Niet te geloven... onze laatste reisdag is aangebroken! We blijven opvallend lang plakken aan de ontbijttafel. Geert M. ondergaat een metamorfose: van schaap naar herder, zoals Katrien het zo plastisch uitdrukt. Na een tiental minuten is zijn witte baard verdwenen (Hij was nochtans zo goed op weg om in Sinterklaas zijn voetsporen te kunnen treden!). Morgen kan hij weer volwaardig als deken in Kortrijk verschijnen. Het grootste deel van de groep trekt te voet naar de markt van Cojutepeque. Men wil nog een laatste keer de plaatselijke sfeer opsnuiven. Een viertal blijft in ons bezinningshuis Tagaste om wat te lezen, te luieren, het dagboek te schrijven... Om elf uur vieren we ons geslaagde verblijf met een woorddienst. Iedereen mag iets delen van wat hem getroffen heeft. Het is pakkend en deugddoend. Daarna vliegen de valiezen de bus op en brengt Marcos het blik vol sardientjes naar de luchthaven van San Salvador. Onderweg zien we in de middenberm naast een auto een lijk liggen. Een man werd door het hoofd geschoten. Een afrekening tussen twee bendes, weet onze chauffeur. Brr... ik ben blij dat ik dit de eerste dag niet meegemaakt heb. Ik zou twaalf dagen met de bibber gezeten hebben, vermoed ik. We komen tijdig op onze bestemming en het inchecken gaat tamelijk vlot. Alhoewel... wat is dat toch met Geert D.? Net als in de heenreis wordt hij weer tegengehouden bij de bagage. Hij kan er niet echt om lachen. Ook Christine is een verdachte. Na een lang onderzoek in alle hoeken en kanten van haar valies, diept de beambte enkele stenen op. Die mogen het land niet uit! Het gekke is dat ze niet eens uit El Salvador afkomstig zijn. Ze zaten al in haar valies van een vorige reis. Als iedereen zijn riem en schoenen weer aangetrokken heeft, kunnen we verder. De rest van de terugreis verloopt bijna rimpelloos... op de misselijkheid van Marleen na. Als ze de inhoud van haar maag in het toilet achtergelaten heeft, voelt ze zich al iets beter. In Zaventem aangekomen, is ze zelfs alweer bijna de oude. We hebben allemaal de indruk dat de terugreis stukken vlotter ging dan de heenreis. We moesten immers niet meer langs Guatemala om en veel mensen hebben een uiltje gevangen (ik niet, ondanks het indommelpilletje van onze dokter!). Het is gek om acht uur van een dag af te knabbelen tijdens een vliegreis. We kunnen al landen omstreeks 18.00 u.. Jef riekt zijn stal en is plotseling uit ons gezelschap verdwenen. Jammer dat we geen afscheid kunnen nemen. De rest zoent, omhelst, maakt beloftes en gaat dan elk zijn eigen richting uit. Dit was een reis om nooit te vergeten. We zullen onze tijd nodig hebben om weer voor de volle 100% in onze wereld te landen, maar we hebben alweer iets om naar uit te kijken... de reünie! Hasta la vista!!!!!!!!!!
Na het ontbijt dat onder andere bestaat uit pannenkoekjes, vertrekken we naar Suchitoto. Er is een pittoresk plein voor de mooie kerk en kraampjes en winkeltjes rondom. We kuieren wat rond en kopen enkele souvenirs. We vinden er ook een cd van onze nieuwe favoriet Ricardo Arjona. Onze buschauffeur legde tijdens de vele ritten liedjes op van deze zanger en velen smolten weg. Nu kan zijn muziek thuis onze oren blijven smeren. Tegen de middag belanden we in een uiterst charmant restaurant la posada de Suchitlán. Hoewel we lang op onze maaltijd moeten wachten, kunnen we ondertussen genieten van het adembenemende zicht op het meer en de bergen. Het valt mij wel op dat de lucht hier nog geen enkele keer echt klaar geweest is. Er hangt altijd een soort waas over elke vergezicht. Is het vocht of smog, wie zal het zeggen? Het geworstel met de vreemde namen op de menukaart en de vertaalpogingen van Marcos leveren een goed resultaat. Niemand krijgt iets raars op zijn bord. Het smaakt verrukkelijk! Na tien dagen van ingespannen luisteren, zich inleven, proberen om wakker te blijven, hijgen en zweten... voelen we ons werkelijk beloond. En het is nog niet gedaan. El lago Suchitlán wacht op ons. Een tiental Vlamingen verkiest een tochtje op een overdekt bootje, de rest geniet aan wal van zon of schaduw, rust en een verfrissend drankje. Eens thuisgekomen worden onze oren verwend door de heerlijke klanken van Amor y verdad, een vijfkoppige groep muzikanten. Ze slagen er warempel in om de stijve Vlamingen van hun stoel te krijgen om mee te zingen en te dansen! We gebruiken samen het avondmaal en besluiten de slotviering morgen te houden. Nog een biertje met yuca- en bananenchips en hop... naar dromenland!
