Het bloed DEZE PAGINA WERD REEDS OVERGEZET NAAR WWW.GEZONDHEIDSHOEKJE.COM. Voor meer informatie en documentatie over het bloed kunt u zich daartoe wenden.
DIT THEMA WERD REEDS OVERGEPLAATST NAAR ONZE VERNIEUWDE WEBSITE WWW.GEZONDHEIDSHOEKJE.COM . Voor meer info en documentatie kunt u zich daarheen wenden
22-03-2006
Zenuwen - hersenen
Neurologie
1. Anatomie Het neurologisch stelsel of zenuwstelsel bestaat uit: * de grote hersenen * de kleine hersenen * de hersenstam * het centrale zenuwstelsel * het perifere zenuwstelsel * de zenuwcel * de uitlopers van de zenuwcel * de meylineschede * het ruggenmerg
De zenuwen staan in verbinding met alle delen van het lichaam. Al die zenuwen bestaan uit zenuwcellen en elke zenuwcel bestaat uit een cellichaam met de uitlopers. Die zenuwcellen zijn omgeven door de meylineschede.
2. Fysiologie 2.1 Doel van het zenuwstelsel Het zenuwstelsel neemt ook heel wat taken voor zijn rekening: * Hij stuurt de spierbewegingen aan * Hij verwerkt de zintuigelijke prikkels die we opvangen (horen, zien, voelen, ruiken, smaken) * Hij stelt ons in staat om de hersenen te gebruiken * Hij zorgt voor onderlinge verbindingen en impulsoverdracht in de hersenen * Hij zorgt voor verbindingen en impulsoverdracht tussen de hersenen met de rest van het lichaam
2.2 Het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel, hoe zit dat? Grof uitgedrukt bestaat het CZS (centrale zenuwstelsel) uit de hersenen en het ruggemerg. Wanneer we het CZS en het PZS (perifere zenuwstelsel) samen nemen, dan spreken we over het gehele "zenuwstelsel"
3. Pathologie 3.1 EPILEPSIE Wat? Epilepsie word in de volksmond de "vallende ziekte" genoemd. Tijdens een epilepsie-aanval zijn de hersenen overprikkeld en gaan ze ontladen. Je kan het vergelijken met een tijdelijke kortsluiting in de hersenen. Het is nie zo zeer de duur van de aanval die van belang is, maar wel de plaats in de hersenen waar de ontlading plaatsvind.
Wie? Er kan sprake zijn van erfelijkheid. Men kan ook éénmalig een aanval hebben, maar pas wanneer er herhaaldelijk aanvallen voordoen kan men effectief spreken van een epilepsie-patiënt. Uit onderzoek is ook gebleken dat mensen met een verstandelijke handicap vaker last hebben van epilepsie
Oorzaken? Tumor Hersenvliesontsteking (meningitis) Moeilijke geboorte Ongeval Hersenbeschadiging of hersenafwijking Zonder enige oorzaak (idiopatisch)
Risicofactoren? (die een aanval kunnen uitlokken:) Weinig slaap Spanning Heftige schrik-reacties Lichtprikkeling Alcoholgebruik Menstruatie Koorts
Soorten? De verschillende soorten aanvallen ontstaan door een plotse verstoring van het elektrische evenwicht in de hersenen. De vorm van de epileptische aanval hangt samen met de precieze plaats in de hersenen waar de elektrische ontlading zich bevindt. Ook het aantal hersencellen dat bij de ontlasting betrokken is speelt een rol. Het is niet altijd duidelijk te zien of de patiënt nu lijdt aan een petit mal of een grand mal. De aanval kan ook van het ene type overgaan naar het andere.
- Petit Mal Een deel van de hersenen raakt overprikkeld, waarbij er sprake is van een korte bewustheidsdaling waarbij de patiënt zijn bezigheid onderbreekt en star voor zich uit kijkt. Na deze aanval hervat de patiënt gewoon z'n werk en is hij zich vaak niet bewust van wat er gebeurt is.
- Grand Mal De grand mal, is de grote broer van de petit mal. Hij is een stuk heviger dan de voorgaande. Bij deze aanval zijn er een paar fases te herkennen: 1. de patiënt raakt buiten bewustzijn, verstijft en komt in kramptoestand. De patiënt rolt met de ogen en bijt op de tong 2. de patiënt maakt schokkende bewegingen, er is een snurkende ademhaling te horen 3. de patiënt ontspant en keert terug tot bewustzijn Meestal herrinnert de patiënt zich niets na de aanval.
Onderzoek? (voor meer info, zie "pathologie in het algemeen" op deze site) EEG CT MRI
Preventie? Bij epilepsie betekent preventie niet dat er een zekerheid zal zijn dat de aanvallen niet meer terugkeren. Het zijnlleen maar tips die een epilepsie-patiënt beter in acht houdt om de kans op een aanval te verkleinen: - Voorzie genoeg slaap - Vermijd caffeïnehoudende producten - Stoppen met roken - Wees nauwkeurig met het innemen van de medicijnen die de arts je voorschreef - Probeer een regelmatig leven te leiden
Behandeling? Bijna bij elke epilepsie-patiënt wordt er gebruik gemaakt van medicijnen. Deze helpen om de symptomen te bestrijden. De aandoening op zich is niet te genezen. Medicinale behandeling Anti-epileptica
Chirurgie Epilespie - chirurgie kan enkel worden toegepast bij mensen waarvan de epilepsiehaard duidelijk gelocaliseerd kan worden, waarbij medicijnen onvoldoende of niet reageren en/of als er onaanvaardbare bijwerkingen optreden bij het gebruik van de anti-epileptica.
3.2 MULTIPLE SCLEROSE (MS) Wat? Ms is een aandoening waarbij er in de hersenen en in het ruggenmerg ontstekingen voorkomen, die de zenuwen aantasten en verharden.
Wie? Inwoners van noordelijke landen zijn vaker het slachtoffer Meestal begint ms rond het 20ste a 40ste levensjaar.
Symptomen? Signalen? Klachten? Zenuwpijnen, vooral aan het gezicht Evenwichtproblemen Gevoelsproblemen Onhandigheid Verlamming Extreme vermoeidheid Gezichtsstoornissen Erectiestoornissen of ejaculatieproblemen
Behandeling? Aanpassing van levenswijze Extreme warmte/koude vermijden Vermoeidheid tegen gaan Stress, spanning vermijden
Medicinale behandeling Prednisonkuur
Andere behandelingswijzen Kinesitherapie
3.3 PARKINSON Wat? Parkinson is een aandoening waarbij de cellen in de hersenen die Dopanine produceren afsterven. Dat zorgt ervoor dat de verbinding tussen de hersenen en de spieren minder goed verloopt. Een tekort aan deze stof veroorzaakt beven, stijfheid, traagheid,...
Wie? Meestal begint de ziekte tussen het 50ste en 55ste levensjaar.
Oorzaken? Risicofactoren? Erfelijkheid Aderverkalking in de hersenen CO-vergiftiging Gebruik van bepaalde medicijnen
Behandeling? Medicinale behandeling Is gericht op de verschijnselen die Parkinson met zich meebrengt: hij remt de afbraak van Dopamine af, verhoogd de hoeveelheid Dopamine en zorgt ervoor dat de hersenen een grotere gevoeligheid vertonen voor de stof.
Chirurgische behandeling
3.4 POLIO - KINDERVERLAMMING - POLIOMYELITIS Wat? Polio is een vorm van verlamming die vooral bij kinderen voorkomt.
Wie? Het zijn vooral kinderen (zoals de naam al zegt) die ermee te maken hebben maar volwassenen kunnen eveneens last krijgen van de ziekte. Mannen zijn ook vatbaarder voor deze ziekte.
Oorzaak? Er zijn 3 verschillende virussen die polio kunnen veroorzaken, maar elk van hen doet uiteindelijk hetzelfde. Het virus valt bepaalde cellen in het ruggenmerg aan waardoor er verlammingsverschijnselen ontstaan. Dit virus wordt meestal opgelopen in minder goede hygiënische omstandigheden.
Symptomen? Signalen? Klachten? Spierpijn Minder spierstevigheid Snel koud hebben Verlammingsverschijnselen Slik en/of ademhalingsproblemen
Risico? Blijvende schade aan de zenuwen - hersenen Hersenvliesontsteking (menigitis)
Preventie? Vaccinatie tegen polio (verplicht!) Goede hygiëne
Behandeling? Aanpassen van de levensstijl Goede hygiëne voorzien Bedrust
Medicinale behandeling Er bestaan nog geen geneesmiddelen die polio kunnen genezen. Men kan alleen de symptomen verlichten
3.5 AFASIE Wat? Afasie is een taalfunctiestoornis omwille van hersenbeschadiging. Bij deze aandoening kan de persoon niet meer uitdrukken wat hij wil. Hij/zij kan het voorwerp voor zich zien liggen, maar kan niet uitdrukken wat het is, terwijl hij/zij dat wel weet.
Wie? Afasie is een verworven aandoening; dat betekent dat de patiënt vroeger geen problemen had met de taalfunctie.
Oorzaak? De oorzaak van afasie ligt in een hersenletsel, meestal zijn deze hersenletsels ontstaan door hersenvaataandoeningen zoals C.V.A's (herseninfarct, hersenberoerte,...)
Symptomen? Signalen? Klachten? De patiënt kan zich moeilijk gaan uitdrukken Veel twijfelen aan het woordgebruik Depressie Onmacht Gedragsverandering
Behandeling? Afasie is op zich niet te behandelen. Men kan wel de achterliggende oorzaak zo goed mogelijk proberen te verhelpen en daarnaast ook gebruik maken van een paar praktische tips. Er bestaan immers verschillende communicatie-hulpmiddelen voor mensen met afasie. * Maak oogcontact met de afasie-patiënt * Geef hem/haar de tijd om het woord te zoeken * Training kan ook helpen * Logopedie is in sommige gevallen ook nuttig * Verbeter de patiënt niet altijd * Als je niet zeker bent dat je begrepen hebt wat de persoon wou zeggen, herhaal het dan in je eigen woorden * Kies een goede omgeving voor een gesprek: rustig, stil, niet druk etc
3.6 STRESS Wat? Als men in het dagelijkse leven over stress spreekt, heeft men het meestal over negatieve stress. Het is nu eenmaal zo dat elke mens regelmatig te kampen krijgt met stress en in sommige gevallen is dat ook noodzakelijk. Zo is stress vb de verantwoordelijke voor de vecht-vlucht reactie's van iemand en die zijn natuurlijk noodzakelijk. In andere gevallen ervaart men stress als negatief. Stress is dus een specifieke reactie van het lichaam (het lichaam zet zich in uiterste staat van paraatheid) ten gevolge van de ervaring van bepaalde prikkels. Nadat de grootste spanning opgetreden is, vloeit de stress-spanning ook na verloop van tijd weg.
Wie? Risicofactoren? Iedereen krijgt vroeg of laat te maken met zowel positieve als negatieve stress. Jonge mensen hebben vaker last van stress, voor een stuk heeft dat te maken met het vermogen tot assertiviteit en relativatie. Volgens onderzoek zouden vrouwen gevoeliger zijn hiervoor dan mannen. Ingrijpende veranderingen in het menselijk leven kunnen voor een hevige stressreactie zorgen. Denk vb maar aan het veranderen van werk, overlijden van een partner, voor het eerst een voordracht geven op het werk, een huwelijk, een zwangerschap, pensioen, scheiding...
