Bijna een eeuw geleden stierf hij in zijn klooster te Hasselt op 1 januari 1905 in de geur van heiligheid, zoals dat vroeger nogal eens werd gezegd van iemand die zeer deugdzaam geleefd had. Maar voor deze ‘missionaris van de biechtstoel’ was dit in niets overdreven, want hij muntte bijzonder uit in gehoorzaamheid, naastenliefde, nederigheid en in de beleving van armoede. Naar aanleiding van zijn ‘Zaligverklaring’ op 9 november 2003 te Rome, willen we hem in de aandacht plaatsen. Want we mogen ons gelukkig prijzen zo een grote heilige in ons midden te hebben en te mogen vereren.

Jan Lodewijk Paquay, het latere ‘Heilig Paterke’, werd geboren te Tongeren op 17 november 1828. Zijn ouders, Henri en Anna, die in de Maastrichterstraat de afspanning ‘De Gulden Kop’ uitbaatten, waren erg blij met hun zoon, want ze hadden al 3 kinderen verloren. Dezelfde dag nog werd hij gedoopt in de Lieve Vrouwekerk en onder het patroonschap gesteld van de heiligen Johannes en Lodewijk. Thuis heette hij weldra Lowieke. Na hem kwamen er nog 5 kinderen bij in dit landbouwersgezin.

De bijzonderste zorg van vader en moeder Paquay was : aan hun kinderen een degelijk – godsdienstige opvoeding te geven, zowel buitenhuis, in de school, als in de huiskring zelf.

Van jongsaf ontkiemde in het hart van de kleine Lowie het verlangen om eens priester te worden. In oktober 1839 begon hij zijn Latijnse studies in de 7^de klas aan het toenmalig College te Tongeren. Op 6 oktober 1845 stapte hij over naar het Klein Seminarie te Sint-Truiden. Na de afloop van zijn studies in wijsbegeerte trad hij op 24 september in, in het noviciaat van de Minderbroeders te Tielt en ontving er de kloosternaam : Valentinus.

Met de grootste vurigheid, waarvan hij reeds in het Klein Seminarie blijk had gegeven, bracht de jonge kloosterling zijn proeftijd door : een voorbeeld van godsvrucht en stiptheid voor jong en oud. Van zijn medenovicen kreeg hij de bijnaam : ‘de heilige’. Op 4 oktober 1850 sprak Frater Valentinus zijn kloosterlijke professie uit en zette nadien zijn priesterstudies verder in de studiehuizen te Rekem en te Sint Truiden.

Hoe sterk ook het verlangen naar het priesterschap in zijn leven had gewerkt, toen de dag van zijn wijding aanbrak schrok de verhevenheid en de verantwoordelijkheid van het priesterleven hem af. Het was slechts gesteund door de gehoorzaamheid dat Frater Valentinus de stap aandurfde en zich te Luik priester liet wijden door Monseigneur de Montplellier op 10 juni 1854. Enkele dagen later begon voor de nieuw-gewijde het priesterwerk. Op 27 juni ontving hij zijn opdracht voor het klooster te Hasselt.

Nog maar korte tijd was hij er werkzaam of zijn talenten en deugden werden zozeer opgemerkt dat hij door het volk en door zijn medebroeders zonder meer ‘het heilig Paterke’ genoemd werd.

Na 3 jaar kwam zijn verplaatsing naar Tielt, maar de Hasselaren berustten niet in de ‘ontroving van hun heilig Paterke’ zoals ze zijn overplaatsing noemden en ze organiseerden een handtekeningenactie. Meer dan 1000 gelovigen eisten van de gardiaan dat ‘hun Paterke’ terugkwam. En zo geschiedde.

Te Hasselt en omstreken vervulde hij gedurende 47 jaar zijn priesterlijke bezigheden met de grootste vurigheid. Naast zijn gewone oefeningen als kloosterling zoals het Goddelijk Officie, predikte hij, hoorde hij biecht, bezocht de zieken, enz. Zo groot was zijn ijver om de zieken te helpen en bij te staan, dat hij in de novemberdagen van 1864 als slachtoffer viel van de besmetting van de pokken die te Hasselt woedden.

Als predikant voor retraites en bezinningen was Pater Valentinus zeer in trek. Hij hield er een speciale stijl op na, en wist het Evangelie op een heel volkse wijze voor te stellen.

