|
Infectie's en besmettingen
1. Algemene info
Een infectie is een ziekteverschijnsel dat veroorzaakt wordt door een micro-organisme (virus, bacterie, schimmel, protozoa,...) en die vaak een ontsteking tot gevolg hebben. Een ontsteking kenmerkt zich voornamelijk in warmte (calor), pijn (dolor), zwelling (tumor) en roodheid (rubor). Bepaalde infectie's kunnen dusdanig erg worden dat het blijvende letsels tot gevolg heeft of in sommige gevallen zelfs de dood. De meest gekende ziekteverwekkers zijn ongetwijfeld de bacteriën en de virussen. Weliswaar hebben die twee groepen grote verschillen:
| Bacterie |
Virus |
* Zichtbaar onder een microscoop
* Kan zich zonder gastheer vermenigvuldigen
* Is een levend organisme
* Kan men doden met antibiotica (AB) |
* Niet zichtbaar onder een microscoop
* Heeft een gastheer nodig om zich te vermenigvuldigen
* Is half levend - half dood organisme
* Kan niet gedood worden met antibiotica (AB) | Het enige doel dat een ziekteverwekker voor heeft is om zich te gaan vermenigvuldigen. Afhankelijk van het type ziekteverwekker (bacterie? virus? schimmel?) hebben ze verschillende eisen om zich te kunnen vermenigvuldigen.De beste manier om een bacterie te vernietigen is het gebruik van Antibiotica. Er bestaan verschillende soorten antibiotica die elk hun eigen uitwerking hebben op de bacterie: de ene stopt de vermenigvuldiging, de ander vernietigd de celwand van de bacterie etc. Jammer genoeg hebben AB geen enkel effect op virussen vanwege hun bouw. Tegen een virus kan men ook vechten: dat gebeurt door middel van vaccinatie's. In een vaccin zitten dode cellen van het virus. Als dat in ons lichaam wordt gespoten, zal ons lichaam daar zo spoedig mogelijk op reageren met afweerstoffen naar de dode cellen te sturen. Op die manier staat ons lichaam als het ware paraat voor de aanval van een ziekteverwekker. Dit is dan ook meteen de reden waarom men zich soms wat vermoeid kan voelen na het plaatsen van een vaccin.
Het doorgeven van deze ziekteverwekkers kan op verschillende manieren:
* door verspreiding van druppeltjes (niezen, hoesten)
* door speekseluitwisseling (van hetzelfde glas drinken vb)
* door bloedcontact
* door prikongevallen
* door seksueel contact
2.Pathologie
2.1 DE GRIEP of INFLUENZA (en VERKOUDHEID)
Wat?
De griep is een ziekte die iedereen meermaals in z'n leven overkomt. Het is een ziekte waarbij de persoon in kwestie zich ontzettend ziek gaat voelen.
Wie?
Iedereen krijgt wel eens de griep maar er zijn wel bepaalde bevolkingsgroepen die er gevoeliger aan zijn dan andere: vb mensen met een verzwakte afweer (vb door aids), ouderen, hele jonge kinderen...
Oorzaak?
De oorzaak van de griep ligt bij een virus, het influenzavirus. Dat virus is erg besmettelijk, vandaar dat we heel vaak te maken krijgen met een griep-epidemie (grote bevolkingsgroepen die ongeveer op hetzelfde moment aan dezelfde ziekte lijden). De verspreiding van de griep wordt simpelweg doorgegeven door hoesten, niezen, snuiten,...
Symptomen? Signalen? Klachten?
Vermoeidheid
Een "lam", "leeg" gevoel
Futloosheid
Keelpijn
Loopneus
Hoofdpijn
Misselijkheid - braken
Spierpijn
Koorts
Rillingen
Hoesten
Risico's?
Voor mensen met een verzwakt afweersysteem kan de griep wel grote(re) gevolgen hebben: zo is de kans op vb longonsteking of luchtwegonsteking (bronchitis) groot bij die bevolkingsgroepen. Echt, zware griep kan ook dodelijk zijn.
