Vraag 1: Hoe kan ik (als juf) een kind helpen bij de verwerking van ‘het afscheid’?

Uit alles wat ik gelezen heb in mijn bronnen. Denk ik dat je als juf of meester heel veel kan helpen in het emotioneel goed voelen van de kinderen. Als juf of meester kan je de kinderen even de veiligheid en geborgenheid bieden die ze momenteel thuis (even) niet vinden. Voor juffen en meesters zijn er wel enkele hulpmiddelen om het voor de kinderen begrijpelijk te maken. Je kan als juf/meester gebruik maken van prentenboeken die over het thema rouwen of afscheid nemen gaan. Er zijn ook enkele liedjes die ook bij deze thema’s aansluiten. Het aanpassen van het klasmilieu vind ik zelf ook een heel belangrijk gegeven. Het aanbieden van een aandachtsignaal of het inrichten van een boze-hoek helpt het kind om op een zelfstandige en individuele manier iets te verwerken.

Het is als leerkracht ook erg belangrijk om voor deze kleuter een luisterend oor te zijn en hen eerlijk te antwoorden op wat ze vragen. Soms kan een knipoog of een dikke knuffel al genoeg zijn. Geef de kleuter ook de tijd om te rouwen, je mag niet verwachten dat hij/zij meteen weer gaat spelen. Maar verschiet ook niet als een kind dit toch doet. Vaak verwerken kinderen dit tijdens een rollenspel, breek dit dan ook niet af en laat het kind dit uiten. Een kind rouwt niet altijd onmiddellijk soms komt het een hele tijd later.

Het is vooral belangrijk dat je het kind het gevoel geeft dat je er bent en dat je zijn/haar gevoelens begrijpt.

Vraag 2: Hoe begeleidt ik kinderen die door hun geloof(Islam en hindoeïsme) dit op een andere manier beleven?

Over deze vraag heb ik zelf niet veel informatie gevonden. Ik heb wel een artikel gevonden waarin de verschillenden gebruiken en rituelen van verschillende godsdiensten wordt uitgelegd. Hieruit kan ik wel afleiden dat het bij sommige Godsdiensten toch wel goed is als je jezelf even informeert wanneer dit kind te maken krijgt met het overlijden van iemand.

Ikzelf ben van mening dat je jezelf als juf over deze godsdienst even moet informeren zodat je gepast kan reageren wanneer het nodig zou zijn. Ik denk ook dat het belangrijk is dat wanneer de ouders komen vertellen dat er iemand is overleden om even te vragen hoe je hun zoon/dochter eventueel kan helpen. Op het gebied van klassikaal werken rond deze Godsdienst en rituelen denk ik wel dat dit kan als je echt zeker bent en dit op de juiste manier kan overbrengen. Soms kan het boeiend zijn om het kind zelf te laten vertellen als dit lukt.

In het Hindoeïsme gelooft men in reïncarnatie. De overleden persoon wordt meestal gecremeerd. De mannen in het hindoeïsme kijken naar de verbranding. Na de verbranding zijn er 10 dagen van rouw. Tijdens deze 10 dagen eten de familieleden sober en vegetarisch. Ze offeren ook enkele eetbare dingen. Na deze 10 dagen wordt er in het huis van de overledene een ceremonie gehouden en wordt de rouwperiode opgeheven. De directe familie mag een jaar lang geen feestelijke momenten houden.

In de Islam gaat het er dan weer helemaal anders aan toe. Na het overlijden van een persoon wordt deze op zijn/haar zij gelegd met het hoofd naar Mekka. Er volgt een rouwperiode van 40dagen die afgesloten wordt met een feestelijke viering. Vrouwen en kinderen mogen meestal niet naar de begrafenis. Wanneer er ouders sterven van de kinderen, worden de details van de doodsoorzaak niet vertelt aan de kinderen. De kinderen worden ook niet aangemoedigd om hun gevoelens te uiten of er over te praten.

Vraag 3: Mag ik kinderen, zonder aanleiding, al eens in contact brengen met de dood, afscheid nemen,…?

Uit wat ik gehoord heb bij mijn interview en gelezen heb in mijn bronnen vind ik dat het wel oké is als je zonder aanleiding de kinderen al eens laat kennismaken met ‘de dood’, ‘afscheid nemen’,… Natuurlijk ga je niet als belangstellingscentrum kiezen voor ‘De dood’ maar zonder dat je het weet zijn er veel gelegenheden in het jaar waarbij de dood zeker eens ter sprake kan komen. Heel vaak kan je in thema’s zoals grootoudersfeest, Allerheiligen, gevoelens,… de dood of afscheid nemen aanbod laten komen. Tijdens grootoudersfeest zijn er steeds kinderen die geen grootouders meer hebben dit is de ideale moment om  even klassikaal hierover te praten en eventueel een activiteitje rond te doen. Met Allerheiligen kan je bijvoorbeeld een bezoek brengen aan het kerkhof. Hierdoor wordt het ritueel een beetje duidelijk voor de kinderen én worden ze er niet voor de eerste keer met geconfronteerd wanneer er iemand sterft.