Het is gek dat ik hier geen moeite heb om vroeg uit de veren te geraken. Ik heb geen gsm of horloge mee en ga af op het kraaien van de honderden hanen... maar hun biologische klok werkt helemaal anders dan de onze. Als ik gedoucht heb en in de binnentuin kom in de veronderstelling dat we wel snel zullen ontbijten, verneem ik dat het pas over een uur zover is. Bueno... dan heb ik tenminste voldoende tijd om mijn dagboek af te werken. Wel spijtig dat we hier nergens op het internet kunnen. Onze thuisblijvers zitten waarschijnlijk dagelijks tevergeefs op nieuws te wachten. Jammer genoeg kunnen we aan die omstandigheden hier niets veranderen. In San Salvador bevindt zich de UCA, de universiteit. We komen nog maar binnen of we worden opnieuw geconfronteerd met de gruwelijke verhalen van een aantal martelaren. In de jaren tachtig werden hier zes jezuïeten en een meisje met haar moeder koelbloedig afgeslacht. In een klein museum liggen nog persoonlijke voorwerpen, de kledij waarin ze vermoord werden, fotoalbums met de gruwelijkste beelden... In de kapel, een beetje verwijderd van de rozentuin, hangt een heel aangrijpende kruisweg waarbij de Christusfiguur vervangen werd door gefolterde mensen. In een zijkapelletje houden we een kort bezinningsmoment. Marcos brengt ons daarna naar El Parque Cuscatlán, een park met een grote herdenkingsmuur. De muur van de waarheid bevat geen namen van guerilleros of legersoldaten, maar van niet minder dan dertigduizend burgerslachtoffers. Voor de muur liggen rare, bruine dingen op de grond, precies fopdrollen. Het zijn de zaden van een grote boom: de conacaste. Toen er nog geen zeep bestond, gebruikten de mensen die zaden vroeger als schuimmiddel voor hun was, afwas en ook als shampoo. Ik wil er enkele meenemen naar huis, maar de doordringende geur van hondenurine doet me meteen van gedachten veranderen. De picknick die de zusters met veel liefde bereidden, wordt erg gesmaakt. Het is gezellig vertoeven in het park vol scholieren, mensen die genieten en hoe kan het ook anders een koppel agenten dat een oogje in het zeil houdt. Christine, Elsbeth en nog enkele waterratten voelen vanaf nu hun hart sneller kloppen, want straks vertrekken we naar de Pacifique! In El Tunco ziet de zee er niet uit als bij ons. Hoge golven barsten op het steile strand uiteen in geweldige schuimkoppen. Het zand is bruin-zwart en ruig van structuur. Her en der ligt (natuurlijk!) vuilnis en een rotsmassa steekt boven het water uit. Zwemmen is hier niet ongevaarlijk. Als je een grote golf over je heen krijgt, moet je mee ondergaan en rustig vertrouwen dat je even verderop wel zult bovenkomen. Als je tegenstribbelt, word je meegezogen door de onderstroom en dat is verraderlijk. Marcos vertelt dat het gevaarlijk is voor gewone zwemmers (veel Salvadorenen kunnen trouwens amper zwemmen), maar een paradijs voor surfers. De andere stranden hebben kleinere golven omdat het er niet zo steil is. Daar kan dan weer niet gesurft worden. Ik durf me niet wagen aan dergelijk avontuur en zoek met enkele gelijkgestemden mijn heil in een rustig zwembad met ligstoelen. Dit is paradijselijk! Onze gezwollen onderbenen weten plotseling niet waar ze het hebben. Water en beweging is net wat ze nodig hadden. Enkele waaghalzen duiken de zee in en nog anderen slaan een praatje op het terras van een tearoom in het gezelschap van een muziekgroepje. Twee uur na de plonspartij mogen we alweer genieten van het avondmaal waarna we afscheid nemen van Nele en Annelies. Deze laatste zorgde ervoor dat onze reis tot in de puntjes geregeld werd en ze was ook onze tolk van dienst. Daarom krijgt ze een sierbord met een kleurrijke toekan cadeau. Beide meisjes trakteren ons op een zelfgemaakt en gesmaakt lied vol grapjes over de beleefde reisavonturen. Een team van vijf mensen bereidt de slotviering van morgen voor. Daarna is er weer een gezellig samenzijn bij een pintje en tortillachips. Geert M. laat zich graag verzorgen door onze dokter. Caroline, heb je nog een plakkertje voor mijn klein teentje, want het is er af gevallen? Haha, hilariteit alom. Onze arme ziel heeft al enorme wallen onder zijn ogen en hij vertrouwde ons enkele dagen geleden toe dat hij overal gezwollen was. Zijn teentje maakt zijn passieverhaal compleet. Ik wed trouwens dat ze hemmet zijn nieuwe baard in Kortrijk niet meer zullen herkennen!
