Evolutie in de kleur van de sijs (dit heb ik gelezen en niet zelf bedacht maar wel met wat visie aangevuld)

De beginvorm van het Genus Spinus, de sijzen, is de Dennensijs (spinus pinus).

Het is een bruinachtig goed gecamoufleerd vogeltje, mannetje en popje zijn gelijk van kleur en
de sexe is alleen via dna te bepalen dus uniseks verenkleed. Daarna begint blijkbaar de kleur bij de sijs zich te ontwikkelen en ontstaat onze europese sijs (Spinus spinus) waarbij het mannetje een zwart petje krijgt en het
wijfje nog heel veel gelijkenis vertoont met de dennensijzen
pop
man
Je zou dus kunnen stellen dat het mannetje een soort mutatie werd. Het wijfje muteert niet en blijft min of meer op de dennensijs lijken en het grappige de jongen ook ( dat schrijf ik nu, maar verder in mijn verhaal leg ik uit hoe het precies zit met die jongen), die echter na de rui ineens er anders uit gaan zien.  Dat petje van de man is het allereerste begin van afzonderlijke ontwikkeling van (eu)melanine in het
sijzenkleed. De (eu)menaline wordt onder de microscoop waargenomen als staafvormige zakjes gevuld met zwarte of donkerbruine (feo)melanine. De reductie en oxidatiegraad bij eumelanine vererft geslachtsgebonden, zodat de eigenschappen op het geslachtschromosoom liggen. Zo ontstaat er verschil tussen de geslachten en zijn mannetje en vrouwtje duidelijk te herkennen.
 



Daarna komen de zwartkopsijzen en de zwartborstsijzen en volgens mij de kapoetsensijs in de evolutie waarbij het geslachtsonderscheid steeds duidelijker wordt terwijl de eumelanine verder uitbloeit en hoe verder het zwart zich
uitbreid het onderscheid tussen geslachten teniet wordt gedaan.Deze korte schets van de evolutie binnen het
genus Pinus bewijst dat de zwarte kleur, de eumelanine, een steeds uitgebreidere plaats inneemt in het verenkleed naargelang de evolutie vordert. Dr. Zootechnie Giorgio de Baseggio zegt het zo (1975): Terwijl de evolutie voortschrijdt in de tijd, breidt de eumelanine zich altijd verder uit teneinde een groot deel of geheel de oppervlakte van het verenkleed te bedekken. Met andere woorden: eerst is de aardbruine camouflagekleur (feo melanine)en daarna volgt een evolutie in de melanisatie. Anders gezegd en meer als een wet geformuleerd klinkt het zo: hoe meer een vogelsoort uitbreiding van eumelanine vertoont in het verenkleed, hoe meer ze afkomstig is van een recente evolutie. Dus het bruine soort eerst en daarna komen de vogels of sijzen met meer zwart op lijf en kop. Maar eerder beschreven sijzen kennen ook al de pastelkleuren, waarbij het onderscheid met de pop aanwezig blijft maar eigenlijk de kleuren verzwakken cq lichter worden, flets worden (= mutatie). Dat houdt in dat de melanine aan het verdwijnen is en de vogels witter worden. De mutaties zijn erg in momenteel maar wat we eigenlijk met z'n allen doen is de melanine uitschakelen een onnatuurlijk proces in het scheikundige van de vogel zelf. Wildkleur is alleen maar echt en natuurlijk al het andere is eigenlijk kunstmatig. 
Dit durf ik te schrijven, omdat ik inmiddels wat wijzer geworden ten aanzien van het ontstaan van kleuren bij de vogels in het algemeen en specifiek bij de sijzen. Ik schreef steeds over de eumelanine, maar eigenlijk is dat een onderdeel van de melanine. Melanos betekent in het grieks zwart en deze kleur komt veel voor in onze natuur vooral bij vogels en insecten. Die melanine weer is onderverdeeld in de eumelanine en de feomelanine. De eerste geeft de zwarte kleur aan de pluimen en de tweede de bruine kleur. Kun je zien bij spreeuwen, lijsters maar ook bij de merels zowel mannen als poppen en in de voliere bij de dennensijs en bij de pop van de elzensijs enz. Die melanine speelt een belangrijkste rol bij de vogels en heeft min of meer de productie van de kleur. En vooral het zwart en bruin is van oorsprong bedoeld om de vogel in het wild te beschermen = schutkleur. Want de aarde is van geel tot bruin tot zwart van kleur. En dat maakt een broedende pop en de jongen vaak onherkenbaar voor rovers. Deze vormen van schutkleuren zijn dus eigenlijk primitief doch wel heel effectief. Nog even een opvrisser; een vogel die geen malanine heeft is wit. De twee eerder genoemde stoffen worden uit aminozuren en proteine aanwezig in de vogel gehaald. Hoe dat precies gaat laat ik achterwegen, maar zie het maar als een scheikundig proces. Interesant is te weten dat de eumelanine altijd zwart is en dat de feomelanine naast bruin, geel.grijsbruin en ook oranje kan zijn. Naast deze 2 stoffen produceert het lichaam van de vogel ook nog een 3e stof n.l.de carotenoide. Hier ga ik later uitgebreid op in. Wat ook U nog moet weten is dat eumaline en de feomelanine hoofdzakelijk voorkomen op vlerken en rug. Dus veel zwart in de vleugels en bruin. Op de borst van de vogel komen we veel meel kleuren tegen en die worden gevormd door de carotenoide.

