Belevenissen in het land van de Magyaren - Kalandok a magyarok országában. Deze blog gaat over Hongarije (Magyarország), voor velen onder ons een vrij onbekend land, ver van mijn deur. Daarom tracht deze blog ons een beter inzicht te geven in dit land, zijn tradities, zijn cultuur, de anekdotes, de lokale gebruiken en evenementen, het landschap en vooral zijn boeiende geschiedenis .
- Ez a blog Magyarországról szól, sok külföldi szemében egy ismeretlen ország, amely messzén áll az otthonunktól. A weboldal sok érdekes kérdést megmagyaráz erről az országról, a hagyományairól, a kultúrájáról, viccekről, a helyi hagyományokról és eseményekról, a tájról és mindenekelőtt Magyarország feltűnő történetéről mesél.
16-10-2010
De hengelende Hongaar (Magyar horgászat - Horgászsport)
Akasztó. "Vis" speelde een grote rol in het leven van de Hongaren gedurende vele eeuwen. Hengelen (horgászik) is een favoriete bezigheid (hobbi) voor heel wat Hongaren. Waar er een kanaal (csatorna) is, een meer (tó) of een rivier (folyó) zijn, zie je altijd hengelende Hongaren zowel jong als oud. In Hongarije komen heel wat vissoorten (hal) voor in de openbare wateren. Volgens sommigen wel een tachtigtal. Of dit een rol speelt weten we niet, maar het staat als een paal boven water: de Hongaren zijn gek op hengelen.In ieder geval is er hier in de omgeving voldoende proper openbaar water via een aantal kanalen. Volgens de organisatie van de hengelaars (MOHOSZ - Magyar Országos Horgász Szövetség) zijn er in Hongarije zon 330.000 hengelaars die aangesloten zijn bij een vereniging. Zij beschikken over 130.000 ha water, waarvan 60.000 ha openbare waters. 30.000 ha worden effectief bevist. 40.000 ha zit in private waters, in handen van hengelorganisaties. Een zeer belangrijk onderscheid met onze hengelaars is dat de Hongaren de gevangen vissen gewoon meenemen en opeten! Het aantal visrestaurants, met hoofdzakelijk zoetwatervis op het menu, is niet te tellen. Zelfs ons dorp heeft een fameus restaurant: Het Akasztói Halascsárda (waarover reeds veel foto's verschenen in vorige bijdragen en waar de vis levend uit een container wordt gehaald). Op de markt wordt de vis uit een container geschept en levend vers meegegeven. Alle vis is quasi zoetwatervis want Hongarije heeft geen toegang tot een zee (sinds het verdrag van Trianon). Het Balatonmeer is een binnenmeer. Voor een echte zee moet de Hongaar naar Kroatië. Van hieruit is dat zeker 600 km.
Hengelaars (horgászok) moeten over een paar documenten (engedély) beschikken. Die kunnen verkregen worden bij hengelaarverenigingen, bepaalde winkels en het postkantoor. Een staatsverlof (horgászigazolvány) laat hengelen overal toe, terwijl een regionale visverlof beperkt is tot bepaalde gebieden. Die documenten zijn in tijd beperkt, meestal tot een jaar. De kostprijs schommelt van circa 14.000 forint ( 53) tot circa 25.000 forint ( 96) op jaarbasis. Er zijn ook tarieven voor bepaalde kanalen, voor een lid, een niet-lid enz.. (bijv. een verlof voor het DVCS kost voor een volwassene voor een jaar 9.000 forint). Met een staatsverlof kan men een gebiedsverlof bekomen, die meestal beperkt is tot een bepaalde periode. Die documenten gelden vanaf 18 jaar. Er bestaat wel een visverlof voor jongeren beneden de 14 jaar. Met een visverlof mag een volwassene met twee hengelstokken vissen. Per hengelroede zijn twee haken toegelaten. Een jongere mag slechts één hengelroede gebruiken. Voor alle vissoorten bestaan minimum maten - er beneden is ondermaats - (tussen kop en staart) die mogen gevangen worden. Voor een karper (ponty) is beneden de 30 cm ondermaats. Er kunnen ook sluitingsperiodes (horgásztilalom) ingevoerd worden per vissoort en om het visbestand (halállomány) op peil te houden, of als omstandigheden (zoals de vele regen in het voorjaar) het vereisen. Er gelden ook vangstquota. Een hengelaarmag per dag niet meer dan vijf stuks (beschermd door minimummaten) bemachtigen, maar per soort maximum drie. Daarvan moet hij een register (een soort dagboek) bijhouden. In totaal mag hij nooit meer dan 10 kg tegelijk bemachtigen van vissen die niet onder maatbescherming (witvis-keszeg) vallen. Op nogal wat waters wordt bepoot. Zo zagen wij langs het kanaal diverse keren containers kleine vissen uitzetten. Er zijn dan dan ook vele viskwekerijen actief. De Hongaren zijn verwoedde vissers op karper (ponty). Ook op privé vijvers die er in overvloed zijn, is er geen kanaal in de buurt dan heeft elk dorp wel een vijver. Daar gelden andere regels, de vis wordt soms teruggezet, of meegenomen en dan betaald per kg. Wij geven geen foto's van dergelijke hengelaars. Dit is meestal een familiegebeuren, een dagje uit op een of andere steiger of een visbuitenverblijf gebouwd, in alle soorten materialen, langs zo een vijver.
