Michel Houllebecq uit een zeer scherpe en pessimistische kritiek op de verworvenheden van de laatste dertig jaar in onze samenleving. Hij verwacht ook een uiteindelijke ontbinding van de westerse cultuur. Houllebecq heeft veel stof doen opwaaien met zijn beschouwingen, die naast dat ze uiterst boeiend en treffend zijn, bij tijd en wijle ook behoorlijk kunnen irriteren. Het heeft vooral te maken met de wijze waarop Houllebecq allerlei filosofische en wetenschappelijke weetjes tussen zijn verhaal plaatst. Met een houding van ''Zo is het en niet anders'', gaat hij soms erg ver met zijn beschouwingen.
Daarnaast blijft Houllebecq als een criticus hangen. Er is geen moment van doorbraak. Er is geen oplossing voor het morele verval van de westerse cultuur. Houllebecq beschrijft de leegte en de ellende, maar net als bij de hoofdpersoon Michel zijn bij hem ook christelijke categorieen van genade en verlossing, van waardigheid en hoop afwezig. Wat dat betreft heeft de katholieke kerk zich goed opgesteld. In het boek ELEMENTAIRE DEELTJES wordt ons een wereld geïllustreerd van een mens zonder God. Van een wereld waarin de mens er ellendig aan toe is.