Drie sijzen met overvloed aan eumelanine

De sijzen worden hier gerangschikt volgens de toename van de zwarte kleur, de eumelanine en dus tegelijk volgens de afname of vermindering van de gele kleur, de gele carotenoïde. De eumelanine en de carotenoïde vormen altijd een schril en prachtig contrast. Dat gebeurt overal wanneer deze twee kleuren samenkomen in het verenkleed. De intensiteit wordt dan verhevigd.

De geelstuitsijs (Spinus uropygialis)
 
is zwart van lichaam maar intens geel gekleurd op de buik en de stuit. Deze sijs leeft in het zuiden van Peru en centraal Chili tot in Bolivia.

De geelbuiksijs (Spinus xanthogaster)
 

is helemaal zwart met nog slechts een gele buikzijde.
Het verspreidingsgebied omvat Costa Rica, Colombia en Bolivia.

De zwarte sijs (Spinus atratus)

vormt het eindpunt in deze evolutielijn zijkant zij helemaal zwart, behalve aan de onderbuik en
de onderstaartdekveren, die geel zijn tot wit van kleur. Deze sijs doet zich voor als de meest rustige
van heel het genus Spinus. De zwarte sijs heeft een groot verspreidingsgebied in het Andesgebergte over
Chili, Peru, Argentinië en Bolivia. Bij de zwarte sijs is het onderscheid tussen de sexen nihil geworden.
Dus wat zie je in deze evolutie bij de dennensijs is het verschil tussen de sexen nihil bij de andere sijzen
is mannetje en popje goed te herkennen en uiteindelijk bij min of meer het einde van de evolutie (de zwarte sijs)is er weer geen sexen onderscheid. Heel boeiend.
Bij geen enkele sijs is de gele vleugelspiegel zo opvallend als bij de drie voornoemde sijzen. Weer dat sterke contrast tussen de zwarte en gele kleur. Toch vormt de zwarte sijs nog niet het einde van de evolutie van de sijzen,
al heeft het er de schijn van. Inderdaad het genus Spinus kan nog iets heel moois in petto hebben.

Om de volgende sijs te begrijpen moeten we terug naar een zwartkopsijs/magellaansijs.
Een hele mooie sijs, de Maskersijs (Spinus Lawrencei).
 
Deze sijs kan ontstaan zijn uit een afgescheiden populatie van de magellaansijs,
juist zoals dat gebeurde met de andere sijzen die steeds nieuwe populaties gevormd hebben
in de nieuwe streken van hun verspreiding. Al die sijzen zijn aanpassingen aan speciale biotopen.
Zo is de maskersijs gaan wonen in de halfwoestijnen van Mexico, Californie en andere delen van de USA.
De beste manier om te overleven voor deze sijs, zo is gebleken, was zich te hullen in grijze woestijnkleuren.

