Hoewel het misschien raar klinkt moeten we eerst stellen dat Kerstmis in
de eerste periode van het Christendom helemaal niet bestond.
Er werden door de Christenen die de eerste 200 jaar na Christus leefden
geen kerst gevierd.
Er was in die tijd niemand die zich bezig hield met “het kindje Jezus”
of de geboortedag van Jezus. Het was niet eens de gewoonte om een
verjaardag te vieren, enkel de Romeinen vierden verjaardagen.
Voor de Christenen en de Joden was het daardoor helemaal ondenkbaar
om een dergelijk feest te vieren.
Naarmate de Christenen zich meer en meer uitbreidde onder de heidense
volkeren, kwamen ook steeds meer heidense gebruiken binnen de
leefwereld van de Christenen.
Romeinen die gewend waren hun verjaardagen te vieren, stopte daar
niet altijd mee nadat ze bekeerd waren tot het Christendom.
In 221 na Christus opperde Julius Africanus als eerste dat het goed zou
zijn 25 december als gedenkdag in te stellen voor de geboorte van
Jezus Christus. Julius Africanus was een belangrijke Romeinse legerofficier.
Julius was een vriend van Koningen en keizers en bekeerd tot het christelijk geloof.
Omdat de Romeinen op 25 december al een feest vierden ter ere van hun
God Mitras vond Julius dat een goede ‘tegenhanger’.
Mogelijk heeft Julius niets verkeerds in de zin gehad omdat we moeten
beseffen dat het vieren van een verjaardag voor een Romein een erbetoon
was aan de jarige.
Niet zozeer het idee om de geboorte van Jezus Christus te gedenken,
maar vooral de dubieuze datum 25 december viel niet in goede aarde bij
veel bisschoppen. Toch begon het idee om de geboorte te vieren steeds
meer zijn ingang te vonden in de toenmalige christelijke wereld.
De eerst keer dat er melding wordt gemaakt van een ‘ kerstachtige’ feest
is in Egypte. Clement van Alexandria beschrijft:
“Daar waren enkele nieuwsgierige theologen, die niet alleen het jaar maar
ook de dag van Jezus geboorte hebben toegewezen. Zij plaatste deze dag
op 20 mei in de achtentwintigste jaar van Keizer Augustus Strom.,I,hoofdstuk 21
Er werden fouten gemaakt door aan te nemen dat de Joodse maanden gelijk
liepen met de Europese maanden.
De eerste Joodse maand is ‘NISAN’ en begint in onze derde maand ‘maart’.
Ze dachten dat de 4^e maand waarin zij meenden dat Christus geboren was,
hetzelfde was als de 4^e maand van hun eigen kalender. Anderen kwamen
door een combinatie van dit soort rekenfouten uit op bv. 20 April.
In eerste instantie begon iedereen het feest van de geboorte van Christus
te vieren op een dag die hen goed uitkwam.
Rond 300 na Christus begon er steeds meer strijd te komen over de te
vieren datum van de geboorte van Jezus Christus.
De bisschoppen bestookten elkaar met argumenten om de door hem
gestelde datum algemeen te maken.
25 December: deze dag viel samen met de al geldende feestdagen binnen
het Romeinse Rijk.
6 Januari: vooral in het oosten van de toen geldende wereld.
Ook daar ging het om een reeds geldende feestdag.
De naar onze tijdrekening steeds schuivende Joodse Chanukkaviering.
Dit feest wordt ook in onze decembermaand gevierd. Doordat de Christenen
zich steeds verder afscheidden van hun joodse achtergrond verviel het
Chanukka feest al snel.
Onder druk van Keizer Constantijn de Grote werd 25 december steeds
populairder. In 312 na Chr. Zag hij een visioen van een kruis en de woorden
‘in hoc signo vinces ‘ wat betekent: ‘ door dit teken zult gij overwinnen’.
De bekering van Constantijn betekende dat de Christenen voor het eerst in
meer dan 300 jaar niet meer vervolgd werden of als tweederangs burgers beschouwd.
Omdat met eenheid wilde en onderwerping aan het pauselijk gezag besloot
Paus Liberius in 354 na Chr. Dat 25 december de geboorte van Jezus Christus
gevierd zou worden met een speciale kerst mis.
De Oosterse roomse kerken ( Oost Orthodox) gaven hier geen gehoor aan
en vieren tot op heden kerst op 6 december.
De Roomse kerk kent deze datum tot op heden als Epiphany.
(Epiphany is het feest van de van Jezus Christus.
Er is verschil tussen de kerken over welk moment nu precies gevierd dient te worden.
Sommigen zeggen dat het, het moment van de doop van Jezus Christus is,
omdat daar God hem openbaart door te zeggen dat het Zijn zoon was.(Lucas 3:23)
Er zijn er ook die de bruiloft te Kana, het eerste openbaar wonder ( Johannes 2:11)
als moment van openbaring van Zijn bediening zien.
Deze voorbeelden geven aan dat het allemaal niet zo eenvoudig was om een vaste
dag overeen te komen. Het duurde tot het einde van de 5^e eeuw voor men
uiteindelijk op hetzelfde spoor kwam.
Men kwam overeen, behalve de Oost orthodoxe kerken, dat 25 december
kerstdag zou zijn en 6 januari Epiphany.

Dat deze datum dus niet op een bijbelse of historische basis gekozen is,
is door de jaren heen op de achtergrond geraakt.