Het hanenseizoen is opnieuw op gang geschoten en voor de folkloreliefhebbers kunnen we hier meedelen dat de zettingen van vorige zondag 9 september 2018 mooi in beeld werden gebracht. Enerzijds hebben we de gastzetting van het ingekrompen verbond van de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers in café Flandria op de Wapenplaats in Wakken. WTV-Focus maakte daar een reportage van die s avonds nog in de huiskamer kwam bij de kijkers van de Westvlaamse TV. Ook de zetting in Markhove in Kortemark werd in beeld gebracht door documentair fotograaf Lodewijk Deleu en is te zien op ikwashier.live 
Het seizoen is eigenlijk al gestart met de traditioneel geworden startzetting op 28 augustus in Koolskamp. Maar vanaf zondag 9 september start het circuit van wekelijkse zettingen in de twee verbonden. Enerzijds hebben we de zgn. Ronde van Ardooie met maatschappijen in Ardooie (in De Biekorf en op Hondenplein), Kortemark (Markhove) en Moere (Molenhof). Anderzijds zijn ook de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers actief in Kanegem (Den Kalkhoven) en Zingem (Paradijs). Daar hebben de Beekkraaiers Kruishoutem afgehaakt, maar er zijn wel nog een paar zettingen gepland in Rembrandt te Kruishoutem. Dit verbond heeft trouwens ook zettingen gepland in Waregem, Nazareth en Bellem. Het verbond Ardooie speelt op 30 december in centr. Hasam in Handzame.
Op zondag 9 september konden de Westvlaamse tv-kijkers nog eens kennismaken met het Hanenzetten als Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het was een organisatie van de Kanegemkraaiers van voorzitter Germain Vanpoucke. Dank zij het commentaar van Peter Van Heuven en de passende uitleg van Germain en Eddy Callewaert kregen we een goed beeld over het reilen en zeilen van de liefhebberij.
"Ooit waren ze heel populair, maar nu zijn hanenkraaiwedstrijden met uitsterven bedreigd. Vanochtend verzamelden een tiental krieleniers in Wakken voor een hanenzetting. Nu de zomer op zijn einde loopt en de vinken stoppen met zingen, is het gedaan met vinkenzettingen. Maar niet voor de echte die-hards, zij gaan gewoon door met hanen. Tijdens een hanenzetting turven de spelers op een stok hoe vaak de haan kraait. De haan die het vaakst kraait, is de winnaar. In de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw waren hanenkraaiwedstrijden erg populair in onze provincie."
Germain Vanpoucke leidde de zetting en gaf kort commentaar: Het is amusement. s Zomers spelen ze met de vinken, in de winter met de hanen. Thuisspeler Eddy Callewaert vervolgde: De vinken fluiten niet meer, vanaf 1 september komen de haans aan bod. Zo zijn we heel de tijd in beweging. Tijdens deze zetting in Wakken turven een tiental spelers op een stok hoe vaak de hanen kraaien. Wie het meest kraait is de winnaar. In de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw waren de hanenkraaiwedstrijden nog heel populair in onze provincie. Als ik hoor bij oude mensen dan waren er veel clubs, ja twee clubs op een parochie. En dan waren er haans, als ge eentje had van 800, had je een goede. Maar nu als ge een hebt van 800, dan is hij om weg te doen of hij moet dood. Met 800 bedoelt Eddy het aantal keren dat een haan kraait in één uur.
Organisator Germain Vanpoucke beëindigt na één uur de wedstrijd met het signaal : latten op de grond. Echte tophanen kraaien tot 4000, vervolgt Eddy Callewaert. Wekelijks zijn er wedstrijden, maar de opkomst wordt steeds kleiner. Het hanenzetten is aan het uitsterven. Germain Vanpoucke daarover : Een jonge mens krijgt ge niet meer buiten. Ze mogen niet meer met een bal op straat spelen. Ze spelen niet meer op straat ook, maar met iets anders spelen ze ook niet meer buiten. Ze zitten op een stoeleke aan de computer. Eddy: Bij ons in de club zijn we nog met 14 en aan de kanten van Ardooie met een 24-tal. Het zijn al dezelfde. We vinden niemand die ooit eens wil meegaan. Het is wel vroeg opstaan s morgens. Ge kent dat, jonge gasten. Ze komen maar thuis als wij opstaan.
