01h00, enkele uren geleden verlieten we de eilandengroep Sao Tomé e Principe. We hadden gehoopt om na het vele werk vroeg te kunnen gaan slapen. Al vlug komt het besef we dat deze nacht de evenaar zullen kruisen. De 2^de officier trakteert ons in afwachting op een kopje koffie en terwijl we rustig naar zijn melancholische verhalen luisteren, tellen we af.

In de vele dagboeken geschreven tijdens de reizen van de villeboten stonden indrukwekkende passage over de evenaarsdopen. Het was toen een ware traditie om bij het kruisen van de evenaar festiviteiten te organiseren. Neptunus “de koning der zeeën” mocht in geen geval gebruuskeerd worden en werd geacht zijn toestemming te geven bij het oversteken van de evenaar.

Vandaag, 10 april, omstreeks 01h29 waagt ook de Safmarine Onne zich aan de oversteek. Zovele jaren na de villeboten zijn alle tradities verdwenen. Geconcentreerd richt ik me op de radar die terug naar 00°00’00” springt. Noord slaat om in Zuid en Zuid wordt Noord. De teller herbegint gedwee en het schip houdt rustig de koers aan. We bevinden ons nu aan de andere kant van de wereldbol. Alsof we toch één of andere verschijning van Neptunus verwacht hadden, keren we teleurgesteld terug naar onze cabines. Slapen hebben we nu wel verdiend want binnen enkele uren zullen we “Port Gentil” binnenvaren te Gabon.

Na het ontbijt staan we al vroeg op het dek. In de verte lijkt de horizon bezaait met olieplatformen. Tegen 09h00 meren we aan in Gabon. Port Gentil is een, naar Afrikaanse normen, grote haven die heel wat export kent. Bij het lossen van de vracht zien we hele ladingen stalen buizen die bedoelt zijn voor de petroleumindustrie. Ook uranium blijkt tot één van de rijkdommen van Gabon te behoren. Voor het eerst stel ik me vragen bij de economische situatie van Afrika. Het merendeel van deze rijkdommen zijn bestemd voor het rijke westen en toch blijft armoede hier troef. Het beeld van de honderden, zelfs duizenden, olieplatformen aan de horizon kleeft op mijn netvlies alsof ik onbewust op zoek wil gaan naar verantwoording. Dit alles blijft op zijn minst gezegd merkwaardig. Dat landen met een dergelijke capaciteit aan exportproducten er niet in slagen om een economisch evenwicht te bereiken roept vragen op.

Het is de eerste maal dat we moeten wachten op toestemming om te kunnen filmen. Morgen hebben we een afspraak met de havendirecteur die ons in principe van de nodige documenten zal voorzien. Vandaag dus geen opnames en daarom besluiten we hier en daar een praatje te gaan maken met de havenarbeiders. Allen luisteren ze nieuwsgierig naar onze vooropgestelde plannen. Het moet gezegd dat het een enorme genoegdoening is om hier in Afrika zoveel gehoor te vinden. Na een vuurpeloton van kritische vragen, krijgen we uitsluitend aanmoedigingen om door te gaan met ons project. We beloven plechtig dat we er alles zullen aan doen om het resultaat van de film ook in Afrika te verspreiden, al zal dat waarschijnlijk een utopische gedachte blijven.

Rond 8h00 staat er plots, zonder aankondiging, een boom van een kerel in de deuropening van mijn kajuit. “ Hallo, aangenaam. Ik ben Alexandre van Getma.” Een blanke man, na zoveel honderden kilometers zuidwaarts, was op zijn minst gezegd het laatste wat ik verwacht had. Geschrokken wrijf ik mezelf in de ogen en kijk opnieuw naar de deuropening. Alexandre lacht en verontschuldigt zich voor het onaangekondigde bezoek. Na een gezellige babbel nodigt hij ons uit om deze middag samen te gaan lunchen. Vereerd aanvaarden we het aanbod en beloven om later die dag opnieuw contact op te nemen.