Risico? Wanneer men gedurende een lange(re) periode te maken heeft met stress, kan dat voor uitputting zorgen, (over)vermoeidheid, depressie, burnout, maagklachten, prikkelbaarheid, zweten,... waardoor men niet meer in staat is om in het dagelijkse leven "normaal" te functioneren. Maar je kan evengoed ook aan stress wennen: je oefent je systeem door regematig in stress-volle situatie's te staan. Zodoende kan je stress bestendig worden.
Oorzaken? Zoals gezegd zijn het externe factoren die voor een stress-gevoel zorgen.
Symptomen? Signalen? Onderzoek? Een licht gevoel in het hoofd Onzeker zijn - snel geïrriteerd zijn - emotioneler zijn Vergeetachtig zijn - piekeren - verstrooid zijn Transpireren Verhoogde bloeddruk (kan gepaard gaan met rood gezicht) Versnelde polsslag Diepere en/of snellere ademhaling Opspannen van de spieren -spierpijn - zich gespannen voelen Verhoogde alertheid - moeilijk slaap vatten - vaak wakker worden Meer/minder roken, eten, slapen, zin in seks
Behandeling? Stress verdwijnt niet van vandaag op morgen maar je kan er wel mee leren omgaan. Assertiviteit is hier een sleutelwoord . Op sommige plaatsen (vb in scholen, soms ook op het werk) kan men een assertiviteitscursus volgen. Daarbij leert men op een goede manier de eigen mening weer te geven: men durft de eigen mening te vertellen zonder bang te zijn om minder bevonden te worden door de ander en zonder agressief over te komen. Niettegenstaande zijn er ook enkele tips om met stress te leren omgaan: - spoor uitlokkende factoren op - tracht te achterhalen wat voor jou stresserend werkt - probeer je visie op stress - stresserend situatie's te veranderen - ben je bang om een burn-out te krijgen? Denk dan eens na of die angst eigenlijk wel terecht is - is het de moeite om voor die opdracht zo bang te zijn? - is er geen mogelijkheid dat de stress die je nu ervaart ook een positieve invloed kan hebben op je werk? - regelmatig ontspannen - geest en lichaam ontspannen, zijn ook methodes om stress recht in de ogen te kunnen kijken - zoek naar zaken die voor jou de stress kunnen helpen hanteren - helpt het je niet om een goeie organisatie en planning te voorzien in je werk? - gebruik hulpmiddelen om je werk meester te kunnen: een agenda, een klok, een memolijst - hulp zoeken bij de collega's, vrienden, familie en gezin is soms noodzakelijk om de situatie de baas te kunnen - emotie's tonen is geen schande, maar een menselijke eigenschap
*** Gerelateerde onderwerpen*** (ook te vinden op deze site!) Psychologie
19-03-2006
Seksualiteit
SEKSUALITEIT
Dit thema werd reeds overgeplaatst naar onze geheel vernieuwde website WWW.GEZONDHEIDSHOEKJE.COM onder de rubriek SEKSUALITEIT. U zult er meer uitleg vinden over de bouw, werking en ziekten bij seksualiteit tussen mensen.
Psychologie
Psychologie
Noot: deze rubriek sluit nauw aan bij de rubriek "neurologische aandoeningen".Zoals u wellicht weet is het domein van de psychologie heel erg uitgebreid. Om zich in alles omtrent de psychologie te gaan verdiepen, zou men wellicht een tiental jaar nodig hebben. Het is dan ook zeker mijn bedoeling niet om een overzicht te geven van al die termen, thema's enz maar het is wél mijn bedoeling om enkele interessante, opvallende en vaak besproken thema's aan u voor te stellen...
1.1 HET OEDIPUSCOMPLEX Misschien is het u al opgevallen dat kinderen vaak naar de ouder van het andere geslacht zullen neigen. Jongens vinden hun moeder de leukste, terwijl meisjes zoveel mogelijk tijd willen spenderen bij hun vader. En dat komt door het Oedipus complex. Hoe men aan die naam kwam is al een verhaal op zich: Oedipus was een kleine jongen die opgroeide in een gewoon gezin: hij had een vader en een moeder. Op een gegeven moment voelde Oedipus zijn vader aan als een rivaal en doodde hem. Hij besloot na de dood van zijn vader om met zijn moeder te huwen. Helemaal te gek? Neen hoor!
Bij het oedipus complex draait het allemaal om één eigenschap: de penis. Kinderen ervaren van jongs af aan dat de penis het symbool is voor macht, durf, mannelijkheid, stoerheid... Zowel jongens als meisjes zijn dus als het ware jaloers op de penis van hun vader. De jongen, die merkt aan een bepaalde leeftijd dat hij ook een penis heeft. Daardoor begint hij zich te vergelijken met z'n vader en zoveel mogelijk zaken van z'n vader na te apen om op hem te kunnen lijken. Na verloop van tijd ondervind de jongen z'n vader niet meer als z'n gelijke, maar eerder als een rivaal. Een rivaal voor z'n moeder want zij (zou moeten) opkijken naar de jongen aangezien hij ook zo'n symbool van macht heeft: hij heeft ook een penis.
Voor het meisje ligt de zaak anders: zij merkt van zichzelf dat zij geen penis heeft. Erg vervelend want dat betekent dat zij geen macht heeft, geen durf, niks te zeggen m.a.w. zij voelt zich te kort gedaan en gaat op zoek naar iemand die dat tekort aanvult. Haar vader! Na verloop van tijd merken zowel meisjes als jongens dat hun ouders (voor de jongen, z'n moeder en voor het meisje haar vader) niet in hun bereik liggen. Dus, zoeken ze allebei een gelijke van hun ouder.
2. Problemen omtrent de psychologie 2.1 DEPRESSIE Wat? Depressie is een ziekte waarbij men zich gedurende lange tijd 'down' of 'neerslachtig' voelt. Deze toestand beïnvloed de zijn dagelijkse bezigheden. Het is een aandoening die steeds vaker voor komt maar helaas wordt deze term ook vaak ten onrechte gegeven.
... Donkere wolken in mijn hoofd verstoren mijn opgewekt gevoel. Mijn geheugen en mijn emoties lijken wel in een zwart gat gevallen te zijn. Wat me vreugde en blijdschap moet brengen geeft me nu tranen. Venijnige, angstige gedachten overvallen en overmannen mij. Ik wil ze niet, ik moet ze niet, ik haat ze... Ben ik nu geen baas meer in mijn eigen lijf?! Waarom neemt mijn hoofd het nu van me over? Ik begin te huilen maar ik wil niet getroost worden. Laat me maar doen... laat me mijn gang maar gaan... Ik wil jou niet tot last zijn, het spijt me dat ik je dit aandoe. Wat moet ik hiermee? Niemand kan me helpen. Helemaal alleen... ik doe het wel... helemaal alleen... Wie? Iedereen kan een depressie krijgen. Zo is er nu sinds een aantal jaren ook steeds meer sprake van 'tienerdepressies'. Maar de meeste gevallen van depressie komen vooral voor bij mensen van begin de twintig of midden de veertig. Het zijn vooral vrouwen die te kampen krijgen met een depressie.
Soorten? Er zijn verschillende soorten depressies. Men klasseert ze naargelang de situatie waarin men verkeert op het moment van de depressie. Enkele voorbeelden zijn: - Prenatale depressie (voor de geboorte) - Postnatale of postpartum depressie (na de geboorte) - Winterdepressie - Manisch-depressief (afwisselend heel opgewek en daarna een fase van intense neerslachtigheid)
Symptomen? Signalen? Klachten? Ieder depressief persoon voelt zijn of haar depressie aan op een andere manier. Men voelt zich gedurende een langere tijd: - Neerslachtig of 'down' - Moe - Futloos - Verveelt zich gemakkelijk - Triestig, verdrietig - Hulpeloos - Wanhopig - Prikkelbaar - Schuldig - Rusteloos - De kleinste tegenslag lijkt onoverkomelijk - Je hebt hebt het gevoel nergens meer plezier in te beleven - Je kunt nog er moeilijk lachen
Daarbij kan ook horen: - Maagpijn of hoofdpijn - Veranderd slaappatroon - Zelfmoordgedachten - Veranderd voedingspatroon - Problemen met concentratie, nadenken, vergeetachtigheid,... - Angstaanvallen - Verminderde interesse in het dagelijkse leven
Oorzaken? Risicofactoren? - Depressie kan een familiale aandoening zijn - Mensen die te kampen hebben met een ziekte of aandoening hebben meer risico op depressie - Mensen die pessimistisch(er) zijn, die moeite hebben met positief denken hebben eveneens meer risico op depressie - In een stress-volle situatie verkeren (vb: voor de eerste keer moeder worden, een scheiding, een overlijden,...)
Onderzoek? Soms spreekt men ten onrechte van een depressie. Dit gaat dan over mensen die zich gedurende een korte tijd wat down of neerslachtig voelen. In dat geval kan men niet spreken van een depressie. Om te weten of u aan een depressie lijdt of u gewoon neerslachtig bent, kunt u een depressie-checklist invullen. Die kan u al wat meer info geven over uw gemoedstoestand: - Ik voel me constant verdrietig - Ik voel me constant uitgeput - Ik voel me hulpeloos - Ik voel me waardeloos - Ik voel me schuldig - Ik voel me geprikkeld (of men zegt dat ik geprikkeld ben) - Ik voel alles als 'uitzichtloos' aan. - Ik heb geen honger meer of ik heb constant honger - Ik heb geen zin meer om iets te doen - Ik heb geen interesse meer om iets te doen - Ik kan me niet meer concentreren - Ik heb het gevoel dat ik geen baas meer ben over mijn gedachten - Ik denk soms aan zelfmoord - Ik vind dat het leven geen zin meer heeft - Ik voel me onrustig en gespannen
Als u veel van bovenstaande factoren herkent bij uzelf, is het raadzaam om uw huisarts te contacteren. Hij kan uw vermoeden bevestigen of weerleggen.
Behandeling? Men kan een depressie op verschillende manieren behandelen. De behandeling kan ook een combinatie zijn van verschillende behandelingswijzen samen. Voor de omgeving is het belangrijk om te erkennen dat iemand een depressie heeft. Het heeft voor de patiënt zelf geen enkele zin dat u z'n gevoel probeert te minimaliseren, in tegendeel, hij/zij voelt zich dan door z'n omgeving niet begrepen wat voor een nog grotere treurnis kan zorgen bij de patiënt. Probeer de patiënt ook niet te forceren om zaken te ondernemen of om snel beter te worden. Een gesprek met een deskundige is l even zinvol voor de patiënt zelf als voor z'n naaste omgeving.
Medicinale behandeling Antidepressiva (medicijnen die stemming, eetlust, concentratie en slaappatroon bijsturen)
Therapieën Psychotherapie kan nuttig zijn bij het ondersteunen van de patiënt en de omgeving. De patiënt wordt geholpen om de gedachten te ordenen. De oorzaak van de depressie wordt hier behandeld.
2.2 ANGSSTOORNISSEN Wat? Men spreekt van een angststoornis, als een persoon zo'n grote angst heeft voor iets (uiteenlopend van een situatie, een dier, een ziekte,...) dat de angst zijn dagelijkse leven beïnvloed. Vaak gaan angststoornissen samen met andere psychologische aandoenigen (zoals depressie) en/of klachten.
Wie? Iedereen kan aan een angststoornis lijden.
