende kan ik beter een handdoek voorzien ofzo...
Na het bereiken van Compostela reizen veel pelgrims nog verder tot op Kaap Fisterra, aan de Atlantische Oceaan,waar ze symbolisch afscheid nemen van "het oude" en daarmee het begin van hun nieuwe leven markeren. Dit doen ze door een oud kledingstuk te verbranden of hun kousen in de oceaan te gooien. Of ik nog de moed ga vinden voor die extra kilometers weet ik niet, bekijk ik wel als het zover is.
voorbeeld van een moderne credencial of geloofsbrief
Santiago de Compostela is in het noordwesten van Spanje gelegen, in Galicië. Ongeveer 2300 km van hier. Galicia doet me denken aan Julio Iglesias, die heeft daar, dacht ik, een liedje over "un canto a Galicia" ofzo noemt het, was een grote hit herinner ik mij, maar geef mij de zoon, Enrique, maar! ;-) Het is een grote stad met ongeveer 100.000 inwoners, waaronder zeer veel studenten. Het is één van de belangrijkste christelijke bedevaartsoorden. Pelgrims uit heel Europa eindigen hier hun voettocht.
Hoe is Compostela uitgegroeid tot bedevaartsoord? Hierover komen we meer te weten in de legende van Jacobus: Jacobus was visser van beroep voor hij werd 'geroepen' om Jezus te volgen. Samen met Johannes, zijn broer, was was hij één van Jezus uitverkoren apostelen. Vandaar dat hij ook wel eens 'Jacobus de Meerdere' werd genoemd.
Jacobus zou, na Jesus dood, een tijd lang de christelijke leer verkondigd hebben in Spanje om daarna terug te keren naar Jeruzalem waar hij de marteldood door onthoofding zou sterven. Zijn 2 vrienden namen 's nachts Jacobus lijk weg en plaatsten het op een bootje zonder roer of zeil en gingen zelf ook aan boord. Een engel leidde het bootje op wonderbaarlijke wijze naar de kust van Galicië. De resten van Jacobus werden aan land gebracht.
De 2 hielden de rest van hun leven trouw de wacht bij de graftombe. Na hun dood werden ze naast Jacobus begraven. Gedurende 7,5 eeuwen geraakten de 3 graftombes volledig in de vergetelheid, niemand was nog op de hoogte van de precieze begraafplaats.
Uiteindelijk herontdekt een kluizenaar, geleidt door o.a. een schitterende ster, en andere vreemde lichtverschijselen, de 3 graftomben. De bisschop verklaarde dat het over de resten van apostel Jacobus ging. Jacobus werd uitgeroepen tot beschermheilige en er werd een kapel gebouwd op de plaats waar hij gevonden was. Door de steeds groter wordende toevloed van christenen werd het gebouwtje al gauw te klein en is dan ook vervangen door een grotere kerk. Deze kerk werd tijdens de bezetting door de Moren in de as gelegd.
Intussen was de begraafplaats het centrum geworden van een kleine stad, en er werd besloten een kathedraal te bouwen. In 1211 werd de kathedraal ingewijd. De huidige kathedraal staat dus op de begraafplaats van de apostel Jacobus. Santiago werd steeds populairder als bedevaartsoord. Nu trekken er elk jaar duizenden pelgrims naar Compostela!
Ik heb de vragen die spontaan bij me opkomen eens genoteerd en ze zijn onder te verdelen in enkele categorieën: algemene vragen: kostprijs, hoe lang stappen, waar starten, beste reistijd reisweg, overnachtingen paklijst, uitrusting vragen i.v.m. eventueel meenemen van hond wat doe je met je ervaring als je terug thuis bent?
Op internet is er info met hopen te vinden van reisverhalen, paklijsten, reiswegen tot zelfs spirituele info. Zo kwam ik ook terecht op de site van het Vlaams Compostelagenootschap: hier vond ik al heel wat info, er is ook de mogelijkheid om boeken en enkele eigen publicaties te bestellen. Ben dus meteen lid geworden.
Ook in de plaatselijke bibliotheek zijn er verschillende boeken beschikbaar over pelgrimeren naar Compostela. Ik kijk er naar uit om ze allemaal te verslinden ;-) Grrr.... Laat ze maar komen!
Wanneer ik mijn omgeving vertel over mijn plannen worden er onmiddellijk vele vragen op mij afgevuurd, meestal heel praktische: Hoe ver is dat? Helemaal te voet? Ga je alleen? En als je ziek wordt? Waar ga je slapen? ..... Vragen waar ik zelf niet altijd een antwoord op weet, soms verrassende vragen, soms vragen over dingen waar ik nog niet eens aan gedacht had, maar dat stimuleert mij alleen maar om met mijn neus in de boeken te duiken en het nodige speurwerk te verrichten. En daar kijk ik niet tegen op! Ik doe niets liever dan een reis voorbereiden!
Over het waarom van mijn voettocht krijg ik heel weinig vragen. De meeste mensen denken waarschijnlijk dat er iets mis is in mijn bovenkamer, en dat ik niet weet waar ik aan begin. Dat laatste is ook eigenlijk wel zo, maar ik probeer het niet te laten merken ;-), de informatie zal me wel beetje bij beetje bereiken door boeken te lezen, internet, en ik hoop ook met ervaringsdeskundigen te kunnen spreken, zodat we toch goed voorbereid op tocht kunnen.
Er is één persoon die ik zeker wil overtuigen van mijn vastberadenheid om de tocht te lopen en dat is natuurlijk mijn partner, Eric. Ik zou héééél graag hebben dat hij mijn droom zou delen en met mij mee op stap gaan. Maar ik geef hem de tijd om aan het idee te wennen, het vertrek is immers niet voor morgen gepland. En ik weet dat het voor hem moeilijker is om zijn werk gedurende zo'n lange tijd op stop te zetten. Op pelgrimstocht gaan is eigenlijk iets zeer egoïstisch, je breekt voor enkele maanden volledig met je omgeving, met als doel er zelf beter van te worden.
voorbeeld van een moderne credencial of geloofsbrief
stempelboekje met enkele mooie stempels
Haal mijn weg niet weg