Preventie?
Er zijn bepaalde periodes in het jaar dat de regering een oproep doet naar de bevolking om een griepvaccin te gebruiken. Dat griepvaccin is echt geen garantie dat je de griep niet zal krijgen, maar de kans om de griep te krijgen neemt wel drastisch af. Daarnaast is een algemene, goede gezondheidstoestand ook een goed wapen tegen de griep: zorg voor een gezonde en evenwichtige voeding, sport regelmatig, kleed je goed aan tijdens de winter, etc.
Behandeling?
De beste behandeling voor griep tot nog toe, is de ziekte uitzieken. Geneesmiddelen kunnen wel helpen om de symptomen te verlichten maar uitzieken is en blijft nog steeds de beste remedie Echter, wanneer de symptomen langer dan een week heftig aanhouden is het aan te raden om een bezoek te brengen aan de huisarts. Tenslotte is het aangeraden om een extra portie vitamine C te gebruiken want deze helpt het immuunsysteem een handje om het influenzavirus te overwinnen.
2.2 AIDS (hiv)
Wat?
Zoals u weet hebben we allemaal een gans systeem in ons lichaam dat voor de afweer zorgt: een systeem dat bestaat uit witte bloedcellen, lymfestelsel etc. Dat systeem zorgt ervoor dat we ons kunnen verweren tegen schadelijke invloeden, zowel van buitenaf als van binnenuit. Maar wat als dat afweersysteem ons in de steek laat? Eén van de ziekten waarbij het afweersysteem ons in de steek laat is bij AIDS. Acquired Immune Deficiency Syndrome is de volledige naam voor deze ziekte. Aids is een virus dat in ons lichaam zit en de afweer gaat aantasten. Dat zorgt ervoor dat we veel vatbaarder zijn om ziek te worden en infectie's op te lopen. Wanneer we heel vaak infectie's oplopen en ons nauwelijks nog kunnen verweren tegen de aanvallen zitten we met een gevaarlijk fenomeen.
Wie? Risicofactoren?
* Mensen die onveilig vrijen (met veilig vrijen bedoelen we hier "met condoom". De pil op zich beschermt je helemaal niet!)
* Mensen die drugs gebruiken, naalden uitwisselen, bloedtransfusie krijgen in het buitenland
* Via moedermelk (mama op baby)
* Via wondjes, hevig bloedverlies, prikongevallen, medisch personeel...
* Als je de wetenschappelijke cijfers wil weten van het aantal gevallen kan je naar deze
link gaan: http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/aidsnl/rap_sem.pdf
Oorzaak?
AIDS wordt veroorzaakt door een virus, het HIV virus. Dat virus tast onze afweer aan.
Symptomen? Signalen? Klachten?
Veelvuldig ziek zijn
Veelvuldig infectie's die optreden
Grotere gevoeligheid voor ziekte en infectie's
Gezwollen lymfeklieren
Nachtelijk zweten
Koorts
In het begin van de besmetting kan er een griepachtig gevoel optreden maar dat is niet altijd zo.
Zoals gezegd zijn de mensen niet altijd meteen op de hoogte van het feit dat ze aan hiv lijden. In heel wat gevallen treden er helemaal geen verschijnselen op, vooral niet in het beginstadium van de besmetting.
Preventie?
* Gebruik bij het vrijen steeds een condoom, liefst met zaaddodend middel
* Blijf uit de buurt van drugs, de naalden van druggebruikers etc
* Pas op als u in het buitenland in het ziekenhuis beland: besmette naalden en bloedtransfusie's zijn grote risicofactoren
* Ontsmet goed wonden
* Hand en lichaamshygiëne is ook van uiterste belang
* Gebruik geen materialen van elkaar: denk maar aan een tandenborstel vb
* Speelgoed van kinderen wordt best ook regelmatig ontsmet, zeker waar meerdere kinderen samen verblijven.