Vandaag gaat het richting San Salvador, de hoofdstad van het land. We gaan naar de kathedraal die mij qua stijl niet kan bekoren. In de crypte ligt Monseñor Romero begraven. Op het moment van zijn begrafenis braken er rellen uit na een schietpartij op de massa. Daarbij zijn heel wat mensen omgekomen. Wat is dit toch voor land? Mijn geest kan al dat geweld en die moordlust nog altijd niet bevatten. Na het kathedraalbezoek brengt de bus ons naar het hospitalito providencia divina. In de kapel waar Romero achter zijn altaar vermoord werd, vieren we eucharistie. Geert M. is voorganger en je ziet dat het gebeuren hem raakt: weten dat een collega-priester met een laffe daad om het leven gebracht werd op het moment dat hij op zijn kwetsbaarst was: als plaatsvervanger van Christus. Een vriendelijke zuster laat ons buiten de openingsuren binnen in het huisje waar Romero woonde. Dat is nu als een klein museum ingericht. Romero had een chic huis geweigerd en eerst een aantal maanden in de sacristie gewoond. Daarna hadden de zusters hem een bescheiden woning aangeboden. We krijgen zijn slaap- en badkamer te zien, wat persoonlijke spulletjes en fotos over de moordpartij. Zelfs zijn auto staat te kijk. Bij wijze van contrast eten we s middags in het grote metrocenter. Rijkere Salvadorenen, opgezette dames van allerlei pluimage, jongeren met de laatste modellen van gsms... dat hadden we tot nog toe niet gezien. Aan de files bij de eettentjes te zien, doen ze hier gouden zaken. We moeten ons door het lange aanschuiven reppen om tijdig aan de bus te staan. Daarna splitsen we onze groep in twee: een tiental mensen (waaronder ik) gaan met Ludo Vandevelde (alias padré Luis) mee naar een basisgroep in Zacamil. De rest van de groep beluistert getuigenissen in El Paraiso. Je kunt niet geloven hoe lastig het is om na een warm maal in de verzengende hitte te moeten vechten tegen de slaap. Ondanks de micro horen we amper wat de mensen zeggen. Er is immens veel straatlawaai. De mensen ratelen maar door in het Spaans en laten Ludo nauwelijks de tijd om te vertalen. De zon brandt ongenadig op het golfplaten dak waar wij onder zitten. De vier muren houden ons gevangen in ons eigen zweet. Nochtans zeggen de mensen heel mooie dingen. Voor sommigen is deze basisgroep echt een mijlpaal in hun leven, een bron van kracht en moed om door te gaan. Eindelijk is het tijd om te stoppen! De gastvrije mensen bieden ons iets aan wat koffie moet voorstellen en ook een langwerpig pakketje van een soort geperst meel (ja... datzelfde waar bijna niemand van ons tuk op was in Tagaste, hihi). Gelukkig krijgen we in El Paraiso fris vruchtensap en een plakje cake aangeboden. Dat komt als manna uit de hemel gevallen! Terug in Tagaste spuit dokter Caroline de proppen uit mijn oren en uit die van Paul. Hopelijk hebben we zo een comfortabeler vliegtuigreis met minder druk op onze trommelvliezen. Na het avondmaal geven Ludo en zijn vrouw Tere een getuigenis dat van alles losweekt bij ons. Jef smeekt om een pintje. Wij gebieden hem te wachten en moedigen hem smalend aan: Jef jong... wachten doet het verlangen rijpen. Waarop Jef prompt repliceert: Maar allez, ik ben nu al rotrijp!!! Bij een biertje wisselen we dus nog wat van gedachten over wat kerk-zijn voor ons betekent. Als het koppel huiswaarts keert, duiken wij ons nestje in. Hasta mañana!
