De kunst van het improviseren: Tokyo Solo - Keith Jarrett
By virtue of the holistic quality of it, it takes everything to do it, it takes real time, no editing possible. It takes your nervous system to be on alert for every possible thing in a way that cannot be said for any other kind of music.
Keith Jarrett
Toen ik op het idee kwam om deze CD te bespreken dacht ik dat het beter was om voor zij die hem niet kennen Keith Jarretts carrière even te situeren binnen de muziekwereld.
Jarrett kunnen we zonder enige twijfel één van de beste hedendaagse pianisten ter wereld noemen. Hij begon zijn carrière als Jazzpianist bij de multi-instrumentalist Charles Lloyd, die één van de populairste jazzbands leidde in de jaren zestig. Aan het einde van de jaren zestig sloot hij zich aan bij de fusionband van Miles Davis bij wie hij orgel en elektrische piano speelde (hij haat elektrische instrumenten maar hij deed het uit ontzag voor Miles Davis). Aan het begin van de jaren zeventig begon hij zijn vermaarde solocarrière. Hij maakte het concept solo piano in zijn eentje weer helemaal populair nadat het nogal in het slop was geraakt door onder andere de opkomst van elektrische instrumenten. Zijn soloconcerten bestonden uit veertig minuten lange onvoorbereide vrije improvisaties waarbij hij over niets anders beschikte dan zijn eigen muzikale verstand. Het hoogtepunt van deze eerste reeksen concerten was The Köln Concert uit 1975 dat ondertussen drie en een half miljoen exemplaren verkocht heeft. Later volgden er nog indrukwekkende hoogtepunten zoals Vienna Concert uit 1991 en La Scala uit 1995. Een irritante karaktertrek tijdens alle concerten die hij geeft is het luide orgastisch gekreun en het maken van zeer onorthodoxe bewegingen achter de piano. Volgens mij een slechte gewoonte maar het toont wel aan hoe hard hij voor zichzelf is en hoe hij in zijn muziek opgaat. Hij is zeer zelfbewust en wat hij dan ook regelmatig durft doen is het onderbreken van zijn concert als iemand hoest of als er fotos worden getrokken (soms tot vijfmaal toe).
Een ander ascept van Jarrett is zijn diversiteit. Hij is naast zijn solo-oeuvre ook een zeer succesvol klassiek pianist: hij nam werken op van Bach (de Goldbergvariaties en het hele Das Wohltemperierte Klavier), Mozart (piano concertos) en Shostakovich (fugas en preludes).Naast zijn soloconcerten en klassiek werk heeft hij al 25 jaar lang een trio dat uitsluitend Jazzstandards speelt en de norm is geworden voor het trio-genre binnen Jazz. Eind de jaren negentig werd hij geveld door het chronisch vermoeidheidssyndroom waardoor hij twee jaar geen noot meer kon spelen.
Geleidelijk begon hij weer op te treden met zijn trio en later vanaf 2002 weer solo. De opnames van de twee eerste concerten die hij toen gaf in Tokyo en Osaka na zijn ziekte zijn gebundeld op de CD Radiance en de DVD Tokyo Solo. Het eerste wat opvalt als je de CD bekijkt is dat de improvisatie niet één lange improvisatie is (zoals we van hem gewoon zijn) maar zeventien verschillende improvisaties van twee minuten tot een kwartier durend.
Als je Jarrett zegt, dan zeg je lyriek. Hij is één van de weinige muzikanten die zijn gevoelens werkelijk helemaal kan overbrengen naar muziek. Jarrett lijkt in dit geval zijn ervaringen met het chronisch vermoeidheidssyndroom te willen overbrengen op zijn muziek.Als je deze opnames beluistert merk je dan ook meteen dat de muziek meer obscuur is dan op zijn voorgaande opnames. De muziek is zeer divers: het gaat van intens mooie stukken met klassieke invloeden en stukken met meer pop invloeden tot sterk ritmische en abstracte stukken. Soms doet de muziek zeer impressionistisch aan, soms raken zijn muzikale roots helemaal op de achtergrond. Neem part XV, één van de beste stukken die hij ooit geïmproviseerd heeft. Dat stuk begint zeer donker en dramatisch en gaat dan heel langzaam over naar de polyfonie die we bij Bach tegenkomen. Een andere climax is part VI waarin de ware ziel van Chopin schuilt en meer bepaald die van de befaamde nocturnes van Chopin.
Chick Corea en Stefano Bollani, wat wil je nog meer. Toch loste deze CD niet mijn volle verwachtingen in. Chick Corea kennen we al lang, één van de laten we zeggen vier (om het eenvoudig te houden) grote hedendaags Jazzpianisten (Keith Jarrett, Herbie Hancock en McCoy Tyner reken ik tot de andere drie).