Onderzoek?
Indien je dat wenst kan je je laten testen op hiv/aids. Dat gaat aan de hand van een bloedonderzoek. Men neemt een bloedstaal en laat dat onderzoeken in het labo. In het bloedstaal kan men zien of je lichaam antistoffen heeft aangemaakt voor het virus. Is dat het geval, dan is de kans zeer groot dat je hiv/aids hebt. De huisarts zal je direct op de hoogte stellen van het moment dat de resultaten binnen zijn van het labo. Men zal weliswaar gesprekken met je voeren vooraleer je je laat testen en nadat de resultaten bekend zijn. Indien dat nodig is zal de huisarts je ook doorverwijzen naar een specialist. Je kan je ook anoniem laten testen.
Behandeling?
Tot nog toe bestaat er geen behandelingswijze die ervoor zorgt dat de hiv/aids genezen is. Wetenschappers zoeken koortsachtig naar een effectieve behandeling maar die is voorlopig nog niet voor handen. Tot nu toe past men telkens de combinatie therapie voor, dat betekent dat men de vermenigvuldiging van het virus tracht tegen te gaan en tegelijkertijd het ziekteproces probeert te remmen. Deze therapie is zeker geen slecht iniciatief, in tegendeel. Jammer genoeg is ze niet goed genoeg om te genezen. Ook nuttig om weten is dat het uitermate belangrijk is dat persoon in kwestie zijn medicijnen perfect inneemt zoals hem/ haar voorgeschreven is door de arts/specialist.
2.3 REIZEN EN GEZONDHEID
Wat - hoe?
Ongeacht waar u precies naar toe trekt, is het altijd belangrijk om te informeren bij uw huisarts over de bestemming waar u heen gaat. Hij kan dan beslissen of er specifieke voorzergsmaatregelen moeten getroffen worden én hij kan u ook specifieke tips en adviezen geven. Voor reizen naar bepaalde landen kan het noodzakelijk zijn dat u een inspuiting krijgt. Want besmettingen liggen overal op de loer. Neen, een besmetting kan niet alleen door seksueel contact opgelopen worden. Er zijn verschillende gevarenzones:
* Besmettings-gevaar bij voedsel en drank
* Besmettings-gevaar bij ongedierte en insecten
* Besmettings-gevaar bij zoogdieren
* Besmettings-gevaar bij door seksueel contact
* Besmettings-gevaar bij het plaatsen van tatoeages en piercings
Laat ons beginnen bij het besmettingsgevaar bij voedsel en drank. Het meest gekende symtoom in dit thema is en blijft "reizigersdiaree". En desondanks het feit dat elk van ons zo vaak gewaarschuwd wordt voor dit fenomeen, komen er elk jaar opnieuw mensen met ernstige klachten terug van hun reis. Een darmbacterie is hier ook meestal de boosdoener en is wel te voorkomen, mits een paar aandachtspunten. De typische hygiënemaatregelen zijn de belangrijkste: was je handen na het toilet, was groenten en fruit voldoende, laat geen insecten aan het voedsel komen, eet niet zomaar alles op wat je aangeboden wordt, was je handen voor en na het eten, zorg ervoor dat je het voedsel op een goede manier bewaard en wanneer je onzeker bent over water kan koken ook een goede oplossing zijn, informeer ook steeds of je te maken hebt met drinkbaar water (zo niet kan je tabletten krijgen bij de apotheker die het water moeten opgelost worden, maar let op; dit is ook geen garantie!). Stel dat je dan uiteindelijk toch reizigersdiarree opgelopen hebt, dan is het vooral belangrijk om voldoende vocht op te nemen want de kans op uitdroging is relatief groot bij diarree. Vooral bij baby's, jonge kinderen en ouderen is dat het geval! Meestal zal deze diarre een twee à viertal dagen aanhouden. Wanneer je bloed aantreft in je stoelgang is het beter om een huisarts te contacteren, zo ook als de diarree langer aanhoud dan een viertal dagen.