Vroeg ontbijt om 7.00 u. De spiegeleitjes en bonenpuree (frigoles) vinden snel de weg naar onze magen. Om 8.00 u. trekken we te voet naar El Mozote. We moeten zoveel mogelijk de zon voor zijn. Voor de start lezen Geert D. en Marijke mooie teksten om ons voor te bereiden op wat komen zal. Het ankerlied zet ons op weg. Pas halverwege begint het echt heet en drukkend te worden. De valpartijen van Katrien en Rita niet meegerekend, arriveren we zonder kleerscheuren ter plaatse. Een meisje vertelt de verschrikkelijke geschiedenis van het dorp. In december 1981 viel een doodseskader (gestuurd door de regering!) El Mozote binnen om guerrillastrijders te zoeken. De mannen werden ondervraagd, gemarteld en gedood. Na de middag werden de oudere meisjes en vrouwen verkracht en vermoord. Ten slotte werden alle kinderen van het leven beroofd. Rufina Amaya, de enige overlevende, had zich onder een struik verstopt. Haar babydochtertje van acht maanden werd omhoog gegooid en een soldaat ving het op met zijn mes. Daarna hoorde ze haar zoontje van 9 huilend om haar roepen. Ze moest zichzelf met alle kracht in bedwang houden om niet uit haar schuilplaats tevoorschijn te komen. Even later zag ze voor haar ogen hoe hij afgeschoten werd. De arme vrouw lag geruime tijd in shock onder haar struik. Toen ze weer wat tot zichzelf kwam, groef ze een kuil in de aarde om te kunnen wenen zonder dat de vijandige soldaten haar konden horen. Nadat alle andere dorpelingen en mensen uit de omgeving (bijna 1000!) uitgemoord waren, staken de soldaten het dorp in brand en gingen weg. Had Rufina het bloedbad niet overleefd, zou niemand precies geweten hebben wat er gebeurd was. En wil je het toppunt weten? Voor deze verschrikkelijke wandaden werd niemand ooit veroordeeld! President Reagan heeft de massamoord zelfs herhaaldelijk ontkend! Sinds 2005 onderzoekt de Internationale Mensenrechtencommissie de zaak wel in de hoop ooit een rechtszaak te kunnen aanspannen. Dit is zo onwezenlijk!!! Tijdens die vreselijke historie zat ik nietsvermoedend op de schoolbanken... ik vind het gewoon te gek voor woorden dat ik daar nog nooit over gehoord heb... Wat leren wij onze kinderen eigenlijk tijdens de geschiedenislessen? De media staan op hun kop bij een schietpartij met enkele doden in de rijkere landen, maar honderden arme lieden, daar heffen ze niet eens hun pen voor op... Zullen de volwassenen van morgen ooit lessen trekken uit het bloedige verleden? Als we weer in ons hotel zijn en wat bekomen van de voorbije dag, nuttigen we ons avondmaal. Daarna komt Don Dagoberto ons vertellen over zijn leven tijdens de oorlog. Hij is uitgeweken naar Honduras en daarna weer naar El Salvador teruggekomen. Jaren later zo vertelt hij is hij naar Honduras teruggekeerd om zijn zoon terug te vinden. Eens te meer beseffen we hoe goed wij het wel hebben. Toch kunnen we zoveel leren van dit volk! Ondanks vele jaren van ellende, ontbering en dramatische toestanden, stonden talloze Salvadorenen op uit hun miserie en begonnen opnieuw... elkaar ondersteunend en vertrouwend dat God hun de kracht zou geven telkens ze die vroegen. En zie... solidariteit, hoop, levenskracht lieten zich niet vermoorden. Hier is Christus wel duizenden keren verrezen. Deze arme mensen dragen een schat mee in hun hart. Niemand kan die wegroven. Als je heel goed kijkt, zie je een beetje van de glinstering ervan in hun ogen... Hoedje af voor die moedige vechters!