Soorten? Er zijn verschillende soorten angststoornissen, die elk genoemd zijn naar de oorzaak van de angst. * Angorafobie of pleinvrees Is een extreme angst voor alle plaatsen waar men niet onmiddellijk weg kan (vb bioscoop)
* Dwangstoornis Er zijn 2 soorten dwangstoornissen --> Obessie of dwanggedachte Zijn gedachten die de patiënt heeft waar hij geen controle over heeft --> Compulsieve handelingen Zijn handelingen die de patiënt uitvoert waar hij geen controle over heeft
* Gegeneraliseerde angststoornis Zijn chronische paniek-aanvallen
* Posttraumatische stress-stoornis Komt voor bij mensen die iets ingrijpends meegemaakt hebben. Er zijn verschillende manieren hoe men een PTSS kan meemaken: --> Men herbeleeft de situatie steeds weer opnieuw --> Men blijft steeds attent --> Men vermijdt gelijkaardige situaties
* Sociale fobie Ook in deze vorm bestaan er subgroepen maar het gemeenschappelijk kenmerk die deze fobie heeft, is dat men bang is om onder (on)bekenden te komen. Men is bang om herkent te worden, om iets verkeert te zeggen of te doen,...
* Specifieke fobie Is een angst voor situaties, voorwerpen, dieren, ... die het dagelijkse leven beïnvloed. Zoals spinnen-fobie, tunnel-fobie, smetvrees (angst voor micro-organismen), hypochondrie (angst om ziek te worden), emetofobie (angst om over te geven) ,...
Symptomen? Signalen? Klachten? Er zijn verschillende symptomen voor elke angststoornis op zich. Voor meer info, zie www.angstcentrum.be
Behandeling? De behandeling bestaat meestal uit een combinatie van verschillende behandelingen. * Medicinale behandeling Deze worden door uw huisarts voorgeschreven
* Therapeutische behandeling CET-therapie GT-therapie of cognitieve therapie
2.3 SCHIZOFRENIE Wat? Schizofrenie is een aandoening die als kenmerk heeft dat men af en toe de grip op de realiteit verliest. Men heeft 'psychotische periodes'.
Oorzaak? Schizofrenie zou een aandoening zijn die te wijten is aan een afwijking in de hersenfunctie. Het zou gaan om een afwijking in de activiteit van sommige neurotransmitters. (zie 'neurologische aandoeningen')
Symptomen? Signalen? Klachten? De symptomen kan men in 4 groepen onderverdelen met hun specifieke subgroepen. * Stoornissen in het waarnemen Visuele, Somatische, akoestische, reuk-, gevoels-, smaakhallucinaties
* Stoornissen in het denken Autisme --> Leven in een eigen denkwereld
Echolalie --> Herhalen wat iemand gezegt heeft
Incoherentie --> Eigenaardige denkwijze
Magisch denken --> Onrealistisch denken
Mutisme --> Korte zinnen, korte antwoorden, ...
Neologismen --> Zelf nieuwe woorden maken
Versperring --> Plotseling stopzetten van psychische activiteiten
Wanen --> Vreemde dingen geloven
* Stoornissen in de psychomotriek (= denken en handelen) --> robotachtig bewegen --> passief zijn --> iemand's bewegingen nadoen --> bewegingsloosheid --> vreemde gezichten trekken --> spierverstijving --> steeds terugkerende bewegingen --> vreemde houdingen aannemen
* Stoornissen in het gevoel --> oppervlakkige gevoelens --> geen plezier meer kunnen beleven --> alle gevoelens verloren zijn
* Stoornissen in de stemming --> Depressie (zie hierboven)
Behandeling? Medicamenteuze behandeling Antipsychotica Psychotherapie Individuele psychotherapie Begeleiden van de omgeving
2.4 GEEN BODEM SYNDROOM - GBS - BODEMLOOSHEID - BODEMLOOS KIND Wat? Het Geen-Bodem-Syndroom wordt ook wel 'bodemloosheid' genoemd of 'RHS'. Bodemloze kinderen ervaren problemen bij het zich hechten aan hun ouder(s). Wanneer deze kinderen in de volwassenheid komen, wordt dit syndroom 'borderline' genoemd.
Wie? Risicofactoren? Oorzaak? * Vooral kinderen die geadopteerd werden * Kinderen die voor hun 18 maand (soms abrupt) voor korte of langere tijd een storing ervaarden in het verzorgen van het kind of de band tussen ouder(s) en kind. * Kinderen die in hun eerste levensjaren heel wat uren in de kinderopvang hebben doorgebracht * Ouder(s) die een tijd niet voor hun kind hebben kunnen zorgen (postnatale depressie, couveusekindjes,...) * Kinderen die verwaarloosd en afgewezen werden * Een moeder die tijdens haar zwangerschap veel stress gehad heeft, zal meer kans lopen een kind met 'RHS' te hebben * Een kind dat een trauma opgelopen heeft tijdens te geboorte (zuurstoftekort) * Er zijn ook gevallen waar er geen duidelijke oorzaak te vinden is voor het probleem
Symptomen? Klachten? Signalen? Elk kind is anders en de signalen/symptomen/klachten zijn dan ook bij elk kind anders. Het is dus heel normaal dat uw kind niet aan elk van deze symptomen/signalen/klachten voldoet. Meestal worden 'RHS - kinderen' in twee subgroepen onderverdeelt: * Actieve groep * Passieve groep Met daarbijhorend dan de volgende symptomen/klachten/signalen:
* Het kind is erg afwijzend tegenover zijn ouder(s) * De wereld ziet het kind als een allemansvriendje * Het kind haalt streken uit. * Weglopen, een poosje van thuis weg blijven * Een continue machtsstrijd tussen kind en ouder(s) * Gezinsleden tegen elkaar opzetten * Drang naar negatieve aandacht * Het kind waant zich altijd de ontschuldige * Het kind kan woede-uitbarstingen krijgen voor het minste * Liegen, manipuleren, chanteren, egoïstisch zijn * Agressief gedrag, vooral tegen de ouder(s) * Het kind heeft problemen met zijn eigen emoties die in geen tijd kunnen omwisselen * Het kind heeft met veel mensen een oppervlakkig contact * Het kind moet altijd onmiddellijk bevredigd worden in zijn behoeftes * Moeilijk verbaal en non-verbaal contact kunnen leggen, vooral met de ouder(s) * Leerproblemen * Slecht kunnen concentreren * Impulsief gedrag vertonen * Altijd, overal aandacht vragen, meer negatief dan positief soms * Hard zijn tegenover mensen; zowel leeftijdsgenoten als ouderen en jongere kinderen * Gulzig zijn
Diagnose? Hulp zoeken? * Maak (op een blad papier) een lijst met alle storende kenmerken die u bij uw kind gewaar bent * Leg het lijstje dat u hierboven vind (of op andere internetsites) ernaast en bekijk of er gelijkenissen,/verschillen zijn * Doe deze lijstjes mee naar uw huisarts, hij kan u dan doorverwijzen indien nodig. * U kunt ook raad vragen aan het CLB * U kunt ook raad vragen aan het RIAGG
2.5 BORDERLINE Wat? Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die alleen door een psychiater kan vastgesteld worden.
Wie? Borderline is zeker geen zeldzame aandoening en het zijn vooral vrouwen die lijden aan borderline. Deze persoonlijkheidsstoornis komt vooral tot uiting bij 18 tot 25 jarigen. Tussen 20 en 30 jaar zijn de symptomen het hardnekkigst.
Oorzaken? Risicofactoren? * Er zou mogenlijk aanleg kunnen zijn voor deze aandoening * Het verleden --> Sommige borderlinepatiënten voelden zich niet voldoende aanvaard en begrepen --> Traumatische ervaringen * De situatie waarin de borderline-patiënt zit
Symptomen? Signalen? Klachten? * Stemmingswisselingen (in uitersten) * Woede-uitbarstingen * Erg emotioneel zijn * Verward zijn * Moeilijk sociale contacten kunnen leggen * Moeilijk alleen kunnen zijn * Verslaving aan gokken, eten,... * Impulsief zijn * Dreigen met zelfddoding, * Wisselende relaties Het kan erg moeilijk zijn om met iemand te leven die aaan borderline lijdt omdat de stemmingswisselingen van de persoon in kwestie een grote druk kunnen stellen op de relatie(s).
Diagnose? Kan enkel gestelt worden door een deskundige.
Behandeling? De behandeling kan bestaat uit een combinatie van verschillende behandelingswijzen. * Psychotherapie --> Gedragstherapie --> Cognitieve therapie --> Inzichtgevende psychotherapie * Alternatieve geneesmiddelen * Medicamenteuze behandeling --> Er bestaan geen medicijnen die borderline kunnen genezen. Er zijn wel geneesmiddelen die sommige klachten kunnen verminderen. --> Antipsychotica --> Antidepressiva --> Tranquillizers
2.6 ADHD Wat? ADHD is de engelstalige afkorting voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het nederlands vertaalt men het ook soms als "alle dagen heel druk" of "aandachtstekortstoornissen met hyperactiviteit". En die laatste omschrijving is de meest nauwkeurige...
Medisch gezien is ADHD een neurobiologische stoornis. Bij de patiënt zijn de neurotransmitters (overdragers van zenuwimpulsen) "Dopamine" en "Norepinefrine" onvoldoende aanwezig. Deze neurotransmitters zorgen voor een verbeterde hersencelwerking. Ze staan vooral in voor: * het bedwingen van impulsiviteit * concentratievermogen optimaliseren * het beheersen en begeleiden van handelingen en reacties.
De aandoening zorgt voor allerhande symptomen die het dagelijkse leven van de patiënt en zijn omgeving beïnvloeden. Zo zorgt ADHD ervoor dat er sprake is van: * Impulsiviteit * Hyperactiviteit * Concentratieproblemen
Wie? Vroeger dacht men dat enkel kinderen aan ADHD konden lijden en dat het er met de jaren zou uitgroeien. Na onderzoek is gebleken dat die stelling foutief is. Ook volwassenen (18+) kunnen deze aandoening hebben. Met andere woorden: ADHD is géén kinderpsychiatrische aandoening. Het is wel een aandoening die in een vroeg levensstadium geconstateerd kan worden: al vanaf de zevenjarige leeftijd kan er een diagnose gesteld worden. Bovendien komt ADHD ook vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. ADHD is genetisch bepaald: het zit dus in je genen. Om te begrijpen wat genen zijn, is het interessant om eerst wat meer te weten over de chromosomen. Een chromosoom maakt het verschil tussen man en vrouw. Een man draagt een X en een Y chromosoom, terwijl vrouwen een XX chromosomen draagt. In de chromosomen zitten fragmenten van wat we "genen" noemen. Die genen zijn opgebouwd uit DNA. We kunnen die genen ook wel "databanken van het lichaam" gaan noemen want zij bepalen hoe je er uit zal zien (vb je haarkleur, je type huid etc), wat jou gaves en zwaktes zullen zijn etc.