De maskersijs vertoont een overwegend asgrijs opgebleekt kleed. De opbleking, ook wel pastellisatie genoemd,
komt veel voor in de evolutie. Bij de sijzen zagen we tot nu toe alleen maar dat ze zwarter werden.
De maskersijs duidt een nieuwe evolutieweg aan. De diepe, donkere lichaamskleur van de magellaansijs is verbleekt.
De zwarte kleur van kop en borst van de magellaansijs is verschrompeld tot een zwart masker.
Van het zwart dat oorspronkelijk de volledige kop en borst tooide, blijft slechts een zwart masker dat de kruin, het gezicht en de kin bedekt. Het geslachtsdimorfisme is duidelijk want alleen de man bezit zwart aan de kop.
Het popje is ook nog matter van lichaamskleur. Man en pop bezitten allebei een zomer- en winterkleed.
Wie goed toekijkt, merkt ook een kleurserie en kleurenecho verspreid over alle veervelden.
Het zwarte masker van het mannetje wordt omgeven door grijs en dat vindt zijn vervolg
in de vleugeltekening waar zwart en grijs elkaar afwisselen en eveneens in de staarttekening
waar dezelfde kleuren zwart en grijs met elkaar contrasteren. Het geel van de borst komt terug op de rug,
in de gele vleugelspiegel en op de stuit. Bij het popje is de kleurserie niet zo volledig,
juist door het ontbreken van het zwart masker. Hier houdt alleen het geel de kleurserie aan.
In het verenkleed van het mannetje en het wijfje komt wat wit piepen. Dat wit zal in de verdere evolutie tot zijn recht komen.

Het masker van de maskersijs wijst al naar het masker van de distelvink.
Zo is het woord distelvink al een eerste maal gevallen.

De Mexicaanse Sijs (Spinus psaltria)
 


Leeft in dezelfde streken als haar rechtstreekse voorouder Lawrencei,
maar dan in de vochtiger gebieden van het westen van de U.S.A., Mexico en Centraal-Amerika.
Deze sijs ontwikkelde opnieuw de zwarte eumelanine op de rugzijde over de staart en rug tot op het voorhoofd. Misschien is het beter deze sijs zwartrugsijs te noemen en niet langer Mexicaanse sijs.
De naam psaltria duidt op haar mooie gevarieerde zang.
Terwijl de maskersijs trouw haar gele vleugelspiegels behield heeft de Mexicaanse sijs dit sijzenkenmerk,
dit genusteken niet alleen verkleind maar ook nog het geel vervangen door wit met toevoeging van een dubbele witte vleugelstreep.

De Treursijs (Spinus tristis)
 
wordt ook over heel de wereld distelvink genoemd: Amerikaanse distelvink, Chardonneret triste, American Goldfinch.
De ornithologen zijn het niet eens geraakt over de vraag of deze laatste sijzen niet moeten afgezonderd worden
van de vorige en daarom de naam distelvink of Carduelis moeten dragen.
Uiteindelijk hebben velen besloten de sijzen en de distelvinken met daarbij nog de groenvinken gewoon onder te brengen in het genus Carduelis.
De treursijs ontwikkelde zich eveneens uit de maskersijs. Het wijfje en de jongen zijn bruinachtig met een zweem van groen.
In winterkleed is de man bijna gelijk aan het wijfje alhoewel je wel een duidelijk verschil kunt waarnemen
alleen zijn de kleuren van de man fletser geworden en is er wel een kapje bij hem te herkennen,
maar hij draagt als bruiloftskleed een intens gekleurd geel verenkleed met een halve zwarte kruin en zwarte vleugels en staart.
Die eumelanine versterkt de vleugel- en staartpennen wat bewijst dat de vogels veel vliegen. Zij zijn zeer levendig en ook hun geluid van tjilp en zang is toch anders ik zie in hem ook meer de putter, die ik vroeger had.
Op de vleugels bevindt zich een dubbele witte vleugelstreep en van het oorspronkelijke sijzenkenmerk blijft geen spoor meer over.
De treursijs heeft zich aan gepast aan de landbouwzones, parken en tuinen en een voorkeur ontwikkeld voor de zaden van kruiskruidsoorten, paardenbloemen en allerlei composieten, vooral distels.
Omwille van die voedselvoorkeur lijkt de treursijs erg op onze distelvink. Ik moet zeggen dat de schrijver daar gelijk in heeft de treursijs gedraagt zich ook meer als een distelvink en minder als een sijs en hij vliegt ook anders. Komt daarbij dat deze sijs als gevolg van de voedselvoorkeur ook nog een distelvinkachtig silhouet ontwikkeld heeft met langere loopbenen in plaats van de korte klauterpootjes zo kenmerkend voor de sijzen die van boomzaden leven.