Laatste ontbijt in ons comfortabele hotel. We zullen het hier missen! Een deel van de groep loopt krom van de spierpijn. De combinatie van de tocht gisteren met daarachter een busrit in een krampachtige positie eist zijn tol. Na een lange rit arriveren we in Santa Marta. Onder een afdak hebben enkele vooraanstaanden van het dorp een vijventwintigtal stoelen verzameld. Zoals overal in dit land zijn het van die plastieken tuinstoelen. Op de rugleuning verraadt de met alcoholstift geschreven naam de eigenaar van elk exemplaar. Naast de lange tafel heeft een vrouwtje zich uit de naad gewerkt om alle Vlamingen en de VIPs van het dorp van een maaltijdsoep met tortilla en kip te voorzien. En of het smaakt! Dokter Caroline (we noemen haar arts zonder vakantie) verzorgt grootmoe die op haar kin gevallen is. Dan gaat het richting centrum. In een grote parochiezaal leveren we een waar gevecht tegen het zandmannetje. Hoe de vier verantwoordelijken in het centro cultural ook hun best doen om de geschiedenis van de heropstanding na de oorlog uit de doeken te doen, je ziet de hoofden één voor één naar voren knikken. Het is hier ook zo ongenadig heet! Hop... weer de bus op! We bezoeken een middelbare school en rijden langs een onwaarschijnlijk slechte weg naar ADES, een organisatie die de mijnbouw probeert te boycotten. Ocharme Marcos zijn bus! Er zijn meer putten en stenen dan aarde op de weg. De regering had geld gekregen voor de aanleg van een nieuwe baan, maar dat is discreet in een hoge piet zijn broekzak verdwenen. De gevolgen laten zich snel voelen. Onze chauffeur zet zijn stalen ros aan de kant en bijna iedereen moet er uit. De motor is oververhit. We verzamelen al het water dat we kunnen vinden en dat giet hij over de hete motor. Die bevindt zich trouwens onder een luik in de bus zelf. Het stoomt nog erger dan een sauna. Marcos krijgt vervuilde stoom in zijn ogen. Zijn kleren zijn in enkele seconden doorweekt. Ook het videoscherm boven het luik deelt in de modderspatten. Als hij net opnieuw aan het rijden is (de meeste passagiers zijn ondertussen al te voet verder aan het stappen), passeren we een vrouwtje dat met een tuinslang haar planten sproeit. Haar kinderen en zijzelf springen gedienstig bij om onze bidons van water te voorzien. We moeten voorzichtig zijn en niet te snel rijden. Duimen maar terwijl de druipende Marcos (is het de stoom of zijn angstzweet?) langs de kuilen en stenen laveert. Met wat vertraging bereiken we het gebouwtje van ADES en we worden vriendelijk ontvangen. In alle rust vertellen de directeur en een medewerkster over hun strijd tegen de corruptie, hoewel ze al enkele keren bedreigd werden en een aantal collegas om hun werk of overtuiging vermoord werden! De vermoeidheid stijgt en het suikergehalte daalt. Net op tijd krijgen we een heerlijk blikje fris! Het is al donker als we vertrekken. Lap... na een half uur horen we een heel onorthodox gerammel en ons voertuig begint te schudden... platte band. Ook dat nog! Marcos snelt naar zijn koffer om zijn reservewiel te zoeken. Alle valiezen moeten aan de kant en hij diept een wiel op... niet strak opgeblazen en zo kaal als de kop van Lambik, maar we hebben geen andere keuze. Op de koop toe blijkt zijn moersleutel te klein te zijn. We vragen de achterdochtige eigenaar van het huis waar we voor staan of hij een moersleutel en een zaklamp heeft. Het eerste niet, het tweede wel. De man vertelt dat er geen garage in de buurt is, maar hij heeft wel een telefoonnummer van een mecanicien. Na een kwartier komt die in vol ornaat aangereden. We worden overspoeld met gekleurd knipperlicht en luide smartlapmuziek. Zijn moersleutel blijkt ook te groot! Marcos vergezelt de mecanicien en verdwijnt in het donker. Het wachten duurt lang. We hebben ondertussen