Symptomen? Signalen? Klachten? ADHD is geen aandoening die je van buitenaf kan zien. Het is een aandoening die enkel zichtbaar is aan het gedrag. Er zijn 3 verschillende types ADHD - ADD en HDD, toch moet men altijd onthouden dat de symptomen erg wisselend zijn:
* ADD = aandachtsproblemen, maar (weinig of) geen problemen met impulsiviteit of hyperactiviteit - veel dagdromen - doet alles stukje voor stukje - is weinig actief - werkt en denkt erg langzaam - heeft moeite met het opstarten en afhandelen van een taak - maakt veel veranderingen in z'n leven
* HDD = alleen hyperactiviteit en impulsiviteit, maar (weinig of) geen aandachtsproblemen - doen zonder denken - praten zonder denken - onrustigheid in gedachten en handelingen - moeilijk kunnen stilzitten - vaak veranderingen aanbrengen in het z'n leven
* ADHD = hyperactiviteit, impulsiviteit en concentratieproblemen - snel afgeleid - met veel dingen tegelijk bezig - (over)actief - wil alles snel afwerken, ook als het dan maar half gedaan is - wil aan 101 dingen beginnen maar werkt moeilijk de zaken af - handelt vooral door de impulsen, zonder het nadenken over de consequentie's. - onrustige gedachten, gesprekken, handelingen, bewegingen
Enkele typische voorbeelden van problemen: * Chronische vergeetachtigheid * Moeite met het maken van een tijdsindeleing * Teveel tegelijk doen * Moeite met het bijhouden van de financiële mogelijkheden * Vaak verhuizen - van job veranderen etc * Handelen zonder na te denken over de consequentie's * Moeite met zelfbeheersing * Moeilijk grenzen kunnen leggen en zich daaraan houden * Onvoldoende presteren * Moeite met het bijhouden en/of interpreteren van de administratie * Extreme activiteit die afgewisseld word met extreme inactiviteit * Aanhankelijkheid * Snel teleurgesteld zijn en moeilijk van dat gevoel af geraken * Snel aan een taak beginnen maar die niet afwerken * Hulp weigeren als die geboden wordt * Concentratie-moeilijkheden * Moeilijkheden hebben met langdurige situatie's (vb file, lang aan tafel zitten, kassa-rij) * Afdwalende gedachten als men in een gesprek zit * Tijdens het gesprek ineens over iets anders beginnen of de ruimte verlaten * Erg hartstochtelijk zijn en heel intense emotie's beleven * Veelvuldig piekeren en op momenten dat het beter zou zijn om 2 keer na te denken, impulsief reageren * Omgekeerd levensritme: 's nachts vanalles doen en overdag slapen * Vergeten waar men iets gelegd heeft * Veelvuldig details over het hoofd zien * Niet graag taken uitvoeren die concentratie vragen * Moeilijk een planning kunnen opmaken en zich daaraan houden. * Rusteloosheid: friemelen, moeilijk stilzitten, ijsberen, over 2 dingen tegelijk praten,... * Prikkelbaarheid * Gulheid (al dan niet extreem) * Prikkelbaarheid * Niet op de beurt kunnen wachten * Zich snel aangevallen voelen
Voorbeelden van levenssituatie's met ADHD (getuigenissen) : Toen mijn zoon van 14 gisteren in de winkel geen zak chips van me kreeg werd hij razend kwaad: hij begon te krijsen, schoppen en te bijten naar me. De andere mensen in de winkel keken me maar raar aan! Dit is ook al de eerste keer niet meer dat hij zich om zo'n kleinigheid furieus gedraagd. (getuigenis van woede-aanvallen?!)
Een paar dagen geleden was het mijn verjaardag en toen zijn mijn echtgenoot en ik in een gezellig restaurant een hapje gaan eten. Ik amuseerde me echt totdat mijn man... luidkeels een boer liet. Ik schaamde me rot, maar hij niet... hij vond het nog amusant ook dat alle mensen rondom ons opkeken. Hij begon er mee te lachen en zwaaide naar de mensen die hem aankeken. (sensatie-drang?)
Mijn vriend was gisteren de ganse dag thuis en ik had 'm gevraagd om enkele klusjes in huis op te knappen. Hij had me beloofd om de deurklink te herstellen en het gras te maaien. Toen ik 's avonds van het werk thuis kwam, stond de grasmachine nog op ons gazon, terwijl hij de deurklink aan het repareren was. Waarom werkt hij nooit eens zijn taken af?!
Een half jaar geleden hebben mijn vrouw en ik een nieuwe wagen gekocht, een splinternieuw model waar ze zo gek op was. Zo'n typische vrouwenwagen: veel kofferruimte voor de kinderwagen, verlaagbaar stuur etc. En je raad het nooit: gisteren kwam mijn vrouw weer op de proppen met een brochure van een andere wagen die zogezegd nog beter zou zijn!
Diagnose? Alvorens een arts een diagnose kan stellen, moet men: * Zeker aan 6 symptomen van de bovenstaande categorie beantwoorden * Moeten de symptomen al duidelijk zichtbaar geweest zijn voor het 7de levensjaar * Moeten de symptomen in verschillende situaties voorkomen (vb als de patiënt rustig of gejaagd is, op het werk of thuis is etc) * Moeten de symptomen duidelijk de prestatie's beïnvloeden, zowel op het werk als thuis, onder vrienden etc * Er zeker van zijn dat de symptomen niet het gevolg zijn van een andere stoornis.
Om een diagnose te kunnen stellen, overloopt men een bepaalde procedure vol met tests. Of het doorlopen van die procedure noodzakelijk is, is een keuze die u samen met uw begeleidende hulpverlener en uw omgeving maakt. Het kan noodzakelijk zijn: als men een klare bevestiging wil of er al dan niet sprake is van ADHD of als men uit test wil gaan weten welke de talenten, kwaliteit en goede eigenschappen zijn van de patiënt (dat kan het proces van de aanvaarding beïnvloeden)
* De amnese De hulpverlener stelt vragen over het gedrag in de kinderjaren, de medische voorgeschiedenis, de schoolprestaties, het gedrag thuis, de werkervaringen, de ziekte-geschiedenis in de familie, het huidig functioneren etc. Zo'n gesprek kan men ook doen met de omgeving van de patiënt zodanig dat er niet enkel in één richting gekeken kan worden en omdat de meeste patiënten met ADHD minder zelfkennis hebben.
* Bespreking van verlagen, rapporten De hulpverlener bekijkt oude schoolrapporten, werkprestatie's etc
* Test voor de cognitieve vaardigheden Het meten van de concentratie, plannings-eigenschappen, geheugentests, tijdsindeling-test etc
* Tests op gebeid van mogelijke leerproblemen De patiënt moet een leestest, schrijftest, rekentest, verbale expressietest en verbaal begrip-test afleggen.
* Neurologisch onderzoek
* Andere medische test S.P.E.C.Tscan die de bloedstroom in het hart opmeet
* Psychologische tests
2.7 DEMENTIE Wat? Dementie is een syndroom waarbij het geheugen stapsgewijs achteruit gaat waardoor er cognitieve (denken, taal, geheugen,...) problemen ontstaan. Die cognitieve vaardigheden gaan na verloop van tijd zodanig erg achteruit dat de patiënt problemen ondervind met de dagelijkse vaardigheden. Dementie is dus niet zomaar vergeetachtigheid, het is veel meer dan dat. Uiteindelijk gaat het om een proces dat onomkeerbaar is en dat in het begin soms nauwelijks te herkennen is, want de patiënten op zich kunnen in het beginstadium hun probleem erg goed camoufleren.
Wie? Dementie is een fenomeen dat vaak voorkomt, vooral nu er een sterke vergrijzing optreed in de wereld.
Oorzaak? Er zijn verschillende oorzaken van dementie, afhankelijk van het type dementie die men heeft. Zo kan Alzheimer, de meest gekende vorm van dementie, veroorzaakt worden door een progressief aftakelen van de hersencellen én een tekort aan een bepaald type eiwitten in de hersenen. Maar er zijn ook andere ziekten die dementie met zich meebrengen. Vitaminetekort kan in sommige situaties ook voor dementie zorgen, geneesmiddelenmisbruik kan ook soms aan de basis liggen.
Symptomen? Signalen? Klachten? * Problemen met het korte termijngeheugen Iemand vraagt drie keer kort na elkaar aan een bezoeker of hij/zij koffie wil Als iemand vraagt wat de patiënt een uur geleden gegeten heeft, weet hij/zij het niet meer * Oriëntatiemoeilijkheden De patiënt loopt doorheen de gang maar kan zijn eigen kamer niet meer terugvinden. De patiënt is vergeten dat hij/zij opgenomen is in het ziekenhuis en slaat in paniek. * Tijdsbesef problemen De patiënt weet niet meer welke dag/maand/jaar we zijn. De patiënt heeft minder/geen begrip over dag/nacht. * Opeenvolging van handelingen vergeten De patiënt vergeet hoe hij/zij zich moet aankleden * Reken- en taalvaardigheden gaan achteruit Vreemde zinsconstructies opmaken, woorden vergeten,... Eenvoudige sommen moeilijk kunnen maken, moeilijk omgaan met geld,... * Verandering van karakter - gedrag Iemand die vroeger erg sociaal was, wil nu liever de dagen voorbrengen in eenzaamheid. * Problemen met het lange termijngeheugen Men haalt de zaken uit het verleden naar het heden: heden en verleden zijn niet meer uit elkaar te halen Dingen die men vroeger meemaakte en als ingrijpend aanschouwd werden, zijn nu geheel weg Geen gezichten meer herkennen * Regressie Terugkeren naar de "basis van de mens": eten - drinken - slapen - behoefte doen - geborgenheid voelen - ...
Er zijn ook enkele gevoelens die vaak bij dementie verschijnen: machteloosheid, depressie, verdriet, schuldgevoel,... Houd zeker ook rekening met die gevoelens!
Stadia? Er zijn verschillende stadia die de dementerende patiënt doorloopt: van beginnende dementie, over matige tot ernstige dementie. Elk van die stappen heeft veelal ook z'n eigen kenmerken.
Behandeling? Aanpassing van de levensstijl Probeer de demente persoon niet te verbeteren (geen geheugenoefeningen maken vb) maar begeleid Heb begrip voor z'n situatie en de machteloosheid die hij/zij voelt Besef dat de patiënt hier zelf geen vat op heeft Breng geen grote veranderingen aan in de omgeving, levenswijze etc van de patiënt Stimuleer de dementerende in wat hij/zij wel goed kan/doet Probeer geen té moeilijke gesprekken aan te knopen met de patiënt Vermijd lange zinnen, opvolgende taken (eerst gaan we je wassen, daarna aankleden en dan mag je eten vb) Vermijd moeilijke woorden, ingewikkelde thema's Praat niet "over" een persoon maar "met" een persoon. Zorg ervoor dat de patiënt zich niet dom of schuldig voelt Zorg voor een warme, geborgen omgeving Geef de patiënt tijd om te denken, te antwoorden, te handelen, te praten,... Doe niet uit de hoogte, maar laat hem/haar voelen dat hij/zij ook met een mens praat Praat niet over het onderwerp "dementie" of wat het volgende stadium van de ziekte ook mag zijn Weet dat "hoe" je iets overbrengt naar de patiënt erg belangrijk is (gebaren, lage stemgebruik vb) Aanrakingen, mimiek, stemintonatie, rustige gedragingen zijn erg belangrijk voor de dementerende Medicinale behandeling Op dit moment zijn er geen geneesmiddelen die de patiënt kunnen "genezen" van z'n dementie. Het enige wat men kan doen is trachten om de dementie te stabiliseren maar dat is op de dag van vandaag ook nog vaak een kwestie van "tasten in het duister".
