Op zondagvoormiddag 17 januari 2010 van omstreeks 9 tot 10.30 u. kunt u op de hippodroom in Waregem kennis maken met een oud volksvermaak, nl. een hanenzangwedstrijd. Zowat een halve eeuw geleden werd op die locatie al een kampioenschap gespeeld voor krieleniers (zo worden analoog met de beter bekende vinkeniers de liefhebbers genoemd, die met hun haan deelnemen aan kraaiwedstrijden). De wedstrijd volgende zondag is de 4de memorial Prudent De Stoop. Inschrijving en prijsdeling gaan door in Taverne Vifana Holstraat 66 aan de overzijde van de hippodroom te Waregem. De wedstrijd werd aanvankelijk aangekondigd voor 20 december, maar kon wegens uitzonderlijke sneeuwval toen niet doorgaan. Nu is er wel concurrentie met een henenzetting in Moere van de West-Vlaamse Hanenbond.

Hier een beeld van de hippodroomzetting in 2007 met Catherine De Stoop, dochter van Prudent

De hanenzetting van 17 januari 2010 op de hippodroom moet bij vele Waregemnaars ook herinneringen oproepen aan de glorieuze tijden voor dit volksvermaak. Zowat een halve eeuw geleden werd hier op de hippodroom een herkansing van het kampioenschap van België gespeeld met 500 deelnemende hanen. De volledige omloop van de hippodroom was nodig om alle hanen te kunnen opstellen. De hippodroom in Waregem was dus niet alleen een gedroomde trefplaats voor paardenwedrennen en belangrijke atletiekcrosswedstrijden, maar hier werden ook nog verschillende kampioenschappen voor hanenzang betwist.

Prudent De Stoop was één van de deelnemers en organisatoren van krieleniers-kampioenschappen.  Met de Waregemse Kraaiers heeft hij trouwens meerdere hanenzettingen op de hippodroom helpen organiseren. Zelf maakte Prudent De Stoop al als  jonge gast van 15 jaar kennis met het volksgebruik van hanenzangwedstrijden en als voksmens werd hij onmiddellijk gebeten van die microbe. Hij  woonde in Waregem stond aan de wieg van de Waregemse Kraaiers met lokaal in de Steeple en zettingplaats op de hippodroom. Later was hij ook één van de stichters van de Leiekraaiers in Sint-Eloois-Vijve en bouwde deze maatschappij in korte tijd op tot de boeiendste vereniging binnen de Algemen Krieleniersbond AKRIBO. De memorial Prudent De Stoop is dus zeker op zijn plaats op de hippodroom.

De 1^e grote herdenkingswedstrijd Prudent De Stoop had plaats op zondag 26 november 2006 in Café Tempo langs de Waregemseweg aan de kerk in Wortegem. Deze memoriaal is volgende zondag al aan zijn vierde jaargang toe en komt met de hippodroom in Waregem terug naar de roots van Prudent. Voor de Tweede Wereldoorlog hadden we in Waregem al de hanenmaatschappij de Blijmoedige kraaiers op het Leeuwke en ook elders in Waregem kunnen we voor hanenkraaiwedstrijden zeker al teruggaan tot in de jaren ’30.   

Op 2 juni 1957 werd het Waregemse hanenverbond gesticht met De Beekkraaiers in café Steeple Chase bij Richard Vercaemst, De Statiekraaiers in café Leopold bij Verleye Valère; De Ballingkraaiers in café Kantientje bij Peirens André, De Lustige kraaiers in Café De Sneppe bij Vercruyssen K en De Churchillkraaiers in café Royal bij Tronquoi Gilbert. In Nieuwenhove waren er de Verenigde Kraaiers in Huis van Commerce bij Wed. Alfons Vandeputte en liefdadigheidszetting in café Zonnestraal bij Aloïs Magherman. In Beveren-Leie kenden we de Ganzekraaiers in Sport Echo bij Haesebrouck en in Desselgem werden de Gildekraaiers opgericht in De Gilde. Later volgden in Sint-Eloois-Vijve de Leiekraaiers in café De Transvaal.  

Hanenzetting

Het hanenzetten is een oude volkssport die meestal in Oost- en West-Vlaanderen georganiseerd wordt. In Nederland noemt men het hanenkraaiwedstrijd of hanenzangwedstrijd. Volgens de overlevering bestaat de volkssport zeker al een eeuw. Omstreeks 1900 waren er al hanenzangwedstrijden in het kader van belangrijke ornithologische bijeenkomsten in Antwerpen en Brussel. Ook in Wallonië is het volksgebruik in geschriften bekend sedert die eeuwwisseling.

De Vlaamse liefhebbers komen (meestal) de zondagvoormiddag met hun hanenbak naar de zetting waar de haan gedurende 1 uur (van 9u15' tot 10u15') op een rustige plaats kan kraaien. Hier bij ons is het volksgebruik goed vergelijkbaar met de vinkenzangsport, maar de kooien voor hanen zijn een stuk groter. De hanen zijn ook bij het begin en het eind van de wedstrijd te zien als ze verhuizen van hun hanenzak naar de hanenbak en omgekeerd.