reuzenhonger gekregen en bijna niemand heeft iets bij. Maar zie... daar gebeurt weer het wonder van de broodvermenigvuldiging, meer dan 2000 jaar na het eerste! Kathy tovert beschuitjes en smeerkaasjes tevoorschijn en ieder die het wil, wordt van een heerlijk toastje voorzien. Als dit smakelijke tussendoortje achter de kiezen zit, doden we de tijd met het zingen van liedjes. De gammele gitaar (die we van de zusters te leen kregen, weet je nog?) begeleidt ons gezang. Het helpt! De rijdende smartlapjukebox is daar terug met... alweer een te grote sleutel! Zou je daar geen mieren van pissen? Als bij wonder lukt het onze stoere mannen toch om het wiel te wisselen. (Noot voor de Kortrijkzanen: Als je vindt dat jullie deken enkele diepe rimpels meer heeft dan veertien dagen geleden, dan weet je nu hoe dit zo gekomen is!) Het is al stikdonker als we in Tagaste aankomen. Amai, wat een dag! Hopelijk verloopt de rest van de reis zonder dergelijke hindernissen. We denken al vol angst aan de dag dat we naar de luchthaven moeten...
Heel goed geslapen als je de waakpauzes niet meetelt. Hoe dat kwam? Rita wist een afdoend middel tegen Christines gesnurk. Na een fluitconcertje zou ze zeker ophouden. Niet dus... maar door Ritas gefluit waren de anderen ondertussen ook gewekt. Grr! Plotseling schrok ik wakker door Elsbeth die het geronk niet langer wilde tolereren. Bleek het dit keer Rita te zijn die qua decibels niet voor Christine moest onderdoen. Best dat het geen oorlog meer is: zelfs met een keigoede schuilplaats zouden we zo verraden zijn! Al bij al werd het een deugddoende nacht in een proper bed en met een perfecte temperatuur. Het ontbijt is een koning waardig: een kommetje verse fruitsla, geperst sinaasappelsap, geroosterd brood met confituur, bonenpuree en roerei met rijst. De lekkere koffie maakt het helemaal compleet. Veel tijd om te tafelen is er niet. Om 8.00 u. begint de mis in het kerkje van Roger Ponseele, alias Rogelio Poncelle. De muren van de kerk zijn prachtig beschilderd en op de schoolmuur van het dorp staat een portret van el padré. De viering is heel mooi. Een live orkestje begeleidt de vele liederen en ongeveer iedereen zingt uit volle borst mee. Ondertussen lopen de kinderen wat rond, zit een moeder haar baby te zogen... hier wordt het echte leven gevierd. Na de viering worden we uitgenodigd om koffie te drinken in een zaaltje. Daar leert hij ons een liedje over Romero en na een korte introductie neemt hij ons mee naar cerro de Perquin om oorlogsherinneringen op te diepen. We krijgen hoe langer hoe meer zicht op die moeilijke oorlogsjaren. Roger koos de kant van de guerilleros en hij bleef de hele tijd bij hen. We voelen hoe hij wat emotioneel wordt onder het vertellen. Hoe kan het ook anders? De arme man werd indertijd gevraagd om een strijdmakker te komen begraven. Toen hij in het kerkje kwam, lagen er meer dan 10 lijken rond het altaar. Dat was voor hem een kantelmoment. Dagen aan een stuk deed hij de mis tussen de lichamen van gesneuvelde boeren. s Middags krijgen we biefstuk met friet voorgeschoteld. Een frisse ananassmoothie spoelt onze droge kelen. De diensters kijken raar op als we om een tweede portie friet vragen. Het keukenteam begint weer helemaal van vooraf aan (jaja... aardappelen schillen) en na een twintigtal minuten worden we opnieuw van het Belgische goud voorzien. Mmmmmm... Het grootste deel van de groep trekt naar de Rio Sapo om te zwemmen en te plonzen. De minderheid wil het oorlogsmuseum bekijken. José, een invalide oorlogsveteraan, probeert met hand en tand allerlei zaken uit de doeken te doen. We verstaan er toch een stukje van, ook al hebben we geen tolk. De verstaanbaarheid van het Spaans is hier dikwijls recht evenredig met het aantal tanden dat de mensen nog in hun mond hebben! Terwijl