Zoals gezegd hebben we ook besmettingsgevaar bij ongedierte en insecten. Dat kan verschillende "onderkruipend gemenigaards" inhouden: muggen, kakkerlakken, teken, vlooien, luizen, boorvliegen etc. Tegen sommigen van deze kruipsels kunnen we zelf al veel gaan doen: muggenmelk is hier een voorbeeld van. Dat een product dat vrij te koop is bij de apotheker en die een stof bevat waar muggen liever van wegblijven. Anderzijds is het ook een goede tip om steeds lange mauwen of broekspijpen te dragen wanneer de avond valt. In sommige gevallen is het zelfs ook raadzaam om dat toe te passen bij water. Wie in het water stapt moet ook opletten voor bloedzuigers en gevaarlijke vissen in het water. Anderzijds is het ook aangeraden om een geïmpregneerd net (een vliegennet in de volksmond genoemd) te gebruiken als je gaat slapen. Tegen sommige insecten en ongediertes kan men ook inspuitingen krijgen: denk maar aan een inspuiting tegen malaria, gele koorts etc. Want hier gaat het niet om ziektes waar je eventjes de griep van krijgt, maar het gaat om ernstige ziekten die letsels of zelfs de dood kunnen veroorzaken. Laat me het voorbeeld geven van de 'teek'. Geniepig klein beestje dat grote schade kan aanbrengen. Ooit gehoord van "de ziekte van Lyme"? Wel, hier is onze teek de oorzaak van. Het begint allemaal erg onschuldig: rode kringen op de huid na een tekenbeet, beetje last van spierstijfheid en uiteindelijk ontstekingen aan de gewrichten. Jammer genoeg is antibiotica niet voldoende voor een tekenbeet. Daarom is het interessant om voor beschermende kledij te zorgen en insectenwerende middelen.
Gevaar bij zoogdieren klinkt misschien een beetje gek, maar toch is het een regel die men beter in acht houdt. Denk maar aan vb hondsdolheid. En dat is niet alleen een plaag die in Zuid Afrika voorkomt, neen... hondsdolheid komt soms ook voor in België, Nederland en omliggende landen. Ook hiervoor is het interessant zich te vaccineren. Anderzijds, voor mensen die graag een zoo bezoeken is het ook aangeraden om afstand te houden van de dieren. En voor de dierenliefhebbende reizigers... als je een diertje onderweg tegen komt dat je niet gezond lijkt, blijf er dan ook af.
Besmettingsgevaar bij tatoeages, piercings, druggebruik, naaldgebruik, bloedtransfusie's is ook een onderdeel van "ziekten op reis". Ik heb niks tegen piercings, tatoeages of drugs want uiteindelijk zijn veel mensen gepierced. Denk maar aan oorringen. Dat zijn sociaal aanvaarde piercings, en zelfs deze kun je beter laten prikken in je thuisland dan in het buitenland. Want via piercings, tatoeages en druggebruik kunnen er ernstige ziekten optreden: denk maar aan hepatitis, HIV, of huidinfectie's. En hoe gek het ook klinkt, ook naar de kapper (of barbier) gaan in het buitenland doe je beter niet. En drugs kopen of gebruiken in het buitenland al helemaal niet. Let ook op als je in het ziekenhuis beland, voor injectie's. Besmette naalden komn vaker voor in het buitenland dan bij ons, in Nederland en België. Ooit hoorde ik eens de raad: "neem zelf een spuit mee van thuis" in je reiskoffer. In het begin vond ik dat lachwekkend maar later realiseerde ik me dat het beter een spuit meehebben is in de reiskoffer dan met een ziekte thuiskomen. Wie met wondjes van een dagtrip thuis komt, zou zo spoedig mogelijk moeten voor ontsmetting en afscherming zorgen. Ook de kleinste sneedjes, wondjes kunnen voor problemen zorgen. Intacte huid = beschermde huid.