Maar waar begon dat idee van Corea om Jazz te spelen met twee pianos? Dat begon in 1978 toen Corea en Herbie Hancock op het idee kwamen om een duet te doen, en met succes. Vandaag de dag behoort de CD An evening with Chick Corea and Herbie Hancock in de platenkast van iedere Jazzliefhebber. Na het duet met Hancock volgden verschillende duetten met andere om ter meest virtuose (net zoals Chick Corea overigens in zijn jonge jaren) pianisten. Bekende namen in het rijtje vandaag zijn de Japanse pianiste Hiromi Uehara (twee jaar geleden nog te gast op het Gent Jazz festival) en de Cubaanse pianist Gonzalo Rubalcaba (hij was dit jaar ook te gast op Gent Jazz festival).
Maar meer recent speelde Chick Corea dus samen met de Italiaanse pianist Stefano Bollani. Vanwaar kennen we Bollani nu weer? Juist; van dat prachtige album Piano Solo op ECM. Dat album staat in schril contrast met Orvieto. Op Piano Solo laat Bollani zich zien van zijn meest stille, sobere en smaakvolle kant.
Op deze plaat die net is uitgebracht toont hij de grote virtuositeit die hij bezit (zijn concerten zijn dan meestal ook een feest). Door het ten toon spreiden van die virtuositeit verliest hij soms zijn vindingrijkheid en speelt hij er maar op los. Dat gecombineerd met het spel van Corea die Bollani opjaagt maar al te veel op de achtergrond speelt zorgt zelden voor mooie momenten en te vaak voor te veel noten. Toch is de sfeer dikwijls heel relaxt en zit er vaak veel humor in het spel van beide musici, deze elementen zorgen dan ook voor enkele mooie hoogtepunten.
De nummers zijn zorgvuldig geselecteerd, er zit veel variëteit in: een nummer van Miles Davis, Fats Waller, Antonio Carlos Jobim, één van Corea en één van Bollani zelf en nog enkele standards en improvisaties. Ik verkies de nummers: Doralice (de Bossa-Nova is hier prachtig aanwezig), Jitterbug Walz (veruit het beste nummer met flarden van ragtime in) en Armandos Rhumba (een klassieker geschreven door Corea zelf waarin ze zich allebei helemaal laten gaan: spektakel gegarandeerd).
De twee improvisaties die in de CD verwerkt zitten zijn niet van topkwaliteit. Als ik ze vergelijk met de improvisaties op Piano Solo of de improvisaties van Keith Jarrett vallen ze in het niet. Ze weten allebei wat ze doen maar er zit weinig richting in, in die zin dat ze van motief naar motief gaan schijnbaar zonder een verhaal te willen vertellen. Vooral hier merk ik te veel noten en een overdreven virtuositeit. Om het geheel te vatten zou ik zeggen dat te veel noten de muzikanten parten speelden maar dat het een prachtig voorbeeld is van hoe Jazz ook moet zijn: relaxt en amusant.
Ongetwijfeld één van de toekomstige Jazzklassiekers zal dit album van de opkomende Italiaanse Jazzpianist Stefano Bollani zijn. Bollani pakt het gegeven Jazzpiano op een naar mijn weten nooit geziene manier aan. Jazzmuzikanten zijn er om bekend meesters van de tijd te zijn en dat is op dit album zeker frequent bewezen.
Bollani is van nature een echte Italiaan en laat dat ook zien tijdens optredens door zijn grandioze virtuositeit te ontvouwen. Op dit album bewijst hij dat het omgekeerde hem niet onbekend is.
Op de muziek van dit album geven de woorden soberheid, schoonheid, sarcasme en ironie de toon aan.
Het album bestaat enerzijds uit enkele zorgvuldig uitgekozen oerstandards en Boss-Nova nummers (For All We Know, Do You Know What It Means To Miss New Orleans, A Media Luz ) en anderzijds uit eigen composities en vrije improvisaties. Met deze nummers geeft Bollani meteen een beeld van zijn brede interesses: de CD behelst een nummer van Louis Armstrong, Nat King Cole, een improvisatie op een thema van Prokofiev, een nummer van de wereldvermaarde en helaas al gestorven Cubaanse zanger Ibrahim Ferrer en een nummer van de musical My Fair Lady.