2.8 OUDERENMIS(BE)HANDELING
Wat? Ouderenmis(be)handeling is een veel minder besproken onderwerp dan kindermis(be)handeling. Nogtans zijn beiden even erg. We spreken van oudermishandeling als de oudere persoon handelingen moet ondergaan door een professionele of persoonlijke (on)gekende, waarbij het slachtoffer op één of andere manier hinder/schade ondervindt. Die schade kan zowel materieel, sociaal, lichamelijk of psychisch zijn en kan uitmonden tot (volledige) afhankelijkheid.
Daarnaast kunnen we onder oudermis(be)handeling ook verstaan dat de persoon in kwestie onvoldoende (be)handelingen krijgt of ondergaat waardoor er ook schade/hinder optreed. Ook dit kan materiële, lichamelijke, psychische of sociale schade zijn die ook kan leiden tot (volledige) onafhankelijkheid.
Wie? Risicofactoren? Onder een "oudere" verstaan we mensen die ouder zijn dan 55 jaar. De mishandeling kan zowel plaatsvinden door iemand die de oudere privé als professioneel kent. Vb: familie, vrienden, arts, verpleegkundigen,... Een risicofactor van ouderenmis(be)handeling is onder andere de afhankelijkheid van de zorgvragende (de oudere). Daarnaast zijn ook mensen met bepaalde ziekten en/of aandoeningen (zowel psychisch als lichamelijk) ook risicogroepen. En tot slot is de relatie van de zorgvragende t.o.v de verzorgende (al dan niet familie) ook belangrijk, denk maar aan familie-conflicten.
Soorten? Er kan op verschillende vlakken sprake zijn van mishandeling: (daaronder enkele voorbeelden)
* Financiële - administratieve mishandeling Geld stelen, oudere dwingen om papieren te tekenen/invullen,...
* Verwaarlozing Nalaten om de oudere (volledig) te helpen bij noodzakelijke verzorging, (noodzakelijke) medicijnen weigeren toe te dienen
Symptomen? Signalen? Klachten? * De oudere maakt een gespannen indruk als de perso(o)n(en) in de omgeving zijn * De oudere krijgt de gelegenheid niet om alleen met professionele hulpverleners/andere gerelateerden te praten * De oudere weert de persoon die hem misnoeging brengt * De oudere ziet er eenzaam, depressief, angstig, onverzorgd uit * De oudere merkt op dat er zaken in de omgeving verdwijnen, veranderen * De oudere heeft duidelijk geen goed contact met de hulpverlener/gerelateerde
Let altijd op met beschuldigingen, maar tracht zelf na te gaan of de beschuldiging al dan niet gegrond is. Dat kan men op verschillende manieren doen: door te luisteren naar de oudere en de "dader", nota's te nemen en te rapporteren aan hulpverlenende instantie's. Geef geen van beiden een gevoel van "jij bent fout" en "jij bent juist"; blijf neutraal. Probeer ook niet om de held te zijn door de "pleger/dader" op de vingers te tikken of de angst van de oudere weg te wimpelen. Als de situatie uit de hand dreigt te lopen, kan men ook altijd een huisarts contracteren om te informeren. In sommige gevallen kan men de oudere op een andere plaats onderbrengen, maar dat is niet altijd een oplossing.
Behandeling? De behandeling moet in theorie over 2 wegen verspreid worden: * de oudere (het slachtoffer) * de dader (hulpverlener, kennis, familie, vrienden....) Het is goed om weten dat de dader niet altijd de intentie had om te mishandelen/verwaarlozen maar dat hij/zij zelf in een situatie kan verkeren waardoor dit één van de weinige oplossingen leek voor die persoon. Denk maar aan de onderstaande voorbeeld-situatie's.
Voorbeelden? "Komaan Charles, sta nou es op!" roept z'n dochter gehaast. Ondertussen trekt ze ruw aan z'n arm teneinde hem uit bed te forceren. De dag nadien heeft Cherles een blauwe vlek.
Monie (92) is net terug uit het ziekenhuis na een spoedopname. Ze was onwel geworden na het middagmaal maar haar toestand bleef ziederogen achteruit gaan. Achteraf bleek dat iemand haar een suikerwafel gegeven had, terwijl Monie een stikt diabeten-dieet moet volgen.
José (82) is ten einde raad: z'n enige zoon is gisteren langs geweest om geld van hem te vragen. Ofschoon... geld van hem te "eisen". Als José weigerde, dan zou z'n enige zoon nooit meer langskomen.
"Anna-tje, we komen later wel terug hoor meisje, maar nu moeten zuster Mie en ik eerst de bedden opmaken..." Weg zijn de verzorgsters, terwijl Anna (69 en dementerend) in haar ondergoed in de kamer staat. Anna krijgt het koud en het wordt nog slechter als de verzorgsters ook nog de deur laten open staan.
Karel (25) doet de weekelijkse boodschappen van Yves (68) omdat Yves niet goed te been is. Wat Yves wel altijd verontrust is dat hij nooit een betalingsbewijsje te zien krijgt van Karel. Als hij erom vraagt, dan heeft Yves het gevoel dat Karel z'n vraag ontwijkt met antwoorden als "och Yves, dat heb ik al weggegooid hoor" of "dat heb ik niet gekregen van de kassierster". Op een dag vind Yves dan toch een betalingsbewijsje terug in één van de zakken koopwaar en merkt hij dat er meer geld uit z'n portefuille gehaald is dan nodig was voor de inkopen.
Mira (89) zit al een lange tijd met een verkoudheid. Erg vervelend maar ook gevaarlijk op haar leeftijd. Mira laat de huisarts dan ook langskomen en die schrijft haar een paar medicijnen voor. Als Mira de voorschriften dan ten goede trouw afgeeft aan haar dochter, neemt zij die mee maar gaat de medicijnen niet afhalen. Een paar dagen later vraagt Mira ongeduldig naar de medicijnen, maar haar dochter heeft al een antwoord klaar: "mams, weet jij wel wat die dingen kosten tegenwoordig?!" Mira voelt zich achteruit gestoken en onbelangrijk.
Wat? Onder alcoholisme, drankzucht of alcoholverslaving, verstaat men algemeen dat de persoon in kwestie niet meer in staat is om goed te functioneren in het dagelijkse leven door zijn of haar drang naar alcohol. Mensen die vaak drinken gaan minder goed functioneren in het gezin, op het werk, bij de hobby's en in het sociale leven. Bij een alcoholverslaving is er sprake van een lichamelijke én psychische afhankelijkheid. Goed om te weten is dat de lever ongeveer anderhalf uur tijd nodig heeft om een glas alcohol af te breken.
Wie? Iedereen die niet voldoende functioneert zonder enige hoeveelheid alcohol gedronken te hebben kan een probleem hebben. Vooraleer men spreekt van "alcoholisme" spreekt men eerst van "probleemdrinken". Nadat men een kleine hoeveelheid gebruikt heeft van alcohol heeft men het gevoel niet meer te kunnen stoppen met het gebruik van alcohol.
Oorzaak? De precieze oorzaak is moeilijk te gaan achterhalen: gaat het om het experimentele gedrag die zodanig uit de hand gelopen is? Gaat het enkel en alleen om aanleg tot alcoholisme? Zoekt men naar de 'kick' (of de gevoelens waarvoor alcohol zorgt bij dronkenschap) die alcohol met zich meebrengt?
Stadia? Omdat het drinken van alcohol sociaal aanvaard is, hebben mensen het meestal niet meteen door dat ze effectief een probleem hebben. Verslavingen zijn veelal een gevolg van verschillende stadia die de persoon in kwestie al doorlopen heeft: * Experimenteer-fase Iemand drinkt uit pure nieuwsgierigheid een glas alcohol. En wat als je dat gaat mengen met iets anders?! Of als er meer van gedronken wordt? Men voelt zich door het gebruik tijdelijk ontspannen, overdoofd en zelfs opgewekt.
* Geïntegreerd gebruiks - fase De persoon in kwestie heeft het gevoel dat hij/zij beter functioneert door het gebruik van alcohol. Niemand uit de omgeving heeft hier echter (veel) last van;
* Overgebruiks-fase In deze fase zal de omgeving hier ook hinder van ondervinden. De persoon moet alchol gebruiken om zich goed te voelen en om zaken van zich af te kunnen zetten.
Symptomen? Signalen? Kenmerken? Zonder alcohol functioneert men niet goed meer, men voelt zich... * misselijk * onzeker * bang * onrustig * prikkelbaar * een snellere hartslag hebben * de controle kwijt hebben over "de alcohol": je drinkt meer dan je wil - je moet meer drinken om hetzelfde effect te krijgen. * zweten (transpireren) * dorstig
Men ervaart dat een leven zonder alcohol niet meer zo vanzelfsprekend lijkt. Dat merkt hij/zij omdat hij/zij meer zin heeft in alcohol, de persoon vind het kopen van alcohol belangrijker dan het kopen van voedingswaren, andere mensen in de omgeving zeggen dat je teveel drinkt, ... Risico? Er zijn heel wat risico's aan alcoholisme verbonden: * alcoholintoxicatie (alcoholvergiftiging) * coma * kanker (verschillende kankers kunnen het gevolg zijn van alcoholisme, denk maar vb aan keelkanker) * sterfte * verlies van werk, gezin, sociale contacten, eigen bezittingen (huis, wagen vb) * iemand lichamelijk of psychisch kwetsen * neurologische problemen: aantasting van de hersenen, aantasting van de zenuwen * ontstekingen (slokdarmonsteking, keelontsteking, maagontsteking,...) * bloedbaanproblemen (vergroting van het hart, verwijding van de aderen) * psychische problemen (hallucinatie's, gevoel van onmacht, ...) * orgaanbeschadiging (leverontsteking, leverkanker, galblaaskanker,...)
Behandeling? Zelfhulp (kan bij de zelfgroephulp als de AA° Behandeling in een gekende instelling Opname in het ziekenhuis (niet louter voor alcoholisme, maar vooral voor achterliggende problemen) Medicinale behandeling Ontgifting van het lichaam
2.10 MUNCHAUSEN BY PROXI Wat? Munchausen By Proxi is een vorm van kinderverwaarlozing die nog weinig gekent is tot nog toe. Bij deze vorm van kinderverwaarlozing komt diegene met het syndroom (in de meeste gevallen is dit de moeder) heel bezorgd en liefdevol over tegenover het kind maar in werkelijkheid is het diezelfde moeder die het kind ziek maakt of de ziekte probeert te simuleren. Met andere woorden: men maakt het kind ziek (door het toedienen van een overmatige hoeveelheid medicijnen, verwondingen toe te brengen aan het kind, infecties te creeëren etc) en loopt dan een reeks verzorgend/verplegend/geneeskundig personeel af met als vraagstelling: "wat is er met mijn kind; het is ziek." De reden tot deze vorm van kindermishandeling ligt meestal bij het obsessief zoeken naar aandacht van de "dader" uit.
Wie? Jonge kinderen zijn meestal het slachtoffer. In het verleden heeft men kunnen aantonen dat mensen met een ziekte (ongeacht fysisch, psychologisch of sociaal) sneller geneigd zijn tot deze praktijken, zeker wanneer die persoon zelf een medische/verpleegkundige opleiding achter de rug heeft gehad (en eventueel niet heeft kunnen afronden).
