We leven in een multiculturele realiteit. We zijn nog nooit zo goed over andere culturen geïnformeerd als vandaag. Denk aan televisie, internet, projecten op school.

Maar kennen wij onze eigen cultuur nog? Het lijkt wel of de politieke elite het niet wenselijk vindt dat we onze wortels uit het christendom nog herkennen. Heeft men niet geprobeerd elke verwijzing naar het christendom te schrappen uit het ontwerp van Europese grondwet?

Het is zoals in de liefde: wie de andere graag wil zien, moet eerst zichzelf graag zien. Het is daarom goed dat we ons de vraag stellen naar wie we zijn en waar we vandaan komen. Enkel als we de antwoorden hierop kennen, kunnen we weten waar we naartoe willen.

Het is daarom goed dat we onze eigen identiteit wat scherper durven stellen. Eenvoudig is dat niet: wie durft opkomen voor de eigen tradities, wordt vlug bekrompenheid verweten. De boodschap lijkt wel dat we ons vooral open moeten stellen voor het andere, en het eigene snel moeten vergeten.

Om het met de boutade van prof. Matthias Storme (www.storme.be) te zeggen: de geest kan zo ver openstaan, dat de hersenen ertussenuit vallen.

Wie/wat maakt(e) nu onze westerse christelijke cultuur? We mogen verwachten dat wie de schoolbanken verlaat, kennis heeft van de hoogtepunten van de westerse cultuur. Maar dat is niet vanzelfsprekend meer. Al te vaak wordt de ‘hogere’ cultuur in een hoekje gedrukt door de pletwals van de massacultuur. Ook op de schoolbanken: hoe vaak wordt de les niet opgeleukt door aan te sluiten bij de beperkte leefwereld van de leerling?

De ‘hogere’ cultuur maakt de kritische geest in ons wakker. Maar daar houden onze gezagsdragers en onze productiehuizen niet van. Ze hebben liever dat we, als slaaf van onze impulsen, consumeren. De Romeinen wisten het al: houd het volk dom, geef ze brood en spelen.

Cultuur wordt inderdaad tot een consumptieproduct gedegradeerd. Een film is nog niet uit roulatie, of hij bestaat al in DVD-versie. Of liever: versies. Een standaardeditie, een luxe, een limited… Zelfs de simpelste film wordt meteen als een klassieker aangeprezen. De marketing van het product is duidelijk: deze film mag je absoluut niet missen! Op zo’n manier wordt alles de hemel in geprezen. Geen wonder dat men op de duur het verschil niet meer kent tussen kunst en kitsch.

Hetzelfde geldt voor de muziek. Maar wat vandaag voor populaire muziek doorgaat, is eigenlijk antimuziek. Elke melodische en harmonische vindingrijkheid is in de ‘muziek’ verdwenen. Het is enkel een eentonig gedreun (en gekreun). Denk maar aan de rotzooi die ze vb. op TMF en MTV uitzenden.

Omdat ‘cultuur’ geld moet opbrengen, is men zich op de jeugd gaan richten. Kinderen en jongeren zijn gemakkelijker te manipuleren. Daarom is Hollywood gestopt met het maken van intelligente films (op enkele uitzonderingen na dan), en braakt de machine enkel nog infantiele rommel uit. Daarom zijn de grote platenmaatschappijen (de zgn. ‘majors’) gestopt met het uitgeven van goede populaire muziek. (Gelukkig blijft die door het internet wel bereikbaar voor wie de moeite wil doen.)

Op deze manier blijft het kind de gevangene van zijn beperkte leefwereld. Het kind groeit niet meer op tot volwassene, maar blijft kinds (of wordt een minivolwassene). Hij/zij blijft steken in de mediocere leefwereld van de commerciële media. De deur naar de wereld van de volwassen cultuur (de ‘beschaving’) blijft zo gesloten. Hoog tijd dus om die deur wagenwijd open te zetten.