REPORTAGE WTV
In Kortemark filmde documentair fotograaf Lodewijk Deleu van ikwashier.live de zetting rond Markhove. Meteen krijgt iedereen in zijn folklore-verzameling een goede kijk op het Hanenzetten in West-Vlaanderen. Uitleg hier werd gegeven door Monique Dieussart, gewaardeerd gewestleidster van het West-Vlaams verbond van hanenzettingen. Het gaat om de eerste wedstrijd in Kortemark voor het nieuwe seizoen. We schrijven in om 9 u. en de zetting gaat door van 9.15 u. tot 10.15 u. Eerste aankondiging wordt gegeven twee minuten voor de start. Eén minuut voor aanvang wordt het sein hanen in de bakken gegeven. De wedstrijdleider staat zichtbaar opgesteld voor alle spelers en bij de start gaat de arm naar beneden en roept hij tekenen.
Monique: We zijn nog maar september en er zitten hier wel jonge haantjes in en die willen wel eens haperen van eu, eu,eu, maar dat telt natuurlijk niet. De haan moet in principe minimum drielettergrepig kraaien, maar in praktijk worden tweeledige kraaien al geturfd. We zijn geëvolueerd dat er niet veel echt drie- en meerledige kraaiers meer zijn in de zettingen. Elke maatschappij (Ardooie, Moere en Kortemark) heeft zijn keurder. Het eerste kwartier keuren we niet omdat sommigen nog een beetje brabbelen. Na het kwartier is er keuring en als de haan nog teveel slechte kraait dan krijgt hij een kruisje. Als ze drie kruisjes hebben mogen ze niet meer gezet worden. We tekenen nooit onze eigen hanen, we moeten opschuiven van links naar rechts en we tekenen dan zogezegd de haan van onze gebuur, want anders zou er geknoeid kunnen worden. Er zouden er anders misschien wel inzitten die proberen te zeuren, vooral naar de kampioenschappen toe. Maar er zijn weinig problemen, een hanenspeler is over het algemeen eerlijk.
Vorig jaar hebben we hanen gehad van door de 4000, maar dat zijn dan de hele rappe. Vandaag zijn er twee van meer dan 3000. Tussen de 3000 en 4000 hebt ge een aantal goeie. Maar onder de 3000 is het niet vet meer. Vorig jaar hadden we er 12 die boven de 3000 zaten. Het is een sport waar het aantal liefhebbers sterk minderen. Jonge gasten komen er niet meer. Het is een beetje aan het uitsterven zoals ook de duivensport en vinkensport. Vandaag hadden we 15 deelnemers. Over 14-dagen waren er 18. We hadden er enkele jaren geleden nog in de dertig. Het loopt wel zo een beetje op zijn einde.
We spelen met krielhaantjes en ieder jaar wordt dat opnieuw gekweekt. Er zijn er ook wel die 3-4 jaar kunnen meegaan, maar meestal zijn het jonge haantjes dat we kweken. Nu zitten we bij het begin van het seizoen, waarin we nieuwe haantjes uittesten. Als ze niet heel goed zijn, proberen we andere. Vanaf december beginnen de kampioenschappen, 4 kampioenschapszettingen en 3 gewestzettingen. Voor de rangschikking telt de haan. Het moeten altijd dezelfde hanen zijn en ge moogt met dezelfde haan niet in verschillende maatschappijen kampioen worden, dat kan enkel met verschillende hanen. Het zou te gemakkelijk zijn om als ge een heel goede haan hebt om in de verschillende maatschappijen met dezelfde haan overal kampioen te spelen. We spelen van 1 september tot de laatste zondag van maart. Dan begint het vinkenseizoen en heel wat hanenliefhebbers spelen ook met de vinken.
Na een uur stelt de wedstrijdleider zich terug op met de arm omhoog en roept regels in de grond, het sein voor einde wedstrijd. Er komt heel wat organisatie kijken bij de zetting. Vooral de regels (tekenlatten) op juiste afstand van elkaar leggen. Afstand wordt aangeduid met een lint of metaaldraad, waar de regelnummers aan zijn gehecht. Vooraf moet aan gemeente toelating gevraagd om het parcours langs de straat af te zetten, enz. Na de zetting worden de getallen genoteerd van het aantal kraaien van de verschillende hanen, de regels weggehaald op een kar, de draad met regelnummeraanduiding opgerold, enz.
De uitslag wordt dan opgemaakt en we houden nog een tombola. We gaan rond met lotjes. Een hanenzetting organiseren kost ook geld. We halen ons geld dan bij sponsors, maar die zijn er nog heel weinig op het ogenblik. De cafébaas sponsort hier. En er is ook iemand die gesponsord heeft met bloemen vandaag. Maar we zijn eigenlijk een goede vriendenclub. Dat is zo. Bij de hanen is dat eigenlijk altijd zo geweest dat we een heel grote vriendenclub zijn."
Dank aan Lodewijk Deleu voor de mooie productie.
|