Risico? Ernstige verwondingen, letstels en in sommige gevallen kan de situatie ook tot de dood van het slachtoffer leiden. De situatie is natuurlijk ook psychologisch ingrijpend: mensen rouwen, voelen medeleven met de familie, kinderen lopen trauma's op, gezinnen gaan kapot... Anderzijds is het ook vaak zo dat deze kinderen een minder goed functionerend sociaal leven erop na houden: ze worden vaak van school gehouden omdat ze "ziek" zijn, vrienden kunnen niet op bezoek komen want het kind is ziek etc.
Onderzoek? Het is niet eenvoudig om dergelijke situatie's te kunnen terugvinden omdat het meeste van de kindermishandeling in gezinsverband plaatsvind. Er zou wel een lichtje moeten branden als men merkt dat het kind uitzonderlijk veel van school word afgehouden, als het kind uitzonderlijk vaak (verschillende) medische onderzoeken moet ondergaan, als het kind moeilijk uitleg kan geven over de reden van zijn ziekte/verwonding, als er geen duidelijke informatie kan gegeven worden waaraan het kind zou lijden, als er geen aanwijsbare redenen zijn van de ziekte,
Behandeling? Wanneer er duidelijk kan aangetoont worden dat het kind te maken heeft met een "dader die aan munchausen by proxi" lijdt, zal men er trachten voor te zorgen dat het kind niet meer in contact hoeft te komen met de persoon in kwestie. Daarnaast zal men natuurlijk het kind onderzoeken en behandelen (fysiek en psychologisch). Men zal de (familiale) situatie onderzoeken (omgang tussen slachtoffer en "dader", typische rituelen tussen de twee partijen, specifieke kenmerken die naar munchausen kunnen wijzen etc). Men zal ook nagaan of het beter is dat het kind (tijdelijk) in een ander gezin dient geplaatst te worden of dat er enige andere stappen noodzakelijk zijn. Tot slot wordt er ook beslist of het noodzakelijk is dat er een juridisch proces gestart wordt, met daarbijhorend een behandeling voor de 'dader'.
Wanneer u het vermoeden heeft dat u iemand kent die in deze situatie verkeert, dan is het aangeraden om het vertrouwenscentrum voor kindermishandeling te raadplegen. Zij kunnen een onderzoek starten en indien dat nodig is, ook verdere stappen ondernemen. Wees wel op uw hoede voor onterechte beschuldigingen want deze kunnen voor lastige en ingrijpende situatie's zorgen.
2.11 KINDERMISHANDELING - KINDERVERWAARLOZING
Wat? Soorten? Kindermishandeling is een overkoepelende naam voor 2 verschillende zaken: eerst en vooral de mishandeling op zich, en daarnaast ook voor verwaarlozing. Bij het woord "kinder"mishandeling bedoelen we dat er praktijken worden uitgevoerd met mensen onder het 18de levensjaar die op geen enkel vlak een bijdrage zijn aan de levenskwaliteit noch opvoeding van het kind. Kindermishandeling en verwaarlozing zijn situatie's waarin het kind geweld ervaart op enig welk vlak: zowel psychisch, sociaal als fysiek. Onder geweld kunnen we heel wat verstaan: - lichamelijke mishandeling : daaronder verstaan we dat het kind fysieke pijn word gedaan, zonder dat daar een reden toe is. Het kan dus gaan over slaan, schoppen, stampen, snijden, verbranden, duwen,... Hier kunnen we dus kinderen aantreffen met botbreuken, blauwe plekken, kneuzingen, brandwonden enzovoort - lichamelijke verwaarlozing: daaronder verstaan we dat het kind geen actie's aangeboden krijgt om in een goede lichamelijke gezondheid te kunnen verkeren. Voorbeelden daarvan kunnen zijn: het kind geen eten geven, het kind geen (aangepaste) kledij geven, het kind geen nachtrust gunnen, het kind geen gezondheidszorg aanbieden,...
- emotionele mishandeling: bij deze vorm van mishandeling kan het kind worden verweten, krijgt het te horen dat het kind ongewens is, dat het nergens in slaagt, dat het te dom is, dat het lelijk is enzovoort. Deze kinderen krijgen na verloop van tijd een minderwaardigheidsgevoel of zelfs een minderwaardigheidscomplex. - emotionele verwaarlozing: dit type verwaarlozing is te herkennen doordat het kind geen liefde krijgt, geen veiligheidsgevoel kent bij die volwassene, het kind kan zonder reden worden gestraft enzovoort
- seksuele mishandeling en verwaarlozing is de meest besproken vorm van mishandeling. Het gaat hier om situatie's inzake seksualiteit, waarbij het kind betrokken wordt, desondanks het kind daar met zijn leeftijd nog (lang) niet rijp voor is. Het zijn activiteiten die kaderen in de behoeftebevrediging van de volwassene. We verstaan hieronder vb: het moeten aanraken van genitaliën, het kind die zich voor het plezier van de volwassene moet uitkleden verkrachting, kinderporno, actieve seksuele handelingen met het kind, het kind dat moet toekijken tijdens geslachtsgemeenschap,...
- Institutionele verwaarlozing: daaronder verstaat men dat een systeem (maatschappij, kinderdagverblijf,...) de behoeften van het kind niet opvangt en/of daarop in gaat. Die behoeften kunnen op gelijk welk vlak zijn: van het eten geven tot de rechten van het kind niet respecteren.
Wie? Uit onderzoek is gebleken dat de meeste gevallen van kindermishandeling of kinderverwaarlozing in het gezin zelf plaatsvinden, maar dat is niet altijd zo. Er zijn immers heel wat mensen waar het kind een vertrouwensrelatie mee heeft: de (stief)ouders, de (stief)broers/zussen, de grootouders, de tante's en nonkels, de buren, de kinderopvangpersoneelsleden, de verdere familieleden, de leerkrachten, onbekenden,... In de meeste gevallen blijkt dat de mishandeling of verwaarlozing plaatsvind tussen het kind en een (zéér) gekende persoon.
Het kind zelf neemt in de meeste gevallen de schuld op zich. Tijdens de verwaarlozing of mishandeling kan het kind door de dader ook te horen krijgen dat het z'n eigen schuld is. "Als jij nou geen zo'n akelig joch was, dan moest ik je niet opsluiten". Het kind voelt zich schuldig voor de situatie en geeft zichzelf ook de schuld voor de narigheid waarbij het betrokken is. Nog zo'n gekend voorbeeld is: "als jij wat flinker was geweest, dan was je moeder niet van me weggegaan. Het is jou schuld!". Niet verwonderlijk dat het kind een minderwaardigheidgevoel krijgt...
Zowiezo raken kinderen door de situatie in de war: ze kennen de dader als een goed persoon (wanneer we bij tante op bezoek zijn, is mama lief tegen me), maar ze kennen de dader eveneens als iemand waar ze ellende mee krijgen (maar als we thuis komen, dan stuurt ze me meteen naar m'n kamer en wil ze me niet meer zien).
Oorzaak? De oorzaak van kindermishandeling of kinderverwaarlozing is erg moeilijk te achterhalen. Is er in alle gevallen wel een oorzaak of een aanleiding? Toen men onderzoek deed naar de aanleiding tot mishandeling of verwaarlozing, zijn er wel een aantal factoren naar voren geschoven geweest die blijkbaar vaak met elkaar linken. Het zijn risicofactoren in de gezinssituatie waarbij bleek dat er iets vaker sprake was mishandeling - verwaarlozing: - Sociaal geïsoleerde gezinnen - Mensen met verslavingen - Mensen met psychiatrische problemen - Mensen met zware gezinsproblemen - Mensen met een voorgeschiedenis in mishandeling of verwaarlozing
Risico's? Aan mishandeling of verwaarlozing zijn een resem risico's verbonden waar je zowiezo niet naast kunt kijken: - Zware lichamelijke letsels die evenwel blijvend kunnen zijn - Dood - Kinderen die mishandeld geweest zijn lopen ook meer kans om een minder stabiel gezin op te bouwen in hun eigen toekomst - Zware psychische en emotionele trauma's, die evenwel ook blijvend kunnen zijn - Problemen met het leggen en behouden van sociale relatie's - Problemen met zindelijkheid, slapeloosheid, groei en ontwikkeling (ontwikkeling op fysiek, sociaal en psychisch vlak),... - Ernstige fobiën, grote scheidingsangst of verlatingsangst,... - ...
Symptomen? Signalen? Klachten? Een kind kan van zichzelf niet zeggen dat het mishandeld of verwaarloosd wordt, maar wij kunnen wel als buitenstaander signalen opvangen die daarop kunnen wijzen. Maar hoe
1. Algemene info Een infectie is een ziekteverschijnsel dat veroorzaakt wordt door een micro-organisme (virus, bacterie, schimmel, protozoa,...) en die vaak een ontsteking tot gevolg hebben. Een ontsteking kenmerkt zich voornamelijk in warmte (calor), pijn (dolor), zwelling (tumor) en roodheid (rubor). Bepaalde infectie's kunnen dusdanig erg worden dat het blijvende letsels tot gevolg heeft of in sommige gevallen zelfs de dood. De meest gekende ziekteverwekkers zijn ongetwijfeld de bacteriën en de virussen. Weliswaar hebben die twee groepen grote verschillen:
Bacterie
Virus
* Zichtbaar onder een microscoop * Kan zich zonder gastheer vermenigvuldigen * Is een levend organisme * Kan men doden met antibiotica (AB)
* Niet zichtbaar onder een microscoop * Heeft een gastheer nodig om zich te vermenigvuldigen * Is half levend - half dood organisme * Kan niet gedood worden met antibiotica (AB)
Het enige doel dat een ziekteverwekker voor heeft is om zich te gaan vermenigvuldigen. Afhankelijk van het type ziekteverwekker (bacterie? virus? schimmel?) hebben ze verschillende eisen om zich te kunnen vermenigvuldigen.De beste manier om een bacterie te vernietigen is het gebruik van Antibiotica. Er bestaan verschillende soorten antibiotica die elk hun eigen uitwerking hebben op de bacterie: de ene stopt de vermenigvuldiging, de ander vernietigd de celwand van de bacterie etc. Jammer genoeg hebben AB geen enkel effect op virussen vanwege hun bouw. Tegen een virus kan men ook vechten: dat gebeurt door middel van vaccinatie's. In een vaccin zitten dode cellen van het virus. Als dat in ons lichaam wordt gespoten, zal ons lichaam daar zo spoedig mogelijk op reageren met afweerstoffen naar de dode cellen te sturen. Op die manier staat ons lichaam als het ware paraat voor de aanval van een ziekteverwekker. Dit is dan ook meteen de reden waarom men zich soms wat vermoeid kan voelen na het plaatsen van een vaccin. Het doorgeven van deze ziekteverwekkers kan op verschillende manieren: * door verspreiding van druppeltjes (niezen, hoesten) * door speekseluitwisseling (van hetzelfde glas drinken vb) * door bloedcontact * door prikongevallen * door seksueel contact
2.Pathologie 2.1 DE GRIEP of INFLUENZA (en VERKOUDHEID) Wat? De griep is een ziekte die iedereen meermaals in z'n leven overkomt. Het is een ziekte waarbij de persoon in kwestie zich ontzettend ziek gaat voelen.
Wie? Iedereen krijgt wel eens de griep maar er zijn wel bepaalde bevolkingsgroepen die er gevoeliger aan zijn dan andere: vb mensen met een verzwakte afweer (vb door aids), ouderen, hele jonge kinderen...
