"[...] het is mogelijk dat het onmogelijk is om iets nieuwer en juister te zeggen, maar over al het geschrevene daalt het stof der tijden neer, en ik peins daarom dat het goed is als er om de 10 jaar een andere een kruis trekt over al die oude dingen, en de wereld-van-vandaag opnieuw uitspreekt met andere woorden."
Heb net een boek gelezen over de lijdensweg van Shlomo Venezia in Auschwitz. In 1944 belandde deze Griekse jood in het beruchte concentratiekamp, waar hij werd ingedeeld bij het Sonderkammando, verantwoordelijk voor de vergassing en de verbranding van de lijken. Het boek is een ego-document waarin de verteller zakelijk, maar authentiek en dus erg aangrijpend getuigt over de gruwel waarmee hij dagelijks in aanraking kwam. Veel keus had hij niet; een andere gevangene zou zonder de minste aarzeling zijn plaats hebben ingenomen. Zijn weigering zou de machine die Auschwitz was niet hebben kunnen vertragen. Gewetenswroeging maakt bij de auteur plaats voor een pijnlijk herinneren. Ergens in zijn boek merkt Veneziano op dat de strijd in de concentratiekampen louter en alleen gericht was op overleven. Mensen met een praktische achtergrond probeerden zich op allerlei mogelijke manieren te behelpen. Intellectuelen en filosofen of mensen zonder enig praktisch vernunft waren veelal vogels voor de kat. De meesten van mijn vrienden hadden Auschwitz nooit overleefd, zo bedacht ik me plots, maar tegelijk kwam het besef dat ik zonder enige twijfel het eerste slachtoffer zou zijn.
De afgelopen lessen leerden jullie over het belang van een zorgvuldige formulering, zeker in deze tijden. De verloedering van onze taal grijpt overal om zich heen. Sms-taal en verkavelingsvlaams worden de grondtonen waarmee we onze hedendaagse liedjes zingen. Aan jullie om het anders te doen, beter misschien. In jullie blogs die met ingang van heden op de wereld losgelaten zullen worden, bieden jullie de mensheid een staalkaart van jullie meest persoonlijke (lees)belevingen en dit in een taal die minstens zo persoonlijk is, maar ook sierlijk en precies, kortom een toonbeeld voor toekomstige neerlandici. Schrijf en maak een mooiere wereld. Jullie wereld in jullie woorden. Succes.
