Bron: Archivaris Erik Blomme, Historicus Etienne Dhont.

       Zie bibliografie.

Terugblik op de gemeenteverkiezingen vanaf 1830. Deel IV

Zetelverdeling gemeenteraadsverkiezingen.

Een schepen  is een openbaar bestuurder op plaatselijk niveau binnen een Belgische gemeente.Belgische gemeente. 

Die functie te vergelijken met de functie van minister in de federale of gewestelijke politiek. 

De schepen maakt deel uit van het college.

De voorzitter  OCMW  is volgens het Vlaamse gemeentedecreet sinds 2013 verplicht deel van het schepencollege.

1.               Zetelverdeling in het verleden (1830-2011).

a.     Tijdens het kiescijnsstelsel (1830-1893), waarbij slechts 2 % van de bevolking mocht kiezen, werden geen politieke lijsten ingediend. De kandidaten met het grootste aantal stemmen werden verkozen.

b.     Sedert de invoering van het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen in 1893 werden telkens twee of meerdere lijsten ingediend. Uitzondering daarop vormde het verkiezingsjaar 1926: er werd slechts één lijst met 10 katholieken en 3 liberalen ingediend, zodat er geen verkiezingen plaats hebben.

c.     Van 1895 tot 1921 is het meerderheidsstelsel van toepassing bij de zetelverdeling. Een partij dient minstens 25 % van de geldige stemmen te behalen. Als dit percentage niet behaald wordt, gaan alle zetels naar de meerderheidspartij.

d.    Kleit en Donk krijgen van rechtswege elk een gemeenteraadslid (van 1878 tot 1921). Is er maar één kandidaat, dan wordt deze op voorhand verkozen verklaard.

e.     Van 1895 tot 1976 mocht men stemmen voor één of meerdere kandidaten op één lijst of men mocht panacheren, d.w.z. stemmen op kandidaten op verschillende lijsten. Maar dan telde de stem slechts voor 1/11, 1/13 of 1/15 (naargelang van het aantal te begeven zetels).

2.               Huidig kiesdecreet van 8-7-2011 inzake zetelverdeling:

a.     Het aantal te verkiezen gemeenteraadsleden wordt bepaald door het aantal inwoners van de gemeente. Bij een toename van de bevolking met 2.500 eenheden en de fusie van de gemeenten in 1976 groeit uiteraard het aantal te begeven zetels. Het aantal zetels groeide van 9 in 1830, 11 sinds 1862, 13 sinds 1926, 15 sinds 1970 tot 27 sinds 1976.

b.    Een kiezer kan ofwel een lijststem - ook kopstem genaamd - uitbrengen, ofwel één of meerdere naamstemmen op één lijst. Het kiescijfer van een lijst, d.w.z. het totaal aantal uitgebrachte stemmen, is de som van de lijststemmen en van de naamstemmen. Bij de verdeling van het aantal zetels per lijst is het stelsel Imperiali van toepassing. Hierbij wordt het kiescijfer van een lijst telkens gedeeld door 1; 1,5; 2; 2,5; 3; 3,5; 4; 4,5; 5; 5,5; 6; 6,5; 7; enz. Dit betekent in de praktijk dat een lijst minimum 7,4% moet behalen om een gekozene te hebben en dit bevoordeligt uiteraard de grote(re) partijen.

Bij het stelsel D’Hondt, zoals wel van toepassing bij de verkiezingen op alle andere niveaus (Europees, federaal, regionaal en provinciaal), wordt het aantal behaalde stemmen gedeeld door 1, 2, 3, 4, 5, enz. Dit stelsel bevoordeligt de kleinere partijen. Een minimum percentage van 3,7% is dan slechts nodig in plaats van 7,4%.

c.     Bij de verdeling van de zetels op een lijst wordt niet enkel rekening gehouden met het aantal voorkeurstemmen van de kandidaten, maar ook met het aantal uitgebrachte lijststemmen. Deze worden verdeeld op basis van de volgorde van de kandidaten op de lijst. Hoe hoger het aantal lijststemmen, hoe meer gunstig gerangschikte kandidaten hiervan gebruik kunnen maken (gebruik van de pot). Dit is zeker belangrijk bij de bepaling van de volgorde van de opvolgers, die in de plaats komen van ontslagnemende raadsleden.

De verkiezingen verliepen langzamerhand democratischer maar de burgemeester en de schepenen worden nog altijd niet rechtstreeks verkozen maar binnen de winnende partij. Je kiest voor een partij, de partij doet de rest.

Het gemeentebestuur en een groot aantal bedienden en arbeiders zorgen dus voor het beleid van de gemeente. 

Eens surfen naar www.vlaanderen.be en zoeken: 

Wat doet een gemeente? dan beseft iedereen wel  dat een immense taak op de schouders van de verkozenen rust wat zich uit in verwezenlijkingen op allerlei vlakken. Meer en meer bevoegdheden worden door de federale regering en Vlaamse regering overgedragen naar de gemeenten. De provincie vecht voor haar bestaansrecht met allerlei zaken die wel nuttig zijn voor de bevolking maar feitelijk weinig te zien hebben met beleid. 