De namen van de vissoorten in het Hongaars: Karper = Ponty, Zilverkarper = Busa, Steenkarper = Kárász, Graskarper = Amur, Meerval = Harcsa, Snoek = Csuka, Witvis = Keszeg, Paling = Angolna, Kwabaal = Menyhal, Sneep = Paduc, Brasem = Dèvèrkeszeg, Zeelt = Compo, Snoekbaars = Fogassüllõ, Roofblei = Balin, Barbeel = Márna.
Het logo van de hengelaarsvereniging van de provincie Bács Kiskun
Hier in het dorp komen als bij toeval een reeks belangrijke kanalen samen. Het Duna-völgyi Főcsatorna - DVCS (het hoofdkanaal van de Donauvallei), het Kiskunsági Öntöző Főcsatorna (het Kiskunsagi irrigatie hoofdkanaal) en V. sz. belvízelvezető- és öntöző-csatorna (het Vijfde binnen - en irrigatiekanaal). Dus hengelwaters in overvloed. Langs die kanalen lopen zandwegen die de kanalen voor de vissers bereikbaar maken en waarop wij naar hartelust fietsen.....Dit jaar waren die wegen meer modder dan zand, gezien het abnormaal natte weer.
Het Duna-völgyi Főcsatorna vertrekt van een zijarm van de Donau (Ráckevei Donau) in de buurt van Tarsony en mondt terug in de Donau, bij Baja. Het komt de provincie binnen bij Dabas. Dit kanaal is 117 km lang en heeft een visoppervlakte van 184 ha. De breedte schommelt tussen de 10 en 80 m en de diepte varieert van 3 tot 4 m.
Het Kiskunsági Öntöző Főcsatorna ontspringt ook uit de Donau (Ráckevei Donau) bij Tass en eindigt in Akasztó in het Duna-völgyi Főcsatorna. Dit kanaal werd om irrigatieredenen gegraven, daarom kronkelt het erg. De breedte schommelt tussen de 40 à 50 m en de diepte varieert van 1.5 tot 2 m. Het is 58 km lang en heeft een oppervlakte van 303 ha. Her en der op het traject zijn er sluizen die het debiet moeten regelen.
Het V. sz. belvízelvezető- és öntöző-csatorna komt uit Újsolt en is een soort verbindingskanaal tussen het Fűzvölgyi Főcsatorna en het Duna-völgyi Főcsatorna en loopt eindigt inderdaad ook in Akasztó. Het is slechts 30 km lang.
Een aantal foto's over de viswaters
Op deze afdruk van een stafkaart is duidelijk de situatie van de kanalen rond Akasztó te zien. Het brede Kiskunsági Öntöző Főcsatorna mondt uit in het Duna-völgyi Főcsatorna (DVCS) pal op het einde van het dorp. Beide kanalen kruisen de weg nr. 53. Even verder komt (van links) het V. sz. belvízelvezető- és öntöző-csatorna eveneens in het DVCS. Verder komen nog allerlei kleinere kanalen erin uit.
Zicht op het Duna-völgyi Főcsatorna juist buiten het dorp. Her en der zijn bruggen om dit kanaal over te steken. Langs dit kanaal maken wij onze traditionele korte namiddagfietstochten.