En tot slot vestig ik u graag de aandacht op het seksueel contact in het buitenland. Wie op reis gaat is soms al wat euforischer dan in het dagelijkse leven maar zorg er voor dat het ene pleziertje niet voor een levenslang ongemak moet zorgen. Wil je dan toch verder gaan in het buitenland, weet dan goed dat "de pil" geen garantie's bied tegen geslachtsziekten. Helemaal niet! Condooms zijn in die zin al stukken beter maar koop dan liefst condooms in je thuisland dan in het buitenland. Doe de verpakking op een correcte manier open en gebruik het condoom ook op een juiste manier. Besef dat je een S.O.A (seksueel overdraagbare aandoening) niet altijd met het blote oog kunt waarnemen en dat mensen ook niet altijd eerlijk gaan antwoorden op de vraag of hij/zij een S.O.A heeft. Misschien weet hij of zij het zelfs niet van zichzelf?! Ook hier in het gebruik van specifieke inspuitingen vaak aangeraden (vb voor hepatitis).
Dat is inderdaad als een ganse waslijst, als je het goed nagaat. Nu weten we al dat we voor het reizen best eens op bezoek gaan bij de huisarts. En wat kunnen we dan nog doen? Dat is een verantwoorde reisapotheek meedoen. Die bestaat uit meer dan twee pleisters ... Wat steekt daar best in?
* Eigen medicijnen (die je dagelijks moet innemen)
* Anticonceptie
* Pijnstillers, koortsremmers
* Geneesmiddel tegen diarre - obstipatie
* Insectenwerend middel
* Zonnebrandcreme - aftersun
* Tekenpincet
* Ontsmettingsmiddel
* Pleister(s) - verband (met de nodige hechtingsspeldjes) * schaartje - pincet - gaasjes -...
* Anti-jeukzalf
* Hulpmiddel(en) tegen schoon water
* Geneesmiddel tegen malaria (indien nodig)
* Geneesmiddel tegen vaak voorkomende problemen: vb blaasontsteking, verstopte neus, zeeziekte,...
Een klein inzicht hebben in het vaccinatie-programma is zeker niet verkeerd; vandaar dit korte overzicht:
DTP (drifeterie, tetanus, polio) moet om de 10 jaar herhaald worden en kost ongeveer 25 euro.
Gele koorts moet om de 10 jaar herhaald worden en kost ongeveer 30euro.
Hepatitis A heeft twee vaccinatie's nodig en moet om de 25 jaar herhaald worden . Prijs: ongeveer 50euro per injectie
Hepatitis B heeft (normaal) 1 injectie nodig en kost ongeveer 35euro.
Hepatitis A en B (gezamelijke inspuiting) heeft 3 vaccinatie's nodig en geeft 25 jaar bescherming. Prijs: ongeveer 60euro per injectie
Tyfus: geeft 3 jaar bescherming en kost ongeveer 30euro.
Andere tips zijn:
* Ga naar de tandarts en/of oogarts voor uw vertrek
* Probeer zo vaak als mogelijk zelf te koken (dan hebt u meer zicht op wat en hoe de verwerking van het voedsel gebeurt)
* Zwangere vrouwen nemen best extra voorzorgen en gaan hoe dan ook "voor" en "na" de reis op bezoek bij de huisarts
2.4 WINDPOKKEN
Wat?
Windpokken zijn een goedaardige kinderziekte.
Oorzaak?
De oorzaak ligt bij het Varicella Zoster-virus dat erg besmettelijk is en kan worden overgedragen door druppeltjes (hoesten, niezen) en speeksel.
Risico?
- Wanneer het kind hevig krabt aan de blaasjes, is er een kans tot littekenvorming.
- De ziekte zelf is erg besmettelijk
Risicofactoren?