Bollani maakt in de muziek veel gebruik van dissonante akkoorden, een expressief touché en een ongelooflijk goed gevoel voor tijd dat hij wellicht voor een stuk van andere grote Jazzpianisten afgekeken heeft (ik denk aan Ahmad Jamal, Keith Jarrett). De prachtige opnamekwaliteit draagt daar alleen maar bij aan die eigenschappen. De muziek spat ook van de originaliteit (wat men niet altijd kan terugvinden bij andere Jazzmuzikanten). Ik heb al naar heel wat Jazzpiano geluisterd en niemand speelt zoals Stefano Bollani op dit album.
Er zitten enkele muzikale hoogstandjes tussen. Met name: Como Fue, Antonia, Maple Leaf Rag, Dont Talk, Buzzilare A Media Luz. Ik zou nog veel meer prachtigs kunnen zeggen over dit album maar ik houd me bij hetgeen de grootste der Jazzgoden Miles Davis placht te zeggen: the music speaks for itself.
We hebben om te starten ook al een reeks extra's toegevoegd aan uw blog, zodat u dit zelf niet meer hoeft te doen. Zo is er een archief, gastenboek, zoekfunctie, enz. toegevoegd geworden. U kan ze nu op uw blog zien langs de linker en rechter kant.
U kan dit zelf helemaal aanpassen. Surf naar http://www.bloggen.be/ en log vervolgens daar in met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Klik vervolgens op 'personaliseer'. Daar kan u zien welke functies reeds toegevoegd zijn, ze van volgorde wijzigen, aanpassen, ze verwijderen en nog een hele reeks andere mogelijkheden toevoegen.
Om berichten toe te voegen, doet u dit als volgt. Surf naar http://www.bloggen.be/ en log vervolgens in met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Druk vervolgens op 'Toevoegen'. U kan nu de titel en het bericht ingeven.
Om een bericht te verwijderen, zoals dit bericht (dit bericht hoeft hier niet op te blijven staan), klikt u in plaats van op 'Toevoegen' op 'Wijzigen'. Vervolgens klikt u op de knop 'Verwijderen' die achter dit bericht staat (achter de titel 'Proficiat!'). Nog even bevestigen dat u dit bericht wenst te verwijderen en het bericht is verwijderd. U kan dit op dezelfde manier in de toekomst berichten wijzigen of verwijderen.
Er zijn nog een hele reeks extra mogelijkheden en functionaliteiten die u kan gebruiken voor uw blog. Log in op http://www.bloggen.be/ en geef uw gebruikersnaam en wachtwoord op. Klik vervolgens op 'Instellingen'. Daar kan u een hele reeks zaken aanpassen, extra functies toevoegen, enz.
WAT IS CONCREET DE BEDOELING??
De bedoeling is dat u op regelmatige basis een bericht toevoegt op uw blog. U kan hierin zetten wat u zelf wenst.
- Bijvoorbeeld: u heeft een blog gemaakt voor gedichten. Dan kan u bvb. elke dag een gedicht toevoegen op uw blog. U geeft de titel in van het gedicht en daaronder in het bericht het gedicht zelf. Zo kunnen uw bezoekers dagelijks terugkomen om uw laatste nieuw gedicht te lezen. Indien u meerdere gedichten wenst toe te voegen op eenzelfde dag, voegt u deze toe als afzonderlijke berichten, dus niet in één bericht.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken over de actualiteit. Dan kan u bvb. dagelijks een bericht plaatsen met uw mening over iets uit de actualiteit. Bvb. over een bepaalde ramp, ongeval, uitspraak, voorval,... U geeft bvb. in de titel het onderwerp waarover u het gaat hebben en in het bericht plaatst u uw mening over dat onderwerp. Zo kan u bvb. meedelen dat de media voor de zoveelste keer het fout heeft, of waarom ze nu dat weer in de actualiteit brengen,... Of u kan ook meer diepgaande artikels plaatsen en meer informatie over een bepaald onderwerp opzoeken en dit op uw blog plaatsen. Indien u over meerdere zaken iets wil zeggen op die dag, plaatst u deze als afzonderlijke berichten, zo is dit het meest duidelijk voor uw bezoekers.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken als dagboek. Dagelijks maakt u een bericht aan met wat u er wenst in te plaatsen, zoals u anders in een dagboek zou plaatsen. Dit kan zijn over wat u vandaag hebt gedaan, wat u vandaag heeft gehoord, wat u van plan bent, enz. Maak een titel en typ het bericht. Zo kunnen bezoekers dagelijks naar uw blog komen om uw laatste nieuwe bericht te lezen en mee uw dagboek te lezen.