Chris schrijft: "Een kort bezoekje aan oma. Ik was in Gentbrugge, bracht enkele kledingstukken mee en in het bijzonder de foto van opa. Ik toonde haar hoe ik opa op de piano neerzet, zodat hij dicht bij haar is. (...) Ze heet mooi warm dankzij de warme kousen en sokken. Ze beaamt dit als ik aan haar voeten voel. Dan valt ze in een diepe slaap. Tot morgen, oma!"
Na de ochtendverzorging heeft Oma-oma de hele voormiddag zeer diep geslapen. Zo diep dat ik regelmatig ging luisteren. Pas tegen de middag werd ze terug wakker. Havermoutpap gegeten, in begin met moeite bij het slikken, maar uiteindelijk een goede kleine portie. "Is 't zondag morgen?" 'S avonds terug onrustiger en zuchten, kermen en kreunen. Maar toch een goede nacht.
Helena schrijft: "Steeds na de verzorging is Oma-oma rustig, dan is ze moe, voldaan en slaapt. 'S ochtends tussen 9 en 10 u en rond 17 u komt Marijke, de verpleegkundige. Rond 22 uur ververs ik haar nog eens en geef haar een zachte lavendelmassage, daarna slaapt ze. Ik heb mezef beloofd de nachten te slapen omdat dat hoogst noodzakelijk is om alles - werk, kids, de zorg voor Oma-oma - draaiende te houden, dus hoor ik haar niet 's nachts. Maar 's ochtends vind ik haar nog onder haar dos met roze en gele bloemen toegedekt tot aan haar neus, dus ik neem aan dat de nacht dan goed was. Ze is een beetje als en klein vogeltje, toegedekt onder een dons. Zelf heeft ze niet veel extra meer: haar neus is scherp, haar onderkaak dun en alles wat niet toegedekt ligt koelt heel snel af. Maar onder haar dons is het warm en behaaglijk. Vaak steunt en kreunt ze, dan weer slaapt ze diep en af en toe praat ze onverstaanbaar voor zich uit. Drinken doet ze amper maar wel laaft ze zich aan de korte contacten met wie bij haar langskomt. Nora aait haar zacht en zoent haar voorhoofd en Oma-oma lacht haar breedste lach. Ronja helpt bij de verzorging, wil haar gezicht insmeren en haar lippen balsemen, ze doet het heel voorzichtig en oma knippert als knipoog naar Ronja met glanzende ogen van blijheid en laat zich genietend verzorgen. Carmen speelt af en toe piano in de buurt van Oma-oma en dekt haar toe, heeft schroom maar durft steeds meer rondom haar te zijn. Zie vindt vooral de rolstoel de Oma-oma hier niet gebruikt geweldig en rijdt de hele tijd rond, oefent zelf om op twee wielen te balanceren. Dario was er vandaag niet. Ikzelf sta in de verzorging enerzijds en in het bewaken van haar comfort als arts anderzijds en af en toe heb ik een oma-kleinkind-moment waarop ik haar vraag wanneer ze naar onze lieve heer zal gaan. Dan lacht ze, zelfs zachtjes schaterend en trekt haar schouders op . Mijn hand knijpt ze zacht. "Het is 't moment nog niet, zeker?", vraag ik. "We hebben het hier zo goed samen." En ik verzeker haar dat het voor ons OK is zo, dat ze zelf mag kiezen, dat het voor ons goed is, zoals het komt en dat ze maar de tijd die ze nodig heeft om alles los te kunnen laten en de sprong naar het leven na dit leven te wagen mag nemen. Dat er geen haast bij is. Ze lacht en haar ogen twinkelen, draaien af en toe weg maar dan is ze er weer en drukt me nog eens mijn handen. Dan los ik haar, laat haar rusten, zo'n kort contact is vermoeiend, de slaap/waakslaap haalt haar dan terug. Of ze alles begrepen heeft weet ik niet. Maar het contact was mooi.
Alex schrijft: "Ik (...) ben toch geschrokken hoe ze mijn hand vasthield. Ze wou me voelen en iets zeggen maar dat lukte niet, ik kon haar niet verstaan. Ze is duidelijk minder goed. Helena zei me dat ze amper nog eet. Ik voel dat ze ons aan het verlaten is." En later "Vanavond is ze nog wakker en blij dat ze mij ziet. Ze herkent me direct? Opnieuw mijn hand geklemd. Ze kermt en kreunt van zodra ze alleen is. Ze luistert god wat ik zeg en geeft de indruk van te begrijpen."