Als het startschot gegeven wordt, beginnen de liefhebbers te tekenen op de lat. Voor elke goede kraai komt er een streepje bij! De keurders doen de ronde om te zien of de hanen wel kraaien volgens de aangenomen normen.  Diegene die teveel slechte kraait (6 op 30 bij de vierledige of  8 op 30 bij de drieledige) wordt uitgesloten. Na een uur wordt geroepen: "latten op de grond". De haan met de meeste kraaien is gewonnen!

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie- en vierledige hanen. De vierledige  hanen kunnen 2000 kraaien per uur halen en de drieledige zelfs meer dan 3000 kraaien per uur! Na de zetting worden de ringen van de hanen gecontroleerd. De nummers op de gesloten ringen moeten namelijk overeenkomen met de nummers op de inschrijvingsbriefjes. Als blijkt dat dit niet zo is, wordt de haan uitgesloten. De kraaien worden door de keurders op de inschrijvingsbriefjes vermeld om daarna gerangschikt te worden. Dan verhuizen de spelers naar het clublokaal waar de rangschikking bekend gemaakt wordt en de prijzen uitgereikt worden. De baasjes kunnen met een bloemetje of een andere naturaprijs en een kleine geldprijs naar huis.

De krieleniersport is een leuke hobby waar je niet alleen de zondagvoormiddag kan van genieten maar waar je elke dag opnieuw met je haan en zijn kippen moet bezig zijn. Deze krielen worden speciaal hiervoor gekweekt ( in de volksmond noemt men ze ‘Engelse haantjes’) en door hun baasjes uitstekend verzorgd en vertroeteld. Er zijn hier momenteel nog twee groepen waar hanenzettingen op deze manier georganiseerd worden.  In Oost-Vlaanderen telt  De Vlaamse Kraaiers (De.Vla.Kra., opvolger van de Algemene Krieleniersbond) met nog 3 maatschappijen: Zingem (de Klubkraaiers), Kruishoutem (de Beekkraaiers) en Machelen (de Statiekraaiers). In Olsene hebben de Leiekraaiers na ruim vijftig jaar bestaan onlangs hun activiteit gestopt. In dit verbond wordt hoofdzakelijk met vierledige hanen gespeeld. Het verbond West-Vlaanderen telt 3 maatschappijen: Eernegem, Torhout en Ardooie. Hier wordt drieledig gespeeld.  Het spelreglement kan dan wel iets verschillen maar de haantjes kraaien overal!

Een paar keer per jaar wordt er ook in open bakken gespeeld. Hier gaat het dan om de pronostiek en het meest aantal kraaien. Deze manier van spelen is overgewaaid vanuit Limburg en wordt binnen gespeeld in een zaal, een overdekte ruimte of tuin van de uitbating. Ook in Nederland speelt men veelal op die manier. Bij deze tak van de liefhebberij kraaien de hanen minder en worden veelal ook andere rassen van hanen in wedstrijd gebracht. Toch wordt ook de speelwijze naar het ‘meest aantal kraaien’ ook in Nederland nog gehanteerd. Zo gaat dit jaar op 29 december 2009 nog een dergelijke Hanenkraai-wedstrijd door in Twello.

Jan Woudenberg uit Twello meldde ons onlangs de speelwijze aldaar. In Twello kende hun wedstrijd vorig jaar nog een 70-tal deelnemende hanen. Winnaar is de haan die het meest kraait over een relatief korte periode van 5 of 10 minuten. Er wordt binnen gespeeld en men beschikt er slechts over zes naast elkaar opgestelde kooien, zodat de wedstrijd over verschillende series van 6 hanen dient te gebeuren. “We hebben een houten kooi waar 6 hanen in kunnen, voorzijde is voorzien van gaas, aan de achterzijde zitten 6 deurtjes. Voor de kooi hangen we een doek, deze halen we op en dan gaat de tijd in b.v. 5 minuten, we gebruiken hiervoor een eierwekkertje. Voor elke haan zit een persoon, welke bij elke keer dat de haan kraait, een erwtje in een bekertje stopt. Na 5 minuten stopt deze ronde, wordt het aantal erwtjes in de beker geteld en komen er nieuwe hanen in de kooien. De haan welke het meeste gekraait heeft, is dan gewonnen. Voor ons is het puur vermaak en met een borreltje erbij is het toch weer gezellig. Ook kun je een gokje wagen en maken we een kaart waarop je een hokje aan kunt kruisen voor welke haan het meeste kraait. Dit kan omdat ze vooraf op geven hoeveel hanen er mee doen. De winnaar wint dan een geldbedrag.

14-01-2010, 19:12 geschreven door joske