Wat is schizofrenie?

De term schizofrenie is bedacht door een van de grondleggers van de psychiatrie, Eugen Bleuler (1908). Het woord stamt af van het Griekse schizein (splijten) en phrèn (gevoel, verstand).
Je zou schizofrenie dus kunnen vertalen als 'gespleten geest', maar misschien zijn door deze benaming juist misverstanden ontstaan die bijvoorbeeld worden verwoord in 'bij schizofrenie heb je een gespleten geest', of 'dan heb je een dubbele persoonlijkheid'. Men bedoelde daarmee echter de splijting tussen gevoel en verstand, die bij schizofrenie dikwijls niet meer nauw verbonden zijn, maar los van elkaar geraakt. Daarnaast doelde men ook op het gegeven dat bij schizofrenie innerlijke tegenstrijdigheden in de gedachtegang niet als tegenstrijdig worden ervaren. Er is dan sprake van een eigenaardige stoornis van het logisch denkvermogen, die echter niets met domheid te maken heeft.
Ook over de oorzaken van schizofrenie bestaan veel onjuiste veronderstellingen. Zowel familieleden als patiënten hebben vaak het idee dat de ziekte wordt veroorzaakt door emotioneel moeilijk te verwerken of schokkende gebeurtenissen in de jeugd, door een hersenschudding of klap op het hoofd, of door bijzonderheden in de opvoeding, zoals overbezorgdheid van de moeder en te veel betutteling. In vroeger tijden, en vooral in andere culturen ook nu nog, wordt de ziekte gezien als het werk van kwade geesten of duivels die bezit nemen van het slachtoffer. Ook andere verklaringen worden soms met overtuiging aangehangen, zoals overgevoeligheid voor chemische stoffen in de voeding of in het milieu.
Voor al dit soort verklaringen bestaat geen enkele wetenschappelijke aanwijzing. Schizofrenie is een ziekte van de hersenen, waarvan de oorzaak nog grotendeels onbekend is. De hersenen zijn het orgaan waarin ons gevoelsleven, onze wil, ons denken, waarnemen en begrijpen van de wereld en onszelf, zich afspelen. Ook het maken van plannen, het sturen van onze handelingen, het regelen van onze beweeglijkheid en activiteit, en het oplossen van problemen, zijn taken van de hersenen. Al deze functies moeten dan ook nog in de juiste samenhang worden uitgevoerd. Bij schizofrenie kunnen een of meer van deze functies en hun onderlinge samenhang in meerdere of mindere mate verstoord zijn.