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken met plaatselijk nieuws. Met uw eigen blog kan u zo zelfs journalist zijn. U kan op uw blog het plaatselijk nieuws vertellen. Telkens u iets nieuw hebt, plaats u een bericht: u geeft een titel op en typt wat u weet over het nieuws. Dit kan zijn over een feest in de buurt, een verkeersongeval in de streek, een nieuwe baan die men gaat aanleggen, een nieuwe regeling, verkiezingen, een staking, een nieuwe winkel, enz. Afhankelijk van het nieuws plaatst u iedere keer een nieuw bericht. Indien u veel nieuws heeft, kan u zo dagelijks vele berichten plaatsen met wat u te weten bent gekomen over uw regio. Zorg ervoor dat u telkens een nieuw bericht ingeeft per onderwerp, en niet zaken samen plaatst. Indien u wat minder nieuws kan bijeen sprokkelen is uiteraard 1 bericht per dag of 2 berichten per week ook goed. Probeer op een regelmatige basis een berichtje te plaatsen, zo komen uw bezoekers telkens terug.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken met een reisverslag. U kan een bericht aanmaken per dag van uw reis. Zo kan u in de titel opgeven over welke dag u het gaat hebben, en in het bericht plaatst u dan het verslag van die dag. Zo komen alle berichten onder elkaar te staan, netjes gescheiden per dag. U kan dus op éénzelfde dag meerdere berichten ingeven van uw reisverslag.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken met tips op. Dan maakt u telkens u een tip heeft een nieuw bericht aan. In de titel zet u waarover uw tip zal gaan. In het bericht geeft u dan de hele tip in. Probeer zo op regelmatige basis nieuwe tips toe te voegen, zodat bezoekers telkens terug komen naar uw blog. Probeer bvb. 1 keer per dag, of 2 keer per week een nieuwe tip zo toe te voegen. Indien u heel enthousiast bent, kan u natuurlijk ook meerdere tips op een dag ingeven. Let er dan op dat het meest duidelijk is indien u pér tip een nieuw bericht aanmaakt. Zo kan u dus bvb. wel 20 berichten aanmaken op een dag indien u 20 tips heeft voor uw bezoekers.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken dat uw activiteiten weerspiegelt. U bent bvb. actief in een bedrijf, vereniging of organisatie en maakt elke dag wel eens iets mee. Dan kan je al deze belevenissen op uw blog plaatsen. Het komt dan neer op een soort van dagboek. Dan kan u dagelijks, of eventueel meerdere keren per dag, een bericht plaatsen op uw blog om uw belevenissen te vertellen. Geef een titel op dat zeer kort uw belevenis beschrijft en typ daarna alles in wat u maar wenst in het bericht. Zo kunnen bezoekers dagelijks of meermaals per dag terugkomen naar uw blog om uw laatste belevenissen te lezen.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken uw hobby. U kan dan op regelmatige basis, bvb. dagelijks, een bericht toevoegen op uw blog over uw hobby. Dit kan gaan dat u vandaag een nieuwe postzegel bij uw verzameling heeft, een nieuwe bierkaart, een grote vis heeft gevangen, enz. Vertel erover en misschien kan je er zelfs een foto bij plaatsen. Zo kunnen anderen die ook dezelfde hobby hebben dagelijks mee lezen. Als u bvb. zeer actief bent in uw hobby, kan u dagelijks uiteraard meerdere berichtjes plaatsen, met bvb. de laatste nieuwtjes. Zo trek je veel bezoekers aan.
WAT ZIJN DIE "REACTIES"?
Een bezoeker kan op een bericht van u een reactie plaatsen. Een bezoeker kan dus zelf géén bericht plaatsen op uw blog zelf, wel een reactie. Het verschil is dat de reactie niet komt op de beginpagina, maar enkel bij een bericht hoort. Het is dus zo dat een reactie enkel gaat over een reactie bij een bericht. Indien u bvb. een gedicht heeft geschreven, kan een reactie van een bezoeker zijn dat deze het heel mooi vond. Of bvb. indien u plaatselijk nieuws brengt, kan een reactie van een bezoeker zijn dat deze nog iets meer over de feiten weet (bvb. exacte uur van het ongeval, het juiste locatie van het evenement,...). Of bvb. indien uw blog een dagboek is, kan men reageren op het bericht van die dag, zo kan men meeleven met u, u een vraag stellen, enz. Deze functie kan u uitschakelen via "Instellingen" indien u dit niet graag heeft.
WAT IS DE "WAARDERING"?
Een bezoeker kan een bepaald bericht een waardering geven. Dit is om aan te geven of men dit bericht goed vindt of niet. Het kan bvb. gaan over een bericht, hoe goed men dat vond. Het kan ook gaan over een ander bericht, bvb. een tip, die men wel of niet bruikbaar vond. Deze functie kan u uitschakelen via "Instellingen" indien u dit niet graag heeft.
Het Bloggen.be-team wenst u veel succes met uw gloednieuwe blog!