de museumbezoekers de serieuze toer opgaan, beleeft de rivierploeg hilarische momenten! Bart doet verwoede pogingen om Geert M. discreet zijn zwembroek (die hij op dit moment nog zelf aan heeft) te bezorgen. Met wat onderwatergymnastiek lukt dit behoorlijk. De goeierd offert zich warempel op om het volgende uur in het slipje van zijn vrouw te paraderen. Hij getuigt van een echt sloggigevoel. Een regelrechte boeteziel, toch?! Om half zes hebben we een afspraak met Roger in zijn zaaltje. Prompt zegt hij de vergadering af omdat hij iets dringenders te doen heeft. Hij belooft om het avondmaal met ons te nuttigen en dan te blijven voor een babbel. Zo gezegd, zo gedaan. Hij is goed voorbereid en heeft voor iedereen vijf blaadjes gekopieerd. Dat wordt lastig! Het ene na het andere hoofd zakt dieper en dieper... tot Geert M. (die intussen wel het hevigste gevecht leverde tegen Klaas Vaak!)zegt: Wat denk je ervan om 1 minuut te pauzeren? Roger snapt de hint en handelt de laatste drie paginas in een ijltempo af. Onder de toehoorders zitten ook Mia Vercruysse en drie Salvadorenen. Mia heeft een muziekschooltje opgericht in Morazan en nodigt ons uit voor morgen. Ik ben benieuwd...
Wat schaft de ontbijtpot? Pannenkoekjes met stroop en meloen, heerlijk! Ik heb goed geslapen, maar met veel tussenpauzen door nachtlawaai. Marcos rijdt ons naar La nueva Esperanza, een kleine gemeenschap van drie zusters. Er zijn nog twee andere plaatsen met drie zusters van dezelfde groep. In de geest van de basisgemeenschap helpen Hortensia, Valentina en Noëmi de mensen uit de omgeving en ze geven ook vorming. Hun verblijf doet me denken aan een vakantieresort: bamboehekjes, veel planten, een centrale cirkelvormige binnenplaats met romantische pannetjes op het dak. We voelen ons net koningen en koninginnen met een echte Cola of Fanta in de hand (is dit niet geheel tegen hun principes van eerlijke handel?) terwijl we luisteren naar het reilen en zeilen van deze gemeenschap. Het middagmaal smaakt (kip, rijst, groenten en een soort cake als toetje) en dan hebben we een lange busreis voor de boeg. Ondertussen is Filip al drie keer naar het toilet gespurt en Elsbeth voelt ook hevige krampen opkomen. Na een half uurtje is het zover. Elsbeth wordt bleek en kan de pijnstoten nauwelijks de baas. Ze gebiedt de chauffeur te stoppen. Pijlsnel beent ze op het eerste het beste huis af om een toilet te vinden. Annelies probeert de situatie in haar beste Spaans uit de doeken te doen aan de verbaasde bewoners. Dan volgt een kwartier van afzien zonder beterschap .Zou jij je bij een opstopping kunnen ontspannen als je weet dat er twintig mensen op jou wachten in de bus en dat er nog een gezin op enkele meters afstand van het wc-huisje in jouw richting staat te kijken? Neen dus... zij ook niet! Dokter Caroline wordt erbij gehaald. Na een lavement kan Elsbeth de bus weer opstrompelen. Ze houdt het uit tot in het Romerocenter. Daar begint de miserie opnieuw. Een buscopanspuit zou soelaas moeten brengen. Enkele uren later bereiken we eindelijk onze nieuwe bestemming voor de volgende drie dagen: Perquin. Wat een mooi hotel hebben we! Als je een hele rij trappen beklimt, kom je aan een grote eetzaal met veel hout en gordijntjes. Je waant je zo in Oostenrijk. Klim je nog verder naar boven, zie je een vergaderzaal . Een twintigtal trappen hoger bevinden zich allemaal huisjes met een afdak ervoor. Daar mogen we logeren per twee of per vier. We nuttigen een voedzame maaltijd (toch verkiest Elsbeth haar bed boven een maal) en na een deugddoende babbel trekken we in groepjes naar bed. Ah nee... ik zou nog iets heel belangrijks vergeten. Eerst moet ik onze tierende, naakte Rita in de douche nog bevrijden van een grote zwarte spin! Ziezo... nu kunnen we: hasta mañana!