De samenvloeiing van het V. sz. belvízelvezető- és öntöző-csatorna en het Duna-völgyi Főcsatorna. Het kleine kanaal is hier links op de foto
Een zicht op het brede Kiskunsági Öntöző Főcsatorna vlak voor het in het Duna-völgyi Főcsatorna eindigt. Op sommige plaatsen is het zo breed dat het eerder op een klein meer gelijkt. Langs dit kanaal en daar waar het bereikt kan worden vanaf de weg nr. 53 staan zeer vele buitenverblijven waar de Hongaren het weekend lang komen genieten van het hengelen
Met dergelijke sluizen wordt het waterniveau van het Kiskunsági Öntöző Főcsatorna geregeld
De samenvloeiing van het Kiskunsági Öntöző Főcsatorna (komt van links - foto vlak na de sluis van bovenstaande foto) en het Duna-völgyi Főcsatorna (komt van rechts). Het waterniveau kan hier flink varieren, vooral dit jaar met de vele regen
De hengelaars in beeld.
Dit is de droom van elke hengelende Hongaar, een privé steiger aan één of ander kanaal. Foto genomen op 1 mei
En nog een privé steiger in de omgeving van Szalkszentmárton, gebouwd langs het kanaal (Kiskunsági Öntöző Főcsatorna) en aan de overkant van de straat een 'buitenverblijf' - horgásztanya speciaal aangekocht vlakbij het kanaal. 's Morgens vroeg vissen, overdag wat rusten en tegen de avond opnieuw aan de slag. Tussendoor even controleren. De gevangen vissen overleven in het leefnet. Als we goed kijken menen we op de steiger een paar Brakelaars te herkennen. In deze omgeving staan bijzonder veel weekendverblijven (quasi een volledig dorp met in de zomer, zelfs winkels die open zijn, cafés....) met vooral mensen uit Budapest
En dit is het fameuze visverlof (letterlijk een hengelpas), die elke hengelende Hongaar op elk moment bij zich moet hebben. Speciale controleurs zijn op pad om na te gaan of er wel gevist wordt met vergunning en met de juiste vergunning. Ook de rangers van het KNP mogen die documenten controleren. Bemerk het logo van de overkoepelende federatie van de hengelaars op de kaft
Als we goed kijken zien we dat het over een visverlof voor een volwassene en het gaat over een beperkte gebied licentie. Bij dit document hoort het dagboek (2010) waarin de vangsten moeten ingeschreven worden
En dit is de toegelaten uitrusting, twee hengelstokken met per roede twee haken. Gewoon langs de oever van het kanaal (Duna-völgyi Főcsatorna) zonder steiger kan en mag ook.
En dit hoort tot de klassieke uitrusting van de hengelaar, schepnet. Daarin wordt de buit in het water, of een grote vangst uit het water gehaald
En dit is een leefnet waarin de gevangen wis wordt bewaard in het water van het kanaal, vandaar de naam leefnet. Behoort tot de uitrusting van een normale hengelaar.
Een compleet uitgeruste hengelaar: de twee hengelroeden, de zetel en het hulpmateriaal met aas, spijs, haken......
De nevenuitrusting: de emmer met spijs (meestal zelf gemaakt), het kommetje met mais (om te vissen op karper), haken, plakband, reservelijn, de GSM, de onvermijdelijke fles sodawater enz. Dit alles vervoeren de Hongaarse hengelaars vlot met de fiets, de brommer of de auto.
De speciale uitrusting om te vissen op snoek, een soort kunstvisje
De buit: een flink uit de kluiten gewassen karper (ponty) - 4.5 kg zwaar. Hiervan wordt vissoep gemaakt. Op deze vis wordt gevist met mais en boven de haak wordt een spijsbal aangebracht.
En nog een flink uit de kluiten gewassen karper (3.5 kg)
Twee trotse hengelaars uit Boedapest poseren met de buit: twee snoeken. Als je langs de kanalen fietst en een fototoestel bij hebt kan men dergelijke foto's maken
Een detailfoto van de grootste gevangen snoek, minstens 3 kg zwaar. Deze roofvis komt frequent voor op dit kanaal. Men gebruikt een soort kunstvisje om deze vis te bemachtigen
Jong geleerd is oud gedaan, een jonge vader leert zijn spruit hengelen en maar met een hengelstok. En zien we daar ook geen flessen bier staan? Bemerk het kleine afdak en de bank. Hongaren zijn in dit soor bouwsels zeer creatief. We kennen nog een volk dat daar straf in is!