Zijn voornaamste werkterrein evenwel ving hij in de biechtstoel, waar hij uren en dagen doorbracht in zelfvergetelheid. Van overal en uren ver uit de omtrek werd hij daar opgezocht als een nieuwe pastoor van Ars.

Naast zijn stichtend deugdenleven blonk het Heilig Paterke ook nog uit door een bijzonder grote godsvrucht voor het Heilig Sacrament, voor het Heilig Hart en voor Onze Lieve Vrouw.

Op zijn 61ste werd Pater Valentinus gekozen tot gardiaan, tegen zijn zin, want hij was de bescheidenheid zelf. ‘Nu kan iedereen gardiaan worden’, zou hij gezegd hebben. Gedurende 26 jaar was hij ook bestuurder van de Zusters Derde – Ordelingen. In 1903 kwam hij voor enkele weken in de ziekenzaal van het klooster terecht. Zijn gezondheid kwam niet meer in orde. En de winter van 1904 deed zijn kwaal verergeren. Voortaan ging hij niet meer naar zijn biechtstoel, maar hij ‘sleepte zich voort’ naar de plaatsen waar de plicht hem riep. Zaterdag 10 december bracht hij nog door in de biechtstoel van 2 uur in de namiddag tot half tien en s’anderendaags was hij al heel vroeg weer op post.

’s Maandags nadien moest hij terug naar de ziekenzaal. Ditmaal definitief.

In de nacht van 15 op 16 december vroeg Pater Valentinus zelf om de ‘heilige Sacramenten der stervenden’ te mogen ontvangen. Zijn conditie verminderde elke dag. De ziekte en de uitputting zetten hun werk voort. De eerste dag van 1905 antwoordde de zieke nog op het Angelusgebed. Dan begon de doodstrijd. Om 3 uur in de namiddag, het Heilige Uur van Jezus’ dood, verliet ook pater Valentinus deze wereld voor een beter hiernamaals en een faam van hoge heiligheid na.

Het Heilig Paterke was Nieuwjaar gaan vieren in de hemel !

Zijn begrafenis was ‘een echte triomftocht’, zoals Mgr. Keesen zei : ‘De overbrenging van de relikwieën van een heilige’.

Hij werd begraven op het kerkhof aan de Kempense Steenweg maar in 1926 opgegraven en overgebracht naar de grafkapel naast de minderbroederkerk. Daar duurt de verering van het Heilig Paterke voort. En sinds hij daar rust zul je ham daar nog zelden alleen aantreffen.

Ik vraag me wel eens af – als ik zelf een van de stille bezoekers ben – wat de mensen allemaal te vertellen hebben. Hun biecht kunnen ze aan hem niet spreken, maar hun zorgen, noden en pijn des te meer. En ik weet zeker : niemand gaat ongetroost weer naar huis. Heilig Paterke, bid voor ons, zondaars.

                                                                                                                                        Willy Creten – LKZ

Uitspraken :

Mijn hart moet naar niets anders meer verzuchten dan naar God. Alleen de liefde Gods kan het verzadigen. Geen mens, niets van al het geschapene, geen lof of achting van de wereld, maar U alleen, o Heer, kunt het bevredigen.

Graag zou ik alles voor het heil van de zielen opofferen, zelfs mijn leven.

Door het Kruis naar de heerlijkheid. In Gods liefde geborgen leven wij steeds echt gelukkig !

Door Maria is Jezus uit de hemel op aarde gekomen, door Maria gaan wij van deze aarde naar de Hemel.

Om heilig te worden heeft men geen tijd nodig, maar enkel moed.

Wij moeten graag alle kleine werkjes doen, en nooit denken daardoor vernederd te worden. Men kan ons immers niet vernederen. Wat denken wij dat wij zijn ?

Wij moeten met twee vleugels vliegen : het gebed en de zelfverloochening.

O ! Het is vrij gemakkelijk “God zij dank” te zeggen, als de Heer alles naar onze wil laat gaan !

Zo bewijzen wij onze liefde : door alle kleine deugden te beoefenen, door ons klein te maken, ongekend, vergeten en geduldig te blijven.

Als men de glorie van de mensen zoekt, vluchten de mensen van ons. Maar vlucht men de glorie van de mensen, dan komen zij ons zoeken.

Veel gunsten worden niet verkregen, omdat men niet met volharding bidt.

Wilt u kracht bijzetten aan uw gebeden om des te zekerder de gevraagde gunsten voor u en anderen te bekomen, vervul dan goed uw plichten.