Nieuwsbrief Nr 17 - September 2008

De oorlog in Georgië en geopolitiek

Het zal ondertussen wel voor iedereen duidelijk geworden zijn dat met de aanval die de Georgische president Shaakasjvili op de opstandige provincie Zuid-Ossetië inzette, en die uiteindelijk leidde tot de inval van het Russische leger in Georgië, grote belangen gemoeid zijn. Het gaat inderdaad om wereldbelangen, want de aanval houdt natuurlijk zeer sterk verband met de gas- en olietoevoer vanuit de Kaspische en Kaukasische regio’s. Goed dus om te weten dat Russische en Amerikaanse belangen in deze hard met elkaar botsen.

In het Duits-conservatieve weekblad Junge Freiheit wordt ook even naar het historische verleden van de regio gekeken om enkele oorzaken van het conflict te ontdekken. In de 18de eeuw deinde het Russische tsarenrijk zijn grenzen uit en werden Abchazië, Ossetië en Georgië in het grote rijk opgenomen. Na de val van de tsaren en de daarop volgende Oktoberrevolutie werd een Transkaukasische Demokratische Federale Republiek opgericht, die echter al zeer snel terug uit elkaar viel. Na Azerbeidzjan en Armenië riep Georgië in 1919 zijn onafhankelijkheid uit – met de hulp van Duitsland nota bene: Duitsland sloot een ondersteuningsverdrag met Georgië en stuurde, om het grondgebied en de veiligheid van Georgië te beschermen, 3.000 soldaten.

Deze eerste moderne onafhankelijkheid van Georgië duurde tot in 1921, want Georgië werd door de maalstroom van de burgeroorlog tussen de Witten en de Roden meegesleurd en kwam uiteindelijk onder Sovjetregime, nadat zowel Abchazië als Ossetië hun onafhankelijkheid hadden uitgeroepen. Onder de Sovjets werden ze autonome provincies binnen de grote Transkaukasische republiek, waartoe ook Georgië behoorde. Tot Stalin aan de macht kwam en de grenzen nogal willekeurig wijzigde. Er kwam een nieuwe Georgische Socialistische Sovjetrepubliek (GSSR), die naast Georgië ook Abchazië en Zuid-Ossetië bevatte. De Osseten waren nu voor het eerst juridisch over twee staten verdeeld. Theoretisch, zo theoretisch dat er van de opdeling van Ossetië over een GSSR en USSR eigenlijk geen zware bedreiging uitging voor hun identiteit. Want eigenlijk had de GSSR binnen de USSR helemaal geen eigen beslissingsmacht of bevoegdheden. De bedreiging voor de Osseten kwam er echter wel op het moment dat de USSR uiteenviel. Georgië riep opnieuw zijn onafhankelijkheid uit en wel op basis van de grenzen van de GSSR. Er kwamen nu dus twee echte staten, waarover de Osseten verdeeld waren. De problemen konden beginnen.

Sakaasjvili, de president die in Amerika was opgeleid en die ook de volle steun van Amerika geniet, koos inzake Abchazië en Zuid-Ossetië voor de harde lijn, aldus Junge Freiheit. De toestand verbeterde niet, en de Georgische regering schermde voortdurend met de ‘territoriale integriteit’. Een afscheidingsoorlog brak niet onmiddellijk uit, maar er waren wel voortdurende schermutselingen tussen Georgië en Zuid-Ossetië.

Kon Georgië zich uit de wurggreep van het Sovjetrijk losmaken en zijn onafhankelijkheid uitroepen, dan kan men zich de vraag stellen waarom Ossetiërs en Achazen datzelfde recht niet zouden mogen uitoefenen, aldus de Russische overheid, die hiermee het argument waarmee Europa de onafhankelijkheid van Kosovo tegenover Servië en Rusland verdedigde, terugkaatst in de richting van Europa en Amerika. In eigen voordeel natuurlijk. Het kan niemand ontgaan dat Rusland in deze de stokebrand speelt, en er alles aan doet om afscheidingsbewegingen in die gebieden in de Kaukasus te ondersteunen, terwijl ze de Baltische landen in hun onafhankelijkheidsstreven bedreigde met geweld.

Volkerrechtelijk behoren zowel Abchazië als Zuid-Ossetië tot het Georgische grondgebied, en kunnen ze zonder toestemming van Georgië eigenlijk niet onmiddellijk onafhankelijk worden. Maar in feite gaat het al om twee quasionafhankelijke republieken, met Russische ‘vredestroepen’, die de veiligheid van het grondgebied verzekeren. Ze zijn natuurlijk maar quasionafhankelijk, want economisch, politiek en militair kunnen ze maar overleven dankzij de steun van de grote Russische broer. Staatkundig willen de Osseten, die een Indo-Europese taal spreken, een verenigd Ossetië in het leven roepen, bestaande uit Noord- en Zuid-Ossetië.

Dat er de wereld nog ettelijke Zuid-Ossetische toestanden in deze regio te wachten staan, tonen de  kaarten van de Kaukasische regio die u op deze verwijzing kan raadplegen. Een etno-taalkundige kaart van de regio, waarbij opvalt dat dit gebied tussen de Kaspische en de Zwarte Zee bezaaid ligt met enclaves en enclaves binnen enclaves. Dat verbonden met de zware geopolitieke belangen. Meer is niet nodig om de Kaukasus aandachtig te blijven volgen.