We stoppen met deze blog. Niet omdat we het welbevinden van leerlingen niet meer belangrijk vinden. Wel omdat we ons einddoel bereikt hebben! We behouden de blog enkel nog als informatiekanaal over het onderzoek van de vragenlijst en het afgelegde traject dat uiteindelijk leidt tot dit bericht.

Ons initieel uitgangspunt was leerlingen meer structureel betrekken bij een doorlichting. Doordat de onderwijsinspectie onze vragenlijst heeft overgenomen, zijn we daarin geslaagd. En meer zelfs... De onderwijsinspectie ontwikkelde de vragenlijst verder tot een online tool en dit niet alleen voor het basisonderwijs (vierde, vijfde en zesde leerjaar), maar ook voor het secundair onderwijs (eerste graad, tweede/derde graad, dbso) en het buitengewoon basis- en secundair onderwijs.

Vanaf het schooljaar 2013-2014 kunnen alle scholen die de bevraging welbevinden willen afnemen dus terecht bij de onderwijsinspectie. Zelf de antwoorden van de leerlingen invoeren en verwerken is niet meer nodig, want na deelname ontvangt elke school een volledig uitgewerkt schoolfeedbackrapport met de resultaten van de bevraging. De school kan deze resultaten gebruiken voor haar interne kwaliteitszorg, al dan niet los van een op til zijnde doorlichting. Door het vrijblijvend aanbieden van deze vragenlijst, beschikt zowel de school als het inspectieteam over een extra informatiebron: voor de school om verder te werken aan haar kwaliteit , voor de inspecteurs om een genuanceerd beeld te krijgen van de werking van de school. De onderwijsinspectie benadrukt evenwel dat het slechts een bron is. Een bron om de kwaliteit van de school in te schatten maar (zoals alle andere cijferbronnen) één die nog niets zegt over de feitelijke kwaliteit.

Meer informatie over de manier van deelname is hier terug te vinden. Scholen die de vragenlijst wensen te gebruiken kunnen via deze pagina een mail sturen naar de onderwijsinspectie en ontvangen dan alle nodige informatie.

Indien bovenstaande link niet werkt, ga naar: http://www.ond.vlaanderen.be/inspectie/Opdrachten/Doorlichten/faq-WBV.htm

Vanuit haar kwaliteitszorg kan de school de resultaten van de vragenlijst welbevinden systematisch analyseren. Zowel de algemene resultaten op school- en leerjaarniveau als de meer specifieke resultaten voor de items op de verschillende dimensies van welbevinden kan de school daarbij in rekening brengen. Belangrijk is dat scholen zich realiseren dat de vragenlijst een perceptieonderzoek is, dat houdt in dat de resultaten afhankelijk van de context kunnen variëren. Hoe jonger de kinderen hoe meer variatie er is in het welbevinden. De perceptie is immers sterk verbonden met situationele factoren, bijvoorbeeld een incident op de speelplaats, een tijdelijk vervanging van een leerkracht, een conflictsituatie in het gezin ... Wat de resultaten ook zijn, het belangrijkste is datgene wat de school ermee doet of anders gesteld hoe zij hiermee aan de slag gaat. Het positief schools welbevinden is immers een belangrijke niet-cognitieve outputindicator die een impact heeft op positieve leerprestaties van leerlingen.

Op de website van de Vlaamse onderwijsinspectie lezen we sinds 16 januari 2012 volgend bericht:

Hoe gaat de onderwijsinspectie bij een doorlichting het welbevinden van de leerling/cursist na?

In de huidige doorlichtingsronde is de component output het vertrekpunt voor de doorlichting. Deze component bestaat naast de meetbare indicatoren 'leerprestaties', 'outcomes' en 'schoolloopbaan', ook uit de (zogenaamde) zachte outputindicator 'tevredenheid'. Deze indicator bestaat op zijn beurt uit de variabelen 'welbevinden van leerlingen/cursisten', 'tevredenheid van de personeelsleden' en 'tevredenheid van partners met wie wordt samengewerkt'.

De Vlaamse onderwijsinspectie definieert welbevinden als de mate waarin de leerlingen de school beleven vanuit actuele en duurzame schoolervaringen (De Lee & De Volder, 2009). Het gaat om een multidimensioneel begrip dat het resultaat is van de perceptie van volgende dimensies:

1. de tevredenheid of hoe leerlingen zich voelen op school en in de klas,
2. de betrokkenheid of de wijze waarop de leerlingen zich engageren op klas- en schoolniveau,
3. het academisch zelfconcept, waarbij de klemtoon ligt op het beeld dat de leerlingen hebben over het eigen schoolse kunnen,
4. het pedagogisch klimaat dat een beeld geeft van de wijze waarop leerlingen het klimaat in de school en in de klas percipiëren en
5. de sociale relaties of de interpersoonlijke relaties van de leerlingen op school.

Net zoals de gegevens van de harde output nemen de inspecteurs de gegevens die de scholen over 'tevredenheid' ter beschikking stellen, mee als bronnenmateriaal tijdens het vooronderzoek en het doorlichtingsbezoek. Zo bekomen ze een genuanceerd en volledig beeld over de onderwijskwaliteit van een school.

Hoe ga je als school om met het zelfevaluatiepakket? Een voorbeeld van goede praktijk!
Klik op onderstaande link of op de foto hiernaast en zie hoe je als school inventief kan omgaan met het zelfevaluatiepakket. Met dank aan de vrije basisschool Sint-Jozefsinstituut in Brugge.

http://www.basisschoolsintjozef.be/welbevinden.html

De vragenlijst Welbevinden Leerlingen Bovenbouw Basisonderwijs is het resultaat van een wetenschappelijk onderzoek dat we als masterproef voor de opleiding Opleidings- en Onderwijswetenschappen uitvoerden aan de Universiteit van Antwerpen. Het onderzoek verliep onder de supervisie van prof. dr. Peter Van Petegem, dr. Sven De Maeyer en dr. Jan Vanhoof en is gebaseerd op de antwoorden van meer dan 4500 leerlingen uit het vierde, vijfde en zesde leerjaar van het Vlaamse lager onderwijs tijdens het schooljaar 2008-2009.

Ludo & Ilse

Ons onderzoek kreeg ruime aandacht in de pers en de media!
Lees en luister!

Bijlagen:
Publicatie MP_Media-Radio2.mp3 (6.2 MB)   
Publicatie MP_Media-Radionieuws VRT.mp3 (1020.4 KB)   
Publicatie MP_Pers-DM.pdf (108 KB)   
Publicatie MP_Pers-DS.pdf (180.7 KB)   
Publicatie MP_Vakpers-Klasse Leerkrachten (tijdschrift).pdf (615.9 KB)   

Bijlagen:
MP-OOW_LudoDeLee&IlseDeVolder.pdf (5.4 MB)