11h00, Na een kort interview met de directeur van de haven, krijgen we uiteindelijk toestemming om te filmen en kunnen we aan de slag. De containers zijn intussen grotendeels geladen en naast enkele mooie plaatjes valt er nog weinig te beleven. In de late namiddag hebben we, zoals afgesproken, lunch met Alexandre. Geloof me vrij, na zoveel avontuur kan lekker uit eten gaan ongelofelijk goed doen. Bedankt Alexandre!

Tegen 17h00 wordt alles in paraatheid gebracht om van wal te gaan. Een kleine 40 minuten later komt de piloot aan boord die ons de haven van Gabon zal uitloodsen. Van op het dek wuiven we de arbeiders uit en vol verwachting zetten we koers naar Point Noire te Congo.

Het exotische blauwe water heeft sinds we Gabon naderden, plaats gemaakt voor een opvallende groene kleur. Na het ontbijt sta ik voor het raampje van mijn kajuit naar het wateroppervlak te staren. Het valt meteen op dat het zeewater na de groene schijn te Gabon nu ondoordringbaar bruin geworden is. Een angstaanjagende mengeling van troebele kleuren voorspelt weinig goeds. Even later staan we op de boeg te kijken naar de steeds talrijker wordende boorplatformen die het ongerepte uitzicht op zee danig verknoeien. Ik had nooit gedacht dat ik hierbij stil zou staan. Volgens de zeemannen ligt de troebele kleur niet aan de olieontginning maar is dit het water afkomstig uit het Afrikaanse binnenland dat via de Congostroom in zee terecht komt. Het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat het boren naar olie hier amper een rol zou in spelen maar daar ik geen expert ben, laat ik mijn theorieën voor wat ze zijn. Ons plan om vandaag opnieuw een poging te wagen en dolfijnen te filmen, bergen we bij het zien van de bizarre kleuren meteen weer op. Het zou een wonder wezen, mochten we hier nog dolfijnen aantreffen.

Nu we dicht langs de Afrikaanse kustlijn varen zien we af en toe in de verte het vaste land. De kapitein meldt ons dat we zonder oponthoud rond 19h00 zullen aanmeren te Point Noire. Congo zal onze laatste haven zijn alvorens we de befaamde “fleuve Congo” opvaren. Meteen bedenk ik dat ons doel om Matadi te bereiken nu wel erg nabij is.

18h00, het wordt stilaan donker en aan de horizon verschijnen enkele lichtgevende stippen. Dit zou Point Noire moeten zijn. We maken ons enigszins zorgen omdat er nog geen officiële toelating is om in de haven te filmen. We proberen elkaar te overtuigen dat we met al onze goede bedoelingen naar hier zijn gekomen en dat we kost wat kost de aankomst moeten filmen. Rond 19h00 begeven we ons in het donker naar de “bridge” en zoeken een verdoken plaatsje om alsnog het gebeuren te kunnen registreren. Een uurtje later ligt de Safmarine Onne te rusten aan de kaai en kunnen we opgelucht ademhalen. De haven van Congo is nog groter dan die van Gabon. Een agent van Safmarine meldt ons dat we morgen kennis zullen maken met de port commander en dat we in afwachting maar beter aan boord blijven. Maar zoals het echte avonturiers betaamt, glippen we stiekem van boord en stappen we nieuwsgierig een nachtje Congo tegemoet. Aan de uitgang van de haven maken we kennis met een havenarbeider die net huiswaarts keert. Wanneer ik fier enkele zinnen Lingala uitbreng, kijkt de kerel verwondert op. Ah Bo lobaka Lingala? ( U spreekt Lingala?) Beh, oui, na lobaka Lingala moké moké.( Ik spreek een heel klein beetje Lingala). De man maakte een vreugdedansje en gelooft zijn oren niet. Ah, awa na mondèlé a lobaka Lingala!( De blanke spreekt Lingala!) Na een gezellige babbel besluiten we samen naar het centrum te gaan. Door al die vreugde en opgewektheid wist ik terug waarom ik zo verknocht ben aan Afrika. Afrika na lingi yo mingi! (Afrika, ik hou van jou!)