Oorzaak? De oorzaak van de griep ligt bij een virus, het influenzavirus. Dat virus is erg besmettelijk, vandaar dat we heel vaak te maken krijgen met een griep-epidemie (grote bevolkingsgroepen die ongeveer op hetzelfde moment aan dezelfde ziekte lijden). De verspreiding van de griep wordt simpelweg doorgegeven door hoesten, niezen, snuiten,...
Risico's? Voor mensen met een verzwakt afweersysteem kan de griep wel grote(re) gevolgen hebben: zo is de kans op vb longonsteking of luchtwegonsteking (bronchitis) groot bij die bevolkingsgroepen. Echt, zware griep kan ook dodelijk zijn.
Preventie? Er zijn bepaalde periodes in het jaar dat de regering een oproep doet naar de bevolking om een griepvaccin te gebruiken. Dat griepvaccin is echt geen garantie dat je de griep niet zal krijgen, maar de kans om de griep te krijgen neemt wel drastisch af. Daarnaast is een algemene, goede gezondheidstoestand ook een goed wapen tegen de griep: zorg voor een gezonde en evenwichtige voeding, sport regelmatig, kleed je goed aan tijdens de winter, etc.
Behandeling? De beste behandeling voor griep tot nog toe, is de ziekte uitzieken. Geneesmiddelen kunnen wel helpen om de symptomen te verlichten maar uitzieken is en blijft nog steeds de beste remedie Echter, wanneer de symptomen langer dan een week heftig aanhouden is het aan te raden om een bezoek te brengen aan de huisarts. Tenslotte is het aangeraden om een extra portie vitamine C te gebruiken want deze helpt het immuunsysteem een handje om het influenzavirus te overwinnen.
2.2 AIDS (hiv) Wat? Zoals u weet hebben we allemaal een gans systeem in ons lichaam dat voor de afweer zorgt: een systeem dat bestaat uit witte bloedcellen, lymfestelsel etc. Dat systeem zorgt ervoor dat we ons kunnen verweren tegen schadelijke invloeden, zowel van buitenaf als van binnenuit. Maar wat als dat afweersysteem ons in de steek laat? Eén van de ziekten waarbij het afweersysteem ons in de steek laat is bij AIDS. Acquired Immune Deficiency Syndrome is de volledige naam voor deze ziekte. Aids is een virus dat in ons lichaam zit en de afweer gaat aantasten. Dat zorgt ervoor dat we veel vatbaarder zijn om ziek te worden en infectie's op te lopen. Wanneer we heel vaak infectie's oplopen en ons nauwelijks nog kunnen verweren tegen de aanvallen zitten we met een gevaarlijk fenomeen.
Wie? Risicofactoren? * Mensen die onveilig vrijen (met veilig vrijen bedoelen we hier "met condoom". De pil op zich beschermt je helemaal niet!) * Mensen die drugs gebruiken, naalden uitwisselen, bloedtransfusie krijgen in het buitenland * Via moedermelk (mama op baby) * Via wondjes, hevig bloedverlies, prikongevallen, medisch personeel... * Als je de wetenschappelijke cijfers wil weten van het aantal gevallen kan je naar deze link gaan: http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/aidsnl/rap_sem.pdf
Oorzaak? AIDS wordt veroorzaakt door een virus, het HIV virus. Dat virus tast onze afweer aan.
Symptomen? Signalen? Klachten? Veelvuldig ziek zijn Veelvuldig infectie's die optreden Grotere gevoeligheid voor ziekte en infectie's Gezwollen lymfeklieren Nachtelijk zweten Koorts In het begin van de besmetting kan er een griepachtig gevoel optreden maar dat is niet altijd zo. Zoals gezegd zijn de mensen niet altijd meteen op de hoogte van het feit dat ze aan hiv lijden. In heel wat gevallen treden er helemaal geen verschijnselen op, vooral niet in het beginstadium van de besmetting.
Preventie? * Gebruik bij het vrijen steeds een condoom, liefst met zaaddodend middel * Blijf uit de buurt van drugs, de naalden van druggebruikers etc * Pas op als u in het buitenland in het ziekenhuis beland: besmette naalden en bloedtransfusie's zijn grote risicofactoren * Ontsmet goed wonden * Hand en lichaamshygiëne is ook van uiterste belang * Gebruik geen materialen van elkaar: denk maar aan een tandenborstel vb * Speelgoed van kinderen wordt best ook regelmatig ontsmet, zeker waar meerdere kinderen samen verblijven.
Onderzoek? Indien je dat wenst kan je je laten testen op hiv/aids. Dat gaat aan de hand van een bloedonderzoek. Men neemt een bloedstaal en laat dat onderzoeken in het labo. In het bloedstaal kan men zien of je lichaam antistoffen heeft aangemaakt voor het virus. Is dat het geval, dan is de kans zeer groot dat je hiv/aids hebt. De huisarts zal je direct op de hoogte stellen van het moment dat de resultaten binnen zijn van het labo. Men zal weliswaar gesprekken met je voeren vooraleer je je laat testen en nadat de resultaten bekend zijn. Indien dat nodig is zal de huisarts je ook doorverwijzen naar een specialist. Je kan je ook anoniem laten testen.
Behandeling? Tot nog toe bestaat er geen behandelingswijze die ervoor zorgt dat de hiv/aids genezen is. Wetenschappers zoeken koortsachtig naar een effectieve behandeling maar die is voorlopig nog niet voor handen. Tot nu toe past men telkens de combinatie therapie voor, dat betekent dat men de vermenigvuldiging van het virus tracht tegen te gaan en tegelijkertijd het ziekteproces probeert te remmen. Deze therapie is zeker geen slecht iniciatief, in tegendeel. Jammer genoeg is ze niet goed genoeg om te genezen. Ook nuttig om weten is dat het uitermate belangrijk is dat persoon in kwestie zijn medicijnen perfect inneemt zoals hem/ haar voorgeschreven is door de arts/specialist.
2.3 REIZEN EN GEZONDHEID Wat - hoe? Ongeacht waar u precies naar toe trekt, is het altijd belangrijk om te informeren bij uw huisarts over de bestemming waar u heen gaat. Hij kan dan beslissen of er specifieke voorzergsmaatregelen moeten getroffen worden én hij kan u ook specifieke tips en adviezen geven. Voor reizen naar bepaalde landen kan het noodzakelijk zijn dat u een inspuiting krijgt. Want besmettingen liggen overal op de loer. Neen, een besmetting kan niet alleen door seksueel contact opgelopen worden. Er zijn verschillende gevarenzones: * Besmettings-gevaar bij voedsel en drank * Besmettings-gevaar bij ongedierte en insecten * Besmettings-gevaar bij zoogdieren * Besmettings-gevaar bij door seksueel contact * Besmettings-gevaar bij het plaatsen van tatoeages en piercings
Laat ons beginnen bij het besmettingsgevaar bij voedsel en drank. Het meest gekende symtoom in dit thema is en blijft "reizigersdiaree". En desondanks het feit dat elk van ons zo vaak gewaarschuwd wordt voor dit fenomeen, komen er elk jaar opnieuw mensen met ernstige klachten terug van hun reis. Een darmbacterie is hier ook meestal de boosdoener en is wel te voorkomen, mits een paar aandachtspunten. De typische hygiënemaatregelen zijn de belangrijkste: was je handen na het toilet, was groenten en fruit voldoende, laat geen insecten aan het voedsel komen, eet niet zomaar alles op wat je aangeboden wordt, was je handen voor en na het eten, zorg ervoor dat je het voedsel op een goede manier bewaard en wanneer je onzeker bent over water kan koken ook een goede oplossing zijn, informeer ook steeds of je te maken hebt met drinkbaar water (zo niet kan je tabletten krijgen bij de apotheker die het water moeten opgelost worden, maar let op; dit is ook geen garantie!). Stel dat je dan uiteindelijk toch reizigersdiarree opgelopen hebt, dan is het vooral belangrijk om voldoende vocht op te nemen want de kans op uitdroging is relatief groot bij diarree. Vooral bij baby's, jonge kinderen en ouderen is dat het geval! Meestal zal deze diarre een twee à viertal dagen aanhouden. Wanneer je bloed aantreft in je stoelgang is het beter om een huisarts te contacteren, zo ook als de diarree langer aanhoud dan een viertal dagen.
Zoals gezegd hebben we ook besmettingsgevaar bij ongedierte en insecten. Dat kan verschillende "onderkruipend gemenigaards" inhouden: muggen, kakkerlakken, teken, vlooien, luizen, boorvliegen etc. Tegen sommigen van deze kruipsels kunnen we zelf al veel gaan doen: muggenmelk is hier een voorbeeld van. Dat een product dat vrij te koop is bij de apotheker en die een stof bevat waar muggen liever van wegblijven. Anderzijds is het ook een goede tip om steeds lange mauwen of broekspijpen te dragen wanneer de avond valt. In sommige gevallen is het zelfs ook raadzaam om dat toe te passen bij water. Wie in het water stapt moet ook opletten voor bloedzuigers en gevaarlijke vissen in het water. Anderzijds is het ook aangeraden om een geïmpregneerd net (een vliegennet in de volksmond genoemd) te gebruiken als je gaat slapen. Tegen sommige insecten en ongediertes kan men ook inspuitingen krijgen: denk maar aan een inspuiting tegen malaria, gele koorts etc. Want hier gaat het niet om ziektes waar je eventjes de griep van krijgt, maar het gaat om ernstige ziekten die letsels of zelfs de dood kunnen veroorzaken. Laat me het voorbeeld geven van de 'teek'. Geniepig klein beestje dat grote schade kan aanbrengen. Ooit gehoord van "de ziekte van Lyme"? Wel, hier is onze teek de oorzaak van. Het begint allemaal erg onschuldig: rode kringen op de huid na een tekenbeet, beetje last van spierstijfheid en uiteindelijk ontstekingen aan de gewrichten. Jammer genoeg is antibiotica niet voldoende voor een tekenbeet. Daarom is het interessant om voor beschermende kledij te zorgen en insectenwerende middelen.
Gevaar bij zoogdieren klinkt misschien een beetje gek, maar toch is het een regel die men beter in acht houdt. Denk maar aan vb hondsdolheid. En dat is niet alleen een plaag die in Zuid Afrika voorkomt, neen... hondsdolheid komt soms ook voor in België, Nederland en omliggende landen. Ook hiervoor is het interessant zich te vaccineren. Anderzijds, voor mensen die graag een zoo bezoeken is het ook aangeraden om afstand te houden van de dieren. En voor de dierenliefhebbende reizigers... als je een diertje onderweg tegen komt dat je niet gezond lijkt, blijf er dan ook af.
Besmettingsgevaar bij tatoeages, piercings, druggebruik, naaldgebruik, bloedtransfusie's is ook een onderdeel van "ziekten op reis". Ik heb niks tegen piercings, tatoeages of drugs want uiteindelijk zijn veel mensen gepierced. Denk maar aan oorringen. Dat zijn sociaal aanvaarde piercings, en zelfs deze kun je beter laten prikken in je thuisland dan in het buitenland. Want via piercings, tatoeages en druggebruik kunnen er ernstige ziekten optreden: denk maar aan hepatitis, HIV, of huidinfectie's. En hoe gek het ook klinkt, ook naar de kapper (of barbier) gaan in het buitenland doe je beter niet. En drugs kopen of gebruiken in het buitenland al helemaal niet. Let ook op als je in het ziekenhuis beland, voor injectie's. Besmette naalden komn vaker voor in het buitenland dan bij ons, in Nederland en België. Ooit hoorde ik eens de raad: "neem zelf een spuit mee van thuis" in je reiskoffer. In het begin vond ik dat lachwekkend maar later realiseerde ik me dat het beter een spuit meehebben is in de reiskoffer dan met een ziekte thuiskomen. Wie met wondjes van een dagtrip thuis komt, zou zo spoedig mogelijk moeten voor ontsmetting en afscherming zorgen. Ook de kleinste sneedjes, wondjes kunnen voor problemen zorgen. Intacte huid = beschermde huid.
