Klik op de foto's om een nummer te beluisteren. Muziek. Muziek. En muziek.
Gazpacho: Night
Ik was nog heel jong toen ik - overigens zonder echte reden - besloot om van Noorwegen mijn favoriete land te maken. De fjorden, bergen, bossen, elanden, ... Alles wat Noors klonk kreeg in mijn ogen een mythische betekenis. Het romantiseren van het land ging op latere leeftijd verder. Noren stoken zelf hun eigen alcohol... Waw! Geen zonlicht in de winter... Waw! Toen ik eindelijk vriendin èn geld had trokken we drie weken op vakantie naar Noorwegen. Zoals altijd bleek een deel van mijn ideeën toch net iets te romantisch (pintjes aan 8 euro... pizza aan 25 euro... vis, vis, en nog eens vis... slik!), maar een deel werd bewaarheid (wat een landschappen!).
Muzikaal beperkte mijn kennis zich oorspronkelijk tot Eurosongwinnaars Secret Garden - een smet op het Noors blazoen - maar toen ik de gothicmuziek ontdekte kwam ik uit bij EBM (electronic body music)-formatie Apoptygma Berzerk) en metalgroepen als The Sins of Thy Beloved (overigens: wat een zangeres!) en Theater of Tragedy. Het klopte allemaal in het plaatje van droevige Noren die bij gebrek aan zonlicht en goedkoop bier ook droevige, donkere muziek maken. Dat er ook Noorse muziek buiten de gothic-scene bestond, was toen nog niet in mijn opgekomen.
Ik leerde Röyksopp kennen, dat bij tijden zowaar vrolijk klonk, en ontdekte het fantastische Madrugada, een all time favourite. En toen was er Gazpacho. De band startte wat onopvallend met enkele albums waarin ze bewezen goed naar bands als Radiohead, Muse en Marillion geluisterd te hebben. Maar Night is anders, helemaal anders. Het is een conceptalbum, en ook al is het bon ton om dan maar meteen de hakbijl boven te halen, dat verdient het album allerminst. Het concept vind je terug in de teksten, die rond de nacht en dromen gaat, maar ook in de muziek. De klankkleur verandert bijna 55 minuten amper, het hypnotiserend ritme waarmee 'Dream of Stone' de plaat opent zal 55 minuten lang niet meer veranderen. De plaat kabbelt voort, soms onderbroken door een bijna klassiek intermezzo waarin viool en piano een droevige melodie ineen knutselen. Voortkabbelen is een correcte omschrijving voor Night, maar de pejoratieve gedachten die dit woord opwekt (ja, ook de recentste R.E.M.'s kabbelen voort), maar daar waar ogenschijnlijk heel weinig verandert - zelfde ritme, zelfde sfeer - gebeurt er onderhuids verschrikkelijk veel. Juist doordat er aan het oppervlak niet veel verandert, hypnotiseert Night des te meer. Sterker nog, het bedwelmt je. Het werkt verslavend. Je wil de volumeknop nog luider zetten. De trip is nog lang niet gedaan.
Gazpacho wordt voor de gemakkelijkheid tot de progrock gerekend. Dat opener 'Dream of stone' al ruim 17 minuten duurt zal daar natuurlijk ook wel iets mee te maken hebben, net als het feit dat op 55 minuten tijd slechts 5 nummers de revue passeren. Een band als Marillion duikt in recensies ook vaak op, dat speelt ook mee. Maar minstens even veelzeggend is dat naast Marillion ook Talk Talks Spirit of Eden als referentie gebruikt wordt. Met Spirit of Eden heeft Night muzikaal niets te maken, en toch klopt de vergelijking. Eigenlijk is Night gewoon een uniek meesterwerk, een mijlpaal binnen de Noorse muziek.
Overigens zal Gazpacho dit huzarenstukje nog eens herhalen met opvolger Tick Tock, dat op het ritme van een klok voortdrijft, maar iets heviger is qua gitaarspel dan Night. Twee meesterwerken op twee jaar tijd, faut le faire.
31 december 2008 is de datum waarop ik voor het laatst oudjaar vierde. Meer omdat dat het laatste jaar zonder kinderen betekende dan omdat ik een fervent tegenstander ben van het hysterische massafeestgewoel dat die avond elk jaar opnieuw oproept. De avond verliep zoals oudjaar de vorige 10 jaar verlopen was. We gooiden dr. Oetkerpizza's in de oven, zochten een film op die we gezamenlijk konden bekijken en dronken vooral veel bier - het etiket 'feest' moet je toch ergens mee verdienen. De gastheer draaide plaatjes, nu ja, stopte cd's in een oude aftandse radio en liet die dan van voor tot achter afspelen, een zeldzaamheid in tijden van laptops met playlists en itunes. 'Dit zou wel eens iets voor jou kunnen zijn', zei hij toen hij voor Piano Magic koos. Een naam die klinkt als een compilatie van klassieke muziek van Chopin tot Mozart. Maar piano hoorde ik niet in opener 'Saint Marie'. Ik hoor de zanger bijna fluisterend zingen. Plotseling verandert de muziek. Gitaarspel dat herinneringen oproept aan The Durutti Column, daar waar de zang nu verdwenen is. En weer verandert de muziek. Een overstuurde beat stuurt het geheel in de war. The Durutti Column op lsd, zou ik later ergens lezen, en beter kan ik het niet uitdrukken.
Pas de dagen later kreeg ik de kans om 'The troubled sleep' echt te doorgronden. En een nieuwe liefde was geboren. Ik zou later het hele oeuvre van Piano Magic, het geesteskind van de Engelsman Glen Johnson, in huis halen. Van de geluidscollages uit 'Popular mechanics' over het op de shoegaze leest geschoeide 'Low birth weight' tot het moderne new wave epos 'Ovations'. Er gaan nog steeds geen twee dagen voorbij of een van de cd's haalt het tot in mijn cd-speler. Maar 'The troubled sleep' blijft mijn favoriet.
Misschien omdat het een perfecte doorsnede is van wat Piano Magic te bieden heeft. 'Help me warm this frozen heart' is niet meer dan gefluister op een ambient-achtige achtergrond. 'The end of a dark tired year' en vooral het geniaal nerveuze 'Speed the road, rush the lights' tonen Johnsons voorliefde voor Depeche Mode synthlijnen uit de betere new-wave van de jaren '80, bijna folk in 'The teacher's son' en de bloedmooie afsluiter 'Comets' en dreigend als in 'Luxembourg gardens', waar zangeres Angèle David-Guillou haar wanhoopskreten slaakt achter een alles vernietigende synth-drone. Zij moet overigens zo ongeveer het beste geheim uit de muziekwereld zijn. De zangeres heeft met Klima haar eigen groepje, maar als je haar warme, bloedmooie stem hoort kan je niet anders dan verliefd worden, beeld of niet. Het maakt de muziek van Piano Magic compleet.
Vrolijke muziek is het niet, en bij tijden - zoals in Luxembourg gardens - werkt het zelfs verstikkend. Maar telkens lost Piano Magic het op zijn eigen manier op. Luxembourg gardens laten volgen door Comets, een schattig liefdesliedje dat alle onheil uit het vorige nummer wegpoetst met het zinnetje 'I came to London to find myself, but in ten million people, where do you start?'
Of muziek tijdloos is kan je pas beoordelen na een jaar of twee. Met die deadline in het achterhoofd mag het officieel gemaakt worden: Piano Magic heeft met zijn 'troubled sleep' een van de 10 beste platen aller tijden gemaakt.