Tamelijk goed geslapen. Hier geen snerpend krekelgeluid en hanengekraai van 100 beesten tegelijk, wel hondengeblaf en gehuil. Behalve enkele grote mieren hebben we geen insecten in onze kamer gezien. De gekko die gisteravond over de muur liep, is gelukkig op de benedenverdieping gebleven (hoop ik toch!). We krijgen een lekker ontbijt voorgeschoteld: gekookt ei, bakbanen, bruine bonenpuree, geroosterde boterhammen met confituur en zelfs pindakaas voor de liefhebbers. Hier krijgen we ook echte melk bij onze koffie. Zuster Elena is zo vriendelijk om me na het ontbijt naar haar huis te loodsen. Daar krijg ik de kans om ons blog van verhalen te voorzien. Eén vervelende kwestie: het toetsenbord lijkt helemaal niet op ons azertyklavier en ik heb meer werk met fouten verbeteren dan met typen. Ik heb pas twee dagen afgehandeld als we al weg moeten. Een open truck is ons vehikel. Wat een avontuur! Het landschap is adembenemend. We passeren koeien, vogels, varkens... Af en toe moeten we noodgedwongen uitstappen omdat onze wagen niet meer bergop geraakt. Eén keer moeten we een tijdje wachten voor wegenwerken. Onvoorstelbaar... midden op een landelijke aarden weg. Twee keer steken we een riviertje over, zomaar met de auto door het water. We komen na een hete, stoffige rit aan in La Loma del Pajaro (de heuvel van de vogel). Onze uitgedroogde kelen zien het water graag komen. We verzamelen onder een afdak van palmbladeren datvoor het monument staat. Het gedenkteken is een gebogen muur met daar bovenop de kop van een duif. De muur is beschilderd door mensen die de oorlog overleefden. Links zie je de mooie natuur, rechts gruwel en dood. Romero staat in het midden. Voor de muur bevindt zich een soort kelder met resten van een veertigtal vermoorde mensen. La quesera noemen ze die plaats hier. Vier overlevenden getuigen over de gruwel die ze beleefd hebben in 1981. Het grijpt naar de keel! Het valt op dat deze mensen niet haatdragend blijven. Ze proberen op een zo goed mogelijke manier om te gaan met hun oorlogsvijanden die ze af en toe nog tegen het lijf lopen. Deze mensen zijn sterk, wijs en vooral hoopvol. Na een heerlijk stuk meloen en een zalige frisdrank bezoeken we ook een klein museum dat over hetzelfde verhaalt. De truck brengt ons terug naar huis voor het middagmaal. Na een siësta gaan we met de bus naar een coöperatieve waarvan de naam me ontglipt. In een klein, bevangen lokaal worden vlug stoelen binnengesleept van overal in de omgeving. Door een kier van een openstaande deur zien we een man het stof uit een stoel slaan. Aan de wolk te zien heeft er de laatste vijf jaar waarschijnlijk niemand op gezeten. Nu... ze doen hier tenminste de moeite om ons gastvrij te onthalen. Na een lange uitleg over de manier van werken en over hoe het zaaigoed verbeterd wordt, worden we mee geloodst naar de velden. Onderweg passeren we een gemeenschappelijke werkplaats met machines en tractors, loslopende varkens, kippen, honden en koeien en wat valt hier weer op? Alles ligt vol vuilnis! Iedereen gooit alles zomaar op straat, in het veld, tussen en op de maïs... Als we bijna weer bij de bus zijn, ontwaren we Ramon. Hij kon ons deze namiddag niet begeleiden omdat zijn kleinkind pas gestorven is. We besluiten hem met de hele groep onze deelneming te betuigen. Bedremmeld schuiven we zijn huisje binnen. Hij opent het kistje met het kindje. De baby had sowieso niet veel overlevingskansen want het werd geboren zonder oogjes en met een open ruggetje. De hele familie staat er stilletjes bij. Toch zijn ze vereerd met dit buitenlands bezoek en ze schenken ons hun mooiste glimlach. Het wordt een zwijgzame terugtocht. Na het avondmaal komt Piet Declerck nog eens langs en er ontstaat opnieuw een boeiend gesprek. Animeren kan hij als de beste!