Een groot aantal kinderen die samen verblijven (kleuterklas, creche,...) is zowiezo risicovoller wegens het grote besmettingsgevaar.
Symptomen? Signalen? Klachten?
- Rode, met vocht gevulde vlekjes op het lichaam. De grootste hoeveelheid vlekjes zijn terug te vinden om gezicht en romp.
Op de benen zijn de aantallen vaker minder groot. De blaasjes zijn het besmettelijkst wanneer ze gevuld zijn met vocht.
- Hevige jeuk ter hoogte van de rode vlekjes
- In het begin van de besmetting lijken de windpokken erg op een verkoudheid of een licht griepje
- Het virus kan al een tweetal weken in het lichaam sluimeren vooraleer de windpokken uitbreken
Behandeling?
Windpokken gaan normaal vanzelf over, maar wanneer de jeuk erg hevig is, kan het aangeraden zijn om een huisarts te contacteren. Het kind een badje geven zou ook een kalmerende werking hebben op de jeukende blaasjes. Hou zowiezo steeds de veranderingen goed in het oog.
2.5 MAZELEN
Wat?
Mazelen zijn een erg besmettelijke kinderziekte.
Oorzaak?
Het is een virus dat veroorzaker is van de mazelen.
Risico?
- De mazelen zijn extreem besmettelijk via druppelcontact (niezen, hoesten)
- Oorontsteking
- Longontsteking
- Hersenontsteking
Risicofactoren?
Kinderen die in grote aantal samen zijn, hebben meer kans tot mazelen
Symptomen? Signalen? Klachten?
- (hoge) koorts
- rode vlekken met een witte stip op het gezicht, in de hals en in de nek
- rode huid
Preventie?
De preventie van mazelen bestaat uit een vaccin dat gegeven wordt bij 14 maanden en 9 jaar.
Behandeling?
Tot nog toe is er geen behandeling voor de mazelen, maar men kan wel de symptomen die het met zich meebrengt tegengaan. Het is ook zo, eens men de mazelen gehad heeft, is er een blijvende immuniteit. Je kunt het dus nooit 2 keer krijgen.
2.6 BOF - DIKOOR
Wat?
De bof is een besmettelijke kinderziekte
Oorzaak?
Het paramyxovirus zorgt voor de problemen. De besmetting gebeurt via hoesten en niezen.
Risico?
- Hersenvliesontsteking
- Ontsteking van de geslachtsdelen
- Keelontsteking
- Stijfheid ter hoogte van de hals
Symptomen? Signalen? Klachten?
- Koorts en pijn
- Ontsteking van oorspeekselklier waardoor de wang ter hoogte van de oorspeekselklier gezwollen is
- Pijn bij kauwen, slikken
Preventie?
Er is een preventieve vaccinatie op de markt die aan 14 maanden en 9 jaar moet gegeven worden.
Behandeling?
Er is nog geen specifieke behandeling voor bof, men kan wel de symptomen die het met zich meebrengt verlichten
2.7 RODE HOND - RUBELLA
Wat?
Rubella is een besmettelijke ziekte
Oorzaak?
De oorzaak van rubella ligt bij een virus dat kan worden overgedragen door druppeltjes
Risico?
Vrouwen die besmet zijn met rubella tijdens de zwangerschap hebben meer kans op vroeggeboorte en een
miskraam
Symptomen? Signalen? Klachten?
- Zwelling ter hoogte van de nek, achter de oren
- Geïrriteerde huid
- Koorts
- Niet jeukende vlekjes
Preventie?
Er is een vaccin op de markt tegen rubella dat toegedient wordt bij een leeftijd van 12 maand en aan de leeftijd van 10 - 13 jaar
Behandeling?
Er is nog geen specifieke behandeling op de markt tegen rodehond. De ziekte geneest uit zichzelf. Enkel wanneer er zich complicatie's voordoen of als een zwangere vrouw rodehond krijgt, dient er zeker een arts te worden geraadpleegd.
|