Wat met deze drie geslachten of genera: Spinus, Chloris en Carduelis?

De populatie dennensijzen (Spinus pinus) is vanuit Alaska overgevlogen over de vroegere landrug naar Siberië en gaf het ontstaan aan onze Elzensijs of Europese Sijs (Spinus spinus). Deze hypothese wordt algemeen aanvaard. Maar wat onderbelicht is in dit artikel is de invloed van het milieu op de kleurontwikkeling. Ik kan volgen dat de oorspronkelijke sijs zijn leefplaats gaat verlaten en in andere gebieden terecht komt. Daar is ander voedsel en de omgeving is anders denk aan oerwouden, savanne, woenstijn dennewouden enz. M.i. vraagt dat om andere schutkleuren en om zich te beschermen tegen invloeden van buiten af wat die ook mogen zijn kan dat van invloed zijn op het verenkleed van de vogel. Dit komt wel aan de orde in mijn hoofdstukje five fancy waarin het gaat over onderandere de kleurkanarie van de oorspronkelijke kleur de bruine kanarie tot de blauwgrijze soorten en alles wat daar tussen zit.
Hoe dat dan weer zit heb ik gelezen en heeft vooral te maken met een derde stof namelijk de carotenoide. Deze derde stof geeft niet alleen kleur aan het verenkleed maar ook aan ogen, poten en snavel. Niet alle jonge vogels kunnen al corotenoide aanmaken via de ingewanden naar hun bloed en zien er dus anders meetal gespikkeld uit zoals de jongen van de elzensijs en zijn pas in staat in het tweede jaar hun orginele kleur te krijgen. De caratenoide die zorgt voor de andere kleuren bij de vogel komen meestal op de bost voor. Bijvoorbeeld de goudvink. Verder hebben een aantal vogels ook carotenoide rond de bek. Mooi voorbeeld is de zebravink.
kortom: het verenkleed van onze vogels wordt gekleurd door de twee stoffen uit de melanine en door de aanwezigheid van de gele of rode carotenoide. Zijn deze stoffen afwezig dan wordt onze vogel wit zeker bij vogels die geen carotenoide bezitten of als zij die wel hebben zien zij er bijvoorbeeld uit wit met een rode kop of noem maar op. Dit verklaart het verschijnsel albinisme (albino genoemd in de volksmond.) Kortom een sijs zonder melanine is geel en met melanine groen, wat hem of haar beter beschermt in de natuur. Maar dan zit ik te oreren over melanine en als die ontbreekt de vogel min of meer wit wordt en wat kweek ik dan tja een volgens mij een agaat en een bruine dennensijs. Alsof die donderstralen het erom doen en mij even laten weten dat zij bepalen hoe zij gekleurd door het leven wensen te gaan (hahahahaha)
foto van jong reeds zelfstandig

ik heb al met diverse amerikaanse sijzen kwekers geproken, maar als dit jong een mutatie is dan is dat heel bizonder.
de ene zegt dat er in de man mutatie elzensijs zit de ander kan aan de man zien dat hij niet helemaal zuiver is. Ik zie het allemaal niet en wacht af

Graag reacties hierop als u een visie hierop heeft laat hem dan weten en met dank aan

Louis Gonnissen. (onderandere geschreven op de site van WAS ) Die mij met zijn theorie verder heeft gebracht tot inzicht bij de kleurvorming van onze sijs en zijn evolutie in zijn verenkleed. Ik kijk momenteel anders naar mijn amerikaanse sijzen dan vroeger. Ik ben er trots op dat ik ze in mijn voliere heb rondvliegen.