Ontspannen aan de waterkant, de hengelstokken uitgegooid, boekje lezen, genieten van de zon, de rust en toch alert blijven
En tot slot de buit verorberen (heel normaal in Hongarije) de onovertroffen halászlé, bereid in de bogrács.....uren sudderen, bereid langs de waterkant, ter gelegenheid van 1 mei
Een detailzicht op de halászlé met grote brokken vis erin, uiteraard zelf gevangen vis....vol lekkere kruiden, tomaten, wijn, paprika. Wordt gegeten ofwel met brood of met pasta (tészta) en uiteraard een snuifje sterke paprika (csípős paprika)
Bronnen: de website van de Mohoz, eigen ervaring, eigen foto's
Nog een knaap uit de puszta: de ringslang - vÃzisikló (Natrix natrix)
Akasztó. Tijdens onze tochten in de puszta verrassen we af en toe deze knaap: de ringslang (in het Hongaars vízisikló=waterslang) - Natrix natrix -. De ringslang (Natrix natrix) behoort tot de zgn. gladde slangen en bovendien tot de eierlevendbarende waterslangen. Deze ringslang komt ook voor in Belgenland. De ringslang is ongevaarlijk en niet giftig voor de mens. Het is een schuwe en rustige soort die zelfs bij directe bedreiging maar zelden bijt. Bij het aanraken ervan kan deze slang een sterke geur laten ontsnappen. Ze is bijzonder snel, we spreken van ervaring. Men kan ze waarnemen op zandwegen of op de gewone weg zonnend. Soms komen we ze tegen in het gras van de puszta, maar dan gaat het ook bijzonder snel. Dat is zowat de enige manier om ze waar te nemen. Als ze bij aankomst al niet lang verdwenen is. De ringslang kan een lengte bereiken van meer dan een meter en is betrekkelijk eenvoudig te onderscheiden aan de kleuren en de kenmerken van de ogen. Op het menu staan voornamelijk kikkers en vissen die langs de oevers van verschillende wateren buitgemaakt worden. Hier wordt ze ook in de tuinen waargenomen. In de winter verhuist de slang naar drogere gebieden. In de zomer is ze frequent te vinden op natte plaatsen. De slang kan bijzonder goed zwemmen. In Hongarije is dit dier, net zoals alle kikkers en hagedissen beschermd.
De ringslang heeft gele vlekken aan weerszijden van de hals, net achter de kop, die aan de bovenzijde soms samenvloeien en doen denken aan een ring. Meestal is deze echter zowel aan de bovenzijde van de hals als aan de buikzijde onderbroken en de gele kleur kan ook neigen naar oranje of wit. Daarachter (naar de staart toe) is een variabele zwarte vlek aanwezig, die varieert van een band tot een driehoek Op de zijkanten van de kop zijn aan de onderzijde vaak gele vlekken tot strepen aanwezig. De ogen zijn relatief groot en hebben een ronde pupil, wat samenhangt met de dagactieve levenswijze.
De basiskleur van de ringslang is licht, tot donkerbruin tot grijs, op de flanken zijn vaak enkele donkere tot zwarte strepen in de breedte aanwezig, soms onderbroken door twee lichtere lengtestrepen aan de bovenzijde van de flanken.
Een zelfgemaakte foto van een ringslang, niet perfect (de slang staat er niet helemaal op), bijzonder moeilijk want het dier is bliksemsnel. De koptekening is echter goed te zien. Dit jaar deden we minder waarnemingen dan andere jaren, maar daar zit het niet-normale weer dit jaar daar voor iets tussen
De slang opgerold zoals ze dikwijls wordt waargenomen. De typische koptekening
De ringslang kan bijzonder goed zwemmen en steekt zonder problemen de kanalen over
Een tekening van de onderdelen van de ringslang
Afbeelding en foto's komen via Google afbeeldingen.
Bronnen: eigen ervaring, eigen foto en wikipedia/org. Met dank aan Lóránt Miklós van het KNP.
