De heibel over de huidige spellingwijziging voorstellen als een typisch verschijnsel bij het veranderen van de spelling, verdraait de feiten. Het is waar dat elke verandering weerstand oproept. Het is echter niet waar dat elke weerstand van dezelfde aard is.
De spellingwijziging van 1995 was nuttig, omdat er daarvóór de facto drie verschillende spellingen bestonden: voorkeurspelling, progressieve spelling en conservatieve spelling (we zouden er zelfs nog een extreem-progressieve spelling als 4e variant aan toe kunnen voegen, maar die werd niet officieel erkend - de andere drie wel!).
1995 schiep duidelijkheid, en dat is wat de speller wenst en nodig heeft: zekerheid over hoe een woord moet worden geschreven.
De huidige veranderingen gooien dat echter om verschillende redenen overboord.
Ten eerste wordt de spelling van sommige woorden veranderd. Wie dus kon spellen, kan het plotseling weer een beetje minder. De voorbeelden tarten de verbeelding: honderdmiljoen wordt honderd miljoen (waarom?), kortegolf wordt korte golf, en gewoon compleet stupide: 50-eurobiljet wordt 50 eurobiljet.
Dat laatste voorbeeld brengt ons bij het tweede probleem: '50 eurobiljet' wordt lachen als iemand '50 eurobiljetten' moet schrijven, want wie weet dan nog wat de schrijver bedoelt? De veranderingen bij de koppeltekens leiden bijna allemaal tot onduidelijkheid.
Een derde probleem is dat het voortdurend wijzigen van een spelling alleen maar het gezag van die spelling ondergraaft. En waarom zou je regels opstellen, als die geen gezag dragen? Hoe kun je als leraar punten aftrekken voor schrijffouten, als je tien jaar later punten moeten aftrekken omdat de spelling is veranderd? Heeft men er al bij stilgestaan dat alle tieners van 16 tot 18 jaar al voor de tweede keer in hun leven te maken hebben met een spellingverandering, zelfs al is het een kleine? Heeft men er al aan gedacht dat wie pas is afgestudeerd, al direct verkeerd spelt? Heeft men er al aan gedacht dat als de Spellingcommissie doorgaat met het idee om de tien jaar te spelling te herbekijken, dat alle kinderen die nu 6 tot 8 jaar oud zijn, nog voor hun 18 jaar ook al aan een tweede spelling toe zijn?
Beseft de Spellingcommissie wel dat ze daarmee in haar eigen vlees snijdt? Er was ons in 1995 beloofd dat de tienjaarlijkse herziening alleen maar zou worden gebruikt om nieuwe woorden in te voeren, maar dat is niet wat nu gebeurt. Rode-Kruistent wordt Rode Kruistent. Dat is een regelwijziging. Het is dus niet alleen de paardenbloemregel die wordt veranderd. Er zijn nog andere wijzigingen. En wat gaat de commissie over tien jaar doen? Weer veranderen? Wie kan dat nog volgen? Wie wÃl dat nog volgen?
Een vierde probleem: wijzigingen om de tien jaar betekenen dat de veranderingen meedrijven op modegolven, in plaats van op overwegingen die een langdurig helder spelsysteem moeten opleveren.
Middellandse-Zeekust veranderen in Middellandse Zeekust is wat sommigen de Engelse ziekte noemen: samengestelde woorden los schrijven. Dezelfde ziekte is de enige verklaring voor 'korte golf' i.p.v. kortegolf, 'een derde' i.p.v. 'eenderde', en 'honderd miljoen' i.p.v. 'honderdmiljoen'. Als die Spellingcommissie (Spelling Commissie?) zich aan zulke modetrends te buiten gaat, dan zoekt ze meer tijdelijke populariteit dan een degelijk systeem.
Een veel sterkere tendens bij de huidige volwassen bevolking is, dat het nieuwe Groene Boekje hun gestolen kan worden. En die tendens is ook terug te vinden bij professionele taalgebruikers. En als zij er niet meer om geven, wie dan wel nog?
Peter Motte: licentiaat in de Germaanse filologie (Nederlands-Engels), speciaal licentiaat in de algemene literatuurwetenschap, hoofdredacteur van het literair tijdschrift De Tijdlijn, technisch en wetenschappelijk vertaler en eigenaar van het Vertaalbureau Motte, Cobol-programmeur, geslaagd in het Voorbereidend jaar burgerlijk ingenieur
Weinig echte aandacht voor de nieuwe spelling in de brievenrubrieken van kranten. Normaal. De mensen bekommeren zich meer om iets als 15% roerende voorheffing op beveks dan om spelling.
De spellingaanpassing kwam in België dus eigenlijk op het goede moment, want ze wordt door belangrijkere zaken naar de achtergrond gedrongen.
Maar dat betekent niet dat het zomaar mag worden weggemoffeld. Want wat houdt het wijzigen van spelling in?
En waarom? Omdat enkele mensen met een beperkt denkraam die in een spellingcommissie zetelen - en daar vermoedelijk zichzelf hoogst intelligent vinden -, oordelen dat het maar eens anders moet.
Toegegeven: sommige wijzigingen zijn een goed idee. Maar moeten ze per se worden gewijzigd? Wat gaan we er al bij al op vooruit als die wijzigingen worden doorgevoerd? Worden de klimaatproblemen ermee opgelost? De werkloosheid? Het eindeloopbaandebat? De enigen die er zeker beter van worden zijn de uitgevers van het Groene Boekje en van enkele woordenboeken. En dat eigenlijk omdat sommige mensen min of meer verplicht worden om hun spellingkennis aan te passen.
En daarom moeten de beroepen waarvoor taal belangrijk is, om de tien jaar tijd en geld besteden aan iets wat voor hun al bij al bijzaak is.
Vertalers worden verplicht te leren spellen, terwijl hun probleem is of ze de goede vaktermen gebruiken. Leraren moeten kannibaliseren op tijd om lessen voor te bereiden. Journalisten op tijd om zich te informeren. Enzovoort.
En dat met als belangrijkste resultaat kapitaalvernietiging, want wie de laatste jaren woordenboeken heeft gekocht, zit toch plots opgezadeld met vergooid geld (spijtig voor die dikke Van Dale die u de kleine gaf toen hij naar een hoger studiejaar ging).
Dat er een stelletje minkukels in een commissie bij elkaar kruipen om uit te zoeken hoe ze de spelling kunnen veranderen, tot daar aan toe. Iedereen heeft zijn favoriete hobby. Maar waarom op kosten van de belastingbetaler, en waarom de resultaten ervan achteraf nog eens via een wet aan de bevolking opdringen? Zouden onze politici (in casu een als econoom afgestudeerde minister die nu plots door de heilige geest over alle finesses van de spelling lijkt te zijn ingelicht) hun verstand niet beter gebruiken als ze die hele heisa links lieten liggen, en zich eens met ernstige zaken zouden bezig houden, i.p.v. er al of niet bewust voor te zorgen dat het Groene Boekje in Vlaanderen vier miljoen euro omzet oplevert?