De grotere verantwoordelijkheid van burgemeester en schepenen weegt soms zwaar door. Ambtenaren worden soms geconfronteerd met heel moeilijke dossiers. Externe studiebureaus worden ingeschakeld die de plaatselijke situatie niet door en door kennen met soms nare gevolgen voor de gemeenschap.

Politiek is  een redelijk moeilijke materie, maar weinig inwoners van Maldegem trekken zich de politiek aan, tenzij ze een politieker nodig hebben.  Je moet terecht kunnen bij iemand die iets wat voor jou in orde wil brengen, een hellend, glad voetpad, verkeerslichten op heikele punten, heraanleg van wegen zonder voldoende plaats voor de fietsers, storende verkeersdrempels in het wegdek enz. 

Het is werkelijk  moeilijk om voor iedereen goed te doen!

Maar Maldegem ligt niet wakker van de politiek, de werkende generatie heeft amper tijd om adem te halen als ze afgepeigerd van hun werk komen via ellenlange  files onderweg, degenen die in Maldegem werken zijn tevreden en genieten van de infrastructuur en voor wie  niet kan werken door allerlei omstandigheden, wordt goed gezorgd via allerlei kanalen, daarom is Maldegem ook heel aantrekkelijk. Men zorgt voor alles. 

Daarom is het percentage van  ontevreden mensen in Maldegem zeer laag, behalve misschien diegenen die hoge belastingen moeten betalen. 

Wie geërfd heeft, hard gewerkt, gespaard en belegd wil ook een deeltje van de koek en wat minder (be)last(ing). 

De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, geldt hier dus ook. Belastingen worden niet altijd liefdevol onthaald, dus als er onvrede heerst komt het vaak uit die hoek…..

Bij grote projecten die het vertrouwde dorpsbeeld drastisch wijzigen is het wel aan te raden om blijvend rekening te houden met de visie van de bevolking van de gemeente. Het hoofdstuk ‘participatie van de burger’ in het gemeentedecreet omschrijft een aantal instrumenten die de burgers de kans geven om meer bij het beleid betrokken te worden. Een luisterend oor voor de buurtbewoners die te maken hebben met grote veranderingen in hun straatbeeld, vooraf inlichten is ook altijd mooi meegenomen. Een grotere betrokkenheid van de burger draagt bij tot de democratie, het verhoogt de acceptatiegraad van het optreden van het gemeentebestuur en het zorgt voor de verbetering van het gemeentebeleid. Op die manier wordt veel ongenoegen vermeden en lijkt alles democratischer. Niemand is almachtig. Eens surfen naar ‘gemeentedecreet’, dat zegt dat inspraak van de bevolking aanbevolen wordt bij belangrijke plannen die het beeld van de buurt van de bevolking wijzigt in de gemeenten. Een inspraakgericht bestuur zorgt voor een democratisering van de plaatselijke samenleving. Personen en groepen die verder verwijderd zijn van het middelpunt van de politieke macht, krijgen zo ook de kans om hun zegje te doen. Wanneer de burger zijn bezwaren en opmerkingen gemakkelijk kan uiten en er rekening wordt mee gehouden betekent dat ook een vorm van rechtsbescherming.

Samenstelling van de huidige gemeenteraad

De Maldegemse gemeenteraad, burgemeester,  27 raadsleden en OCMW-voorzitter hebben allen hard gewerkt voor een beter Maldegem met veel werkgelegenheid en de bevolking is er dankbaar voor. 

Dit jaar, na de verkiezingen van oktober, zijn er misschien enkele andere gezichten maar meestal blijven heel vaak jarenlang dezelfde mensen in het gemeentebestuur. 

Allen heel gedreven mensen die het beste voor hebben met Groot-Maldegem.

Als je de politieke tendens nagaat sinds 1830 dan merk je dat op die 188 jaar beleid bijna altijd de katholieke partijen het haalden op de andere in Maldegem:

1.     Van 1830 tot 1885: periode van unionisme en liberaal overwicht

2.     Van 1885 tot 1933: periode van volstrekte meerderheid van de katholieke partij

3.     Van 1933-1944: periode van volstrekte meerderheid van de Christen Vlaamsche Volkspartij (Vlaams-nationaal)

4.     Van 1944 tot 1983: periode van katholiek overwicht

5.     Van 1983 tot 2013: periode van volstrekte meerderheid van de CVP/CD&V Van 2013 tot 2019: coalitie tussen CD&V en Groen die zich inzette voor een beter milieu.

Wie eens surft naar de website www. Jaarboeken Ambacht.be kan prachtige artikels zelfs digitaal lezen over de politieke geschiedenis van Maldegem door de jaren heen, geschreven door uitmuntende schrijvers.  

Ook eens surfen naar ‘gemeentedecreet’.

Dank zij een grondige studie van diverse publicaties kon historicus ETIENNE DHONT een prachtige serie over de politieke geschiedenis in Maldegem verwoorden die gebracht wordt in Vrij Maldegem door M. Posman. Foto internet. (wordt vervolgd).