Medicatie innemen lukt vandaag niet goed, na 1 uurtje ligt het pilletje nog in de mond. Oma-oma kreunt veel maar kan niet duidelijk maken waarom. Haar adem gaat moeilijk maar toch lacht ze af en toe zo mooi. Om 12 uur wil ze plots wafels bakken!
Chris komt vandaag helpen. Na een onrustige nacht komt Oma-oma pas tot rust nadat de thuisverpleging geweest is. Ze wordt op haar zijde gelegd en slaapt zo een uurtje. Daarna draait ze zelf op haar rug en wil terug niets eten. Drinkt enkele slokjes. Er is een hele tijd een kermen en zuchten alsof ze uitgeput is maar wat haar bezighoudt kunnen we niet achterhalen. Na de avondverzorging om 17 uur terug rustiger. 'S avonds een massage met lavendel om de dag af te sluiten.
Zeer onrustig vandaag. Continu hard aan het werk met naaien en organiseren. Roept meerdere keren naar Alex: "Alex, kom, we zijn weg. Ik ga naar huis!" Ronja gaat naar haar toe: "Oma-oma, Alex is hier niet. Ik ben het, Ronja." Oma-oma is druk in gesprek met iemand om een feest in het Braamhof te organiseren: "Het is hier een doopfeest maar daar heb ik niets mee te maken. Ik kom hier om een feest te plannen met die oude groente, allez, ik zie ze voor mij en kan er niet op komen zeker. Ja, spruiten, want dat is Tante Maria haar lievelingsgroente." De drukke, verwarde momenten wisselen af met heldere: "Doe de persienne maar dicht, de mensen zien mij hier liggen". Ze herkent iedereen tijdens de heldere momenten, zelfs Nora.
Na een rustige dag wil Oma-oma liefst weer naar huis. Als we haar zeggen dat ze nu bij ons woont, antwoord ze: "Ah, het is hier goed". Eten gaat moeilijk, ze heeft bijna geen honger. Amper 4 druiven, 2 stukjes aardappel en 5 lepels havermoutpap op een hele dag. 1 glas water in vele kleine slokjes doorheen de dag. 'S avonds dan: "Morgen ga ik vroeg opstaan." "Liever niet té vroeg, Oma-oma, het is zondag morgen." "Ah ja, zeker..."
Onze gast heeft een vrij rustige nacht gehad met enkele keren onrustig zijn. Helena was twee keer gaan kijken om Oma-oma gerust te stellen. Wij slapen beiden niet goed - maar ook omwille van onze jongste die twee of drie keer weent. Deze nacht voel ik me ergens tussen de generaties "ingebed"...
Vandaag is Oma-oma vanuit het ziekenhuis met de ambulance naar ons huis verhuisd. Ze kwam hier toe helemaal koud en moe van de reis met enkel een dun lakentje als deken. Hier kreeg ze eerst en vooral veel dekens waarna ze in een diepe slaap viel. Toen ze terug wakker werd zei ze "Dat kind daar moet het koud hebben" en "Warmte is belangrijk voor de ne mens". Het beste echter was "Dat was daarnet zeker sabotage?". Bedoelde ze hiermee het transport? Of de ziekenhuisopname? Of iets helemaal anders?
Vandaag wordt het ziekenhuisbed geleverd en ook het verzorgingsmateriaal. Na een gesprek tussen Helena, Alex en Martine hebben we beslist Oma-oma in de voorste ruimte te leggen aan de straatkant. Hier bouwen we het bed op. Titane komt op bezoek en levert heerlijk beddengoed en een hoofdkussen. Aan de kinderen hebben wee uitgelegd dat Oma-oma straks bij ons zal komen wonen. Carmen vindt dat eng. Ze wil niet dat Oma-oma bij ons sterft. We zeggen haar dat we dat ook eng vinden maar dat ziekte en doodgaan bij het leven horen. En dat we vinden dat Oma-oma beter hier zal zijn als in het ziekenhuis. Dat vindt Carmen ook. Alles is klaar, Oma-oma kan komen.