En tot slot vestig ik u graag de aandacht op het seksueel contact in het buitenland. Wie op reis gaat is soms al wat euforischer dan in het dagelijkse leven maar zorg er voor dat het ene pleziertje niet voor een levenslang ongemak moet zorgen. Wil je dan toch verder gaan in het buitenland, weet dan goed dat "de pil" geen garantie's bied tegen geslachtsziekten. Helemaal niet! Condooms zijn in die zin al stukken beter maar koop dan liefst condooms in je thuisland dan in het buitenland. Doe de verpakking op een correcte manier open en gebruik het condoom ook op een juiste manier. Besef dat je een S.O.A (seksueel overdraagbare aandoening) niet altijd met het blote oog kunt waarnemen en dat mensen ook niet altijd eerlijk gaan antwoorden op de vraag of hij/zij een S.O.A heeft. Misschien weet hij of zij het zelfs niet van zichzelf?! Ook hier in het gebruik van specifieke inspuitingen vaak aangeraden (vb voor hepatitis).
Dat is inderdaad als een ganse waslijst, als je het goed nagaat. Nu weten we al dat we voor het reizen best eens op bezoek gaan bij de huisarts. En wat kunnen we dan nog doen? Dat is een verantwoorde reisapotheek meedoen. Die bestaat uit meer dan twee pleisters ... Wat steekt daar best in? * Eigen medicijnen (die je dagelijks moet innemen) * Anticonceptie * Pijnstillers, koortsremmers * Geneesmiddel tegen diarre - obstipatie * Insectenwerend middel * Zonnebrandcreme - aftersun * Tekenpincet * Ontsmettingsmiddel * Pleister(s) - verband (met de nodige hechtingsspeldjes) * schaartje - pincet - gaasjes -... * Anti-jeukzalf * Hulpmiddel(en) tegen schoon water * Geneesmiddel tegen malaria (indien nodig) * Geneesmiddel tegen vaak voorkomende problemen: vb blaasontsteking, verstopte neus, zeeziekte,...
Een klein inzicht hebben in het vaccinatie-programma is zeker niet verkeerd; vandaar dit korte overzicht: DTP (drifeterie, tetanus, polio) moet om de 10 jaar herhaald worden en kost ongeveer 25 euro. Gele koorts moet om de 10 jaar herhaald worden en kost ongeveer 30euro. Hepatitis A heeft twee vaccinatie's nodig en moet om de 25 jaar herhaald worden . Prijs: ongeveer 50euro per injectie Hepatitis B heeft (normaal) 1 injectie nodig en kost ongeveer 35euro. Hepatitis A en B (gezamelijke inspuiting) heeft 3 vaccinatie's nodig en geeft 25 jaar bescherming. Prijs: ongeveer 60euro per injectie Tyfus: geeft 3 jaar bescherming en kost ongeveer 30euro.
Andere tips zijn: * Ga naar de tandarts en/of oogarts voor uw vertrek * Probeer zo vaak als mogelijk zelf te koken (dan hebt u meer zicht op wat en hoe de verwerking van het voedsel gebeurt) * Zwangere vrouwen nemen best extra voorzorgen en gaan hoe dan ook "voor" en "na" de reis op bezoek bij de huisarts
2.4 WINDPOKKEN Wat? Windpokken zijn een goedaardige kinderziekte.
Oorzaak? De oorzaak ligt bij het Varicella Zoster-virus dat erg besmettelijk is en kan worden overgedragen door druppeltjes (hoesten, niezen) en speeksel.
Risico? - Wanneer het kind hevig krabt aan de blaasjes, is er een kans tot littekenvorming. - De ziekte zelf is erg besmettelijk
Risicofactoren? Een groot aantal kinderen die samen verblijven (kleuterklas, creche,...) is zowiezo risicovoller wegens het grote besmettingsgevaar.
Symptomen? Signalen? Klachten? - Rode, met vocht gevulde vlekjes op het lichaam. De grootste hoeveelheid vlekjes zijn terug te vinden om gezicht en romp. Op de benen zijn de aantallen vaker minder groot. De blaasjes zijn het besmettelijkst wanneer ze gevuld zijn met vocht. - Hevige jeuk ter hoogte van de rode vlekjes - In het begin van de besmetting lijken de windpokken erg op een verkoudheid of een licht griepje - Het virus kan al een tweetal weken in het lichaam sluimeren vooraleer de windpokken uitbreken
Behandeling? Windpokken gaan normaal vanzelf over, maar wanneer de jeuk erg hevig is, kan het aangeraden zijn om een huisarts te contacteren. Het kind een badje geven zou ook een kalmerende werking hebben op de jeukende blaasjes. Hou zowiezo steeds de veranderingen goed in het oog.
2.5 MAZELEN Wat? Mazelen zijn een erg besmettelijke kinderziekte.
Oorzaak? Het is een virus dat veroorzaker is van de mazelen.
Risico? - De mazelen zijn extreem besmettelijk via druppelcontact (niezen, hoesten) - Oorontsteking - Longontsteking - Hersenontsteking
Risicofactoren? Kinderen die in grote aantal samen zijn, hebben meer kans tot mazelen
Symptomen? Signalen? Klachten? - (hoge) koorts - rode vlekken met een witte stip op het gezicht, in de hals en in de nek - rode huid
Preventie? De preventie van mazelen bestaat uit een vaccin dat gegeven wordt bij 14 maanden en 9 jaar.
Behandeling? Tot nog toe is er geen behandeling voor de mazelen, maar men kan wel de symptomen die het met zich meebrengt tegengaan. Het is ook zo, eens men de mazelen gehad heeft, is er een blijvende immuniteit. Je kunt het dus nooit 2 keer krijgen.
2.6 BOF - DIKOOR Wat? De bof is een besmettelijke kinderziekte
Oorzaak? Het paramyxovirus zorgt voor de problemen. De besmetting gebeurt via hoesten en niezen.
Risico? - Hersenvliesontsteking - Ontsteking van de geslachtsdelen - Keelontsteking - Stijfheid ter hoogte van de hals Symptomen? Signalen? Klachten? - Koorts en pijn - Ontsteking van oorspeekselklier waardoor de wang ter hoogte van de oorspeekselklier gezwollen is - Pijn bij kauwen, slikken
Preventie? Er is een preventieve vaccinatie op de markt die aan 14 maanden en 9 jaar moet gegeven worden.
Behandeling? Er is nog geen specifieke behandeling voor bof, men kan wel de symptomen die het met zich meebrengt verlichten
2.7 RODE HOND - RUBELLA Wat? Rubella is een besmettelijke ziekte
Oorzaak? De oorzaak van rubella ligt bij een virus dat kan worden overgedragen door druppeltjes
Risico? Vrouwen die besmet zijn met rubella tijdens de zwangerschap hebben meer kans op vroeggeboorte en een miskraam
Symptomen? Signalen? Klachten? - Zwelling ter hoogte van de nek, achter de oren - Geïrriteerde huid - Koorts - Niet jeukende vlekjes
Preventie? Er is een vaccin op de markt tegen rubella dat toegedient wordt bij een leeftijd van 12 maand en aan de leeftijd van 10 - 13 jaar
Behandeling? Er is nog geen specifieke behandeling op de markt tegen rodehond. De ziekte geneest uit zichzelf. Enkel wanneer er zich complicatie's voordoen of als een zwangere vrouw rodehond krijgt, dient er zeker een arts te worden geraadpleegd.
Spieren, pezen, gewrichten, botten
Spieren, gewrichten, pezen, botten... Dit thema werd reeds verplaatst naar de verbeterde website www.gezondheidshoekje.com
Goeie dag, mijn naam is Tineke, en ik wil u graag wat meer over mezelf vertellen zodanig dat u een beter idee krijgt van wie achter deze blog steekt. Laat me misschien eerst beginnen met wat algemene, persoonlijke informatie. Laat me beginnen bij het begin: ik ben dus Tineke, 21 jaar oud en samenwonend in Heule met Thijs. We wonen er met onze huisdieren: een klein hondje en 4 lieve poezen. We werken allebei buitenshuis: Thijs werkt bij Eandis: een Belgische distributienetbeheerder en ik werk bij een dochterbedrijf van Electrabel.
Een paar jaar geleden ben ik afgestudeerd als verzorgende in Kortrijk. Daar heb ik een hobby ontwikkeld voor het verzamelen en bijhouden van lifestyle-artikels medische-, en gezondheidsinformatie. Ik heb tijdens mijn opleiding enorm veel gehad aan die info. Op een gegeven moment heb ik dan ook het idee gekregen om de info die ik had, op het web te plaatsen zodanig dat alles overzichtelijk bleef en dat de info kon gedeeld worden met mensen die ook een passie hebben voor het medische wereldje. Het is zowiezo absoluut mijn bedoeling niet om deze blog als vervanging te laten dienen voor een bezoek aan een medisch gespecialiseerde. Ik maakte hem gewoon als leidraad voor het geval u concrete en duidelijke informatie zoekt.
Hebt u na het lezen van de blog een opmerking, een vraag of een suggestie? Laat het me dan zeker weten! Ik heb een gastenboek, forum en mailformulier voor u beschikbaar!
Met vriendelijke groet, Tineke
27-09-2005
Huid & haar
Neen, uw blog moet niet dagelijks worden bijgewerkt. Het is gewoon zoals je het zélf wenst. Indien je geen tijd hebt om dit dagelijks te doen, maar bvb. enkele keren per week, is dit ook goed. Het is op jouw eigen tempo, met andere woorden: vele keren per dag mag dus ook zeker en vast, 1 keer per week ook.
Er hangt geen echte verplichting aan de regelmaat. Enkel is het zo hoe regelmatiger je het blog bijwerkt, hoe meer je bezoekers zullen terugkomen en hoe meer bezoekers je krijgt uiteraard.
Kanker
Het maken van een blog en het onderhouden is eenvoudig. Hier wordt uitgelegd hoe u dit dient te doen.
Als eerste dient u een blog aan te maken- dit kan sinds 2023 niet meer.
Op die pagina dient u enkele gegevens in te geven. Dit duurt nog geen minuut om dit in te geven. Druk vervolgens op "Volgende pagina".
Nu is uw blog bijna aangemaakt. Ga nu naar uw e-mail en wacht totdat u van Bloggen.be een e-mailtje heeft ontvangen. In dat e-mailtje dient u op het unieke internetadres te klikken.
Enkele duidelijke nota's: - deze website mag in geen geval een bezoek aan een medisch gespecialiseerde vervangen. - deze website heeft géén commerciële doeleinden, enkel informatieve. - in geen geval staat deze site onder toezicht van sponsors in de gezondheidszorg. Los van de advertentie's die organisatie "bloggen.be" voor zichzelf verspreiden - de website wordt regelmatig gecontroleerd en bijgestuurd door medisch geschoolden.
WWW.GEZONDHEIDSHOEKJE.COM
